Nghị luận xã hội về tình yêu quê hương

Nghị luận xã hội về tình yêu quê hương
Đã có thời trong xã hội chúng ta quan niệm một cách đơn giản về lòng
yêu quê hương chỉ gắn với tình cảm công dân, ý thức trách nhiệm đối
với Tổ quốc. Vì vậy, những bài thơ lãng mạn trong phong trào Thơ Mới
được xem là tiếng nói tinh cảm cá nhân ủy mị, tiêu cực. Tuy nhiên, cùng
với những thành quả đổi mới đất nước, những tác giả tác phẩm lãng mạn
được đưa vào trong chương trình phổ thông. Tiếp xúc với các tác phẩm
của Hàn Mặc Tử, Xuân Diệu, Huy Cận, Anh Thơ, chúng ta chợt nhận ra
lòng yêu quê hương có nội dung phong phú đa dạng hơn nhiều.
Những bài thơ gắn với tiếng nói cá nhân vẫn ẩn bên trong một tình cảm
yêu thương kín đáo, bộc lộ qua tình yêu với con người, cảnh vật, quê
hương. Hình ảnh quê hương đất nước hiện lên trong các bài thơ đem lại
những cảm nhận rất riêng nhưng lại rung cảm bao thế hệ độc giả. Một
địa danh thôn Vỹ đi vào trí nhớ, gắn kết ân tình với xứ Huế trong Đây
thôn Vỹ Dạ của Hàn Mặc Tử, làm ta yêu hơn cái trong trẻo nắng hàng
cau, cái huyền ảo của bên sông Trăng, bâng khuâng sương khói mờ nhân
ảnh của mảnh đất cố đô. Không gian của buổi chiều thu cho đôi lứa tìm
đến nhau trong Thơ Duyên cũng khiến ta cảm nhận sắc thái thiên nhiên
hoà hợp quấn quít trên cây cỏ, chim muông, trên con đường nho nhỏ, sắc
nắng trời chiều, màu mây biếc và bâng khuâng với "con cò trên ruộng
cánh phân vân". Ta ngỡ ngàng khi phát hiện những vui buồn của con
người gửi cả vào trong sắc thái mùa thu ở Đây mùa thu tới, một rặng
liễu, một sắc "áo mơ phai dệt lá vàng", "nàng trăng tự ngẩn ngơ", những
hình ảnh mùa thu rất quen và rất lạ được nói lên qua hồn thơ say đắm
của Xuân Diệu. Quê hương còn hiện lên qua nỗi buồn mang tầm vóc vũ
trụ, của chàng thi sĩ Huy Cận đứng trên quê hương mà vẫn cảm thấy
"thiếu quê hương", chuyển bao tâm sự nỗi niềm của người dân mất
nước, khi đối diện Tràng giang, nỗi “sầu trăm ngả" lan toả trên sóng
nước, con thuyền, cành củi, cánh bèo, "sông dài trời rộng bến cô liêu"
kết lại thành nỗi niềm "lòng quê dợn dợn vời con nước - không khói
hoàng hôn cũng nhớ nhà" gợi dậy tình yêu giang sơn Tổ quốc. Quê

hương còn đẹp giản dị trong Chiều xuân của Anh Thơ, làng quê Việt
Nam đẹp một cách nao lòng trong cỏ xanh, mưa xuân, đàn bò đủng đỉnh,
cô yếm thắm qua những rung cảm trong trẻo của tâm hồn thiếu nữ. Tất
cả những bài thơ ấy viết về con người, cảnh vật, làng quê đều gặp nhau
ở một điểm: tình cảm yêu nước kín đáo.
Nếu chỉ hiểu đơn giản yêu quê hương là tình cảm công dân, với ý thức
trách nhiệm đặt lên hàng đầu mà không quan tâm giáo dục tình yêu ấy
bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt thì tâm hồn con người sẽ trở nên chai sạn
biết bao. Chưa kể rằng, có những kẻ hô hào khẩu hiệu, nhưng thực tế lại
sống giả tạo. Không thể yêu đất nước, yêu dân tộc mà không xuất phát
từ tình cảm mến, gắn bó với nơi chôn nhau cắt rốn, gia đình, làng xóm,
yêu những người gần gũi quanh ta. Đúng như Tố Hữu nói: "Ôi Tổ quốc
ta yêu như máu thịt - Như mẹ cha ta, như vợ như chồng", mở rộng ra
tình cảm ấy còn là tình yêu đôi lứa, là cơ sở để "người yêu người, sống
để yêu nhau". Tình yêu ấy không hẳn chỉ thế hiện qua hành động đứng
lên đánh lại kẻ thù, mà trước tiên phải xuất phát từ nỗi đau buồn khi
nước mất nhà tan, nỗi uất nghẹn khi quê hương bị kẻ thù giày xéo.
Không thể có tình yêu dân tộc chung chung không xuất phát từ tình yêu
con người cụ thể. Từ nhận thức đến tình cảm suy nghĩ đến hành động
luôn thường trực tình cảm yêu quê hương đất nước. Bản thân mỗi học
sinh chúng ta cũng phải luôn xác định quan niệm đúng đắn về lòng yêu
quê hương, bằng cách luôn trau dồi tu dưỡng những tình cảm nhân văn,
phải sống đẹp với mọi người, biết rung động trước cái đẹp sống quanh
ta. Khi còn là học sinh, biết yêu mến con người và mảnh đất mà ta đang
sống, đang tiếp xúc hàng ngày, biến tình cảm thành hành vi ứng xử hàng
ngày, có mục đích, có hoài bão vun trồng tài năng để sau này cống hiến
đất nước, thiết tưởng cũng là ươm mầm cho lòng yêu quê hương đất
nước ngày càng phát triển bền vững hơn.Từ những bài thơ ấy, ta chợt
hiểu ra yêu quê hương trước hết phải là yêu thương gắn bó với mảnh đất
- con người quê hương, biết rung động trước những vẻ đẹp của thiên

nhiên đất nước, vui buồn với vận mệnh dân tộc. Tình yêu quê hương bắt
đầu từ những điều nhỏ nhặt hàng ngày, những tình cảm đôi lứa, tình yêu
sự gắn bó với gia đình, làng quê, đó là tình cảm trong sáng nhất, cao cả
và góp phần làm thanh lọc tâm hồn con người. Đó cũng là tình cảm gắn
kết cá nhân với cộng đồng, tạo nên sự đồng cảm, sự lắng đọng sâu sắc
và thường trực trong trái tim con người. Chính sự gắn kết ấy làm nên
sức mạnh đoàn kết dân tộc, thành ý chí bất khuất, sức mạnh chiến đấu,
quyết tâm bảo vệ đất nước, đánh đuổi ngoại xâm, ý thức xây dựng đất
nước đàng hoàng hơn, to đẹp hơn.