Con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI MỞ ĐẦU
Từ khi Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời và trong suốt cả quá trình lãnh
đạo cách mạng, trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào thực
tiễn cách mạng Việt Nam, Đảng ta đã tìm thấy và khẳng định, hơn bất cứ con
đường nào khác, độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội là con đường duy nhất
đúng đắn được thế hiện nhất quán, xuyên suốt trong đường lối cách mạng Việt
Nam, là con đường đưa dân tộc ta, nhân dân ta, đất nước ta đi đến ấm no, tự do,
hạnh phúc.. .Tuy nhiên, để tiến đến được CNXH chúng ta còn phải trải qua nhiều
chặng đường đầy gian lao và thử thách, đó là thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội, đó là bước quá độ để đến chế độ mới, chế độ cộng sản chủ nghĩa. Đảng ta
đã xác định: Cách mạng Việt Nam bước vào thời kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa
xã hội. Vậy thời kỳ quá độ là gì ?Lý luận và thực tiễn về con đường quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay? §Ó có thể trả lời câu hỏi trên, thì yêu cầu
chóng ta cÇn nghiên cứu và tìm hiểu về CNXH và con đường quá độ để tiến lên
CNXH .
Hơn nữa, đối với thÕ hÖ trÎ, thì ®ßi hái sự nỗ lực và cố gắng với trách nhiệm
xây dựng và phát triển đất nước. Và biểu hiện đầu tiên của trách nhiệm ấy là mỗi
người phải có cái nhìn đúng đắn và sâu sắc về thực trạng và xu hướng đi lên của
đất nước. Đó chính là lý do em chọn đề tài “Con đường quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam”
Em mong rằng, sau khi hoàn thành đề tài này, em có thể hiểu rõ hơn về thời
kì quá độ, về mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta và bằng hành động
cụ thể, đóng góp khả năng của mình trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ
quốc xã hội chủ nghĩa Việt Nam
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC
Lời mở đầu..............................................................................................1
I. Lý luận chung về thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam .......................4
1. Thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam ..................................................4

1.1. Thời kỳ quá độ lên CNXH là gì?..........................................................4
1.2. Đặc điểm và thực chất của thời kỳ quá độ lên CNXH..........................4
2. Tính tất yếu của thời kỳ quá độ lên CNXH.............................................5
3. Các loại hình quá độ lên CNXH..............................................................6
4. Thời kỳ quá độ lên CNXH bỏ qua giai đoạn CNTB ở Việt Nam ...........7
4.1. Tính tất yếu của thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam .....................7
4.2. Khả năng quá độ lên CNXH bỏ qua CNTB ở Việt Nam .....................9
4.3. Nhận thức về con đường quá độ lên CNXH bỏ qua giai đoạn CNTB ở
Việt Nam ............................................................................................................10
II. Thực trạng thực hiện quá độ lên CNXH bỏ qua giai đoạn CNTB ở Việt
Nam ....................................................................................................................11
1. Những thành tựu đạt dược.....................................................................11
1.1. Thành tựu kinh tế................................................................................11
1.1.1 Nền kinh tế tăng trưởng nhanh liên tục,nhiều năm có tốc cao...........11
1.1.2 Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng năng động và hiệu quả......13
1.1.3 Cơ chế quản lý kinh tế mới đã bước đầu được hình thành...............13
1.1.4 Kinh tế đối ngoại phát triển nhanh chóng ,mở rộng về quy mô, đa
dạng hóa hình thức và đa phương hóa thị trường................................................14
1.2.Các lĩnh vực khác................................................................................15
1.2.1.. Giáo dục đào tạo khoa học công nghệ có bước phát triển .............15
1.2.2. Những thành tựu đáng kể trong giải quyết các vấn đề xã hội .........15
2. Hạn chế tồn tại và khó khăn..................................................................15
3. Đánh giá thành tựu, hạn chế..................................................................16
III. Giải pháp cho con đường quá độ lên CNXH ở Việt Nam ..................17
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
3.1. Từng bước phát triển sản xuất, công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở Việt
Nam.....................................................................................................................17
3.2. Xây dựng phát triển và hoàn thiện quan hệ sản xuất theo định hướng
xã hội chủ nghĩa...................................................................................................17

