Bài giảng chuyển hóa sinh học 8

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
SINH HỌC 8
? Tế bào trao đổi chất với môi
trường trong cơ thể như thế nào?
Đáp án:
- Tế bào tiếp nhận các chất dinh dưỡng và
ôxi từ máu và nước mô sử dụng cho các
hoạt động sống. Đồng thời thải vào máu
khí cacbônic và các sản phẩm thải.
Kiểm tra bài cũ:
I. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
CHUYỂN HOÁ
BÀI 32
Thế nào là sự chuyển hoá?
Chuyển hoá là quá trình biến đổi các chất đơn
giản đã được hấp thụ thành các chất đặc
trưng có cấu trúc phức tạp và tích luỹ năng
lượng, đồng thời xảy ra sự oxy hoá các chất
phức tạp thành các chất đơn giản và giải
phóng năng lượng.
Vậy sự chuyển hoá vật chất và năng
lượng xảy ra ở đâu?
Chất
dinh
dưỡng
đã hấp
thụ
Ôxi
TẾ BÀO
Chuyển hoá vật chất và năng
lượng

* Tổng hợp chất
* Tích luỹ năng
lượng

* Phân giải chất
* Giải phóng năng
lượng


Khí
cacbonic
Chất thải
Hình 32-1. Sơ đồ chuyển hoá vật chất và năng lượng
Quan sát sơ đồ hình 32-1, hãy cho biết sự chuyển hoá vật
chất và năng lượng ở tế bào gồm những quá trình nào?
?
Đồng hoá
Dị hoá
Gluxít (chất đặc
trưng)
Enzim
Đường
đôi
Đường đơn
Enzim
Axít amin
Enzim
Enzim
Peptít
Enzim

Protein (chất đặc
trưng)
Axít béo và glixerin
Enzim
Giọt lipít nhỏ
Lipít đặc trưng
Các quá trình đồng hoá
Gluxít (chất đặc trưng)
Oxi hoá
Protein (chất đặc trưng)
Lipít đặc trưng
CO
2
Oxi hoá
CO
2
Chất cặn bã
CO
2
Chất cặn bã
Oxi hoá
Các quá trình dị hoá
Nhóm 4: Nêu mối quan hệ giữa đồng hoá và dị hoá.
Hoạt động nhóm:
Nhóm 1: Hãy cho biết thế nào là đồng hoá? Thế nào là
dị hoá?
Nhóm 2: Lập bảng so sánh đồng hoá và dị hoá
Nhóm 3: Nguyên liệu của quá trình dị hoá lấy từ
đâu?
Năng lượng được giải phóng trong dị hoá được sử

dụng vào hoạt động nào?
Quan sát các quá trình đồng
hoá và dị hoá trên
Đáp án:
Gluxít (chất đặc
trưng)
Enzim
Đường
đôi
Đường đơn
Enzim
Axít amin
Enzim
Enzim
Peptít
Enzim
Protein (chất đặc
trưng)
Axít béo và glixerin
Enzim
Giọt lipít nhỏ
Lipít đặc trưng
Đồng hoá là quá trình tổng hợp từ các chất đơn giản thành
các chất phức tạp đặc trưng của cơ thể và tích luỹ năng lượng.
Gluxít (chất đặc
trưng)
Oxi hoá
Protein (chất đặc
trưng)
Lipít đặc trưng

CO
2
Oxi hoá
CO
2
Chất cặn bã
CO
2
Chất cặn bã
Oxi hoá
Dị hoá là quá trình phân giải các chất phức tạp thành các
sản phẩm đơn giản và giải phóng năng lượng.
Gluxít (chất đặc
trưng)
Protein (chất đặc
trưng)
Lipít đặc trưng
Nguyên liệu của quá trình dị hoá lấy từ các sản phẩm của
quá trình đồng hoá (Gluxít, Protein, Li pít,….)
Năng lượng được giải phóng của quá trình dị hoá cung
cấp cho hoạt động của tế bào:
+ Sinh công
+ Đồng hoá (tổng hợp chất mới)
+ Toả nhiệt
Đồng hoá Dị hoá
Tổng hợp các chất
Phân giải các chất
Tích luỹ năng lượng
Giải phóng năng
lượng

