Tìm hiểu bộ máy tổ chức và hoạt động của cơ quan Kiểm toán nhà nươc tại Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời nói đầu
Lịch sử ở nhiều nớc trên thế giới đã cho thấy, Kiểm toán Nhà nớc ra đời rất
sớm, đảm nhận chức năng quan trọng, không thể thiếu đợc của nhà nớc pháp
quyền trong quá trình kiểm soát, quản lý việc sử dụng nguồn tài chính công.Tại
Việt Nam, Kiểm toán Nhà nớc đợc thành lập theo Nghị Định số 70/CP ngày 11
tháng 7 năm 1994 của Chính phủ nhằm giúp Thủ tớng Chính phủ thực hiện chức
năng kiểm tra, xác nhận tính đúng đắn, hợp pháp của các tài liệu, số liệu kế toán,
báo cáo quyết toán của các cơ quan Nhà nớc, các đơn vị sự nghiệp, đơn vị kinh tế
Nhà nớc, các đoàn thể quần chúng, các tổ chức xã hội có sử kinh phí do Ngân sách
Nhà nớc cấp; đánh giá sự tuân thủ pháp luật và hiệu quả hoạt động của các đơn vị
đợc kiểm toán.
Sau hơn 10 năm hoạt động, Kiểm toán Nhà nớc đã góp phần tăng cờng đáng
kể công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động tài chính công. Đã cung cấp cho các
cơ quan quản lý Nhà nớc các thông tin về thực trạng thu - chi ngân sách và công
tác điều hành Ngân sách Nhà nớc của các cấp, các ngành. Kiến nghị nhiều giải
pháp nhằm xử lý các sai phạm phát hiện đợc trong quá trình kiểm toán để giúp
Chính phủ và các cơ quan Nhà nớc có liên quan điều hành hiệu quả hoạt động
quản lý của mình, góp phần tích cực ngăn chặn các tệ nạn tham ô, lãng phí, thất
thoát công quỹ và tài sản quốc gia. Giúp cho Chính phủ, Quốc hội đa ra các quyết
định kịp thời trong việc lập lại kỷ cơng đối với hoạt động tài chính nói riêng, trong
quản lý nói chung.
Tuy vậy, những kết quả đạt đợc của Kiểm toán Nhà nớc so với yêu cầu của
Quốc hội, Chính phủ và yêu cầu của nền kinh tế còn rất khiêm tốn. Nền kinh tế
vẫn đang đứng trớc nhiều thử thách, tệ nạn tham ô, lãng phí, tài sản công vẫn còn
diễn ra phổ biến và ngày càng nghiêm trọng. Chính vì vậy, đòi hỏi Kiểm toán Nhà
nớc phải tiếp tục nâng cao năng lực hoạt động của mình, phải đổi mới cả về cơ cấu
tổ chức, cơ chế hoạt động, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật kiểm toán và
nâng cao chất lợng đội ngũ Kiểm toán viên.. Có nh vậy mới đáp ứng đợc những đòi
hỏi của tình hình mới.
đinh thế hùng-kiêm toán 44

- 1 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Thấy đợc tầm quan trọng trong việc nghiên cứu Bộ máy tổ chức và hoạt
động cũng nh những mặt đã đạt đợc và cha đạt đợc của Kiểm toán Nhà nớc Việt
Nam, em đã chọn đề tài: Tìm hiểu bộ máy tổ chức và hoạt động của cơ quan
Kiểm toán Nhà nớc tại Việt Nam làm đề án cho môn học chuyên nghành của
mình.
