Bài giảng môn Lý thuyết tài chính tiền tệ chương 1

Phan Anh TuÊn

1
 CNG BÀI GING
Môn hc Lý thuyt tài chính tin t
1
Ging viên: ThS. Phan Anh Tun
Chng 1. i cng v tài chính và tin t
Mc đích ca chng này là cung cp cho sinh viên nhng hiu bit khái quát v hai đi
tng nghiên cuch yuca môn hc này là: tin t và tài chính. C th các ni dung
cn nm đc sau khi hc xong chng này là:
• Bn cht và chc nng ca tin t
• Các hình thái phát trin ca tin t
• Khái nim v tài chính và h thng tài chính
1. Khái nim v tin t
1.1. nh ngha
Tin là bt c cái gì đc chp nhn chung trong thanh toán đ đi ly hàng hoá, dch
v hoc đ hoàn tr các khon n.
nh ngha này ch đa ra các tiêu chí đ nhn bit mt vt có phi là tin t hay không.
Tuy nhiên nó cha gii thích đc ti sao vt đó li đc chn làm tin t.  gii thích
đc điu này phi tìm hiu bn cht c
a tin t.
1.2. Bn cht
Tin t thc chtlàvt trung gian môi gii trong trao đi hàng hoá, dch v, là phng
tin giúp cho quá trình trao đi đc thc hin d dàng hn.
Bncht ca tin t đc th hin rõ hn qua hai thuc tính sau ca nó:
• Giá tr s dng ca tin t là kh nng tho mãn nhu cu trao đi ca xã hi, nhu cu
s dng làm v
t trung gian trong trao đi. Nh vy ngi ta s ch cn nm gi tin khi
có nhu cutrao đi. Giá tr s dng ca mt loi tin t là do xã hi qui đnh: chng nào
xã hi còn tha nhn nó thc hin tt vai trò tin t (tc là vai trò vt trung gian môi gii

trong trao đi) thì chng đó giá tr s dng ca nó vi t cách là tin t còn tnti
2
. ây
chính là li gii thích cho s xut hin cng nh bin mt ca các dng tin t trong lch
s.
• Giá tr ca tin đcth hin qua khái nim “
sc mua tin t”, đó là kh nng đi đc
1
The fundamentals of money and finance
2
Nh vy khác vi giá tr s dng ca hàng hoá thông thng (giá tr s dng ca hàng hoá thông thng
là do đc tính t nhiên ca nó qui đnh và tn ti vnh vin cùng vi nhng đc tính t nhiên đó), giá tr s
dng ca mt loi tin t mang tính lch s, nó ch tn ti trong nhng giai đon nht đnh và hoàn toàn ph
thuc vào ý chí ca xã hi.
Phan Anh TuÊn

2
nhiu hay ít hàng hoá khác trong trao đi. Tuy nhiên khái nim sc mua tin t không
đc xem xét di góc đ sc mua đi vi tng hàng hoá nht đnh mà xét trên phng
din toàn th các hàng hoá trên th trng.
2. S phát trin các hình thái ca tin t
Trong quá trình phát trinca nn kinh t hàng hoá, tin tđã ln lt tn ti di nhiu
hình thái khác nhau nhm đáp ng cho nhu cu phát trin ca nn kinh t, đc bit là ca
hot đng sn xut, lu thông, trao đi hàng hoá.
Trong phn này, chúng ta s tìm hiu xem đã có nhng dng tint nào trong lch s,
chúng đã ra đi nh th nào và ti sao li không còn đc s dng na. Bng cách này
chúng ta s có đc s hiu bit sâu sc hn v khái nim tin t.
2.1. Tin t hàng hoá - Hoá t (Commodity money)
ây là hình thái đu tiên ca tin t. c đim chung ca loi tin t này là: Hàng hoá
dùng làm tin t trong trao đi phi có giá tr thc s và giá tr ca vt trung gian trao đi

này phi ngang bng vi giá tr hàng hoá đem ra trao đi, tc là trao đi ngang giá mt
hàng hoá thông thng ly hàng hoá đc bit-tin t
3
. Hoá t xut hin ln lt di hai
dng:
2.1.1. Hoá t phi kim loi
Hoá t phi kim loi là tin t di dng các hàng hoá (tr kim loi). ây là hình thái c
nht ca tin t, rt thông dng trong các xã hi c xa. Trong lch sđã có rt nhiu loi
hàng hoá khác nhau tng đc con ngi dùng làm tin t. Trong cun “Primitive
money” ca Paul Einzig vitnm 1966
4
, ông đã đa ra nhng thng kê khá thú v sau v
nhng loi tin c xa mà theo ông nhiu s trong đó vn còn đc s dng cho đn c
ngày nay. ó là:
-Rng cá voi đo Fiji
-Gđàn hng  Hawaii
-Li câu (cá)  qun đo Gilbert
-Mai rùađo Marianas
-Tun lc  nhiu ni thuc Nga
-La  Trung quc
-BNa Uy
-Da Pháp và Ý
-Ru Rum  Australia
3
Nói cách khác, giá tr ca tin t hàng hoá (hoá t) đc đo bng giá tr ca hàng hoá đc dùng làm tin
t.
4
Smith., Gary, Money, banking and financial intermediation,p35.
Phan Anh TuÊn

3
-B lông vt đ  qun đo Santa Cruz (vn còn cho đn nm 1961)
-Go  Philippines
-Ht tiêu  Sumatra
- ng đo Barbados
- Nô lChâu Phi xích đo, Nigeria, Ailen
-Nhng chui v sò ca nhng th dân da đ Bc M
- Bò, cu  Hy lp và La mã
-Mui  nhiu ni.
Tuy nhiên, hoá t phi kim loi có nhiu đim bt tin nh: tính cht không đng nht, d
h hng, khó phân chia hay g
p li, khó bo qun cng nh vn chuyn, và chđc
công nhn trong tng khu vc, tng đa phng. Vì vy mà hoá t phi kim loi dn dn
bin mt và đc thay th bng dng hoá t th hai: hoá t kim loi.
2.1.2. Hoá t kim loi
Hoá t kim loi là tin t di dng các kim loi, thng là các kim loi quý nh vàng,
bc, đng
Nói chung các kim loi có nhiu u đim hn so vi các hàng hoá khác khi đc s dng
làm tin t nh: cht lng, trng lng có th xác đnh chính xác, d dàng hn, thêm
vào đó, nó li bn hn, d chia nh, giá tr tng đi ít bin đi
Trong thc tin lu thông hoá t kim loi, ch có vàng tr thành loi tin tđc s dng
ph bin và lâu dài nht. Bc ri đng chđc s dng thay th khi thiu vàng dùng làm
tin t.
S thng tr ca tin vàng có đc là do vàng có nhng u vit hn hn các hàng hoá
khác trong vic thc hin chc nng tin t:
• Vàng là mt loi hàng hoá đc nhiu ngi a thích. Chúng ta bit rng, vàng
cha chc đã là kim loi quý him nht nhng nhu cu ca xã hi v vàng đã xut
hin rt s
m trong lch s và ngày càng tng làm cho vàng tr thành mt th hàng
hoá rt hp dn, đc nhiu ngi a thích. Vì vy, vic dùng vàng trong trao đi

d dàng đc chp nhn trên phm vi rng ln.
• Nhng đc tính lý hoá ca vàng rt thun li trong vic thc hin chc nng tin
t. Vàng không b thay đi v màu sc và cht lng di tác đng ca môi
trng và c h
c nên rt tin cho vic ct tr. Nó d chia nh mà không nh
hng ti cht lng.
• Giá tr ca vàng n đnh trong thi gian tng đi dài, ít chu nh hng ca
nng sut lao đng tng lên nh các hàng hoá khác. Sn đnh ca giá tr vàng
là do nng sut lao đng sn xut ra vàng tng đi n đnh. Ngay c vic áp
dng tin b k thut vào khai thác cng không làm tng nng sut lao đng lên
Phan Anh TuÊn

4
nhiu. iu này làm cho tin vàng luôn có đc giá trn đnh, mt điu kin rt
cn thit đ nó có th chp hành tt các chc nng tin t.
Trong giai đon đu, tin vàng thng tn ti di dng nén, thi. Nhng v sau đ tin
cho vic trao đi, tin vàng thng đc đúc thành nhng đng xu vi khi lng và đ
tinh khi
tnht đnh. Loi tin này vì th mà còn đc gi là tin đúc. Tin đúc xut hin
đu tiên ti Trung quc, khong th k th 7 trc CN, sau thâm nhp sang Bat, Hy lp,
La mã ri vào châu Âu. Các đng tin lu hành  châu Âu trc kia đu di dng này.
Ví d: đng “pound sterling” ca Anh, đng livr hay lu-y ca Pháp Trc kia đng
bng Anh vn là nhng đng xu bng bc có in mt ngôi sao trên b mt, trong ting Anh
c “sterling” ngha là ngôi sao cho nên nhng đng xu đó đc gi là “pound sterling”,
còn ký hiu đng bng Anh (£) là bt ngun t mt t Latinh c “libra” ging ngha vi
t “pound”.
Tin vàng đã có mt thi gian thng tr rt dài trong lch s. iu này đã chng t nhng
hiu qu to ln mà nó mang li cho nn kinh t. Mt s thc là h thng thanh toán da
trên vàng vn còn đc duy trì cho đn mãi th k 20, chính xác là đn nm 1971. Ngay
c ngày nay, mc dù tin vàng không còn tn ti trong lu thông na, nhng các quc gia

cng nh nhiu ngi vn coi vàng là mt dng tài sn ct tr có giá tr.
Tuy có nhng đc đim rt thích hp cho vic dùng làm tint nh vy, tin vàng vn
không thđáp ng đc nhu cu trao đi ca xã hi khi nn sn xut và trao đi hàng hoá
phát trin đn mc cao. Mt lot lý do sau đây đã khin cho vic s dng tin vàng ngày
càng tr nên bt tin, không thc hin đc chc nng tin t na:
(1) Quy mô và trình đ sn xut hàng hoá ngày càng phát trin, khi lng và chng loi
hàng hoá đa ra trao đi ngày càng tng và đa dng; trong khi đó lng vàng sn xut ra
không đ đáp ng nhu cu v tin t (nhu cu v phng tin trao đi) ca nn kinh t.
(2) Giá tr tng đi ca vàng so vi các hàng hoá khác tng lên do nng sut lao đng
trong ngành khai thác vàng không tng theo kp nng sut lao đng chung ca các ngành
sn xut hàng hoá khác. iu đó dn đn vic giá tr ca vàng tr nên quá ln, không th
đáp ng nhu cu làm vt ngang giá chung trong mt s lnh vc có lng giá tr trao đi
mi ln nh nh mua bán dch v hoc hàng hoá tiêu dùng
(3) Ngc li, trong nhng giao dch vi giá tr ln thì tin vàng li tr nên cng knh.
(4) Vic s dng tin t hàng hoá b các nhà kinh t xem nh là mt s lãng phí nhng
ngun tài nguyên vn đã có hn.  dùng mt loi tin t hàng hoá, xã hi s phi ct bt
các công dng khác ca hàng hoá đó hoc dùng các ngun lc khan him đ sn xut b
sung. Rõ ràng là vi vic dùng vàng làm tin t con ngi đã phi gim bt các nhu cu
dùng vàng làm đ trang sc hoc trong các ngành có s dng vàng làm nguyên liu vì xã
hi phi dành mt phn ln s lng vàng hin có đ làm tin t.
Phan Anh TuÊn

