báo cáo khoa học nông nghiệp Nghiên cứu các giải pháp khoa học công nghệ và thị trường nhằm phát triển vùng nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu gạo

VIN KHOA HC K THUT NNG NGHIP MIN NAM
PHNG NGHIN CU H THNG NNG NGHIP









Bo co khoa hc

N TCH NGNH HNG L GO
NG BNG SNG CU LONG
Nghin cu trng hp l thm Khao-Dawk-Mali 105
 Tnh Long An v l cao sn  Tnh An Giang


t 


L Vn Gia Nh
Nguyn Vn Ngi

TP.HCM, 5-2005

1


Trang
1.  1
2.  2
2.1  2
2.2  2
2.3  2
2.3.1  2
2.3.2  3
2.3.3 
 5
2.3.4  7
3.  8
3.1  8
3.1.1  8
3.1.2  9
3.1.3  14
3.1.4  21
3.2  23
3.2.1  23
3.2.2  24

3.3  30
4  39
 40
 41
 49

2
DANH SCH 
Trang

 3
 4
C
 4
 4
 9

Long An 13
 14
 15

KDM105, 2003 16

KDM105,2003 17

 18

- 18

KDM105, 2003 19

nh
 - -
 20

  
 21

 22
-
 24

- 25

 26

hng xo, 
  26

- 
 27

3

- 
 28

kg - 
  29

 30

 31
 32
 
 33
 
 33
 
 33

 34
 35

 36

 kinh t  38

gim 38

 38

4


: 
 10
  11
 23
-2004 37

5



- BVTV : Bo v thc vt
- CCA : Commodity Chain Analysis
- CTLTLA: Cng ty Lng thc Long An
- DRC : Domestic Resource Cost
- DNQD : Doanh nghip quc doanh
- BSCL: ng Bng Sng Cu Long
- EPC: Effective Protection Coefficient
- FF: Financial Fees
- GPr: Gross Profit
- KDM: Khao Dawk-Mali
- NPC: Nominal Protection Coefficient
- NPT: Net Policy Transfer
- PC: Profitability Coefficient
- SPR: Subsidy Ratio to Produccers
- SER: Social Exchange Rate
- T : Taxes
- W : Wages
- UBKH : y Ban K Hoch
- VA: Value Added

6

m Khao-Dawk-Mali 105







           

         
           
 

66 - 
74

tection n


h






TS  Ph Trng Khoa  Khoa Kinh t - Trng H Nng Lm Tp.HCM

7
COMMODITY CHAIN ANALYSIS OF RICE PRODUCTION
IN THE CUU LONG RIVER DELTA
Case study of aromatic rice variety Khao-Dawk-Mali 105 in Long An Province and
the high yield variety in An Giang Province





ABSTRACT
The study focus on analysis of commodity chain of four
exported rice groups: KDM105, rice grade 5, 10, and 15%. Through
Commodity Chain Analysis (CCA) methodology and application of
Policy Analysis Matrix (PAM) helped us to analyze value chain of
commodity and policy effect on rice production system. Research
result showed that: farmer played essential role in creating 66 - 90%
of value added and received over 74% of profit from rice commodity
chain. The Nominal Protection Coefficient (NPC) and Effective
Protection Coefficient (EPC) were less than 1; these results affirmed
that government had not protected rice commodity chain. The
Domestic Resource Cost (DRC) was less than 1, it proved that
production and exportation of rice had been able to contribute
effectively foreign currency to national budget. The sensitive analysis
showed that DRC was rarely greater than 1; this means that the loss
of rice production comparativeness had not been able to occur.



TS   Trng Khoa  Khoa Kinh t - Trng H Nng Lm Tp.HCM

8

-Dawk-Mali 105






1. 

ng Bng Sng Cu Long l ngun cung ng go chnh cho xut khu ca Vit
Nam. Vic sn xut v xut khu go  em li li ch cho ngi trng l, ngi kinh
doanh l go v xut khu. Tuy nhin li ch ca nhng tc nhn tham gia trong qu trnh
sn xut v xut khu go ph thuc rt ln vo chnh sch ca nh nc lin quan n qu
trnh sn xut v xut khu go. Do , vic phn tch ngnh hng (CCA  Commodity
Chain Anlysis) s gip cho vic lng ha nh gi tc ng chnh sch thng qua phn
tch cc thng s ca Bng Ma-trn Phn tch Chnh sch (PAM  Policy Analysis Matrix).
T  cho php  xut mt s chnh sch thch hp lin quan n qu trnh sn xut v
xut khu go. Hn na, vic xut khu go mang li ngoi t v cho Vit Nam g phn
ci thin cn cn thng mi. Tuy nhin, vic mang li ngoi t  c thc s hiu qu
khng? Nghin cu li th so snh ca vic sn xut v xut khu go s tr li cu hi ,
c th ch tiu Chi ph ni ngun (DRC  Domestic Resource Cost) c c lng trong
nghin cu ny.