3.3. Mở rộng và nâng cao hiệu quả đối ngoại............................................18
3.4. Một số lĩnh vực khác..........................................................................19
Kết luận......................................................................................................20
Tài liệu tham khảo.....................................................................................21
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NỘI DUNG
I. LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở
VIỆT NAM.
1. Thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội .
1. 1Thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội là gì?
Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là thời kì cải tạo cách mạng xã hội tư bản
chủ nghĩa thành xã hội xã hội chủ nghĩa, bắt đầu từ khi giai cấp công nhân giành
được chính quyền và kết thúc khi xây dựng xong các cơ sở của chủ nghĩa xã hội.
Nó diễn ra trong toàn bộ các lĩnh vực đời sống của xó hội, tạo ra cácc tiền
đề vật chất và tinh thần cần thiết để hình thành một xã hội mà trong đó những
nguyên tắc căn bản của xã hội xã hội chủ nghĩa từng bước được thực hiện.
1. 2 . Đặc điểm và thực chất của thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội
Đặc điểm nổi bật của thời kỳ quá độ: Các nhân tố xã hội thời kỳ mới đan xen
với thời kỳ chế độ cũ, đồng thời đấu tranh với nhau trên từng lĩnh vực đời sống
chính trị, văn hóa, tư tưởng tập quán.
Về chính trị, bản chất của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là thời kỳ quá
độ chuyển tiếp về mặt chính trị. Do nhà nứớc chuyên chính vô sản và ngày càng
được cũng cố hòan thiện.
Về kinh tế, đặc điểm cơ bản nhất xuyên suốt và bao trùm của thời kỳ quá
độ là sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần và xã hội nhiều giai cấp. Trong nền
kinh tế quá độ chưa có thành phần kinh tế thống trị chi phối, mới chỉ có thành
phần kinh tế nhà nước vươn lên giữ địa vị chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân
Mặt xã hội, đây là thế mạnh của thời kì quá độ, đã gần như loại bỏ sự hằng
thù của sự đấu tranh giai cấp .Tương ứng với từng lọai thành phần kinh tế có

những cơ cấu giai cấp-tầng lớp khác nhau, vừa mang tính đối kháng, vừa hỗ trợ
nhau.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Văn hóa,tư tửởng: Xã hội tồn tại nhiều lọai tư tưởng, văn hóa tinh thần khác
nhau, có xen lẫn sự đối lập, nhưng vẫn họat động trên phương châm "tốt đạo,
đẹp đời"
2. Tính tất yếu quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Vận dụng lý luận của C. Mác và Phăngghen, theoVI. Lênin, thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội là tất yếu khách quan với mọi nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Nhưng ở mỗi nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội có thể là ngắn hay dài,
thuận lợi hay khó khăn phụ thuộc vào đặc điểm các nước đó. Sự cần thiết khách
quan phải có thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội là do đặc điểm ra đời, phát triển
của phương thức sản xuất chủ nghĩa cộng sản và cuộc cách mạng vô sản quy
định.
Phương thức cộng sản chủ nghĩa chỉ ra đời sau khi cách mạng vô sản thành
công, giai cấp vô sản gìanh chính quyền và bắt tay vào công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội đây là giai đoạn đầu phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa.
Cách mạng vô sản có điểm khác căn bản với các cuộc cách mạng tư sản ở
chỗ: Quan hệ sản xuất phong kiến và tư bản chủ nghĩa dựa trên cơ sở chế độ tư
hữu về tư liệu sản xuất. Bởi thế, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra đời trong
lòng xã hội phong kiến. Còn quan hệ sản xuất chủ nghĩa xã hội dựa trên chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất, do đó chủ nghĩa xã hội không thể ra đời trong lòng
xã hội tư bản. Mặt khác, với các cuộc mạng tư sản thì dành chính quyền là đánh
dấu sự kết thúc của thời kỳ quá độ từ chế độ phong kiến lên chủ nghĩa tư bản vì
đã xây dựng một chế độ cũng dựa trên chế độ tư hữu còn cách mạng vô sản với
mục đích dành chính quyền mới chỉ là bước khởi đầu cho thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội, vấn đề chủ yếu hơn là xây dựng một xã hội mới một cách toàn
diện, cả về lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, kinh tế xã hội và kiến trúc
thượng tầng.