Ngoài lời nói đầu và kết luận đề tài bao gồm 3 phần chính:
Phần I: Lý luận chung về Kiểm toán Nhà nớc
Phần II: Tổ chức bộ máy và hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc tại Việt
Nam
Phần III: Một số kiến nghị với hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc Việt
Nam
Em xin chân thành cảm ơn Thầy giáo, Thạc sỹ Đinh Thế Hùng đã trực tiếp
hớng dẫn giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Mặc dù đã có cố gắng
trong quá trình thực hiện nhng do thời gian và kiến thức thực tế còn hạn chế nên
chắc hẳn đề tài còn nhiều thiếu sót, em rất mong nhận đợc sự đóng góp ý kiến của
Thầy giáo để đề tài hoàn thiện hơn.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 2 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phần I: Lý luận chung về Kiểm toán Nhà nớc
I. Lịch sử hình thành Kiểm toán Nhà n ớc trên thế giới
1. Tất yếu hình thành Kiểm toán Nhà nớc
Sự hình thành, ra đời và phát triển của Kiểm toán Nhà nớc gắn liền với sự hình
thành, ra đời và phát triển của tài chính công mà chủ yếu là Ngân sách Nhà nớc,
xuất phát từ yêu cầu đòi hỏi của việc kiểm tra, kiểm soát việc chi tiêu ngân sách và
công quỹ quốc gia từ phía Nhà nớc.
Các cơ quan Kiểm toán Nhà nớc trên thế giới đã lần lợt đợc hình thành theo
tinh thần của Tuyên bố Lima (Peru-10/1977): Việc sử dụng hợp lệ và hợp lý các

nguồn kinh phí công là một trong những tiền đề cơ bản đối với việc sử dụng đúng
đắn các nguồn tài chính công và hiệu lực của các quyết định do các cơ quan có
thẩm quyền ban hành. Để đạt đợc mục đích nêu trên, nhất thiết mỗi quốc gia phải
có một Cơ quan Kiểm toán tối cao mà tính độc lập của nó phải đợc xác lập bằng
luật pháp. Sự tồn tại của một cơ quan nh vậy càng cần thiết hơn vì các hoạt động
của Nhà nớc ngày càng mở rộng sang lĩnh vực xã hội và kinh tế; do vậy, sẽ vợt ra
khỏi những giới hạn của nền tài chính công.
2. Vai trò của Kiểm toán Nhà nớc
Kinh nghiệm nhiều năm của các nớc đã khẳng định rằng, sự hiện diện và hoạt
động của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc đã góp phần hữu hiệu vào việc thiết lập và
giữ vững kỷ cơng, kỷ luật tài chính, chấp hành Luật Ngân sách Nhà nớc, phát hiện
và ngăn chặn các hành vi tham nhũng, lạm dụng, tiêu xài phung phí tiền của Nhà
nớc. Kiểm toán Nhà nớc thực sự đã trở thành bộ phận hợp thành không thể thiếu đ-
ợc trong hệ thống kiểm tra, kiểm soát của Nhà nớc. Vị trí, tác dụng của nó đã đợc
xã hội công nhận và không một cơ quan chức năng nào khác thay thế đợc trong
việc tăng cờng kiểm soát, thực hiện mục đích sử dụng hợp lý và có hiệu quả các
nguồn lực tài chính của các cơ quan công quyền, các tổ chức, đơn vị có sử dụng
Ngân sách Nhà nớc.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 3 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
3. Sự hình thành Kiểm toán Nhà nớc
Kiểm toán Nhà nớc trên thế giới đã có lịch sử phát triển hàng trăm năm nay
nhất là ở các nớc phát triển (Thí dụ: ở Cộng hòa Liên bang Đức đã có trên 280
năm, ở Pháp là 190 năm, ở Mỹ trên 150 năm, ấn Độ trên 100 năm).
Kiểm toán Nhà nớc đợc khẳng định nh một chức năng, một công cụ quan trọng
không thể thiếu đợc của hệ thống quyền lực nhà nớc hiện đại.