5
Vi nhng lý do nh vy mà xã hi đã phi đi tìm cho mình mt dng tin t mi phù
hp hn. Chúng ta chuyn sang hình thái tin t th hai:
2.2. Tin giy (paper money)
X Tin giy xut hin đu tiên di dng các giy chng nhn có kh nng đi ra bc
hoc vàng do các ngân hàng thng mi phát hành (gold certificate, silver certificate).
ây là các cam kt cho phép ngi nm gi giy này có thđn ngân hàng rút ra s
lng vàng hay bc ghi trên giy. Do có thđi ngc ra vàng và bc nên các giy chng

nhn này cng đc s dng trong thanh toán nh vàng và bc. S ra đi nhng giy
chng nhn nh vy đã giúp cho vic giao dch vi nhng khon tin ln cng nh vic
vn chuyn chúng tr nên thun li hn rt nhiu.
X Dn dn các giy chng nhn nói trên đc chun hoá thành các t tin giy có in
mnh giá và có kh nng đi ra vàng mt cách t do theo hàm lng vàng qui đnh cho
đng tin đó. Ví d:  Anh trc đây bên cnh nhng đng pound sterling tin đúc còn
lu hành đng bng Anh bng giy do các ngân hàng phát hành và đc đi t do ra
vàng theo t l 1 bng Anh tng đng 123,274 grain, tng đng vi 7,32238 gr
vàng nguyên cht. Vic đi t tin giy ra vàng đc thc hin ti các ngân hàng phát
hành ra nó. Loi tin giy này rt ph bin  châu Âu trong thi gian trc chin tranh
th gii th nht, thng đc gi là tin ngân hàng hay giy bc ngân hàng (bank note).
Vic s dng tin ngân hàng hoàn toàn mang tính cht t nguyn.
X Sau i chin th gii th nht, nhm sit cht qun lý trong vic phát hành tin giy,
các nhà nc đã ngn cm các ngân hàng thng mi phát hành giy bc ngân hàng, t
nay mi vic phát hành ch do mt ngân hàng duy nht gi là ngân hàng trung ng thc
hin. Vì th ngày nay nói đn giy bc ngân hàng phi hiu là giybc ca ngân hàng
trung ng. Hàm lng vàng ca đng tin giy bây giđc qui đnh theo lut tng
nc. Ví d: hàm lng vàng ca đng đô la M công b tháng 1 nm 1939 là
0.888671g. Vì vy mà ngi ta còn gi tin giy này là tin pháp đnh (Fiat money).
X Th nhng chng bao lâu sau khi xut hin, do nh hng ca chin tranh cng nh
khng hong kinh t
5
, đã nhiu ln tin giy b mt kh nng đc đi ngc tr li ra
vàng ( Pháp, tin giy b mt kh nng đi ra vàng vào các nm 1720, 1848 – 1850,
1870 – 1875, 1914 – 1928 và sau cùng là k t 1/10/1936 ti nay;  M trong thi gian
ni chin, t nm 1862 – 1863 nhà nc phát hành tin giy không có kh nng đi ra
vàng và ch ti nm 1879 khi cuc ni chin đã kt thúc mi có li kh nng đó), thm
5
Có th nói chin tranh th gii ln th I và cuc khng hong kinh t th gii nm 1929 – 1933 là nguyên
nhân chính đa đn vic áp dng tin giy bt kh hoán (tin giy không có kh nng đi ra vàng) rng

khp các nc.
Phan Anh TuÊn

6
chí có nhng thi k c tin giy đc đi ra vàng và tin giy không đi đc ra vàng
cùng song song tn ti
6
. Sau Chin tranh th gii th hai, ch còn duy nht đng USD là
có thđi ra vàng, tuy nhiên ti nm 1971, vi vic M tuyên b ngng đi đng USD ra
vàng, s tn ti ca đng tin giy có thđi ra vàng trong lu thông thc s chm dt.
X Ngày nay, tin giy thc cht ch là các giy n (IOU) ca ngân hàng trung ng vi
nhng ngi mang nó. Nhng không nh hu ht các giy n, chúng ha tr cho ngi
mang nó ch bng các t tin giy khác
7
, tc là ngân hàng trung ng thanh toán các giy
n này bng các giy n khác. Và vì vy, giđây, bn mang t 100.000 đ ra ngân hàng
ngi ta s chđi cho bn ra các đng tin vi mnh giá nh hn nh 20.000, 10.000,
5000 đ ch không phi là vàng. Khi phát hành tin giy thì tin giy tr thành tài sn ca
ngi s hu chúng, nhng đi vi ngân hàng trung ng li là mt khon n v giá tr
(hay v sc mua) ca lng tin đã phát hành ra. Chính vì vy, khi phát hành ra mt
lng tin bao gi lng tin này cng đc ghi vào mc Tài sn N trong bng tng kt
tài sn ca ngân hàng Trung ng.
X Qua nghiên cu quá trình hình thành tin giy, có th thy, tin giy ra đi vi t cách
là du hiu ca kim loi tin t (tin vàng), đc phát hành ra đ thay th cho tin kim
loi trong vic thc hin chc nng tin t nhm khc phc nhng nhc đim ca tin t
kim loi. Chính vì vy, tin giy vn đc s dng vi giá tr nh giá tr tin t kim loi
mà nó đi dinmc dù giá tr thcca nó thp hn nhiu. T giy bc 10 USD trc nm
1970 mc dù đc in n khá công phu trên cht liu giy
đt tin vn không th có giá tr
bng 8,88671g vàng mà nó đi din. Và vi vic in thêm ch mt con s 0 na chúng ta

cng s có mt t 100 USD vi chi phí r hn nhiu so vi 88,8671g vàng mà nó đi din.
Cng vì th tin giy còn đc gi là tin t di dng du hiu giá tr hay là tin danh
ngha (token money).
X Tin giy ngày nay không còn kh nng đi ngc tr li ti
n t kim loi (tin vàng)
nh trc na. Vic xã hi chp nhn s dng tin giy mc dù giá tr thc ca nó thp
hn nhiu so vi giá tr mà nó đi din là vì tin giy đc quy đnh trong lut là phng
tin trao đi, vì mi ngi tin tng vào uy tín ca c quan phát hành (tc NHTW), và vì
6
 phân bit hai loi tin này, các nhà kinh t gi tin vàng và tin giy có kh nng đi ngc ra vàng là
tin cng (hard money) còn tin giy không đi đc ra vàng là tin mm (soft money).
7
Trên thc t, NHT đa tin ra lu thông bng cách mua mt lng chng khoán hoc hàng hoá. Nh
vy lng tin đa ra lu thông đc đm bo bng lng hàng hoá hay chng khoán đó, đn lt chng
khoán li đc đm bo bi s hàng hoá mà ngi phát hành chng khoán dùng tin bán chng khoán đ
mua. iu này làm cho tin giy thc t đc đm bo bng lng hàng hoá nht đnh. NHT có th thu
hi li tin giy đã in ra bng cách bán s hàng hoá hay chng khoán mà nó nm gi. Có s khác nhau gia
hành vi mua ca các ch th kinh t vi hàng vi mua ca NHT. Vi các ch th kinh t mua thì s tiêu
dùng mt đi, còn vi NHT thì mua ri đ đó đ còn chuc li tin giy đã in ra. Nh vy, nu NHT đm
bo rng s hàng hoá hay ch
ng khoán mà nó mua bng cách in tin giy có th bán đi đ thu hi li đ s
tin giy nó đã in ra thì giá tr ca tin giy vn đc đm bo.
Phan Anh TuÊn

7
ngi ta thy vic s dng tin giy là tin li. Th nhng mt khi mt lòng tin vào c
quan phát hành, không còn tin rng NHTW có thđm bo cho giá tr danh ngha ca
tin giy đc n đnh thì ngi ta s không s dng tin giy na. Mt thc t là  nhiu
nc, chng hn Vit nam trc kia, do tin Vit nam mt giá liên tc, ngi ta đã s
dng USD đ mua bán trao đi các hàng hoá có giá tr ln nh nhà ca, xe c v.v