Phng php phn tch ngnh hng  c Phm Vn nh (1999) s dng 
phn tch ngnh hng vi thiu Lc Ngn (tnh Bc Giang)  rt ra kt lun v chnh sch
bo h ca chnh ph i vi ngnh ny, v khng nh ngnh hng vi thiu c li th so
snh (DRC = 0,47). PAM  c S.Yao (1997) s dng phn tch v so snh li th so
snh ca sn xut l, u nnh, u xanh  ph bc Thi Lan nm 1992-1993 v kt lun
rng sn xut la ca Thi Lan vn c li th so snh. Samarendu Mohaty (2003)  s
dng PAM  nh gi li th so snh sn xut bng vi  nm bang ca n  vo nm
1996-1997, kt qu ch ra sn xut bng vi khng hiu qu  bang Maharashtra, bang c
din tch trng bng vi ln th hai  n . Nguyn Trng Uyn (1995)  s dng PAM
 phn tch chnh sch ca chnh ph tc ng n sn xut l  ng Bng Sng Cu

Long (BSCL), tuy nhin hn ch ca nghin cu ny ny l trong tnh ton gi x hi
(gi kinh t) tc gi ch da vo gi CIF ca phn bn v xng du, gi FOB xut khu
go, cn cc yu t khc tc gi u s dng gi th trng.

Tm li, phng php phn tch ngnh hng v s dng PAM t ra hiu qu trong
vic lng ho tc ng chnh sch ca chnh ph n sn xut mt ngnh hng v xc
nh li th so snh ca ngnh . T   xut cc chnh sch ph hp cho vic pht
trin ca mt ngnh hng v chnh sch s dng ngun ti nguyn trong nc hp l.




TS   Trng Khoa  Khoa Kinh t - Trng H Nng Lm Tp.HCM

9
2. 

2.1 

Mc tiu tng qut: Phn tch tc ng chnh sch ca chnh ph n ngnh hng
l go ng Bng Sng Cu Long.
Mc tiu c th:
- Phn tch ng gp gi tr gia tng v li nhun ca cc tc nhn trong ngnh
hng l go.
- Lng ha tc ng ca chnh sch n ngnh hng l go.
- Xc nh li th so snh ca sn xut l go.

2.2 

- iu tra phn tch hiu qu sn xut la  mc nng h.

- iu tra phn tch hiu qu ti chnh ca cc tc nhn tham gia trong ngnh
hng l go.
- Phn tch cc thng s bng Ma-trn phn tch chnh sch.

2.3 Ph

+ p dng phng php nghin cu in hnh. Chn l thm Khao-Dawk-Mali
105 (KDM 105) huyn Cn c, Cn Giuc Tnh Long An v cc ging la cao sn 
huyn Ph Tn, Tnh An Giang  nghin cu phn tch ngnh hng l go.
+ Chn mu iu tra: chn mu i din trong chui ngnh hng  iu tra.
+ iu tra theo phiu cu hi son sn.
+ Phng vn chuyn gia: Phng vn chuyn gia hot ng trong lnh vc kinh
doanh go xut khu.
+ S dng phng php phn tch ngnh hng CCA (Commodity Chain Analysis).

2.3.1 

+ Doanh thu (P) = S lng sn phm (chnh, ph ) x gi bn.
Ty theo tng ni dung phn tch m gi bn c tnh theo gi th trng, gi kinh t,
gi t sn xut hay chi ph c hi.
+ Chi ph trung gian (IC): l chi ph v nhng yu t vt cht tham gia vo mt qu
trnh sn xut  kinh doanh. Chi ph trung gian trong ngnh hng c tnh theo chi ph
vt cht ca lung vt cht to nn sn phm. Sn phm ca tc nhn trc l chi ph
trung gian ca tc nhn ng k sau .
+ Gi tr gia tng (VA: Value aided) = P  IC
+ Li gp (GPr) (Gross Profit) = VA  (W + T + FF), trong 
W (wages): tin lng v ph cp (trong phn tch ti chnh ch tnh lao
ng thu, khng tnh lao ng gia nh).

