Bài giảng cấu trúc các loại virut sinh học 10

BÀI 29
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT
Virut bại liệt
Virut khảm thuốc lá
Phage T2
• Có một số bệnh sau: bệnh sôt xuất huyết, lao,
viêm phổi, dại, HIV, cúm gia cầm,sốt rét, viêm
loét dạ dầy…
• Nêu tác nhân gây bệnh.
Bệnh dại
Bệnh AIDS
bờnh cỳm gia cầm
TÁC NHÂN GÂY BỆNH:
VIRUT
VIRUT LÀ GÌ?
Bệnh đốm lá ở
cây thuốc lá
* KHÁI NIỆM VIRUT
Vỏ prôtêin
Lõi là axit
nuclêic
Virut Ađênô
 Virut là thực thể:
- Chưa cú cấu tạo tế
bào.

Em có nhận xét gì
về đặc điểm cấu
tạo của virut?
Em có nhận xét gì

về đặc điểm cấu
tạo của virut?
Tê bào nhân thực
Kích thước các bậc cấu trúc trong thế giới sống
- Virut có kích thước siêu nhỏ.
Lá cây thuốc lá
bị bệnh
Dịch nghiền lọc
qua màng lọc vi
khuẩn
Cây bị
bệnh
Không
phát hiện
mầm
bệnh
Không
thấy
khuẩn
lạc
Virut
Soi dưới kính hiển
vi quang học
Nhiễm vào
cây lành
Nuôi trong
MT thạch
Qua thí nghiệm trên em
hãy nhận xét về phương
thức sống của virut?

Thí nghiệm năm 1892, của Ivanopxki nhà sinh học người Nga
Quan sat hình và mô tả thí
nghiem của Ivanopxki
 - virut sống kí sinh nội bào bắt buộc.
vỏ ngoài
AND
ARN
Virut được phân loại dựa vào yếu tố nào?
A
B
Dựa vào vỏ
Protein,virut
có 2loại: có
hoặc không
có vỏ ngoài.
-Dựa vào
axit Nucleic,
virut cú 2 loại:
Virut AND và
virut ARN.
• Dựa vào vật chủ virut chia thành những loại
nào?
- Dựa vào vật chủ virut chia thành 3 loại:
+ Virut kí sinh ở vi khuẩn.
+ Virut kí sinh ở thực vật.
+ Virut kí sinh ở người và động vật.
Virut H
5
N
1

ARN
I. CU TO VIRUT
V(capsit)
Prụtờin
Lừi (b
gen) Axit
nuclờic
Axit
nuclờic
Capsit
Quan sỏt hỡnh v cho
bit virut đợc cấu tạo
gồm những thành phần
nào ? Bản chất của các
thành phần đó là gì?
Nuclờụcapsit
*. Cấu tạo chung: 2 phần
Lõi( bộ gen): Axit Nuclêic
Vỏ (capsit): Prôtêin
Phức hợp gồm axit nuclêic và
prôtêin đợc gọi là:
Nuclêôcapsit
 Bộ gen của virut có thể
là ADN hoặc ARN, có thể
1 sợi hoặc 2 sợi.
Bộ gen của sinh vật
nhân thực là ADN 2
sợi.
Bộ gen của virut

Bộ gen của sinh vật
nhân thực
1. Lõi( bộ gen) của virut

ADN
ADN
ARN
Quan sát hình và cho biết bộ gen của virut có sai
khác gì so với bộ gen của sinh vật nhân thực?
- Vỏ capsit được cấu tạo
từ những đơn vị nhỏ hơn là
capsome.
- Virut càng lớn thì số
lượng capsome càng nhiều
2.Vỏ (capsit) của virut
Quan sát hình và cho biết
vỏ capsit của virut có cấu
tạo như thế nào?
Capsome
Capsit
Kích thước của virut và số
lượng capsome có quan hệ
với nhau như thế nào?
Vỏ ngoài gồm lớp lipit kép
và protêin tương tự màng
sinh chất  bảo vệ virut.
Trên mặt vỏ ngoài có các gai
glycoprôtêin
gai glycoprôtêin làm
nhiệm vụ kháng nguyên,

giúp virut bám trên bề mặt
màng tế bào chủ
Quan sát hình và cho
biết vỏ ngoài của virút
có bản chất là gì? Tác
dụng của nó như thế nào?
Gai glycoprotêin có
tác dụng gì?
*Một số virút có vỏ bao bên ngoài vỏ capsit gọi
là vỏ ngoài.
Lõi
Capsit
Gai glycoprôtêin
Vỏ ngoài
protein
Lớp lipit kép