X V li ích ca vic dùng tin giy, có th thy:
• Vic s dng tin giy đã giúp cho mi ngi có th d dàng ct tr và vn
chuyn tin hn. Rõ ràng là các bn s thích mang theo mình nhng t tin giy
hn là nhng đng tin đúc nng n sm mun s to ra nhng l thng trong túi
ca mình.
• Tin giycng có đ các mnh giá t nh ti ln phù hp vi qui mô các giao
dch ca bn.
• V phía chính ph, cái li thy rõ nht ca tin giy là vic in tin giy tn chi phí
nh hn nhiu so vi nhng giá tr mà nó đi din và có th phát hành không ph
thuc vào s lng các hàng hoá dùng làm tin t nh trc đây.
Ngoài ra, chính ph luôn nhn đc khon chênh lch gia giá tr mà tin giy đi
din vi chi phí in tin khi phát hành tin giy.  nhiu nc khon chênh lch
này đã to ra mt ngun thu rt ln cho ngân sách. Ví d: Trc đây, đng D-
Mark đc xem là đng tin d tr quan trng nht ca th gii sau đng đô la
M nên nó đc rt nhiu nc d tr. Theo mt công trình nghiên cu ca Ngân
hàng liên bang c lúc đó, khong t 30 đn 40% s lng đng D-Mark bng
tin giy “đc lu hành  ngoài nc và nm ngoài h thng ngân hàng”. 
ông Âu, nhiu công dân đã s dng đng D-Mark nh đng tin ca chính nc
mình. Và vì vy, trong nhiu thp niên, Ngân hàng Liên bang c đã cho phát
hành rt nhiu tin giy, nhiu hn rt nhiu so vi ngi c cn. Vic in đng
Mark đã đem li mt khon lãi ln cho Ngân sách Liên bang. Ví d: nm 1996,
khon đó là 8,8 t D-Mark. Trong nhng nm đc bit phát đt, khon tin đó
chim ti 1/5 toàn b thu nhp ca CHLB c.
X Tin giy cng có nhng nhc đim nh: không bn (d rách); chi phí lu thông vn
còn ln; khi trao đi hàng hoá din ra trên ph
m vi rng (chng hn gia các quc gia
hay gia các vùng xa nhau), đòi hi tc đ thanh toán nhanh, an toàn thì tin giy vn t
ra cng knh, không an toàn khi vn chuyn; có th b làm gi; d ri vào tình trng bt
n (do không có giá tr ni ti và không th tđiu tit đc s lng tin giy trong lu
thông nh tin vàng).

Phan Anh TuÊn

8
2.3. Tin tín dng (Credit money)
Bên cnh tin giy, ngày nay do s phát trin ca các t chc tài chính tín dng, đc bit
là ca h thng ngân hàng, mt hình thái tin t mi đã xut hin da trên nhng hot
đng ca các t chc đó. ó là tin tín dng.
♣ Tin tín dng là tin nm trong các tài khon mngân hàng và đc hình thành trên
c s các khon tin gi vào ngân hàng. Khi khách hàng gi mt kho
n tin giy vào
ngân hàng, ngân hàng s m mt tài khon và ghi có s tin đó
8
. Tin giy ca khách
hàng nh thđã chuyn thành tin tín dng. Tin tín dng thc cht là cam kt ca ngân
hàng cho phép ngi s hu tài khon tin gi (hay tin tín dng) đc rút ra mt lng
tin giy đúng bng s d có ghi trong tài khon
9
. Do cam kt này đc mi ngi tin
tng nên h có th s dng luôn các cam kt y nh tin mà không phi đi ra tin giy
trong các hot đng thanh toán
10
. Tuy nhiên các hot đng thanh toán bng tin tín dng
phi thông qua h thng ngân hàng làm trung gian. Cng vì vy mà tin tín dng còn có
mt tên gi khác là tin ngân hàng (bank money).
♣  thc hin các hot đng thanh toán qua ngân hàng, các ngân hàng s ký kt vi
nhau các hp đng đi lý mà theo đó các ngân hàng s m cho nhau các tài khon đ ghi
chép các khon tin di chuyn gia h. Khi đó thay vì phi chuyn giao tin mt cách
thc s gia các ngân hàng, h ch vic ghi có hoc n vào các tài khon này. Hot đng
chuyn tin thc s ch xy ra đnh k theo tho thun gia các ngân hàng. C ch hot
đng này làm tng rt nhanh tc đ thanh toán. Chính vì vy hot đng thanh toán qua

ngân hàng rt đc a chung do tính nhanh gn và an toàn ca nó.
♣ Do tin tín dng thc cht ch là nhng con s ghi trên tài khon ti ngân hàng cho nên
có th nói tin tín dng là đng tin phi vt cht và nó cng là loitin mang duhiu giá
tr nh tin giy.
♣  s dng tin tín dng, nhng ngi ch s hu phi s dng các lnh thanh toán đ
ra lnh cho ngân hàng ni mình m tài khon thanh toán h mình. Có nhiu loi lnh
thanh toán khác nhau, nhng dng ph bin nht là séc
11
.
Ü Séc (cheque/check
12
) là mt t lnh do ngi ch tài khon séc phát hành yêu
cu ngân hàng thanh toán t tài khon ca anh ta cho ngi hng li chđnh trong t
séc.
8
Vì vy mà tin tín dng còn đc gi là tin tài khon. Ch “credit” trong t “credit money” chính là t
ch mc“Có” (ngc ngha vi “N”) trên tài khon ch T.
9
Tin tín dng nh vy là tài sn Có ca ngi gi tin nhng là tài sn N ca ngân hàng nhn tin gi.
10
S hình thành tin tín dng nh vy gn ging vi trng hp các giy chng nhn có kh nng đi ra
bc hoc vàng (gold certificate, silver certificate) do các ngân hàng thng mi phát hành trc kia.
11
 Vit nam U nhim chi li ph bin hn Séc do U nhim chi là phng tin thanh toán an toàn hn.
12
Theo ting Anh-M.
Phan Anh TuÊn

9
Ü Séc

13
thng đc phát hành theo mt mu nht đnh. Khi m tài khon séc,
ngân hàng s cp cho ngi ch tài khon mt tp séc đóng thành cun và séc ch có hiu
lc khi ngi ch tài khon ký. Khi thanh toán, ngi ch tài khon séc s ghi s tin cn
thanh toán vào séc, ký tên ri đa cho ngi nhn thanh toán. Ngi này sau đó sđn
ngân hàng gi tài khon séc đó đ rút tin mt hoc chuyn tin sang tài khon ca mình
trong cùng ngân hàng hoc  ngân hàng khác.
Ü Vic s dng séc trong thanh toán có li th là: 1/ tit kim đc chi phí giao
dch do gim bt vic phi chuyn tin thc gia các ngân hàng (vì các t séc đi và séc
đn s kh ln nhau) 2/ tc đ thanh toán cao và an toàn 3/ tin cho vic thanh toán vì có
th vit ra vi bt k lng tin nào cho đn ht s d trên tài khon, và do đó làm cho
vic thanh toán nhng món tin ln đc thc hin d dàng hn. Chính vì nhng lý do
nh vy, séc ngày nay đc s dng ph bin trong thanh toán không kém gì tin giy.
Ü Ngoài séc,  nhiu nc còn có th gp mt phng tin thanh toán gn tng
t nh séc, đó là séc du lch (traveller’s cheque):
R ây cng là mt dng séc song do ngân hàng phát hành cho nhng ngi đi
ra nc ngoài hng. Ti nc đn, ngi cm séc có th dùng đ thanh toán trc tip
thay cho ti
n mt
14
hoc đn nhng ngân hàng đc ngân hàng phát hành séc y thác đ
đira tin mt. Ngân hàng nhn séc du lch s thông qua h thng thanh toán gia các
ngân hàng đ thu tin t ngân hàng phát hành. Khi đi ra tin mt thng thì ngi s
dng còn phi tr thêm mt khon phí tính theo phn trm trên mnh giá t séc. y là
chi phí cho vic thu tin t ngân hàng phát hành séc.
R V hình thc, séc du lch cng không hoàn toàn ging vi séc thông thng.
Séc du lch đc in mnh giá nh
tin mt, ngoài ra trên t séc còn in tên ca ngân hàng
phát hành cng nh tên ngi hng li séc.
R Vi vic dùng séc du lch, nhng ngi đi ra nc ngoài có th mang theo mt

s lng ngoi t ln mà vn an toàn vì séc du lch đc cp đích danh cho nên mun đi
ra tin mt hay thanh toán phi có ch ký ca ngi đó và phi cung cp cho ngân hàng
s h chiu ca ngi ch séc
15
.
Hin nay 5 loi séc du lch đc chp nhn ti Vit nam là American Express, Visa,
Mastercard, Thomacook, Citicorp, Bank of America.
13
Lu ý séc không phi là mt loi tin mà ch là phng tin đ lu thông tin tín dng.
14
Ca hàng nhn thanh toán séc du lch s đem séc đn ngân hàng đi lý ca ngân hàng phát hành séc du
lch đ chuyn ra tin mt.
15
Ngi ta vn có nhu cu v séc du lch làm phng tin thanh toán mc dù séc có cùng chc nng tng
t là vì séc có phm vi lu thông hn ch hn. Khi ra nc ngoài chúng ta không th ký phát séc t tài
khon séc  trong nc ca chúng ta, hn na nu ngân hàng cung cp dch v này thì chi phí cao hn vi
phí tr cho s dng séc du lch nhiu. Séc du lch thng do các ngân hàng ln phát hành nên phm vi lu
thông rng hn nhiu.
Phan Anh TuÊn