10

T (Taxes): cc khon thu phi np.
FF (Financial Fees): cc chi ph ti chnh (li vay, ph bo him)
+ Li rng NPr (Net Profit) = GPr  A
A: khu hao ti sn c nh.
+ Phn tch ti chnh
Phn tch ti chnh da vo khung tnh ton  bng 1

 






C 
(%)


C 
(%)
I. Chi ph trung gian


- Sn phm
chnh


- Mua nguyn vt liu

- Chi vt t v dch v bn
ngoi


- Sn phm
ph


- Chi ph qun l khc (bao
gm chi ph v l ph ngn
hng)




II. Gi tr gia tng (VA)





- Lng nhn vin (W)





- Thu (T)

- Chi ph ti chnh (FF)





-Li gp (GPr)





+ Khu hao (A)





+ Li rng





Tng cng

Tng cng



2.3.2 -

Theo ti liu ca UBKH Nh nc (1993) v Phm Vn nh (1999) th Bng Ma-
trn phn tch chnh sch (PAM) c din gi nh sau:
Ma-trn phn tch chnh sch l bng chit tnh cc ch tiu kinh t ca mt ngnh
sn phm ty theo ngun gc ca chng xut pht t li nhun c th (t nhn) nh mt
doanh nghip, mt c nhn hay ca ton x hi. Hu ht s khc bit ca hai cch tnh
trn u do tc ng ca chnh sch gi c. PAM cho php thit lp cc phng n khc
nhau  la chn chnh sch gi, cng ngh v u t cho cc ngnh sn phm. PAM cho
php xc nh tc ng ca chnh sch i vi hiu qu sn xut v cc chnh sch tc
ng n th trng u ra ca sn phm cng nh th trng u vo ca qu trnh sn
xut. Bng PAM to ra mt qui trnh tnh ton  c th ghi nhn nhng nh hng ca
cc yu t trong mi giai on ca h thng ngnh hng. Cc yu t ca PAM da trn
phng trnh cn bn sau:

11
Li nhun = Doanh thu  Chi ph
Phng trnh ny c th vit di dng tng qut:
Li nhun = E.P
q
.Q  [E.P
t
.I
t

+ P
n
.I
n
+ X] (3.1)
Trong :
E : T gi hi oi.
P
q
: Gi sn phm u ra.
P
t
: Gi yu t vt t hng ha ngoi thng c (tradable goods).
P
n
: Gi yu t hng ho (yu t u vo) khng ngoi thng c (non-tradable
goods), gi l h s ti nguyn trong nc.
Q : sn lng sn phm u ra.
I
t
: S vt t hng ho ngoi thng c.
I
n
: S lng yu t u vo khng ngoi thng c.
X : Chi ph do nhng yu t khng hon ho ca th trng.

-


Doanh thu

 
ng

trong n


Gi th trng
A
D
G
J
Gi x hi
B
E
H
K
Chuyn dch
C
F
I
L
C = A - B; F = D  E; J = A - (D+G); K = B  (E+H); L = J-K = C  (F+I)







H s bo h danh ngha (Nominal Protection Coefficient)

NPC
A/B
H s bo h hiu qu sn xut (Effective Protection
Coefficient)
EPC
(A-D)/(B-E)
H s ti nguyn trong nc (Domestic Resource Cost)
DRC
H/(B-E)
H s li nhun (Profitability Coefficient)
PC
J/K
T l tr gi ngi sn xut (Subsidy Ratio to Producers)
SPR
L/B
T l u t theo gi t nhn (Private Cost Ratio)
PCR
G/(A-D)
H s chuyn i do tc ng ca chnh sch (Net
Policy Transfer)
NPT
J-K

Phng trnh (3.1) c th c tnh theo gi th trng (gi t nhn, gi c th -
private price) hoc theo gi x hi (hay gi bng  shadow price). Bng PAM c biu
din gm 3 hng, 4 ct (bng 2). Hai hng u phn tch theo gi th trng (gi t nhn)
v gi x hi (gi kinh t, gi bng) c tnh theo cng thc (3.1), hng th 3 gi l tc
ng ca chuyn dch (Effects of Divergences) l hiu s ca hng 1 tr i hng 2 v
cng c th gi l hng h qu ca s can thip ca chnh ph

12
T bng Ma-trn phn tch chnh sch ny c th tnh cc h s phn tch tc ng
chnh sch ca chnh ph theo bng 3.

Cc h s NPC, EPC, DRC, PC, PCR so snh vi 1. Ty trng hp cc h s ny
ln hn 1, nh hn 1 hay bng 1 ta c nhng kt lun v tc ng chnh sch ca chnh
ph n ngnh hng. Ring cc h s SPR, NPT c so snh vi 0.

2.3.3 Ph x hi, gi 


Chi ph c hi ca mt yu t u vo sn xut c xc nh nh l mt thu nhp
ca yu t  khi tham gia vo hot ng sn xut khc gn nht.

  Trong sn xut  nghip ni chung v sn xut
l ni ring, lao ng c chia thnh lao ng thu v lao ng nh. nh gi chi ph
c hi ca lao ng c th da vo nng sut bin ca lao ng. Mt s nghin cu 
ngh s dng gi lao ng trn th trng nh l chi ph c hi ca lao ng (Thi Anh
Ha, 1993). Theo Nguyn Th Cnh (2002) chi ph c hi ca lao ng trong nng nghip
bng vi mc lng ca lao ng khng c tay ngh  cc khu cng nghip. Trong
nghin cu ny chi ph c hi ca lao ng (lao ng thu v lao ng gia nh) c tnh
bng gi lao ng thu trong sn xut l.

