Giáo dục tiết kiệm năng lượng và hiệu quả

Ng ời báo cáo: Phạm Thị Chuyên
Hiệu tr ởng tr ờng Tiểu học Long Xuyên Kinh Môn
Hải D ơng: 21/12/2010
CHUYÊN Đề
chỉ đạo DạY HọC TíCH HợP kiến thức với
giáo dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm, hiệu
quả trong môn khoa học và Phần Địa lí lớp
4+5; môn Tự nhiên xã hội lớp 1,2,3.

Phần I: M
ục tiêu dạy tích hợp kiến thức với giáo dục sử
dụng năng l ợng tiết kiệm hiệu quả trong môn KH, phần
ĐL lớp 4+5 và môn TNXH lớp 1,2,3.
Giáo dục sử dụng năng l ợng TK - HQ ở cấp tiểu học nhằm giúp học sinh:
+ Kiến thức: - Giúp HS có hiểu biết ban đầu về năng l ợng, năng l ợng sạch và
các nguồn tài nguyên năng l ợng nh : than, dầu, điện, sức n ớc, mặt trời, gió
và vai trò của chúng đối với đời sống và sản xuất.
-
Biết sơ l ợc về tình hình khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên năng l ợng ở
Việt Nam và các châu lục.
-
Biết đ ợc một số biện pháp sử dụng năng l ợng TK-HQ để phát triển bền
vững
+ Kỹ năng: - Hình thành và phát triển một số kỹ năng sử dụng năng l ợng
TK HQ trong đời sống hàng ngày.
- HS biết tham gia vào các hoạt động tiết kiệm, chống lãng phí năng l ợng,
tuyên truyền cho mọi ng ời cùng thực hành tiết kiệm chống lãng phí năng l
ợng.
+ Thái độ: Biết quý trọng năng l ợng, có ý thức tiết kiệm năng l ợng, có thái
độ thân thiện với môi tr ờng trong cuộc sống.

1. Các nguyên tắc tích hợp.
- Nguyên tắc 1: Tích hợp nh ng không làm thay đổi đặc tr ng của môn học,
không biến bài học bộ môn thành bài học giáo dục môi tr ờng hoặc bài học
riêng về tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng l ợng.
- Nguyên tắc 2: Khai thác nội dung giáo dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm và
hiệu quả có chọn lọc, có tính tập trung vào bài hoặc một nội dung bài học
nhất định, không tràn lan, tuỳ tiện.
- Nguyên tắc 3: Phát huy cao độ các hoạt động tích cực nhận thức của học
sinh và kinh nghiệm thực tế mà các em đã có. Tận dụng tối đa mọi khả năng
để học sinh tiếp xúc với các nguồn năng l ợng TN trong môi tr ờng, tham gia
vào các hoạt động bảo vệ môi tr ờng, tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng l ợng.
Phần II: Chỉ đạo dạy tích hợp kiến thức với sử dụng năng l ợng
TK - HQ trong môn KH và phần ĐL lớp 4+5; môn TNXH lớp
1,2,3.

2.3 Các mức độ tích hợp nội dung giáo dục môi tr ờng.
Mức độ toàn phần: Mục tiêu và nội dung của bài trùng hợp phần lớn hay
hoàn toàn với nội dung giáo dục BVMT.
Mức độ bộ phận: Chỉ có một phần bài học có nội dung giáo dục môi tr ờng,
đ ợc thể hiện bằng mục riêng, một đoạn hay một vài câu trong bài học.
Mức độ liên hệ:Các kiến thức giáo dục môi tr ờng không đ ợc nêu rõ trong
SGK nh ng dựa vào kiến thức bài học, GV có thể bổ sung, liên hệ các kiến
thức giáo dục môi tr ờng.
2.3 Các mức độ tích hợp nội dung giáo dục môi tr ờng.
2. Các mức độ tích hợp nội dung giáo dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm,
hiệu quả.
-
Mức độ toàn phần: Mục tiêu và nội dung của bài trùng hợp phần lớn
hay hoàn toàn với nội dung giáo dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm, hiệu

quả.
-
Mức độ bộ phận: Chỉ có một phần bài học có nội dung giáo dục sử
dụng năng l ợng tiết kiệm, hiệu quả, đ ợc thể hiện bằng mục riêng, một
đoạn hay một vài câu trong bài học.
-
Mức độ liên hệ: Các kiến thức về giáo dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm,
hiệu quả không đ ợc nêu rõ trong SGK nh ng dựa vào kiến thức bài học,
tình hình thực tế của tr ờng lớp và địa ph ơng giáo viên có thể bổ sung,
liên hệ giáo dục học sinh.