10
♣  s dng hình thc thanh toán bng séc, ngi gi tin vào ngân hàng s phi m tài
khon séc (checking account). Ngoài ra,  các nc có h thng ngân hàng và th trng
tài chính phát trin, ngoài tài khon séc thông thng còn tn ti các dng tài khon có
kh nng phát séc khác nh là: NOW accounts (negotiable order of withdrawal account),
super NOW account, MMDA (Money-market deposit account), ATS account (Automatic
transfer from savings account - tài khon loi tđng chuyn khon t tài khon tit
kim). Các lnh thanh toán t các tài khon này cng có chc nng tng t séc.
♣
Vic lu thông tin tín dng da trên c s vic lu thông séc cng có nhng hn ch

nht đnh. Trc ht, vic thanh toán bng séc vn đòi hi mt khong thi gian nht
đnh, đó là thi gian cn thit đ chuyn séc t ni này đn ni khác, thi gian cn thit
đ kim tra tính hp l ca séc v.v , do vy thanh toán bng séc s vn chm trong các
trng hp cn thanh toán nhanh. Th hai, vic thanh toán bng séc dn đn vic x lý
các chng t thanh toán và chi phí cho vic này ngày càng tng gây tn kém đáng k cho
xã hi. Chính vì vy, đ đáp ng s phát trin ca nhu cu trao đi, thanh toán trong nn
kinh t, đòi hi phi có mt hình thái tin t mi hoàn thin hn.
2.4. Tin đin t (Electronic money)
y Gn đây, nhng tin b v công ngh máy tính cng nh s phát trin ca mng li
thông tin vin thông đã cho phép các ngân hàng thay th phng thc thanh toán truyn
thng s dng các chng t giy bng phng thc thanh toán đin t (Electronic means
of payment - EMOP) – phng thc thanh toán trong đó các giao dch chuyn tin thanh
toán đc thc hin nh h thng vin thông đin t da trên c s mng máy tính kt
ni gia các ngân hàng. Bng phng pháp mi này, tc đ chuyn tin tng lên rt
nhanh, gim bt đc chi phí v giy t so vi lu thông tin mt và séc.
y Khi chuyn sang phng thc thanh toán đin t, tin trong các tài khon  ngân
hàng đc lu tr trong h thng máy tính ca ngân hàng di hình thc đin t (s
hoá). ng tin trong h thng nh vy đc gi là tin đin t (E-money) hoc tin s
(Digi money). Nh vy, tin đin t là tin t tn ti di hình thc
đin t (s hoá).
y Hai h thng thanh toán đin t ln nhthin nay là CHIPS (Clearing House
Interbank Payment System – H thng thanh toán bù tr liên ngân hàng) và SWIFT
(Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication). Các h thng này cho
phép thc hin các hot đng thanh toán đin t gia các ngân hàng không ch trong mt
quc gia mà còn trên phm vi quc t. Ngoài ngân hàng ra, các quđu t trên th trng
tin t và chng khoán, các công ty chng khoán và c các công ty kinh doanh ngày nay
cng rt tích cc s dng h thng này trong các hot đng thanh toán, chuyn tin c
a
Phan Anh TuÊn

11
mình.
y Các hot đng thanh toán đin t thng có giá tr rt ln (giá tr mi ln chuyn tin
thanh toán có th lên ti trên 1 triu USD). Chính vì vy, theo thng kê  M, mc dù ch
chim hn 1% tng s các giao dch thanh toán, các giao dch thanh toán đin t li
chim hn 80% tng giá tr các hot đng thanh toán. Gn đây, các giao dch thanh toán
có giá tr nh cng có th s dng phng thc thanh toán đin t thông qua mt h
thng bù tr tđng (Automatic clearing houses - ACHs). Các công ty có th s dng h
thng này đ tr lng, còn các cá nhân bng vic s dng các tài khon đin t, có th
ngi  nhà s dng máy tính ni vào h thng mng ca ngân hàng đ thc hin các hot
đng chuyn khon, thanh toán
16
mà không phi s dng ti séc hay tin mt cùng các
th tc giy t phin phc cho nhng công vic đó na. Hnth, s xut hin loi hình
thng mi đin t (E-commerce) càng thúc đy hn na vic s dng phng thc
thanh toán mi này.
y Ngoài dùng trong các hot đng chuyn khon, tin đin t còn đc s dng trc
tip trong các giao dch di các hình thc sau:
¬ Các th thanh toán: là các tm th do ngân hàng hoc các công ty tài chính phát
hành mà nhđó ngi ta có th lu thông nhng khon tin đin t. Th thanh
toán có mt s dng sau:
• Loi th nht là th rút tin ATM (ATM card - bank card). Th ATM đc
dùng đ rút tin hoc chuy
n khon thông qua máy rút tin tđng ATM
(Automated teller machine). Vic s dng ch th chđn gin là nhét th vào
máy, nhp mã s, màn hình ATM s xin lnh. Trong na phút mi hot đng
chuyn khon hoc rút tin ngay ti máy đc hoàn thành.
• Tip theo là th tín dng (credit card): ó là mt tm th bng nha cng
(plastic), hình ch nht vi kích thc chun là 96 x 54 x 0,76mm, mt trc
có in các thông tin v t chc phát hành th (tên và logo), thông tin v ngi

s dng th (tên công ty và tên ngi đc u quyn s dng th -nu là th
cho công ty hoc tên cá nhân, đôi khi cnh - nu là th cho cá nhân), loi th
(Standard, Gold), s th, ngày hiu lc ca th v.v , mt sau có mt di bng
t trong lu các thông tin cn thit v th và ch th (nh s th, ngày hiu
lc, tên ch th, mã sđnh danh PIN, mã đ kim tra giá tr hiu lc ca th),
ngoài ra còn in c ch ký ca ch thmt sau. Các t chc phát hành th tín
dng đm bo rng h s thanh toán tin mua hàng hoá hay dch v cho
16
Dch v Direct debit.
Phan Anh TuÊn

12
ngi bán thay cho ngi s dng th trong hn mc tín dng ca th. S tin
đó sđc ngi mua thanh toán li cho các t chc này sau mt thi gian
nht đnh. Vì ngi s dng th tín dng không phi tr tin ngay lúc mua
hàng, nói cách khác là các t chc phát hành thđã cho h vay đ thanh toán
nên thđc gi là th tín dng. Ngi s dng th tín dng cng có th dùng
th này đ
rút tin ti ngân hàng nhng trong hn mc ca th. Mun s dng
th tín dng, ngi đng ký phi có mt tài khon tin gi m ti ngân hàng
vi s d đ đ đm bo kh nng thanh toán ca h cho các t chc phát
hành th khi các t chc này tr tin thay cho h. Tu theo hn mc tín dng
ca th mà s có nhng yêu cu khác nhau v s d đó. Nhiu t chc phát
hành th còn yêu cu cung cp thông tin v kh nng tài chính ca ngi s
dng th. Hàng nm ngi s dng th tín dng s phi tr cho t chc phát
hành mt khon phí s dng, ngoài ra còn phi tr phí thanh toán h cho mi
ln thanh toán bng th. Th tín dng ngày nay đc s dng  các nc phát
trin cng ph bin không kém séc. Nó có rt nhiu loi, ch riêng  Mđã có
trên 3000 loi khác nhau lu hành. S d có nhiu nh vy vì t chc phát
hành th không ch gii hn  các ngân hàng hoc các công ty tài chính, thm

chí các công ty, các câu lc b cng có th phát hành th, nhng tt nhiên là
phm vi s dng s khác nhau. Ph bin nht trên th gii hin nay là các th
Master card, Visa card và AMEX.
• Loi th ba là th ghi n (debit card). V hình th
c th ghi n tng t nh
th tín dng. Tuy nhiên, khác vi th tín dng, th ghi n không phi là công
cđvay tin mà đ tiêu tin trong tài khon. Khi thanh toán, ngi thu tin
s qut th qua mt máy đc th (card reader), sau đó yêu cu ch th ký xác
nhn vào hoá đn mua hàng. Sau đó mt s ngày nht đnh (thng là 2 ngày)
tin sđc chuyn t tài khon ch th sang tài khon ngi bán hàng.
• Gn đây ngi ta nhc nhiu đn mt loi th cao cp hn gi là th thông
minh (smart card). Th thông minh thc cht chính là dng th ghi n, ch có
khác là trên th còn gn thêm mt b mch x lý (con chip máy tính) cho
phép lu tr ngay trên th mt lng tin s (digital cash). Tin s này có th
np t tài khon  ngân hàng vào th thông qua các máy ATM, máy tính cá
nhân hoc các đin thoi có trang b b phn np tin. Các th thông minh cao
cp hn gi là Super smart card còn cho phép ghi li các giao dch ca ngi
s dng th và có màn hình hin th, thm chí c bàn phím. Các th thông
minh còn tin xa hn, gn ging vi nhng cái ví đin t nh kh nng có th
chuyn tin trc tip t th thông minh này sang th thông minh khác qua mt
Phan Anh TuÊn

13
thit b không dây cm tay. Ngoài tính nng dùng làm phng tin thanh toán,
có th dùng nó nh th gi đin thoi, th cn cc trong đó lu tr các thông
tin v ngi dùng th, thm chí c nhóm máu ca ngi đó.
¬ Tin mt đin t (Electronic cash / E-cash): ây là mt dng tin đin tđc
s dng đ mua sm hàng hoá hoc dch v trên Internet. Nhng ng
i s dng
loi tin này có th ti tin t tài khon ca mình  ngân hàng v máy tính cá

nhân, ri khi duyt Web mua sm có th chuyn tin t máy mình đn máy tính
ngi bán đ thanh toán. Hin nay, dng tin này đang đc mt công ty Hà lan
là DigiCash cung cp.
¬ Séc đin t (Electronic check / E-check): Séc đin t cho phép nhng ngi s
dng Internet có th thanh toán các hoá đn qua Internet mà không cn phi gi
nhng t séc bng giy (paper check) nh trc na. Nhng ngi này có th vit
mt t séc đin t hp pháp trên máy tính ca mình ri gi cho ngi đc thanh
toán. Ngi này s chuyn t séc đin tđó ti ngân hàng ca mình. Ngân hàng
sau khi kim tra tính hp l ca t séc s thc hin vic chuyn tin t tài khon
ca ngi vit séc sang ngi đc thanh toán. Bi vì toàn b vic thanh toán này
đc thc hin di hình thc đin t nên r và tin hn nhiu so vi s dng các
t séc bng giy. Các chuyên gia d tính rng, chi phí cho lu thông séc đin t s
ch bng 1/3 chi phí lu thông séc giy.
y Nhng li th v tin đin t nêu trên khin chúng ta có th ngh rng nn kinh t s
mau chóng tin ti không dùng đn tin giy hoc séc. Tuy nhiên có nhiu lý do khin
cho điu này không th din ra trong ngày mt ngày hai.
• Th nht, vic thit lp mt h thng các máy tính, các máy đc th, mng
truyn thông cn thit cho phng thc thanh toán đin t là rt tn kém.
• Th hai, vic s dng các t séc bng giy có li th là chúng cung cp các
chng t xác nhn vic thanh toán, trong khi tin đin t không có đc điu
này.
• Th ba, vic s dng séc bng giy đ thanh toán luôn mt mt khong thi
gian x lý t lúc ký séc đn lúc ngi nhn séc rút tin. Ngi ch tài khon
séc rt thích điu này vì h vn đc hng lãi đi vi s tin mà mình đã
thanh toán nhng cha b tr khi tài khon. Vi tin đin t, h không có
đc khong thi gian này.
• Th t, vic s dng tin đin t gp phi nguy c đe do tính an toàn do các
hot đng n trm tin qua mng máy tính. i phó đi vi điu này không
phi là mt công vic d dàng và mt khá nhiu thi gian.
Phan Anh TuÊn