Xã hội tư bản chủ nghĩa càng phát triển mạnh bao nhiêu thì mâu thuẫn trong
lòng nó càng gay gắt hơn bấy nhiêu. Sự mâu thuẫn đó đã tạo ra những tiền đề
vật chất làm cơ sở cho sự thay thế chủ nghĩa tư bản bằng chủ nghĩa xã hội trên
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
phạm vi toàn thế giới. Vì thế, thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là tất yếu đối
với mọi nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Hơn nữa, để phát triển phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa thì không
thể thực hiện ngay một lúc mà nó đòi hỏi một thời kỳ lâu dài. Chính vì vậy để
phát triển lực lượng sản xuất, tăng năng suất lao động, xây dựng một chế độ
công hữu xã hội chủ nghĩa đòi hỏi phải có thời gian. Hay nói cách khác tất yếu
phải có thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
3.Các loại hình quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mac-Lênin, quá độ lên chủ nghĩa xã hội là tất
yếu khách quan với mọi nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Nhưng do đặc điểm các
nước khác nhau mà hình thức quá độ lên chủ nghĩa xã hội cũng khác nhau. Theo
đó, có 2 loại hình quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội của các nước
3.1 Quá độ chủ nghĩa tư bản sang chủ nghĩa xã hội
Đây là loại hình quá độ trực tiếp, phản ánh quy luật phát triển tuần tự lịch sử.
Là loại hình quá độ được áp dụng đối với những nước đã trải qua giai đoạn tư
bản chủ nghĩa, nên đã có sẵn những tiền đề về cơ sở vật chất. Bởi thế công cuộc
quá độ chỉ là biến tiền đề ấy thành cơ sở vật chất của chủ nghĩa xã hội, thiết lập
quan hệ sản xuất mới, một nhà nước mới,xã hội mới xã hội xã hội chủ nghĩa
3.2 Quá độ từ xã hội tiền tư bản chủ nghĩa lên xã hội xã hội chủ nghĩa, bỏ
qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa.
Theo quan điểm chủ nghĩa Mac-Lênin, với những nước chưa qua giai đoạn tư
bản chủ nghĩa cũng có khả năng tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua giai đoạn
tư bản chủ nghĩa. Đây là loại hình phản ánh quy luật phát triển nhảy vọt của lịch
sử
Loại hình quá độ bỏ qua này được thực hiện khi có đủ những điều kiện phù

hợp. Xét về khách quan, ở các nước này cần có sự giúp đỡ của giai cấp vô sản ở
các nước tiên tiến đã đi lên chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt về vốn, khoa học kỹ thuật,
công nghệ và kinh nghiệm trong tổ chức và sản xuất. Về điều kiện chủ quan,
giai cấp vô sản đã dành được chính quyền, đồng thời hình thành các tổ chức
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cách mạng và cộng sản, dưới sự lãnh đạo của Đảng dựa trên lý luận chủ nghĩa
Mac-Lênin, đồng thời phải xây dựng khối liên minh đoàn kết.
4. Thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
4.1 Tính tất yếu của quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Như đã biết, xã hội có áp bứt ắt hẳn có đấu tranh, và nhân dân ta đã lấy đấu
tranh để chống lại áp bức, bóc lột của Thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ. Là một
dân tộc yêu chuộng hòa bình, từ ngàn đời khát khao về một xã hội công bằng tốt
đẹp, được thể hiện qua những cuộc đấu tranh chống ngọai xâm. Và chân lý này
mong muốn được ước mơ giải phóng dân tộc mình, dân ta phải đấu tranh với kẻ
thù đàn áp. Đó là tính tất yếu của xã hội . Có thể thấy những nhà yêu nước như
Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh cũng đã từng lựa chọn con đường cách mạng tư
sản để đấu tranh nhưng không thành công. Điều đó cho thấy con đường đấu
tranh bằng cách mạng tư sản không phù hợp với thực trạng nước ta bấy giờ. Đến
với con đường đấu tranh của Hồ Chí Minh, cuộc cách mạng tháng tám thành
công đã chứng minh sự lựa chọn của Đảng và nhân dân ta là đúng đắn, phù hợp
với thực tế Việt Nam
Trước hết, đây chính là quy luật phù hợp với sự chuyển đổi đối với các
nước đi lên xã hội chủ nghĩa trong thời đại ngày nay. Hay nói cách khác, là sự
phù hợp với lý luận cách mạng không ngừng của chủ nghĩa nghĩa Mác LêNin.
Sau cuộc cách mạng dân tộc dân chủ thành công, dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng Sản Việt Nam ở miền Bắc nước ta chuyển ngay sang cách mạng xã hội
chủ nghĩa, vừa xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, vừa đấu tranh chống Đế
Quốc Mỹ ở miền Nam.
Đồng thời đây cũng là con đường phù hợp với xu thế phát triển của thời đại