3. Hình thức và ph ơng pháp giáo dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm,
hiệu quả.
3.1 Hình thức tổ chức.
Tổ chức theo 2 hình thức:
Dạy học trong lớp và ngoài thiên nhiên.
Đối với những bài có nội dung giáo dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm,
hiệu quả trùng hợp phần lớn hay hoàn toàn với nội dung giáo dục
chung thì tiến hành ngoài thiên nhiên sẽ mang lại kết quả cao hơn.
3.2 Ph ơng pháp.
- Ph ơng pháp điều tra.
- Ph ơng pháp thảo luận.
- Ph ơng pháp đóng vai.
- Ph ơng pháp trực quan.

Bài 9: (Các dân tộc, sự phân bố dân c ) - phần Địa lí lớp 5.
Khi học mục 3 Phân bố dân c :
Đối với HS ở thành phố lớn, GV yêu cầu HS điều tra tìm hiểu
Những khó khăn gì sẽ xảy ra khi dân c tập trung quá đông? .
GV có thể gợi ý cho HS chú ý tìm hiểu các mặt sau:

-
Cung cấp nhà ở, l ơng thực, thực phẩm, điện, n ớc
-
Sắp xếp việc làm.
-
Chất thải và môi tr ờng.
Ví dụ về ph ơng pháp điều tra

5
Bài 8: Địa lý lớp 4 (Hoạt động sản xuất của ng ời dân ở Tây Nguyên
Tiết 2).
Khi học mục 4 Rừng và khai thác rừng ở Tây Nguyên
GV có thể chia nhóm cho HS thảo luận vấn đề: Vì sao cần phải
bảo vệ rừng?. Vì HS Tiểu học còn nhỏ nên GV đ a ra một hệ thống
câu hỏi gợi ý nh sau:
Câu 1: Nêu vai trò và tác dụng của rừng?
Câu 2: Nêu hậu quả của nạn phá rừng ở vùng núi phía Bắc?
Câu 3: Nêu một số biện pháp để bảo vệ rừng?
* Đặc biệt ở bài này GV có thể dạy tích hợp kiến thức Địa lý với GD
đạo đức, bảo vệ môi tr ờng và sử dụng năng l ợng tiết kiệm, hiệu quả
ở từng nội dung học của bài.
Ví dụ về ph ơng pháp thảo luận.

Ví dụ về ph ơng pháp đóng vai.
Bài 8: Địa lý lớp 4 (Hoạt động sản xuất của ng ời dân ở Tây Nguyên
Tiết 2).
Khi học mục 4 Rừng và khai thác rừng ở Tây Nguyên
* GV có thể đ a ra một số tình huống sau:
-
Gia đình ng ời Mông định bán đất đã khai hoang và di c tới vùng

đất mới rồi lại khai phá rừng để lấy đất trồng trọt rồi lại bán đi
-
Bố mẹ chuyên làm nghề săn bắn hoặc buôn bán động vật hoang
dã.
GV chọn 5 diễn viên đóng vai bố, mẹ, con, bạn bố hoặc bạn
mẹ, nhà chức trách thể hiện thái độ và cách c xử trong từng tình
huống trên .
Các HS còn lại sẽ quan sát, nhận định và suy nghĩ về cách giải
quyết vấn đề của 5 diễn viên.
Sau khi HS diễn xong, GV h ớng dẫn học sinh trao đổi kinh
nghiệm và rút ra kết luận.