  Theo Nguyn Th Cnh(2002) th chi ph c hi ca vn
bng li sut cho vay trn th trng. Thi Anh Ha (1993) s dng li sut cng b ca
ngn hng c iu chnh lm pht nh l chi ph c hi ca vn. Trong nghin cu ny,
chi ph ca vn c tnh bng li sut ngn hng cho vay ngn hn  nng thn (0,95%
thng, hay 11,4% nm 2003) c iu chnh lm pht (3% trong nm 2003) theo cng
thc sau:

g
gi
r



1

r: li sut thc (hay li sut iu chnh) (%/nm).
i: li sut danh ngha (li sut chnh thc) (%/nm).
g: t l lm pht.

 : Theo Herdt l Lacsina (1976) (c trch bi Thi Anh
Ha, 1993), chi ph c hi ca t c tnh theo ba cch. Cch th nht xem chi ph c
hi ca t bng 0, ngha l khng c l chn no khc ngoi sn xut ma v trong
nm, nu khng sn xut th xem nh b hoang. Cch th hai, xem gi thu t nh l
mt chi ph c hi ca t. Cch th ba, ly thu nhp t vic sn xut cc cy trng cnh
tranh vi cy trng hin ti l chi ph c hi ca t. Trong nghin cu ny, chi ph c hi
ca t c tnh theo gi thu t v ti cc im nghin cu ch c canh sn xut l v
c hin tng cho thu t (trng l) ca mt s nng dn trong vng.


13
: Theo Pedro Belli (2002), t
gi hi oi x hi (SER) hay t gi bng c tnh nh sau:
+ Trng hp thu nhp khu thng nht, SER c tnh theo cng thc:
SER = wP + w*P*
w v w* l quyn s.
w = /(+), w* = 1-w
:  co gin theo gi ca nhp khu.

 :  co gin theo gi ca hng xut khu.
P: gi nh xut khu nhn.
P* = P(1+t) : gi nh nhp khu phi tr, t l mc thu nhp khu thng
nht.
+ Trng hp thu nhp khu theo nhiu mc:
SER = w
1
P
1
+ w
2
P
2
+ w
3
P
3
+ . . . + w
x
P
x

w
i
m
= -
i
d
i
/(

i
s
i
-
i
d
i
) v
w
i
x
= 
i
s
i
/(
i
s
i
-
i
d
i
) v
w
i
m
: quyn s ca mc gi mt hng nhp khu th i.
w
i

x
: quyn s ca mc gi mt hng xut khu th i.

i
:  co gin theo gi ca cu nhp khu mt hng th i.

i
:  co gin theo gi ca cung xut khu mt hng th i.








(1)
T gi hi oi chnh thc


-
(2)
Gi tr xut khu


-
(3)
Gi tr nhp khu



-
(4)
Tng gi tr xut nhp khu
= (2)+(3)

-
(5)
T trng xut khu
= (2)*100/(4)
%
-
(6)
T trng nhp khu
= (3)*100/(4)
%
-
(7)
Doanh thu thu xut khu


-
(8)
Thu xut khu
=(7)*100/(2)
%
-
(9)
Doanh thu thu nhp khu



-
(10)
Thu nhp khu ngm
=(9)*100/(3)
%
-
(11)
T gi hu hiu



(12)
Vi xut khu (Px)
=(1)*[1+(8)/100]

-
(13)
Vi nhp khu (Pm)
=(1)*[1+(10)/100]

-
(14)
Quyn s



(15)
Vi xut khu (Px)
=(5)*(2)/[(5)*(2)+(6)*(3)]
%

-
(16)
Vi nhp khu (Pm)
=(6)*(3)/[(5)*(2)+(6)*(3)]
%
-
(17)
T gi hi oi x hi (SER)
(15)*(12)+(16)*(13)
%
-
(18)
H s chuyn i
(17)/(1)

-
(19)
Ph thng ngoi hi
[(17)-(1)]*100/(1)
%
-


14
Vi php tnh gn ng, gi nh  co gin ca cung v cu ngoi hi l nh nhau, trong
trng hp , quyn s hon ton ph thuc vo t trng nhp khu trong tng ngoi
thng:
w
i
= M

i
/(M
i
+ X)
Khi phn tch khng cn bit  co gin m ch cn bit gn ng v t s gia chng, nu
nhn tt c cc  co gin vi h s  chng hn, th gi tr tt c cc quyn s v ca
SER s khng thay i, v cch tnh ny  c Dhakal v Jerkins tnh ton SER  n
 d vo t gi hi oi th trng nh  bng 4.