ngày nay: thời kỳ quá độ của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi toàn thế giới. Trên
thế giới có rất nhiều nước phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa nhưng kết
quả chỉ có một số ít nước có nền kinh tế phát triển. Một tình hình chung là: châu
Phi đói, châu Á nghèo, châu Mỹ la tinh nợ nần chồng chất. Thực tiễn đã khẳng
định chủ nghĩa tư bản là chế độ xã hội đã lỗi thời về mặt lịch sử sớm hay muộn
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cũng bị thay bởi hệ thống xã hội chủ nghĩa trên phạm vi tòan thế giới. Chủ nghĩa
tư bản không phải là tương lai của lòai người. Đây là xu hướng khách quan thích
hợp với lịch sử.
b. Lựa chọn con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội còn là sự phù hợp với
lịch sử của nước ta, thể hiện ở sự phù hợp thời kì quá độ ở nước ta với lý luận
chung về tính chất tất yếu của thời kỳ quá độ
Nhân dân ta đã tiến hành hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc
Mỹ, thực chất chống chủ nghĩa tư bản rất tốn kém. Vì vậy khi đất nước hòa
bình, chúng ta không thể lại đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản chủ
nghĩa.
Thời kì quá độ là thời kì lịch sử mà bất cứ quốc gia nào đi lên chủ nghĩa xã
hội đều phải trải qua ngay cả những nước có nền kinh tế rất phát triển. Bởi lẽ,
tuy ở những nước này lực lượng sản xuất đã phát triển, nhưng vẫn cần phải cải
tạo, xây dựng quan hệ mới… Đất nước ta- một nước nông nghiệp lạc hậu -còn
nhiều yếu kém, nhìều tàn dư của chế độ xã hội cũ và chiến tranh để lại. Công
cuộc đi lên chủ nghĩa xã hội càng là một công việc khó khăn, phức tạp. Do đó
cần phải có thời gian để cải tạo xã hội, tạo điều kiện về vật chất, tinh thần cho
chủ nghĩa xã hội.
Trong chính cương vắn tắt, sách lược vắn tắt, luận cương đầu tiên của Đảng
ta đã khẳng định” Con đường của cách mạng Việt Nam nhất định phải đi tới chủ
nghĩa xã hội bỏ qua thời kỳ tư bản chủ nghĩa”.
Qua các thời kỳ cách mạng, Đảng ta luôn xác định chân lý ” Độc lập dân tộc
gắn liền với chủ nghĩa xã hội là con đường tất yếu khách quan phù hợp với ý

chí, nguyện vọng cùa nhân dân ta”. Nhờ đi con đường ấy, nhân dân ta đã làm
cách mạng tháng tám thành công, tiến hành thắng lợi hai cuộc kháng chiến hoàn
thành sự nghiệp giải phóng dân tộc. Ngày nay, chỉ có đi lên chủ nghĩa xã hội
mới giữ được độc lập tự do dân tộc, thực hiên mục tiêu: dân giàu nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ văn minh.
8