4. Dạng bài tích hợp nội dung giáo dục sử dụng năng l ợng
tiết kiệm, hiệu quả ở mức độ toàn phần.
+ Đối với dạng bài này, do toàn bài học đều có nội dung giáo dục sử
dụng năng l ợng tiết kiệm, hiệu quả nên mục tiêu trong bài học không
chỉ trang bị cho HS kiến thức về cách sử dụng năng l ợng TK-HQ mà
còn hình thành cả những hành vi sử dụng năng l ợng tiết kiệm, hiệu
quả và thái độ tích cực đối với môi tr ờng (vì SDNL TK-HQ cũng góp
phần BVMT). Vì vậy:
- Khi dạy học dạng bài này, GV cần u tiên lựa chọn các hình thức tổ
chức và ph ơng pháp dạy học đề cao sự tiếp xúc trực tiếp với môi tr
ờng xung quanh nh tổ chức cho HS học tập thông qua các hoạt động
điều tra, thí nghiệm, thực hành, đóng vai
- Những bài học tích hợp toàn phần là điều kiện tốt nhất sử dụng
năng l ợng tiết kiệm - hiệu quả phát huy tác dụng đối với HS thông
qua môn học.

Ví dụ: Một số bài TNXH lớp 1,2,3; KH&ĐL lớp 4,5 có nội dung tích hợp kiến
thức với giáo dục sử dụng năng l ợng TK HQ ở mức độ toàn phần.

Địa lý lớp 5:
Bài 6: Đất và rừng
(Mức độ tích hợp toàn phần về sử dụng NL TK - HQ)
Qua 2 nội dung bài cần giúp HS nắm đ ợc:
+ ND1: Các loại đất chính của n ớc ta.
-
HS hiểu đ ợc n ớc ta có nhiều loại đất nh ng loại đất chính là đất phù sa và
đất Phe-ra-lit, vai trò của đất đối với sản xuất và đời sống con ng ời.
-
Liên hệ GDHS biết bảo vệ tài nguyên đất và môi tr ờng đất không để lãng
phí đất trong quá trình sử dụng cần đi đôi với bảo vệ và cải tạo đất.
+ ND 2: Rừng của n ớc ta.
-
HS hiểu đ ợc vai trò to lớn của rừng đối với sản xuất, đời sống con ng ời và
môi tr ờng, phân biệt đ ợc rừng nhiệt đới và rừng ngập mặn.
-
Biết trồng rừng & bảo vệ rừng không khai thác rừng bừa bãi
* Liên hệ GDHS bảo vệ môi tr ờng đất và rừng, biết tuyên truyền và nhắc
nhở mọi ng ời cùng bảo vệ môi tr ờng đất và rừng.

Chú ý (bài Đất và rừng): Còn có mức độ tích hợp toàn phần về BVMT sử
dụng NL TK-HQ và GD kỹ năng sống cho HS (Giúp HS biết cách phòng
tránh nạn cháy rừng, phòng tránh nguy hiểm khi đi rừng)

Để thực hiện nhiệm vụ của năm học về tăng c ờng dạy tích hợp kiến thức
với các nội dung giáo dục đạo đức, BVMT, SDNLTK-HQ, GD kỹ năng sống
cho HS Yêu cầu:
+ Với dạy bài không có nội dung tích hợp thực hiện giúp HS nắm đ ợc
nội dung, kiến thức của bài yêu cầu chuẩn kiến thức và kỹ năng.
+ Với dạy bài có nội dung tích hợp: Giúp HS nắm đ ợc kiến thức cơ bản

của toàn bài hay từng phần theo yêu cầu chuẩn kiến thức kỹ năng rồi giáo dục
liên hệ tùy theo từng nội dung cho phù hợp hoặc có nội dung liên hệ giáo dục
qua 1 hay 2 câu hỏi khi học sinh tìm hiểu nội dung bài. Tránh xa đà nhiều quá
vào nội dung tích hợp giáo dục mà quên đi kiến thức chính của một phần hay
toàn bài đó.

