Bài giảng sinh lý sinh dục nữ GV BS CKII nguyễn thị huệ

SINH LÝ
SINH DỤC NỮ
GV.BS.CKII.NGUYỄN THỊ HUỆ
Mục tiêu
1. Trình bày được quá trình tạo trứng và thành
lập hoàng thể của bung trứng.
2. Nêu được tác dụng của Progesteron và
Estrogen trên cơ thể phụ nữ
3. Phân tích được vai trò của tuyến yên và
vùng dưới đi, điều hòa chức năng bung
trứng
4. Trình bày chu kỳ kinh nguyệt bình thường
ĐC ĐIM GIẢI PHẪU
 Bộ phận sinh dục nữ bao gm :
Cơ quan sinh dục ngoài: âm hộ, âm đạo và
tầng sinh môn.
Cơ quan sinh dục trong:
o Tử cung: cổ, thân và đy tử cung.
o Vi tử cung
o Bung trứng
CƠ QUAN SINH DỤC NGOÀI
Âm hộ, âm đạo và tầng sinh môn.
CƠ QUAN SINH DỤC TRONG
CHỨC NĂNG CA BUỒNG TRỨNG
Chức năng ngoại tiết:
tạo trứng
hong thể
Chức năng nội tiết:
Estrogen
Progesteron.

Giai đoạn
nang trứng
 Đầu chu kỳ:  bung trứng ch c cc
nang trứng nguyên thy, 6-12 nang
trứng nguyên thủy phát triển to lên
thnh Nang trứng sơ cp
Nang trứng thứ cp
Nang trứng c hc.
 Các nang trứng còn lại b thoi ha đến
phng non ch cn lại một nang.
Lớp áo trong/ nang trứng
Pht triển của nang trứng
hnh thnh của hai lớp o:
Lp o ngoi: l vỏ xơ bao xung quanh nang
trứng̀
Lp o trong :với cc tế bo c hạt bao quanh
non : tiết chủ yếu l estrogen.
Hc chứa dch bên trong nang trứng cng lớn dần
lên và đy non về một cc của nang.
Giai đoạn
phóng noãn
Giữa chu kỳ: Estrogen máu tăng cao
có tác dụng feedback(+)
Tuyến yên: tăng bài tiết FSH và LH.
Khi FSH/LH=1/3 nang trứng chín
Dưới tác dụng của LH nang trứng tăng bài tiết
Progesteron
Progesteron gây ra một s biến đổi tại nang trứng dẫn
đến phóng noãn.
Trứng rụng : loa vòi đn lấy và đưa vo 1/3 ngoi loa vi.

Nếu không thụ tinh, trứng sẽ t thoái hoá.
Giai đoạn hoàng thể
 Hoàng thể hình thành: tiết progesteron và
estrogen ,chủ yếu l progesteron.
Khi không có thai: phát triển to nhất 7-8 ngày ri
thoi ha v giảm dần bài tiết hormon. Đời sng
hoàng thể khoảng 12-14 ngày.
Khi có thai: phát triển ti đa vào tháng thứ 3. Sau
tháng thứ 4 hoàng thể ngừng hoạt động thoi ha
và nhau thai sẽ thay thế hoàng thể bài tiết
progesteron và estrogen.
Chức năng nội tiết: Estrogen
 Từ lp o trong nang trứng, hoàng thể, vỏ
thượng thận, nhau thai và hnh thnh từ quá
trình thơm hoá  ngoại vi.
 Estrogen là hợp chất steroid, được tổng hợp 
bung trứng từ cholesterol và có thể từ
acetylcoenzym A.
 Dạng lưu hành: 17-estradiol (E2), estron
(E1) và estriol (E3),
Trong đ ch yếu là 17-estradiol. Tác dụng
của 17-estradiol mạnh gấp 12 lần estron và gấp
80 lần estriol.
Tác dụng của estrogen
 Đặc tính sinh dục nữ
 Trên tử cung:
o Cơ tử cung: tăng khi lượng và kch thước tử cung cơ tử
cung. Tăng tnh nhạy cảm của cơ tử cung với oxytocin, tăng co
bóp tử cung.