14
3. Chc nng ca tin t
 cp đnchc nng ca tin t, hu ht các nhà kinh t hc hin nay đu thng nht
vi nhau  3 chc nng c bn là: Phng tin trao đi, thc đo giá tr và ct tr giá tr.
Trong mi chc nng cn luý: ti sao tin t li có chc nng đó, chc nng đó có
nhng đc đim gì đáng luý, chc nng đó đã đem li ích gì cho nn kinh t và nhng
điu kin đ đm bo thc hin tt chc nng. Cui cùng nhng không kém phn quan
trng là phi tr li đc câu hi: vic nhn thc đc chc nng đó ca tin t có ý
ngha thc tin nh th nào?
3.1. Phng tin trao đi (Medium of Exchange)
• Chúng ta thy rng tin t đc xã hi s dng vi t cách là vt trung gian trong
quá trình trao đi hàng hoá, các hàng hoá trc tiên s đc đi ra tin t ri sau
đó ngi ta dùng tin đó đ đi ly hàng hoá khác. Do vy, tin t đc xem là
phng tin đ trao đi hàng hoá trong nn kinh t.
• Khi thc hin chc nng này, tin t ch đóng vai trò môi gii giúp cho vi
c trao
đi thc hin đc d dàng do vy tin ch xut hin thoáng qua trong trao đi mà
thôi (ngi ta bán hàng hoá ca mình ly tin ri dùng nó đ mua nhng hàng hoá
mình cn). Trong trao đi, ngi ta đi ly tin không phi vì bn thân nó mà vì
nhng gì mà nó s đi đc. Tin t đc xem là phng tin ch không phi là
mc đích ca trao đi. Vì vy tin t thc hin chc nng phng tin trao đi
không nht thit phi là tin t có đy đ giá tr (ví d di dng tin vàng). Di
dng du hiu giá tr đã đc xã hi tha nhn (nh tin giy), tin t vn có th
phát huy đc chc nng phng tin trao đi.
• Vic dùng tin t làm phng tin trao đi đã giúp đy mnh hiu qu ca nn
kinh t qua vic khc phc nhng hn ch ca trao đi hàng hoá trc tip, đó là
nhng hn ch v nhu cu trao đi (ch có th trao đi gia nhng ngi có nhu
cu phù hp), hn ch v thi gian (vic mua và bán phi din ra đng thi), hn
ch v không gian (vic mua và bán phi din ra ti cùng mt đa

đim). Bng vic
đa tin vào lu thông, con ngi đã tránh đc nhng chi phí v thi gian và
công sc dành cho vic trao đi hàng hoá (chúng ta ch cn bán hàng hoá ca mình
ly tin ri sau đó có th mua nhng hàng hoá mà mình mun bt c lúc nào và 
đâu mà mình mun). Nh đó, vic lu thông hàng hoá có th din ra nhanh hn,
sn xut cng đc thun li, tránh đc ách tc, to đng lc cho kinh t phát
trin. Vi chc nng này, tin t đc ví nh cht du nhn bôi trn giúp cho
gung máy sn xut và lu thông hàng hoá hot đng trn tru, d dàng.
• Tuy nhiên đ thc hin tt chc nng này, đòi hi đng tin phi đc tha nhn
Phan Anh TuÊn

15
rng rãi, s lng tin t phi đc cung cp đ lng đ đáp ng nhu cu trao đi
trong mi hot đng kinh t, đng thih thng tin t phi bao gm nhiu mnh
giá đ đáp ng mi quy mô giao dch.
• Rõ ràng, đi vi tng ch th trong nn kinh t, tin t có giá tr vì nó mang giá tr
trao đi, nhng xét trên ph
ng din toàn b nn kinh t thì tin t không có giá tr
gì c. S giàu có ca mt quc gia đc đo lng bng tng s sn phm mà nó
sn xutrach không phi là s tin t mà nó nm gi. Lý do là vì, xét trên
phng din đó, tin t ch xut hin trong nn kinh t đ thc hin chc nng môi
gii, giúp cho trao đid dàng hn ch không to thêm mt giá tr vt cht nào
cho xã hi. Nó đóng vai trò bôi trn cho gung máy kinh t ch không phi là yu
t đu vào ca gung máy đó.
3.2. Thc đo giá tr (Standard of Value/ Measure of Value/Unit of
Account - n v k toán)
• Trong nn kinh t s dng tin t, mi hàng hoá đu đc đi ra tin t, cho nên đ
thun tin cho vic tính toán hay so sánh giá tr các hàng hoá vi nhau ngi ta qui
giá tr ca các hàng hoá ra tin t, tc là tính xem mt đn v hàng hoá đi đc
bao nhiêu đn v tin t. Khi đó tin t đã tr thành phng tin đ biu hin, đo

lng giá tr ca các hàng hoá đem ra trao đi.
Biu hin bng tin ca giá tr
hàng hoá gi là giá c hàng hoá
.
•  chp hành đc chc nng thc đo giá tr,
tin t bn thân nó phi có giá tr.
Cng ging nh khi dùng qu cân đ đo trng lng mt vt thì bn thân qu cân
đó phi có trng lng. Nh đã gii thiu  phn bn cht ca tin t, giá tr ca
tin t đc đc trng bi khái nim sc mua tin t tc là kh nng đi đc
nhiu hay ít hàng hoá khác trong trao đi. Khi tin t còn tn ti di dng hàng
hoá (tin có đy đ giá tr) thì sc mua ca tin t ph thuc vào giá tr trao đi
ca hàng hoá dùng làm tin t vi các hàng hoá khác. n lt giá tr trao đi ca
hàng hoá tin t li ph thuc vào cung cu hàng hoá đó trên th trng vi t cách
là mt hàng hoá. Khi xã hi chuyn sang s dng tin t di dng du hiu giá tr
(tin giy, tin tín dng v.v ) thì giá tr ca tin t không còn đc đm bo bng
giá tr ca nguyên liu dùng đ to ra nó (vì giá tr đó quá thp so vi giá tr mà nó
đi din) mà ph thuc vào tình hình cung cu tin t trên th trng, mc đ lm
phát, vào tình trng hng thnh hay suy thoái ca nn kinh t và c nim tin ca
ngi s dng vào đng tin đó. Chúng ta s tìm hiu rõ hn v các nhân t này 
nhng chng sau.
•  tin cho vic đo lng giá tr ca hàng hoá, cn có mt đn v tin t chun
Phan Anh TuÊn

16
(cng nh đ đo đ dài ngi ta s dng đn v tiêu chun là mét chng hn
17
).
n v tin t lúc đu do dân chúng la chn mt cách t phát, sau đó do chính
quyn la chn và qui đnh trong lut pháp tng nc. Ví d đn v tin t chun 
Vit nam là 1 VND,  M là 1 USD,  các nc thuc EMU (Liên minh tin t

châu Âu) là 1EUR v.v Ngi ta cng qui đnh c giá tr ca đn v tin t chun
đó. Giá tr ca các đn v tin t chun đc gi là tiêu chun giá c. Khi tin
vàng đúc hoc tin giy có kh nng đi ra vàng còn đc lu thông, hàm lng
vàng cha trong 1 đn v tin t chun đidin cho tiêu chun giá c. Ví d: Hàm
lng vàng ca Bng Anh nm 1870 là 124,274 grain, tng đng vi 7,32238
gam vàng nguyên cht, hàm lng vàng ca đôla M công b tháng 1 nm 1939 là
0,888671. Ngày nay, khi tin giy không còn đc đi ra vàng na thì tiêu chun
giá c ph thuc vào sc mua ca đn v tin t chun đi vi hàng hoá.
• Ngày nay, mt đng tin mun đc s dng rng rãi trong c nc làm đn v
tính toán đ đo lng giá tr hàng hoá phi đc nhà nc chính thc đnh ngha,
theo nhng tiêu chun nht đnh. Nói cách khác đng tin đó phi đc pháp lut
qui đnh và bo v. Nhng đây ch là điu kin cn, cha phi là điu kin đ.
iu kin đ là phi đc dân chúng chp nhn s dng. Song mun đc dân
chúng chp nhn, đn v tính toán đó phi có mt giá tr n đnh lâu dài. Trong
lch s tin t ca các nc, không thiu nhng trng hp dân chúng li s dng
mt đn v đo lng giá tr khác vi đn v đo lng giá tr do nhà nc qui đnh.
Chng hn, thi k ni chin  M, chính ph phát hành t dollar xanh là tin t
chính thc thay th cho đng dollar vàng nhng các nhà doanh nghip vn gi
dollar vàng làm đn v tính toán. Hay  trong nc trc đây, mc dù giy bc
ngân hàng nhà nc (đng Vit nam) là đng tin chính thc nhng đi b ph
n
dân chúng vn dùng vàng hay đô la M làm đn v tính toán giá tr khi mua bán
các hàng hoá có giá tr ln nh nhà ca, xe máy.
• Vic đa tin t vào đ đo giá tr ca hàng hoá làm cho vic tính toán giá hàng
hoá trong trao đi tr nên đn gin hn nhiu so vi khi cha có tin.  thy rõ
đc điu này, hãy th hình dung mt nn kinh t không dùng tin t: Nu nn
kinh t này ch có 3 mt hàng cn trao đi, ví d
 go, vi và các bui chiu phim,
thì chúng ta ch cn bit 3 giá đ trao đi th này ly th khác: giá ca go tính
bng vi, giá ca go tính bui chiu phim và giá ca bui chiu phim tính bng

vi. Song nu có 10 mt hàng cn trao đi thay vì ch có 3 nh trên thì chúng ta s
17
The meter is the length of the path travelled by light in vacuum during a time interval of 1/299 792 458
of a second.
Phan Anh TuÊn