Khoa học lớp 4:
Bài 29: Tiết kiệm n ớc
(Mức độ tích hợp toàn phần về sử dụng NL n ớc TK - HQ)
Qua 2 nội dung bài cần giúp HS nắm đ ợc:
+ ND1: HS qua sát 6 hình trong SGK (từ 1 6) chỉ ra những việc nên làm và
những việc không nên làm để tiết kiệm n ớc.
-
HS hiểu đ ợc những việc nên làm và những việc không nên làm để tiết kiệm n
ớc.
-
HS liên hệ với tình hình thực tế về việc sử dụng n ớc ở tr ờng, lớp học và gia
đình (những việc nên làm hoặc không nên làm để tiết kiệm n ớc).
+ ND 2: Vì sao phải tiết kiệm n ớc?
-
HS Biết đ ợc phải tốn nhiều công sức, tiền của mới có n ớc sạch để dùng. Vì vậy,
không đ ợc lãng phí n ớc.
- Tiết kiệm n ớc là để dành tiền cho minh và cũng là để có n ớc cho nhiều ng ời
khác đ ợc dùng.
* Liên hệ GDHS tình trạng thiếu nguồn điện sử dụng hiện nay là do thiếu n ớc
ảnh h ởng rất lớn đến sản xuất và sinh hoạt của con ng ời. Thực hành tiết kiện n
ớc, điện và nhắc nhở tuyên truyền mọi ng ời cùng tiết kiệm n ớc, điện
+ ND3: HS vẽ hoặc s u tầm tranh cổ động tuyên truyền tiết kiệm n ớc.

5. Dạng bài học tích hợp nội dung sử dụng năng l ợng tiết

kiệm, hiệu quả ở mức độ bộ phận.
+ Đối với dạng bài học này, do một phần bài học có nội dung giáo dục
sử dụng năng l ợng TK - HQ nên trong mục tiêu của bài học th ờng liệt
kê mục tiêu giáo dục sử dụng năng l ợng TK - HQ cụ thể. Việc thực
hiện mục tiêu của bài học nhiều khi là tiền đề để thực hiện mục tiêu
giáo dục sử dụng năng l ợng. Vì vậy:
- Khi chuẩn bị bài dạy, GV cần: nghiên cứu kĩ nội dung bài học; xác
định nội dung giáo dục sử dụng năng l ợng TK HQ tích hợp vào nội
dung bài học là gì; thông qua hoạt động dạy học nào; cần chuẩn bị
thêm t liệu, đồ dùng Dạy học gì để việc giáo dục sử dụng năng l ợng đạt
hiệu quả.
- Khi tổ chức dạy học, GV tiến hành các hoạt động dạy học đảm bảo
đúng theo theo yêu cầu bộ môn đồng thời l u ý giúp HS hiểu, cảm nhận
đầy đủ và sâu sắc phần nội dung bài học có liên quan đến giáo dục sử
dụng năng l ợng TK - HQ một cách nhẹ nhàng, phù hợp và đạt mục
tiêu của bài học.

6. Dạng bài tích hợp nội dung giáo dục sử dụng năng l ợng
TK HQ ở mức độ liên hệ.
+ Đối với dạng bài học này, các kiến thức giáo dục sử dụng năng l
ợng TK HQ không đ ợc nêu rõ trong SGK nh ng dựa vào kiến thức
bài học, GV có thể bổ sung các kiến thức giáo dục HS sử dụng năng
l ợng TK HQ cho phù hợp. Vì vậy:
+ Khi chuẩn bị bài dạy, GV cần có ý thức tích hợp, đ a ra những vấn
đề gợi mở, liên hệ nhằm giáo dục cho HS hiểu biết về năng l ợng, có
kĩ năng sống và học tập trong môi tr ờng phát triển bền vững.
* L u ý: Khi tổ chức dạy học, GV tiến hành các hoạt động dạy học
đảm bảo đúng theo yêu cầu bộ môn, đồng thời l u ý liên hệ, bổ sung
kiến thức giáo dục năng l ợng một cách tự nhiên, phù hợp với trình
độ nhận thức, khả năng hành động của HS và đúng mức tránh lan

man, sa đà g ợng ép, ảnh h ởng đến việc thực hiện mục tiêu của bài
học.