2.3.4 




Phthu


KDM







gom)
 

 


    
ph    

     





C
     

     




Long An

     





     



BVTV



     

kinh doanh


08 
C









15




Ph


   
Ph





   
















    
An Giang (ANGIMEX)
01 doanh

C



    

01 doanh


C



BVTV

Giang
01 doanh

C


3. 

3.1 Dawk 
An

3.1.1 S l

(i) S lc qu trnh pht trin ging l KDM  Vit Nam

Theo Bi Ch Bu (2000), KDM l ging l nc tri ca Thi Lan, c du
nhp vo Vit nam trong nhng nm 1980. Ging l ny c th canh tc trong v ma
chnh v (thng 7  thng 12), hoc trng lp v (cui thng 8 n u thng 12). Ging
l KDM tr v cui thng 10, l ging cm quang, c th tr vo thng 1. y l ging
c go mm, ht di, hm lng amylose thp n trung bnh, cm c mi thm. Nng
sut  vng BSCL c th t t 3-4 tn/ha. Gng ny c B NN & PTNT (B NN&
CNTP trc y) cng nhn l ging quc gia nm 1994.

pht trin 

Ging l KDM c th m rng din tch canh tc  vng ng bng ven bin cao
gm cc tnh nh Long An, Sc Trng, C Mau, Bc Liu. Trong cc tnh ny th Long
An l tnh c din tch trng l KDM nhiu nht. Hin nay cc tnh nh Tin Giang, Bn
Tre cng bt u canh tc ging KDM v hiu qu sn xut ca ging ny. Ring tnh An
Giang th vng ni huyn Tnh Bin cng ang canh tc ging l KDM105, y l vng

16
m x nghip M Cc thuc Tng Cng ty Lng thc Min Nam ang u t pht trin
vng nguyn liu l KDM105. iu ny cho thy tim nng pht trin ging l ny l
c  BSCL (hnh 1), tuy nhin cn c s h tr ca chnh quyn a phng, nht l
khuyn nng cc tnh, huyn trong vic trng trnh din th nghim ging  m rng
din tch trng ging l KDM105.



Trong tnh Long An, KDM105 c trng ch yu  hai huyn Cn c v Cn
Giuc. Tuy nhin din tch trng ging l ny cng gii hn  mt x nh Long Phng,
Tn Tp v ng Thnh (huyn Cn Giuc), Long Hu ng, Long Hu Ty (huyn Cn
c) vi din tch gieo trng hng nm cn hn ch, 450 ha  huyn Cn Giuc v
1.095 ha  huyn Cn c (bng 5).

Bng 5: Din tch trng ging KDM105 nm 2003  tnh Long An.








273

300
273
Trong 




X Long Phng
100

150
250
X Tn Tp


150
150
X ng Thnh
173


173

833
40
230
1.103

Trong 




X Long Hu ng
646
40
100
786
X Hu Ty
187
0
130
317

1.106
40
560
1.676


3.1.2 

C cc knh tiu th l go KDM105 nh sau (hnh 2):
(1) Nng dn  Hng xo  Tiu th ti Tp. HCM.
(2) Nng dn - Hng xo  Nh my xay xt  Tiu th ti Tp.HCM.
(3) Nng dn  Cng ty xut khu  tiu th  Tp. HCM/ Xut khu.
(4) Nng dn  Hng xo  Nh my xay xt - Cng ty xut khu  Tiu th ti
Tp.HCM/Xut khu.

(5) Nng dn  Hng xo  Cng ty xut khu  Tiu th ti Tp.HCM/Xut khu.

17


Hnh 1: Vng c tim nng pht trin ging l KDM v mt s ging l a phng
()

18
(1), (2), (3) tiu th phn ln l, go KDM105  ni . Knh (3) v (4)
c chn  phn tch li ch v chi ph ca cc tc nhn trong ngnh hng, v hai knh
ny kh ph bin trong vn  xut khu go KDM105.
















(Ghi ch: S 5 ghi trn s  l lng l % so vi tng s l nng dn sn xut ra (lng go qui ra l)
ng i ca go

ng i ca l

Trong ngnh hng l go KDM105 ch c 4 tc nhn chnh: Nng dn, hng xo
(h thu gom), nh my xay xt v cng ty kinh doanh l go xut khu.