17
cn bit 45 giá đ trao đi mt th hàng này vi mt th hàng khác; vi 100 mt
hàng, chúng ta cn ti 4950 giá; và vi 1000 mt hàng cn 499.500 giá (công thc
2
)1( −NN
). S tht khó khn cho bn gái nào khi ra ch, đ quyt đnh gà hay cá
r hn trong khi 1kg gà đc đnh bng 0,7 kg ch, 1 kg cá chép đc đnh bng 8
kg đ.  chc chn rng bn gái này có th so sánh giá ca tt c các mt hàng
trong ch (gi s ch có 50 mt hàng), bng giá ca mi mt hàng s phi kê ra ti
49 giá khác nhau và s rt khó khn đ đ
c và nh ht chúng. Nhng khi đa tin
vào, chúng ta có th đnh giá các mt hàng bng đn v tin. Gi thì vi 10 mt
hàng chúng ta ch cn 10 giá, 100 mt hàng thì 100 giá, v.v và ti siêu th có 1000
mt hàng nay ch cn 1000 giá đ xem ch không cn 499.500!
• Thêm na, nh có chc nng này, mi hình thc giá tr dù tn ti di dng nào đi
na cng có th dùng tin t đ đnh lng mt cách c
 th. Chng hn đ tính
tng giá tr tài sn ca mt cá nhân, ta phi cng giá tr ca cái nhà anh ta đang ,
giá tr các trong thit b trong nhà, các đ vt quí v.v S không th có đc kt
qu nu không có s tham gia ca tin t vì không có cách nào đ cng giá tr ca
các tài sn đó (có bn cht t nhiên khác nhau) vi nhau đc. Nhng mt khi qui
tt c các giá tr đó ra tin t thì công vic tht đn gin. Chính vì vy mà ngày nay
vic đnh lng và đánh giá, t GDP, thu nhp, thu khoá, chi phí sn xut, vay
n, tr n, giá tr hàng hoá, dch v cho đn s hu đu có th thc hin đc d

dàng.
• Chc nng này nhn mnh vai trò thc đo giá tr ca tin t trong các hp đng
kinh t. Chng hn, trong các hp đng ngoi thng, khi s dng mt đng tin
làm đn v tính giá, điu cn quan tâm là phi phòng nga nguy c do s mt giá
ca đng tin đó, khin cho vai trò thc đo giá tr ca nó b gim sút. Mt cách c
th hn, nu các hp đng ngoi thng đc đnh giá bng đng ngoi t thì s
bin đng ca t giá hi đ
oái s to ri ro cho các bên tham gia hp đng. 
phòng nga ch có hai cách: mt là đnh giá bng đng ni t hoc c đnh t giá
(tm v mô là chính sách t giá c đnh, còn tm vi mô là các hp đng mua bán
ngoi t mang tính chtbo him (option) hoct bo him-hedging (forward)).
3.3. Ct tr giá tr (Store of Value)
• Khi tm thi cha có nhu cu s dng tin t làm phng tin trao đi và thanh
toán, nó đc ct tr li đ dành cho nhng nhu cu giao dch trong tng lai. Khi
Phan Anh TuÊn

18
đó, tin có tác dng nh mt ni cha giá tr, ni cha sc mua hàng qua thi
gian
18
.
• ây là mt chc nng rt hu ích. Bi s là bt tin và tn kém nu ta phi bán
hàng hoá ca mình mi khi cn tin đ mua hàng hoá khác. Mà ngay c khi đó,
chúng ta vn cm tin nh là phng tin đ ct tr giá tr trong sut khong thi
gian t lúc bán đn lúc mua cái khác.
• Khi ct tr, điu đc bit quan trng là tin t phi gi
 nguyên giá tr hay sc mua
hàng qua thi gian. Vì vy, đng tin đem ct tr phi đm bo yêu cu: Giá tr
ca nó phi n đnh. S không ai d tr tin khi bit rng đng tin mà mình cm
hôm nay s b gim giá tr hoc mt giá tr trong tng lai, khi cn đn cho các nhu

cu trao đi, thanh toán. Chính vì vy mà trc đây đ làm phng tin d tr giá
tr, tin phi là vàng hay tin giy t do đi ra vàng. Còn ngày nay, đó là các đng
tin có sc mua n đnh.
• Tin không phi là ni ct tr giá tr duy nht. Mt tài sn bt k nh c phiu, trái
phiu, đt đai, nhà ca, kim loi quí cng đu là phng tin ct tr giá tr. Nhiu
th trong s nhng tài sn đó li xét thy có li hn so vi tin v mt cha giá tr,
chúng có th đem li cho ngi ch s hu mt khon lãi sut hoc thu nhp (c
phiu, trái phiu) hoc mt giá tr s dng khác (nhà ca). Trong khi đó, tin mt
có th s tr thành ni ct tr giá tr ti nu giá c hàng hoá tng nhanh. Song mt
câu hi đt ra  đây là ti sao ngi ta vn gi tin nu nó không phi là ni ct
tr giá tr tt nht. iu này liên quan đn mt khái nim gi là tính lng
(liquidity), tính lng phn ánh kh nng chuyn mt cách d dàng và nhanh chóng
ca mt loi tài sn thành tin mt (mt phng tintrao đi)
19
. Khi xét di góc
đ nh vy thì tin s là mt tài sn lng nht. Khi có nhu cu trao đi, các tài sn
khác (không phi là tin t) s đòi hi chi phí đ chuyn thành phng tin trao
đi. Ví d: khi bn bán nhà, nhiu khi bn phi tr mt khon phí cho ngi môi
gii, và nu cn tin ngay bn còn phi bán r. Chính vì vy, vi mc đích ct tr
giá tr cho nhng nhu cu trong tng lai gn, ngi ta có xu hng ct tr giá tr
di dng tin. Song vì tin, nht là tin giy ngày nay, không có mt s đm bo
chc chn v s nguyên vn giá tr t khi nhn cho đn khi đem ra s dng nên
18
Bi vì tin có tính cht đc bit là có th đi ly mt lng giá tr hàng hoá hay dch v. Do vy vic ct
tr tin cng tng t nh ct tr mt lng giá tr hàng hoá hay dch v mà nó có thđi đc.
19
Tính lng đc gi mt cách chính xác hn là tính thanh khon, tc là kh nng chuyn mt tài sn thành
phng tin thanh toán đ chi tr cho mt khon n hay mt khon chi tiêu. Tính thanh khon đc xét
trên hai khía cnh: kp thi (hay nhanh) và đ lng. Nh vy mt tài sn đc coi là có tính thanh khon
cao khi ngi ta có th bán nó bt c lúc nào h mun và bán đc đúng giá tr ca nó.  có tính thanh

khon cao thì th trng mua bán tài sn đó phi phát trin.
Phan Anh TuÊn

19
tin s không phi là cách la chn tt nht khi mun d tr giá tr trong thi gian
dài.
4. Khái nim v tài chính
Mi quá trình sn xut trong nn kinh tđu bao gm 4 khâu: sn xut – phân phi–trao
đi – tiêu dùng. Trong khâu phân phi, giá tr sn phm sn xut ra (hàng hoá hoc dch
v) đc phân chia cho các ch thđóng góp vào quá trình sn xut ra các sn phm đó.
V c bn, giá tr các sn phm sn xutra đc chia thành:
• Phn bù đpnhng chi phí đã b ra trong quá trình sn xut hàng hóa hoc tin
hành dch v nh chi phí khu hao tài sn cđnh, chi phí nguyên vt liu đu vào,
chi phí cho các dch v mua ngoài…
• Phn tr cho hao phí sc lao đng canhng ngi lao đng.
• Phn còn li sau khi đã trang tri cho các chi phí trên là li nhun ca doanh
nghip.
Các sn phm sn xut ra phi đc thc hin giá tr trên th trng (tc là đc đem bán
trên th trng) trc khi có thđem phân phi. iu đócng có ngha là nhng sn
phm nào sn xut ra mà không đc th trng chp nhn (không bán đc) thì giá tr
ca chúng s không đc thc hin và do đó không thđem phân phi
20
. Vi s ra đi
ca tin t, giá tr ca sn phm sn xut ra sau khi đc thc hin s tn ti di hình
thái tin t. Quá trình phân phi vì thđc thc hin di dng phân chia khon thu
bng tin sau khi bán sn phm. Kt qu ca quá trình phân phi này là s hình thành các
qu tin t trong xã hi, bao gm qu tin t ca các doanh nghip và qu tin t ca dân
c. Quá trình phân phi này đc gi là phân phi ln đu.
 đáp ng nhu cu ca mình, các ch th trong nn kinh t li tip tc phân chia các qu
tin t ca mình và s dng chúng, dn đn vic hình thành các qu tin t mi. Các quá

trình phân phi này đc gi là phân phi li (tái phân phi). Chng hn, qu tin t ca
doanh nghip đc trích mt phn đ tích ly phc v cho tái sn xut m rng to nên
qu tích ly ca doanh nghip, phn còn li đc chia cho nhng ngi đóng góp vn
vào doanh nghip, to nên các qu tin t ca các ch th góp vn; Qu tin t ca dân
c đc chia thành qu tiêu dùng và qu tit kim. Phn qu tin t nhàn ri ca các ch
th kinh t này (qu tit kim ca dân c, qu tích ly cha dùng ca doanh nghip) s
đc chuyn cho các ch th kinh t có nhu cu chi tiêu hoc đu t vt quá qu tin t
ca mình di hình thc cho vay hoc góp vn. Mt phn qu tin t ca các ch th
trong nn kinh t cng có thđc trích đ hình thành nhng qu tp trung cho các mc
20
Các sn phm đc thchin v giá tr đc gi là sn phm xã hi.
Phan Anh TuÊn