Virut đã được coi là một cơ
thể sống chưa, vì sao?
 Virut chưa có cấu tạo
tế bào nên chưa được
gọi là cơ thể mà chỉ
được coi là một dạng
sống đặc biệt , gọi là hạt
virut. Ở ngoài tế bào virut
tạo thành tinh thể.
Virut
Axit
nuclêic
Prôtêin

II. HÌNH THÁI
Hỡnh thỏi, cấu trỳc một số loại virut
Virut bại liệt
Phage T2
Virut khảm thuốc lá
Virut sởi
VIRUT HECPET
Virut HIV
Virut đốm thuốc lá
(ARN, virut trần)
Virut Ađênô
(ADN, virut trần)
Phagơ T
2

(ADN, virut trần)
Virut HIV
(ARN, có vỏ ngoài)
- Capsome sắp sếp
theo chiều xoắn của
axit nuclêic.
- Capsome sắp sếp
theo hình khối đa
diện với 20 mặt
tam giác đều.
- Đầu có cấu trúc
khối chứa axit nuclêic
gắn với đuôi có cấu
trúc xoắn.
Virut cúm

virut sởi
-Virut bại
liệt,HIV
- Phagơ T2
Xoắn
Khối
Hỗn
hợp
Dạng
cấu trúc
Đại
diện
Đặc điểm
Các dạng
đại diện

Tách lõi ARN ra khỏi prôtêin
của 2 chủng A & B.
Lấy axit nuclêic của chủng
A trộn với prôtêin chủng B
được virut lai.
Nhiễm virut lai vào cây thì
cây bị bệnh.
ARN
Prôtêin
Em có đồng ý
khi nói virut là
thể vô sinh?
Có thể nuôi virut
trong môi trường

nhân tạo như nuôi vi
khuẩn không?
Hệ gen qui định mọi tính trạng của virut
*Thí nghiệm của Franken và Conrat
?
Phải chăng virut là sinh vật
gây bệnh có kích thước nhỏ
nhất? Còn có tác nhân gây
bệnh nào có kích thước nhỏ
hơn virut hay không?
Viroit
Viroit
(ARN)
Bệnh củ khoai
tây hình thoi
Prion
Proten bình
thường
Prôtêin
độc
Biến đổi
cấu trúc
Cơ chế gây bệnh
Xoắn α
Xoắn 
Bệnh bò điên
Hãy nêu các đặc điểm của virut khác với nhóm sinh
vật khác
+ Virut có kích thước siêu nhỏ, không có cấu tạo tế bào.
+ Chỉ chứa một loại axit nucleic (AND hoặc ARN) trong khi

đó tế bào có cả 2 loại.
+ Phải sống kí sinh bắt buộc do không có hệ thống trao đổi
chất và sinh năng lượng riêng.
+ Không có hệ thống sinh tổng hợp prôtêin riêng do không
có ribôxôm; không có hệ thống biến dưỡng riêng (không
phân huỷ thức ăn để tạo ATP).
+ Không sinh trưởng cá thể.
+ Không sinh sản.
+ Không mẫn cảm với chất kháng sinh
Tính chất Virut Vi khuẩn
Có cấu tạo tế bào
Chỉ chứa ADN
hoặc ARN
Chứa cả ADN và
ARN
Chứa ribôxôm
Sinh sản độc lập
Không
Không
Không
Không
Có
Có
Không Có
Có
Có
So sánh sự khác biệt giữa virut & vi khuẩn
bằng cách điền chữ có hoặc không vào bảng:
1. Học bài và trả lời các câu hỏi, bài tập sau sgk.
2. Tìm hiểu quá trình nhân lên của virut trong tế bào

chủ.