: cung cp l KDM105 cho hng xo v
cng ty kinh doanh xut khu go. Phn ln l KDM105 c bn cho hng xo, cng
ty kinh doanh go xut khu trong tnh, s lng bn cho hng xo ngoi tnh ch mua
khong 10% lng l c sn xut. Ngoi ra, nng dn  l ging cho v sau t 150-
200kg/ha, chim 6% sn lng l, t khi h  dnh l KDM105 cho tiu dng gia nh.
Nh vy, lng l KDM105 c sn xut ra hu nh c bn ht ra th trng (94%
sn lng l).

  tc nhn quan trng trong khu tiu th
l go KDM105, h mua 74,8% lng l trong vng. Phn ln h l ngi a phng
( ti x hoc huyn) v thng  mt x c t 2-3 hng xo thu gom s lng ln l
KDM105 trong vng (200 - 300 tn/nm). Phng thc kinh doanh ca h l mua t 
Nng n
(100%)
Nh my
xay xt
ng ty kinh doanh
xut khu go
 trng
nc ngoi
Th trng
Tp.HCM
Hng xo
Go 52,1%
La 74,8%

L 9,3%
La 4%
L 18,7%
o (qui l
2,4%)
o (qui l
14,1%)
o (qui l 1,6%)
ng
khc
 lm
ging
L 6%
L 9,9%
o 
16,3%)

19
bn on. Ch c mt vi nng dn c din trng l KDM105 ln th hng xo ng tin
trc cho nhng h ny v thng mi hng xo c t 10-15 h nh vy. Vic thu mua
l phn ln l mua l kh, nhng trong thi gian gn y cc hng xo c khuynh
hng mua l ti ti rung nng dn. Gi l ti thng thp hn gi l kh t 300-
400/kg. Theo cc hng xo, vic mua l ti m bo cht lng go khi xay xt. V h
cho rng, khi l KDM105 c phi kh c th b trn vi mt s ging l khc c
hnh dng ht l tng t. iu ny lm nh hng n cht lng go KDM105 v uy
tn kinh doanh ca h trn thng trng. L KDM105 sau khi c thu mua v, cc
hng xo thng bn li cho nh my xay xt (25% lng l h thu mua, hay 18,7% so
vi tng sn lng l sn xut trong vng), hoc xay xt v cung cp cho cc ch va
go  Thnh ph H Ch Minh (mi hng xo c t 3 n 4 im tiu th go  Thnh
ph H Ch Minh), mt phn go bn cho cng ty kinh doanh go xut khu.

 H va xay xt gia cng, va l ngi thu mua l t
hng xo.  hot ng xay xt u n trong nm, h thng cho cc hng xo thu kho
 tr l, chi ph thu kho ny c cng thm 10/kg l vo chi ph xay xt. y l
hnh thc lin kt trn c s kinh t, hai bn u c li. Ph hng xo khng cn phi xy
kho, ph nh my xay xt lun c nguyn liu l xay xt quanh nm. y l mi lin
kt t nguyn c hnh thnh trn li ch v nhu cu kinh doanh. iu ny cn c cc
nh lm chnh sch lu tm, cc lin kt ch hnh thnh v bn vng khi n c nhng c
s kinh t  lin kt. y l im ng lu  khi cc tnh, huyn xy dng cc m hnh
lin k trng ca chnh ph.

 ch yu l Cng ty Lng thc Long An
(CTLTLA), tc nhn ny thu mua la trc tip t nng dn thng qua cc hp ng thu
mua c k kt t u v. S lng l mua di dng cc hp ng ny chim 70%
trong tng s lng l KDM105 m cng ty thu mua, phn cn li l mua t cc hng
xo v nh my xay xt. Phn ln lng go KDM 105 ca cng ty l tiu th ni a,
chim 90% s lng go cng ty tiu th nm, 10% cn li xut khu di dng cc
container l (nm 2003). Mc d lng go KDM105 xut khu t, nhng gi xut khu
rt cao, cao hn gi xut khu go 10-15% tm t 1,5-2 ln trong cng thi im xut
khu. Mc d CTLTLA ch thu mua 9,3% lng l c sn xut ra, nhng tc nhn c
vai tr trong vic nh gi thu mua l KDM105  tnh Long An. Nh cc hp ng tiu
th u v vi gi sn l 2.700/kg, nn cc hng xo khng th mua thp hn gi ny,
nh  m nhng nm qua nng dn sn xut l KDM105  huyn Cn c, Cn
Giuc lun c li.

20


Nm
Ch tiu
1999
2000
2001
2002
2003
ng lng go tiu th ni
a (tn)
20.800
44.027
45.953
22.780
27.142






o KDM105
16
12
35
194

236
 bn bnh
qun(1/tn)
6.102
6.689
5.053
4.463
5.889
 Jasmine
577
386
138
116
251
 bn bnh qun
/tn)
3.909
3.316
2.770
3.717
4.295


Bng 6 cho thy CTLTLA  ch  n vic kinh doanh l go KDM105, lng
go KDM105 m cng ty  tiu th ni a tng nhanh, c bit l trong nm 2003 mc
tiu th ni a t 236 tn. Gi go KDM105 cng cao hn 1,5-2 ln so vi go Jasmine
k c ni a v xut khu. y l mt li th ca go KDM105 so vi mt s go thm
khc.

 c th thy c li th ca vic kinh doanh l go xut khu cht lng cao

m Vit Nam ang hng n, chng ti tp trung phn tch hiu qu kinh doanh l go
KDM105 theo knh phn phi xut khu, tc l theo hai knh sau:
Nng dn  Cng ty kinh doanh go xut khu.
Nng dn  Hng xo  Nh my xay xt  Cng ty kinh doanh xut khu.