20
tiêu nht đnh ví d qu bo him, qu hu trí v.v…
c bit, vi s ra đi ca nhà nc, mt qu tin t tp trung khng lđã đc hình
thành trên c sđóng góp ca các ch th kinh t trong xã hi đ tài tr cho các hot
đng ca nhà nc. Quá trình hình thành và s dng qu tin t này làm hình thành nên
các quan h phân phi din ra gia nhà nc và các ch th kinh t
khác trong xã hi. Ví
d quan h np thu ca các doanh nghip, dân c cho nhà nc, hoc quan h tài tr, tr
cp ca nhà nc đi vi các doanh nghip, dân c…
S vn đng ca các lung giá tr di hình thái tin t gia các qu tin t do kt qu
ca vic to lp và s dng các qu này nhm đáp ng các nhu cu chi tiêu hoc tích ly
ca các ch th kinh t là biu hin b ngoài ca phm trù tài chính.
Các qu tin t trong nn kinh t có th chia thành 5 nhóm chính:
• Qu tin t ca các doanh nghip sn xut hàng hoá và cung ng dch v. ây là
qu tin t ca khâu trc tip sn xut kinh doanh.
• Qu tin t ca các t chc tài chính trung gian.
• Qu tin t ca nhà nc, trong đó qu ngân sách nhà nc là qu tin t ln nht

và quan trng nht ca nhà nc. ây là qu tin t mà nhà nc s dng mt
cách tp trung đ gii quyt các vn đ phát trin kinh t xã hi.
• Qu tin t ca khu vc dân c.
• Qu tin t ca các t chc chính tr, xã hi.
Các qu tin t không ch hình thành t vic thc hin giá tr các sn phm đc sn xut
ra mà còn có thđc to ra t các tài sn di dng hin vt có kh nng chuyn thành
tin. Xét trên phm vi quc gia, các qu tin t có th hình thành không ch t các lung
tin t trong nc mà còn t các lung tin t huy đng t nc ngoài vào. Tng hp tt
c các qu tin t và các tài sn hin vt có kh nng chuyn hóa thành tin đc gi là
các ngun tài chính (financial resources)
21
. Các ngun tài chính là c s và đi tng
ca hot đng phân phi nhm đáp ng các nhu cu ca các ch th trong nn kinh t.
Trên c s nhng phân tích trên, có th rút ra đnh ngha v tài chính nh sau:
Tài chính là quá trình phân phi các ngun tài chính (hay vn) nhm đáp ng nhu cu
ca các ch th kinh t. Hot đng tài chính luôn gn lin vi s vn đng đc lp tng
đi ca các lung giá tr di hình thái tin t thông qua vic hình thành và s dng các
qu tin t trong nn kinh t.
21
Hay còn gi là vn. Vn là biu hin bng tin ca giá tr tài sn. Tài sn tn ti di hai hình thc là
hin vt (tài sn hin vt) và tin t (tài sn tin t), tng ng có vn hin vt và vn tin t. B phn vn
tin t đc dành cho mt mc đích nht đnh đc gi là qu tin t.
Phan Anh TuÊn

21
 làm rõ hn khái nim tài chính, cn so sánh nó vi các khái nim có liên quan hoc có
nhiu đim tng đng, đó là tin t và thng mi. Trong thng mi, tin tđóng vai
trò là vt trung gian môi gii trong trao đi hàng hoá, là phng tin giúp cho quá trình
trao đi đc din ra d dàng và hiu qu hn. S vn đng ca tin tđây luôn gn
lin vi s vn đng ca hàng hoá và dch v tham gia vào quá trình trao

đi. Trong tài
chính, hot đng phân phivngia các ch th kinh tđc thc hin thông qua vic
to lp và s dng qu tin t.Biu hin b ngoài ca hot đng tài chính là s di chuyn
ca các dòng tin t, tuy nhiên bn cht ca tài chính là phân phi các sn phm to ra
trong nn kinh t di hình thc giá tr tc là phi thông qua tin tđphân phi nên
trong tài chính tin t cng ch là phng tin ch không phi là đi tng ca phân phi,
sn phm mi là đi tng ca phân phi. Nói cách khác tài chính đc đc trng bng
s vn đng đc lp tng đi ca tin t vi s vn đng ca hàng hoá, dch v
22
nh
chc nng phng tintrao đivà phng tin ct tr giá tr ca tin t
23
.
Quá trình phân phi trong tài chính không ch din ra gia các ch th kinh t mà còn
din ra trong ni b ch th kinh tđó, liên quan đn vic phân chia qu tin t ca ch
th kinh t cho các mc đích s dng khác nhau ca mình. Vic hình thành các qu tin
t cho các mc đích nht đnh ca ch th kinh t cng không ch bt ngun t qu tin t
mà ch th kinh t s hu mà còn bao gm c các ngun tài chính t bên ngoài mà ch
th có th huy đng đc đ phc v cho các mc đích ca mình. Ví d: đ hình thành
mt qu tin t nhm tài tr cho mt hot đng đu t ca mình, doanh nghip không ch
ly t qu tin t mà mình s hu mà còn t các hình thc huy đng bên ngoài di dng
vay mn hoc kêu gi góp vn.
Có 4 phng pháp phân phi trong tài chính và tng ng vi nó là 4 loi quan h tài
chính sau:
- Quan h tài chính hoàn tr: ví d quan h tín dng.
- Quan h tài chính hoàn tr có điu kin và không tng đng: ví d quan h
bo him.
- Quan h tài chính không hoàn tr:ví d quan h ngân sách nhà nc, c th là
quan h thu npthu, tr cp, h tr, cung cpdch v công cng min phí (nh
dch v an ninh, chiu sáng đô th…) hoc ngi s dng chđóng góp mt phn

22
Trong tài chính, ch có s di chuyn ca tin t, không kèm theo s di chuyn ca hàng hoá nh trong
thng mi, vì vy ta nói có s vn đng đc lp ca tin t (đc lp vi hàng hoá). Tuy nhiên s đc lp
này ch là tng đi vì tin t ch là phng tin ch đi tng phân phi vn là hàng hoá.
23
Do tin t có chc nng phng tin trao đi nên thay vì phân phi bng hàng hoá, ta ch cn phân phi
bng tin t ri khi cn s đi ra hàng hoá. Chc nng phng tin ct tr giá tr ca tin t giúp các qu
tin t có th tn ti nh là mt kho ct tr giá tr.
Phan Anh TuÊn

22
(nh giáo dc, y t…).
- Quan h phân phi ni b trong mi ch th kinh t, đc xem xét khi cn cân
đi gia các mc đích chi tiêu. Vi doanh nghip gm các quan h phân phi li
nhun cho mc tiêu phát trin kinh doanh, cho khen thng ngi lao đng và tr
lãi cho ngi góp vn; phân phi vn cho các nhu cu mua sm tng loi tài sn
đ đm bo c cu vn đu t hp lý… Vi Nhà n
c gm có phân phi gia các
cp chính quyn Trung ng và đa phng, cho các ngành kinh t quc dân, trích
lp các qu. Vi gia đình quan trng nht là phân phi cho mc đích tích ly và
tiêu dùng theo t l nh th nào cho hp lý và th tu tiên mua sm.
Tài chính, vi t cách là mt lnh vc khoa hc, nghiên cuv cách thc phân b các
ngun lctài chínhhnch (scarce resources) qua thi gian. Có hai đc đim phân bit
các quyt đnh tài chính vi các quyt đnh phân b ngun lc khác là chi phí và li ích
ca các quyt đnh tài chính 1/ din ra trong mt khong thi gian và 2/ luôn không th
bit trc mt cách chc chn. Ví d:  quyt đnh đu t vào mt d án, chúng ta phi
so sánh các chi phí mà mình phi b ra cho d án đó vi các khon thu d tính t d án
đó. Toàn b quá trình đu t kéo dài trong mt khong th
i gian nht đnh và rt khó có
th dám chc đc chính xác giá tr các khon thu đó. Ngay c khon chi phí phi b ra

cng thng không th dđoán chính xác đc. Hn na, khi đa ra mt quyt đnh tài
chính, chúng ta phi đánh đi chi phí c hi ca vic s dng mt ngun lc tài chính
cho nhng ích li có th thu đc t quyt đnh s dng vn ca mình. Chính s
gii hn
v ngun lc tài chính và s không chc chn v li ích ca vic s dng ngun lc tài
chính đòi hi chúng ta luôn phi cân nhc gia chi phí c hi và li ích ca vic s dng
vn và qun tr nhng ri ro có th ny sinh trong quá trình s dng vn.
Các quyt đnh tài chính mà mt h gia đình s gp phi:
1. Phân chia gia tiêu dùng và tit kim
2. La chn danh mc đu t cho khon tin tit kim
3. Quyt đnh cách thc tài tr cho chi tiêu
4. Qun lý ri ro gn lin vi các hot đng tài chính ca mình
Các quyt đnh tài chính mà mt doanh nghip s gp phi:
1. Xác đnh chin lc đu t (strategic planning)
2. Lp ngân sách mua sm (capital budgeting process)
3. Xác đnh cu trúc vn huy đng (capital structure)
4. Qun lý vn lu đng (working capital management)
Phan Anh TuÊn

23
5. H thng tài chính
Trong nn kinh t, các quan h tài chính xut hin đan xen nhau, liên h, tác đng ràng
buc ln nhau trong mt th thng nht gi là h thng tài chính. Cn c vào hot đng
ca ba ch th kinh t ch yu trong nn kinh t là nhà nc, doanh nghip và h gia đình,
có th xp các quan h tài chính thành ba b phn tài chính ln là tài chính công (mà
trng tâm là Ngân sách nhà nc), tài chính doanh nghip và tài chính h gia đình. Mi
liên h gia ba b phn tài chính này đc biuth bng s đ sau:
Mi b phn tài chính đu bao gm các quan h tài chính ny sinh trong ni b ch th
kinh t và gia các ch th kinh t vi nhau nhm giúp cho các ch th kinh tđt đc
mc tiêu kinh t cui cùng ca mình.