Giống nhau
Xảy ra trong TB
Xảy ra trong TB
Khác nhau
Đồng hoá và dị hoá đối lập mâu thuẫn với nhau nhưng
thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau.
Nếu không có đồng hoá thì không có nhiên liệu cho dị
hoá và ngược lại nêu không có dị hoá thì không có năng
lượng cho hoạt động đồng hoá.
?
Tỉ lệ đồng hoá và dị hoá trong cơ thể ở những độ tuổi và
trang thái khác nhau thay đổi như thế nào?
Tỉ lệ giữa đồng hoá và dị hoá trong cơ thể ở những độ
tuổi và trạng thái khác nhau:
- Lứa tuổi:
+ Trẻ em: Đồng hoá  Dị hoá
+ Người già: Đồng hoá < Dị hoá
-Trạng thái:
+ Lúc lao động: Đồng hoá < Dị hoá
+ Lúc nghỉ ngơi: Đồng hoá  Dị hoá
Kết luận: Đồng hoá và dị hoá luôn phụ thuộc vào lứa tuổi,
giới tính và trạng thái cơ thể.
Chất
dinh
dưỡng
đã hấp
thụ
Ôxi
TẾ BÀO
Chuyển hoá vật chất và năng lượng

* Tổng hợp chất
* Tích luỹ năng
lượng

* Phân giải chất
* Giải phóng năng
lượng


Khí
cacbonic
Chất thải
Sơ đồ quá trinh trao đổi chất ở tế bào
Đồng hoá
Dị hoá
TẾ BÀO
Hình 32-1. Sơ đồ chuyển hoá vật chất và năng lượng
?
Quan sát hai sơ đồ trên hãy phân biệt:
Trao đổi chất ở tế bào với sự chuyển hoá vật chất
và năng lượng?
Sự trao đổi chất ở tế
bào là quá trình trao đổi
chất giữa tế bào với môi
trường.
Chuyển hoá là quá trình
biến đổi có tích luỹ và
giải phóng năng lượng.
Trao đổi chất là biểu hiện bên ngoài của quá trình trao đổi
vật chất và năng lượng.

Chuyển hoá bao gồm hai mặt của đồng hoá và dị hoá là
quá trình biến đổi có tích luỹ và giải phóng năng lượng.
I. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
CHUYỂN HOÁ
BÀI 32
II. CHUYỂN HOÁ CƠ BẢN
?
Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu thụ năng
lượng không? Tại sao?
Em hiểu chuyển hoá cơ bản là gì? Cho biết đơn vị của
chuyển hoá cơ bản ?
Nêu ý nghĩa của chuyển hoá cơ bản?
III. ĐIỀU HOÀ SỰ CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG.
?
Em hãy cho biết có những hình thức điều hoà chuyển
hoá vật chất và năng lượng nào?
Ví dụ:
Glucozơ
Glycozen
Hoocmôn Insulin
Glucagôn
cỦNG CỐ
+Hãy giải thích vì sao nói thực chất quá trình trao đổi chất là sự chuyển
hóa vật chất và năng lượng?
*Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào gồm quá trình tổng hợp các
sản phẩm đặc trưng cho tế bào của cơ thể, tiến hành song song với
quá trình dị hóa để giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động
sống.
*Trao đổi chất, chuyển hóa vật chất và năng lượng liên quan chặt chẽ với
nhau:

+Vì sao nói chuyển hóa vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của
sự sống?
* Mọi hoạt động sống của cơ thể đều cần năng lượng,năng lượng đựơc
giải phóng từ quá trình chuyên hóa.Nếu không có chuyên hóa thì
không có hoạt động sống.

Dặn dò
• Học thuộc và nhớ phần tóm tắt bài.
• Học bài và trả lời câu hỏi cuối bài.
• Đọc mục “ Em có biết”.
• Tìm thêm các phương pháp phòng chống
nóng lạnh.