Nhận thức đợc tầm quan trọng đó, ở các nớc trớc đây quản lý nền kinh tế theo
cơ chế kế hoạch hoá tập trung nay đang chuyển đổi nền kinh tế sang cơ chế thị tr-
ờng đã rất quan tâm đến địa vị và vai trò của Kiểm toán Nhà nớc. Chẳng hạn nh ở

Trung Quốc, Kiểm toán Nhà nớc đã đợc thành lập khoảng 20 năm nay, có địa vị
pháp lý là cơ quan ngang Bộ, ở Cộng hoà Liên bang Nga, Kiểm toán Nhà nớc đã ra
đời năm 1994, đợc giao những quyền hạn rất lớn, đợc đãi ngộ rất cao
Tại Việt Nam, trong những năm áp dụng cơ chế kế hoạch hoá tập trung, việc
xét duyệt các báo cáo tài chính do các Vụ tài vụ của các Bộ chủ quản, phòng tài
chính của các Sở chủ quản tiến hành. Từ 11/7/1994, Kiểm toán Nhà nớc ở Việt
Nam đợc chính thức thành lập theo Nghị định số 70/CP của Chính phủ.
II. Khái niệm, chức năng, nguyên tắc hoạt động của Kiểm toán Nhà n ớc
1. Khái niệm Kiểm toán Nhà nớc
Kiểm toán Nhà nớc là cơ quan thuộc cơ cấu bộ máy Nhà nớc, là công cụ kiểm
tra tài chính của Nhà nớc thực hiện chức năng kiểm toán việc quản lý và sử dụng
các nguồn lực tài chính thuộc sở hữu Nhà nớc hoặc Nhà nớc là đại diện chủ sở
hữu.
ở thời kỳ trung đại, Kiểm toán Nhà nớc đã xuất hiện để đối soát tài sản của vua
chúa. Qua quá trình phát triển cho đến nay, Kiểm toán Nhà nớc ở các nớc phát
triển đều thực hiện chức năng kiểm toán các đơn vị ở khu vực công cộng.
*Trong quan hệ với hệ thống bộ máy nhà nớc, Kiểm toán Nhà nớc là một
phân hệ thực hiện chức năng kiểm toán.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 4 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
* Xét trong một hệ thống kiểm toán nói chung, Kiểm toán Nhà nớc lại là
phân hệ thực hiện chức năng kiểm toán với một đối tợng cụ thể là tài sản
nhà nớc, trong đó có Ngân sách Nhà nớc.
*Xét trong quan hệ với kiểm toán viên nhà nớc, Kiểm toán Nhà nớc là một
hệ thống tập hợp các kiểm toán viên này theo một trật tự xác định để thực
hiện chức năng kiểm toán ngân sách và tài sản công.
2. Chức năng của Kiểm toán Nhà nớc
2.1. Chức năng kiểm tra, kiểm soát
Kiểm toán Nhà nớc có chức năng xác nhận tính đúng đắn trung thực, hợp pháp

của các số liệu kế toán, báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán về thu chi, sử dụng
Ngân sách Nhà nớc và việc thi hành pháp luật về kinh tế, tài chính, ngân sách, kế
toán của nhà nớc. Đây là chức năng vốn có và mang tính truyền thống.
2.2. Chức năng t vấn
Kiểm toán Nhà nớc t vấn giúp Chính phủ, Quốc hội trong việc xem xét quyết
định các phơng án đầu t xây dựng các công trình trọng điểm Quốc gia. Tham gia
với Quốc hội trong việc quyết định các chính sách về Tài chính Ngân sách, trong
việc ban hành các văn bản pháp luật liên quan đến Tài chính, Ngân sách.
Thông qua công tác kiểm toán, Kiểm toán Nhà nớc nghiên cứu đề xuất các kiến
nghị và giải pháp góp phần giữ vững kỉ cơng pháp luật, ngăn ngừa các hành vi vi
phạm, sử dụng kém hiệu quả, lãng phí công quỹ, vốn và tài sản quốc gia.
Kiểm toán Nhà nớc tham gia với các cơ quan nhà nớc có thẩm quyền, cơ quan
quản lý nhà nớc trong việc quyết định các vấn đề quốc gia có liên quan đến Ngân
sách Nhà nớc và tài sản công, quyết định các chính sách tài chính, ngân sách, ban
hành các văn bản quy phạm pháp luật về các vấn đề tài chính, ngân sách.
Ngoài ra, với t cách là cơ quan Kiểm toán tối cao của quốc gia, Kiểm toán Nhà
nớc còn có chức năng quản lý nhà nớc về lĩnh vực mà nó đợc phụ trách.