Tài chính doanh nghip: Mc đích kinh t cui cùng ca các doanh nghip là to ra li
nhun. Chính vì vy, mi hot đng ca tài chính doanh nghip, t vic huy đng các
ngun vn đ tài tr cho hot đng kinh doanh, phân phi các ngun lc tài chính cho
các d án kinh doanh ca doanh nghip, cho đn vic qun lý quá trình s dng vn, tt
cđuphihng vào victi đa hoá kh nng sinh li ca đng vn đu t. Do tính
cht hot đng nh vy nên tài chính doanh nghip đóng vai trò quan trng trong vic to
ra các ngun lc tài chính mi cho nn kinh t.
Tài chính h gia đình: Mc đích cui cùng ca các h gia đình là tho mãn ti đa các
nhu cu tiêu dùng trên c s các ngun thu nhp hin ti và tng lai. Tài chính h gia
đình vì vy s tp trung vào vic phân b các ngun lc tài chính đang có và s có trong
tng lai cho các nhu cu tiêu dùng hinti và tng lai sao cho hiu qu nht. Nó bao
Tài chính công
(NSNN)
Tài chính
doanh nghip
Tài chính h
gia đình
Th trng
tài chính
Trung gian
tài chính
Phan Anh TuÊn

24
gm các hot đng phân b các ngun thu nhp cho các nhu cu tiêu dùng và tích lu
24
,
la chn các tài sn nm gi nhm gim thiu ri ro và phù hp vi k hoch tiêu dùng
ca các cá nhân trong gia đình.
Phnln ngun lc tài chính cho hot đng ca các doanh nghip là có ngun gc t các

h gia đình. Hn na, k hoch tiêu dùng ca các h gia đình cng có nh hng mnh
m ti hot đng kinh doanh ca các doanh nghip vì xét đn cùng các h gia đình là đi
tng phc v ca các doanh nghip. Do vy, tài chính h gia đình có mi liên h hu c
vi tài chính doanh nghip.
Tài chính công:Hot đng mang tính cht kinh t ca nhà nc bao gm cung cp các
dch v công cng và điutit kinh t v mô. Tài chính công vì vy s không ch tp trung
vào vic huy đng ngun lc đ tài tr cho các hot đng ca nhà nc hay phân b ti
u các ngun lc đó cho các mc đích chi tiêu ca nhà nc mà còn phi đm bogiúp
nhà nc thc hin hiu qu vai trò điu tit kinh t v mô ca mình.
Hot đng ca tài chính công có nh hng to ln ti hai b phn tài chính còn li. Mt
mt, các chính sách huy đng vn và chi tiêu ca NSNN có nh hng rng khp ti mi
ch th trong nn kinh t. Mt khác, tác đng điu tit v mô ca tài chính công là hng
ti vic điu chnh hành vi ca các ch th trong nn kinh t.
Th trng tài chính và trung gian tài chính: Trong nn kinh t, vn đclu chuyn
t ni tha đn ni thiu theo hai kênh:
24
Tích ly là vic hy sinh nhu cu tiêu dùng hin ti cho nhu cu tiêu dùng trong tng lai vi hy vng vic
lùi li k hoch tiêu dùng s đem li nhiu ích li hn.
Các trung gian
tài chính
Nhng ngi có
vn/cho vay
- Các gia đình
- Các công ty
- Chính ph
-Nc ngoài
Th trng
tài chính
Nhng ngi
cn vn/đi vay

- Các công ty
- Chính ph
- Các gia đình
-Nc ngoài
Vn
Vn
Vn
Vn
Vn
Tài chính gián tip
Tài chính trc tip
Phan Anh TuÊn

25
• Kênh dn vn trc tip hay còn gi là kênh tài chính trc tip: là kênh dn vn
trong đó vn đc dn thng t ngis hu vn sang ngis dng vn. Nói
cách khác, nhng ngi thiu vn trc tip huy đng vn t nhng ngi tha vn
trên th trng tài chính.
• Kênh dn vn gián tip hay còn gi là kênh tài chính gián tip: là kênh dn vn
trong đó vn t ngi s hu vn sang ngi s dng vn thông qua các trung
gian tài chính
25
. Các trung gian tài chính thc hin vic tp hp các khon vn
nhàn ri li ri cho vay, vì th nhng ngi s dng vnvà nhng ngi cung cp
vn không liên h trc tip vi nhau trong kênh này.
Nhng ngi cung cp vnch yu là các cá nhân hay h gia đình, ngoài ra các công ty,
chính ph hoc nc ngoài đôi khi cng có d tha vn tm thi và vì vy có thđem
cho vay. Nhng ngi đi vay vn quan trng nht là các công ty và chính ph, ngoài ra
còn có các cá nhân (hay h gia đình) và nc ngoài. Nhu cu vay vn không chđđu
t kinh doanh mà còn dùng đ tho mãn nhu cu chi tiêu trc mt.

Trong nn kinh t hin đi, các th trng tài chính và trung gian tài chính không gii
hot đng ch trong chc nng truyn thng là lu chuyn vn t ni tha đn ni thiu
mà còn cung cp nhiu phng tin khác nhm giúp phân b hiu qu các ngun lc tài
chính ca nn kinh t. C th các th trng tài chính và trung gian tài chính:
• Cung cp phng tin đ lu chuyn các ngun lc qua thi gian, gia các quc
gia và gia các ngành.
• Cung cp phng tin đ qun lý ri ro.
• Cung cp phng tin đ thc hin vic thanh toán trong thng mi đc thun
li hn.
• To ra c chđtp trung các ngun lc ho
c chia nh quyn s hu các doanh
nghip.
• Cung cp thông tin v giá c nhm h tr cho vic phi tp trung quá trình ra quyt
đnh.
• Cung cp cách thc gii quyt vi các vn đ v “đng c - incentives” gây ra bi
tình trng thông tin bt cân xng.
 s dng ngun lc tài chính (hay vn) ca mình mt cách hiu qu, các ch th kinh
t phi da vào các chc nng và d
ch v mà th trng tài chính và trung gian tài chính
cung cp. Nh vy, nu nh ba b phn tài chính  trên hot đng hng ti mc tiêu ca
ch th kinh t thì th trng tài chính và trung gian tài chính hot đng nhm h tr cho
25
Trung gian tài chính ph bin nht là các ngân hàng, ri đn các công ty tài chính, công ty bo him, các
qu hu trí, các công ty chng khoán, qu đu t .v.v
Phan Anh TuÊn

26
hot đng ca ba b phn tài chính nói trên. Do vy hot đng ca chúng có nh hng
to ln ti hot đng ca ba b phn trên.
CÂU HI ÔN TP

1.  mt vt đc chn làm tin t thì nó phi tha mãn nhng điu kin gì? Hãy
s dng tin vàng và tin giy đ minh ha.
2. Các điu kin tin đ cho quá trình quc t hóa
đng tin mt quc gia là gì?
Minh habng đng USD, JPY.
3. iu kin tin đ cho s ra đi và đng lc thúc đy s phát trin ca các hình
thái tin t là gì?
4. Ti sao nói “Tin giy ngày nay thc cht là các giy n (IOU) đc bit ca
NHTW n nhng ngi nm gi chúng”? Có th hiu tng t vi tin tín dng
đc không?
5. Tin tín dng do các ngân hàng phát hành có nh
nhau không? Ti sao ngi ta
li chn s dng tin tín dng do ngân hàng này phát hành mà không s dng tin
tín dng do ngân hàng khác phát hành?
6. Tìm hiu v các phng tin đcs dng đ chi tiêu tin tín dng (ví d: y
nhim chi, y nhim thu, séc, séc du lch, séc ngân hàng – bank draft…)  Vit
nam và trên th gii v các khía cnh: quy trình thanh toán, các vn bn pháp lut
điu chnh, u nhc đim tng phng tin trong quá trình s dng, tình hình s
dng các phng tin này  Vit nam và trên th gii. (Gi ý ni tìm thông tin:
các doanh nghip, ngân hàng, mng internet, CD Lut Vit nam, sách tp hp các
vn bn liên quan đn tài chính – ngân hàng).
7. Phân bit séc thông thng vi séc du lch và séc ngân hàng (bank draft). Ti sao
khi ra nc ngoài ngi ta li phi dùng séc du lch mà không s dng séc thông
thng?
8. Tìm hiu v các hình thc th thanh toán ti Vit nam: th tc đng ký s dng,
chi phí s dng, quy trình thanh toán, u–nhc đim và tình hình s dng hình
thc thanh toán th ti Vit nam.
9. Hãy gi thit là ngân hàng đm bo cho bn s an toàn tuyt đi khi dùng phng
thc thanh toán đin t. Bn có quyt đnh chuyn sang dùng tin đin t ngay
không?

10. Phân tích các chc nng ca tin t và mi quan h gia chúng.
11. Trong các chc nng c bn ca tin t, chc nng nào phn ánh rõ nht bn cht
tin t? Ti sao?
12. Phân tích các điu kin đ tin t thc hin tt các chc nng ca mình.
Phan Anh TuÊn

27
13.  thc hin tt chcnng phng tin trao đi, có nht thit là tin t phi có
giá trđy đ nh tin vàng hay không? Ti sao?
14. Tin t không phi là ni ct tr giá tr tt nht nhng ti sao ngi ta vn mun
nm gi tin?
15. Vì sao mt s nhà kinh tđã mô t tin trong thi k siêu lm phát nh là mt “c
khoai tây nóng”, nó đ
c chuyn nhanh t mt ngi này sang mt ngi khác?
16. Vào nhng nm 80, đ chng lm phát, NHNN Vit nam đã quyt đnh nâng lãi
sut tin gi ngân hàng lên cao hn tc đ lm phát, kt qu là mi ngi đ xô đi
gi tin vào ngân hàng. Ti sao tin tín dng cng có bn cht ging nh tin giy
là đng tin có giá tr danh ngha nhng ngi dân Vit nam khi đó vn thích nm
tin tín dng hn?
17. Sp xp nhng tài sn sau đây theo th t gim dn v tính lng: tin gi tài
khon séc, nhà, tin mt, tin gi tit kim, c phiu, xe máy.