Ví dụ: Một số bài TNXH lớp 1,2,3; môn KH&ĐL lớp 4,5 có nội dung
tích hợp sử dụng năng l ợng TK HQ ở mức độ bộ phận và liên hệ.
Địa lý lớp 5:
Bài 2: Địa hình và khoáng sản
(Mức độ tích hợp bộ phận và liên hệ phần 2 - Khoáng sản
về sử dụng TK HQ năng l ợng)
ND2: Khoáng sản
- HS hiểu khai thác khoáng sản bừa bãi sẽ dẫn đến cạn kiệt tài
nguyên do vậy phải khai thác có kế hoạch.
- Sử dụng tiết kiệm nguồn khoáng sản nh dầu mỏ, khí tự nhiên, than,
sắt, thiếc, đồng, chì
- Liên hệ tại tỉnh mình có nguồn tài nguyên nào? (HD - Đá vôi; QN
Than ).
- GDHS biết quý trọng năng l ợng và sử dụng tiết kiệm đồng thời
tuyên truyền mọi ng ời biết quý trọng NL và sử dụng tiết kiệm, chú ý
bảo vệ môi tr ờng trong quá trình khai thác và sử dụng than.

TNXH lớp 3:
Bài 36: Vệ sinh môi tr ờng
(Mức độ tích hợp bộ phận ở ND2)
ND2: - HS quan sát các hình trong SGK và nói đ ợc những việc làm
đúng, những việc làm sai trong quá trình thu gom rác thải.
- GDHS biết phân loại và xử lí rác hợp vệ sinh một số rác nh rau, củ,
quả có thể làm phân bón, một số rác có thể tái chế thành một số
sản phẩm khác góp phần tiết kiệm năng l ợng khi sử dụng.
Ví dụ: Một số bài TNXH lớp 1,2,3; môn KH&ĐL lớp 4,5 có nội dung
tích hợp sử dụng năng l ợng TK HQ ở mức độ bộ phận.

Bài 4: Sông ngòi
( Mức độ tích hợp liên hệ ở ND3 và cuối bài)
ND3: Vai trò của sông ngòi:
- HS hiểu đ ợc con ng ời sử dụng sức n ớc xây dựng nhà máy phát điện.
-
GDHS biết sử dụng tiết kiệm điện ở mọi lúc, mọi nơi và bảo vệ môi tr ờng
n ớc không gây ô nhiễm nguồn n ớc
Chú ý: Bài này ở ND2 Sông ngòi n ớc ta có l ợng n ớc thay đổi theo mùa và
có nhiều phù sa
- HS xác lập đ ợc mối quan hệ địa lý đơn giản giữa khí hậu và sông ngòi.
Mùa m a th ờng bão lũ lụt.
- GDHS tinh thần đoàn kết t ơng thân, t ơng ái lá lành đùm lá rách, ủng hộ
đồng bào lũ lụt.
Ví dụ: Một số bài TNXH lớp 1,2,3; KH&ĐL lớp 4,5 có nội dung tích
hợp sử dụng năng l ợng TK HQ ở mức độ liên hệ.
Địa lý lớp 5

Bài 5: Vệ sinh thân thể
( Mức độ tích hợp liên hệ ở ND3)
ND3: Những việc cần làm để giữ chân tay sạch sẽ:
- HS quan sát các hình trong SGK nêu đ ợc các việc cần làm để giữ chân tay
sạch sẽ.
-
GDHS trong quá trình thực hiện các việc cần làm để giữ chân tay sạch sẽ
cần chú ý sử dụng n ớc tiết kiệm, tránh lãng phí:
VD: Không dùng quá nhiều n ớc, khi tắm, rửa tay, chân xong phải ngắt
nguồn n ớc để không lãng phí n ớc .
TNXH lớp 1

Kiểm tra đánh giá về việc dạy tích hợp kiến thức với giáo
dục sử dụng năng l ợng tiết kiệm, hiệu quả.
. GV kiểm tra đánh giá việc thực hiện bảo vệ môi tr ờng và sử dụng năng l
ợng tiết kiệm, hiệu quả của HS thông qua các hoạt động học tập trên lớp;
hành vi ứng xử các tình huống; ý thức tiết kiệm điện, giữ vệ sinh môi tr ờng
trong lớp học, tr ờng học và gia đình, xã hội

Sở giáo dục, phòng Giáo dục và Đào tạo, Ban giám hiệu mỗi nhà tr ờng sẽ
kiểm tra việc soạn và dạy tích hợp kiến thức với các nội dung giáo dục cũng
nh sử dụng năng l ợng của GV thông qua bài soạn; bài giảng đối với những
bài có nội dung tích hợp.