3. Nguyên tắc hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 5 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Để thực hiện đợc các chức năng, Kiểm toán Nhà nớc phải tuân thủ những
nguyên tắc hoạt động nhất định. Sau đây là 5 nguyên tắc căn bản của hoạt động
Kiểm toán Nhà nớc:
Tuân thủ pháp luật, chuẩn mực và quy trình kiểm toán đã đợc Nhà nớc
hoặc pháp luật thừa nhận.
Bảo đảm tính độc lập, không một tổ chức, cá nhân nào đợc can thiệp trái
pháp luật vào hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc.
Bảo đảm tính trung thực, khách quan và giữ gìn bí mật Nhà nớc, bí mật
của đơn vị đợc kiểm toán.

Không gây cản trở hoạt động và can thiệp vào công việc điều hành của
đơn vị đợc kiểm toán.
Đảm bảo tính hiệu quả trong hoạt động kiểm toán.
III. Nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm toán Nhà n ớc
1. Nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nớc
Kiểm toán Nhà nớc ở mỗi quốc gia khác nhau thì có các nhiệm vụ, quyền hạn
cụ thể khác nhau, song có thể khái quát một số nhiệm vụ và quyền hạn chung nhất
của các cơ quan Kiểm toán Nhà nớc trên thế giới nh sau:
1.1. Thực hiện kiểm toán
Kiểm toán Nhà nớc thờng tiến hành các cuộc kiểm toán tuân thủ xem xét việc
chấp hành các chính sách, luật lệ và chế độ của Nhà nớc tại các đơn vị sử dụng vốn
và kinh phí của Nhà nớc. Ngoài ra, Kiểm toán Nhà nớc còn thực hiện kiểm toán
hoạt động nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động của các đơn vị sử dụng vốn và kinh
phí của Nhà nớc. Để thực hiện đợc nhiệm vụ này Kiểm toán Nhà nớc cần thực
hiện:
Lập kế hoạch kiểm toán hàng năm trình cơ quan có thẩm quyền duyệt.
Tổ chức thực hiện kế hoạch kiểm toán hàng năm đã đợc phê duyệt và các
nhiệm vụ đột xuất theo yêu cầu của các cơ quan nhà nớc có thẩm quyền.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 6 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Kiểm tra, xác nhận tính đúng đắn, trung thực, hợp lí của các tài liệu liên
quan đến Ngân sách Nhà nớc. Kiểm tra các thông tin, tài liệu kế toán, tài
chính của các tổ chức, đơn vị sử dụng kinh phí Nhà nớc; xem xét việc
chấp hành các chế độ chính sách tài chính, ngân sách, kế toán của Nhà
nớc.
Tham gia gián tiếp hoặc trực tiếp vào việc sửa chữa, xử lí những sai
phạm của các đơn vị đợc kiểm toán để chấn chỉnh công tác quản lí tài
chính, ngân sách, chế độ kế toán.
Quản lí hồ sơ kiểm toán, giữ gìn bí mật thông tin, tài liệu, số liệu kế toán

và hoạt động của đơn vị đợc kiểm toán theo quy định của pháp luật.
1.2. Xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật
Trớc hết, Kiểm toán Nhà nớc có nhiệm vụ soạn thảo các dự án luật, pháp lệnh
về Kiểm toán Nhà nớc, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật khác về lĩnh vực
Kiểm toán Nhà nớc theo thẩm quyền.
Kiểm toán Nhà nớc đóng góp ý kiến với cơ quan Nhà nớc trong việc xây dựng
các văn bản pháp luật về ngân sách, tài chính, kế toán và kiểm toán.
1.3. Chỉ đạo và hớng dẫn nghiệp Vụ Kiểm toán
Kiểm toán Nhà nớc chỉ đạo và hớng dẫn chuyên môn nghiệp Vụ Kiểm toán,
quy trình, chuẩn mực và phơng pháp kiểm toán trong hệ thống Kiểm toán Nhà nớc.