Nng
dn
Cng ty kinh doanh
l xut khu
Th trng
nc ngoi
ng xo
L
L
L
go
Nh my
xay xt
go

21
3.1.3 



Vi nng sut l 3tn/ha, gi bn bnh qun 2.975/kg, nng dn c li rng 6,064
triu ng/ha k c cng lao ng gia nh) (bng 7), y l mc li kh cao. u t cho
mt ha l KDM105 cng khng cao, khong 3,1 triu ng/ha (khng k cng lao ng
gia nh), ch yu l lao ng v sc ko thu (chim trn 50% trong tc
im sinh hc ca ging la ny buc ngi sn xut phi tn chi ph nhiu cho lao ng
th cng, nht l nhng h p dng bin php cy. Ring i vi nhng h s (s kh) th
khng s dng nhiu cng lao ng th cng, tuy nhin khu thu hoch (ct l) vn phi
s dng lao ng th cng, v ging l ny c chiu cao cy kh cao nn khng th s
dng my ct. y cng l mt hn ch ca vic c gii ha khu thu hoch trong sn
xut l KDM 105.

x

Khon mc
VT
S lng
(1)
Nng sut
Kg/ha
3.077
(2)
 bn

2.975

(3)
Doanh thu = (1) x (2)

9.154.075
(4)
Tng chi =(4a)+(4b)+(4c)+(4d)+(4e)+(4f)+(4g)+(4h)

3.107.972
(4a)
-ng

311.000
(4b)
- n bn

705.000
(4c)
-c BVTV

185.000
(4d)
-t t r tin

35.000
(4e)
-ng thu

1.360.000
(4f)
-y ko thu


340.000
(4g)
-y li ph to ngun

24.000
(4h)
-li vay

147.972
(5)
Li rng (k c lao ng gia nh)=(3)-(4)

6.046.103
(6)
 thnh khng tnh cng L gia nh=(4)/(1)

1.010
(7)
Gi thnh k c chi ph L gia nh =

1.420



Nu tnh trn mt tn l KDM105, doanh thu l 2.975.000 th chi ph trung gian chim
13,5%, ch yu l chi ph v ging, phn bn, thuc BVTV v gi tr gia tng chim
86,5% (bng 8). Trong tng gi tr gia tng th phn b cho lao ng thu chim 17,2%,
dch v lt chim 4,3%, li vay l 1,9%, thy li ph to ngun 0,3%, cn li li gp
chim 76,4%.

22
           




K

()
C 
(%)


()
C 
(%)

401.689
13,5
-  

2.975.000
100,0
- 
101.072

25,2


- 
229.119
57,0
(1000kg x



- 
60.123
15,0


II. Gi
2.573.311
86,5



- 
441.989
17,2



- 
110.497
4,3

- 
7.800
0,3



- 
48.000
1,9



-
1.965.025
76,4




0
0




1.965.025
100,0


2.975.000
100,0

2.975.000
100,0




L nguyn liu c thu mua, hng xo tn thm cc khon chi ph sau:

: Mt tn l hng xo phi mt chi ph bao b l 49.600.

: bc xp ln xe ch v kho (thu) bnh qun 11.600/tn l v
chi ph bc vc go ( xay xt t 1 tn l, tv 560 kg go) ln xe l 5.040. Chi ph ny
hng xo chi tr lc bc xp ln xe, khi bc xp xung xe th nh my xay xt hoc cc
va go  Tp. HCM chi tr chi ph ny.

: gm vn chuyn t ni thu mua n kho (thu), hng xo tn
thm 21.600/tn l v vn chuyn go ln Tp. HCM vi chi ph l 39.200 (cho 1 tn
l xay xt, tc 560 kg go). Vic vn chuyn l KDM105 t ni sn xut n nh my
hi kh khn do phi qua ph vi chi ph 10/kg l. Nu c cu th s gim chi ph
nyv qu trnh vn chuyn s nhanh chng hn. Ring  huyn cn Giuc  c cu Th
B gp phn lm cho vic kinh doanh l go KDM105 tt hn v gim s chia ct th
trng v s c nhiu thng li t ni khc n thu mua hn, tc tng s cnh tranh
trong vn  mua bn th nng dn c li hn.

: Kho ca cc nh my cho cc hng xo thu, thc t th cc hng xo
khng tr trc tip cho ch nh my m c tnh vo chi ph xay xt, thng hng xo
phi tr thm cho nh my 10/tn l lu kho. Ngoi ra hng xo tn thm chi ph in

23
thoi, bnh qun 11.000/tn l. Ring chi ph khu hao, ch yu l khu hao cn ng
h. Thng mi hng xo thu gom c 1 cn ng h loi 60-100kg, ch s dng trong 3
nm. Chi ph khu hao ny l 460/tn l.