o Nội mạc tử cung: ti tạo lớp chức năng từ lớp nền sau khi
hnh kinh và lm tăng trưng nội mạc tử cung, lm cc động
mạch di ra và thng, cc tuyến di ra, thng, tch trữ nhiều
glycogen nhưng không bi tiết.
o Cổ tử cung: lm cc tế bo tuyến cổ tử cung tiết nhiều chất
nhầy trong, dai và loãng.
Tác dụng của estrogen
Trên vòi tử cung:
 Tăng sinh mô tuyến niêm mạc
 Tăng s lượng và hoạt động của các tế bào biểu
mô lông rung.
Trên âm đạo:
 Phát triển biểu mô âm đạo
 Tế bào biểu mô tích trữ nhiều glycogen.
 Doderlein sẽ sử dụng glycogen :pH âm đạo có
tính acid (3,8-4,2).
Estrogen/Sinh lý
môi trường âm đạo
Tác dụng của estrogen
Trên tuyến vú: phát triển hệ thng ng tuyến, mô
đệm; tăng lắng đọng mỡ ở vú.
Trên chuyển hoá: tăng tổng hợp protein  các mô
đch, tăng lắng đọng mỡ dưới da đặc biệt  ngc,
mông, đùi để tạo dáng nữ, giảm nng độ
cholesterol toàn phần và tăng giữ nước và Na
+
.
Trên xương: phát triển khung chậu theo chiều
ngang, kích thích ct hoá sụn xương.
Tác dụng Progesterone

 Nguồn gốc:
Progesteron được tiết ra từ hoàng thể, lớp áo trong
nang trứng, tuyến vỏ thượng thận và nhau thai.
 Bản chất
Progesteron là hợp chất steroid được tổng hợp
từ cholesterol hoặc từ acetylcoenzym A.
Tác dụng của Progesterone
Trên tuyến vú:
Phát triển thuỳ và nang tuyến lm các tế
bào tăng sinh, to lên
Có khả năng bài tiết.
Trên chuyển ha: tăng tái hấp thu Na
+
, Cl
-
và nước  ng lượn xa.
Tăng nhiệt độ: cơ thể lên 0,3-0,5
o
C.
So sánh
ESTROGENE
PROGESTERONE
Ngu
ồn gốc:
l
p 
o trong nang
trứng
, hoàng thể,
vỏ thượng thận,

nhau thai
hoàng thể, lớp áo
trong nang trứng,
tuyến vỏ thượng
thận và nhau thai.
B
ản chất
cholesterol
và có
th
ể từ
acetylcoenzym
A.
steroid được tổng
hợp từ cholesterol,
acetylcoenzym
A
Cơ tử cung
gi
ảm co bóp
N
i mc tử cung
Tăng
trưng nội mạ
c
tư
̉ cung lớp chứ
c
năng
,

So sánh
ESTROGEN
PROGESTERON
C
ổ tử cung
Bài
tiết một lớp
dch
đục
, đặc và b.
Vòi
tử cung
tăng
hoạt động
biểu
mô
lông rung.
Giảm hoạt động củ
a
c
c tế bo c lông
niêm
mạc vòi trứng,
Trên
âm đạo:
TB
biểu mô tiết
glycogen
niêm
mạc âm

đạo
mỏng
đi.
Trên
tuyến vú
tăng
lắng đọng mỡ

vú
.
to
lên và tr nên
có
khả
năng bài tiết.
Trên
chuyển hoá
tăng
lắng đọng mỡ
dưới
da, giữ nước
và
Na
tăng
tái hấp thu Na
+
,
Cl
-
và nước  ng

lượn
xa.
Điều hoà chức năng buồng trứng
 Vùng hạ đồi bài tiết GnRH kích thích thuỳ trước tuyến
yên bài tiết FSH và LH
FSH NANG TRỨNG
FSH: kích thích nang trứng
phát triển
đặc biệt là kích thích
sự tăng sinh lớp tế bào ht
để to thành
lp o của nang trứng.
LH + FSH
 LH phối hợp với FSH :làm nang trứng chín
và phóng noãn
 Kích thích các tế bào hạt và lớp vỏ còn lại
phát triển thành hoàng thể
 Kích thích tế bào hạt của nang trứng và
hoàng thể : bài tiết Estrogen và
Progesteron.
FEEDBACK ÂM
 Nang trứng pht triển
 Hoàng thể bài tiết estrogen và progesteron
tác dụng feedback âm lên s bài tiết GnRH
, FSH, LH
 24-48 giờ trưc khi phóng noãn:
Estrogen trong máu rất cao
kích thích tuyến yên bài tiết FSH và LH
(feedback dương) Tăng FSH- LH (LH gấp 3 lần
FSH).