Kiểm toán Nhà nớc hớng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ đối với tổ chức kiểm
toán nội bộ thuộc các cơ quan nhà nớc, các doanh nghiệp nhà nớc, các tổ chức
chính trị, chính trị-xã hội có sử dụng kinh phí của Nhà nớc.
2. Quyền hạn của Kiểm toán Nhà nớc
Thứ nhất, yêu cầu đơn vị đợc kiểm toán cung cấp và giải trình về các vấn đề
liên quan đến hoạt động kiểm toán.
Thứ hai, phối hợp với các cơ quan, tổ chức trong việc thu thập tài liệu, bằng
chứng.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 7 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Thứ ba, phối hợp với các tổ chức Kiểm toán độc lập, các tổ chức t vấn kiểm
toán trong việc thực hiện hoạt động kiểm toán.
Thứ t, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền trong việc:
- Xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về Tài chính, Ngân sách, Kế
toán của Nhà nớc.
- Xử lý các tổ chức, cá nhân gây cản trở công việc kiểm toán hay cung cấp
thông tin sai sự thật.
- Chịu trách nhiệm soạn thảo, sửa đổi, ban hành, bổ sung các văn bản pháp
luật về quản lí kinh tế - tài chính, về kế toán - kiểm toán.

Ngoài ra, cơ quan Kiểm toán Nhà nớc ở mỗi quốc gia có những nhiệm vụ và
quyền hạn riêng theo quy định của pháp luật của quốc gia đó, thí dụ:
* Toà Thẩm kế của Cộng hoà Pháp còn có quyền xét xử nh một quan toà đối
với các cá nhân, đơn vị, tổ chức vi phạm pháp luật tài chính, ngân sách, kế
toán.
* ở Canada, Tổng Kế toán trởng không chỉ đánh giá tính chính xác của báo
cáo tài chính của Chính phủ mà còn đợc phép báo cáo về việc điều hành
của Chính phủ, kiểm toán báo cáo của hơn 100 ban ngành Chính phủ Liên
bang, hơn 40 tập đoàn thuộc sở hữu của Chính phủ Liên bang, vấn đề nhân
sự và trang bị của Chính phủ, vấn đề liên quan nhiều bộ phận nh nhập c
và có quyền báo cáo về bất kì ngời, tổ chức nào có nhận kinh phí của
Chính phủ.
IV. M ô hình tổ chức bộ máy Kiểm toán Nhà n ớc
Bộ máy Kiểm toán Nhà nớc là một hệ thống tập hợp những cơ cấu hợp thành.
Trong hàng loạt các mối liên hệ phức tạp với bộ máy nhà nớc, hệ thống kiểm toán
và với kiểm toán viên Nhà nớc, đã hình thành nhiều mô hình tổ chức khác nhau
của Kiểm toán Nhà nớc tuỳ theo phạm vi các mối liên hệ.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 8 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1. Xét trong quan hệ với bộ máy nhà nớc
ở mỗi quốc gia có quy định khác nhau về quan hệ trách nhiệm và vị trí của
Kiểm toán Nhà nớc với các cơ quan quyền lực nhà nớc khác, về quan hệ trực thuộc
của Kiểm toán Nhà nớc, có thể quy vào 3 mô hình sau:
1.1. Mô hình cơ quan Kiểm toán Nhà nớc đợc tổ chức độc lập
Cơ quan Kiểm toán Tối cao (SAI) đợc tổ chức một cách độc lập với cơ quan
Lập pháp và Hành pháp, đợc ứng dụng phổ biến ở hầu hết các nhóm nớc có nền
kinh tế phát triển, Nhà nớc pháp quyền đợc xây dựng có nền nếp, hệ thống kiểm
toán hoạt động lâu đời và phát triển cao. Nhờ đợc tổ chức nh vậy mà kiểm toán
phát huy đợc đầy đủ tính độc lập trong hoạt động kiểm toán (Đức, Pháp). Điển

hình của mô hình này là Kiểm toán Liên bang của Cộng hoà Liên bang Đức.