: Ch yu l lao ng gia nh, cc hng xo phn ln l nhng h gia
nh trung nin (35-45 tui) v c 2 ngi tham gia hot ng thu gom (thng l v
chng), chi ph c hi ca lao ng gia nh l 30.000/ngy. Tnh trn mt tn l l
32.000, tuy nhin trong hch ton ti chnh, chng ti khng a chi ph ny vo, xem
nh phn thu nhp t kinh doanh l go  n cha thu nhp ca lao ng gia nh.

 ch yu l vn lu ng, c tnh trn chi ph trung gian vi li sut
vn vay l 0,95% thng (li sut cho vay ca ngn hng) v tnh cho 3 thg kinh doanh
l KDM105.

(mua
la t nng dn, xay xt go tiu th ti Tp.HCM), 





()
C 
(%)



()
C 
(%)

3.024.600
85,0
-Go 560x
5.550 /kg
3.108.000
87,3
-     
1000kg x 2.975 /kg
2.975.000
98,4


- Bao b: 31ci x 1.600/ci
49.600
1,6
-Tm:92 kg x
2.667/kg
245.364
6,9

535.647
15,0

- Bc vc + vn chuyn
77.440
14,5
-Cm: 75kg x
2.633/kg
197.457
5,5
- Xay xt
110.497
20,6


- 
11.000
2,1
-Tru:273kg
x 34/kg
9.282
0,3
- Thu kho
10.000
1,9


- 
91.557
17,1

-
197.027
36,8




460
0,2



 
196.567
99,8




3.560.121
100,0

3.560.121
100,0


Hot ng thu gom - ch bin l KDM105  em li cho hng xo li gp
197.027/tn l chim 36,8% gi tr gia tng, v thu nhp rng l 196.567/tn l,
chim 99,8% li gp (bng 9). Vi mc thu gom t 200-300 tn l/ 1 v em li cho
hng xo thu nhp t 50 -70 triu ng/nm. y l mc thu nhp kh cao  nng thn.

Thc t cho thy cc h gia nh kinh doanh go KDM105  Cn c, Cn Giuc l
nhng h kh gi  a phng.


24
Hin nay cc hng xo c xu hng mua la ti, gi mua l ti thp hn l
kh t 300-400/kg l, tuy nhin phi tn thm chi ph phi l 25.000/tn. Mua la ti
c li l m bo c cht lng la khi mua, v hng xo n tn rung nng dn 
nh gi cht lng v thng lng gi c. y l hng kinh doanh tt, hng xo  c
gng kim sot cht lng u vo ngay trn ng rung. iu ny rt c li cho hng
xo v go h cung cp lun c cht lng tt, to uy tn trn th trng. Tuy nhin vic
mua bn l ti cha ph bin, v nng dn thng phi kh  tr l li, ch gi cao
mi bn.

T 1 tn l KDM105, qua xay xt t l thu hi go nguyn l 56%; cm 7,5%, tm
9,2% v 27,3% tru. Doanh thu ca hng xo cho vic tiu th 1 tn l KDM105  qua
xay xt l 3.560.121, trong  doanh thu t go chim 87,3%, t cm chim 5,5%, t
tm chim 6,9%, cn li tru chim 0,3%. Trong tng doanh thu, chi ph trung gian chim
85% v gi tr gia tng l 15% (bng 9). Trong tng gi tr gia tng do hng xo to ra, th
phn bc xp, vn chuyn, xay xt, thu kho, ph in thoi chim 56,2%, phn cn li l
li gp chim 36,8%. Nu hng xo mua l v bn ngay cho nh my xay xt  hng
chnh lch 100/kg, th cch kinh doanh ny hng xo ch c mc li gp l 23.800/tn,
sau khi  khu tr cc khon chi ph (bng 10). Tuy nhin cch ny hng xo ch s
dng khi h ang thiu vn, cn vn ngay  quay vng kinh doanh.

 
.






()
C 
(%)


()
C 
(%)

3.024.600
98,4
-L 1000 kg
x 3.075/kg
3.075.000
100,0
-     
1000kg x 2.975 /kg
2.975.000
98,4


- Bao b: 31ci x 1.600/ci
49.600
1,6





50.400
1,6



- Bc vc + vn chuyn
21.600
42,9



- 
5.000
9,9



-p (GPr)
23.800
47,2




460
1,9





23.340
98,1




3.075.000
100,0

3.075.000
100,0




Nh my xay xt  huyn Cn c phn ln l my xay xt dng ci  v s
dng ng c du diesel. Tuy nhin, v mt k thut m bo cht lng go cho tiu th
ni  (go 5-10% tm). Ring cc nh my xay xt thuc cng ty kinh doanh go xut