1.2. Mô hình tổ chức cơ quan Kiểm toán Nhà nớc trực thuộc cơ quan Hành
pháp (Chính phủ)
Mô hình này đợc thể hiện ở mỗi nớc một nét khác biệt: ở Trung Quốc, Kiểm
toán Nhà nớc đợc tổ chức thành cơ quan hành chính song có quyền kiểm soát các
bộ phận của Chính phủ; ở Nhật Bản, Kiểm toán Nhà nớc đợc tổ chức thành cơ
quan chuyên môn bên cạnh nội các Chính phủ.
Việc tổ chức cơ quan Kiểm toán Nhà nớc trực thuộc cơ quan hành pháp giúp
Chính phủ kiểm soát điều hành nhanh nhạy quá trình thực hiện ngân sách và các
hoạt động khác có liên quan đến việc vận hành nền tài chính quốc gia. Tuy vậy,
khi thực hiện chức năng phản biện của Chính phủ, tính độc lập của Kiểm toán Nhà
nớc chừng nào đó còn bị hạn chế.
1.3. Mô hình Kiểm toán Nhà nớc trực thuộc cơ quan Lập pháp (Quốc Hội)
Cơ quan Kiểm toán Tối cao (SAI) là một cơ cấu trực thuộc Quốc hội (hoặc Th-
ợng viện, hoặc Hạ viện), là cơ quan kiểm tra tài chính công cao nhất của cơ quan
quyền lực tối cao.
Mô hình này tạo điều kiện tối đa để Kiểm toán Nhà nớc độc lập và có thể
thực hiện chức năng phản biện của Chính phủ (cơ quan hành pháp trực tiếp vận
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 9 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hành nền tài chính quốc gia), giúp Quốc hội - đại diện cho quyền lực và ý chí của
toàn dân, thực thi quyền kiểm soát các hoạt động tài chính của Chính phủ.
Tuy nhiên mô hình này cũng khiến cho cơ quan Kiểm toán Nhà nớc không có
cơ hội trực tiếp tiếp xúc thờng xuyên với sự điều hành của Chính phủ và do đó, làm
chậm đi công tác kiểm toán (bao gồm kiểm toán trớc và kiểm toán trong khi vận
hành nền tài chính công). Do đó, cần có Luật và các văn bản chế định chặt chẽ để
đảm bảo cho hoạt động Kiểm toán Nhà nớc đợc thờng xuyên và không bị giới hạn
nào. Điển hình của mô hình này là Kiểm toán Nhà nớc Anh và Mỹ.
Nhìn chung, cơ quan Kiểm toán Nhà nớc ở hầu hết các nớc trên thế giới đợc đặt

ở vị trí độc lập với cơ quan hành pháp. Khi thực hiện chức năng nhiệm vụ của
mình, Kiểm toán Nhà nớc chỉ tuân thủ pháp luật và đợc pháp luật bảo vệ tránh khỏi
sự chi phối và tác động của các can thiệp từ bên ngoài.
Ngoài ra, cơ quan Kiểm toán Nhà nớc còn đợc tổ chức trực thuộc ngời đứng
đầu Nhà nớc - Tổng thống nh Kiểm toán Nhà nớc Hàn Quốc. Khi Kiểm toán Nhà
nớc trực thuộc Chính phủ hoặc Tổng thống thì ít nhiều có sự hạn chế tính độc lập
và khách quan trong việc thực hiện chức năng của nó, vì ngời kiểm tra và ngời bị
kiểm tra đều đặt dới sự kiểm soát của một chủ thể.
2. Xét về mối liên hệ nội bộ
Cơ quan Kiểm toán Nhà nớc có thể phân loại theo mô hình quan hệ chiều dọc
và mô hình liên hệ chiều ngang:
Liên hệ ngang: Là mối liên hệ nội bộ trong cơ quan kiểm toán cùng cấp
(Trung ơng hoặc địa phơng), liên hệ này có thể trực tuyến hoặc chức năng.
Liên hệ dọc: Là liên hệ trong tổ chức Kiểm toán Nhà nớc, có 2 mô hình chính:
Dạng I: Cơ quan Kiểm toán Nhà nớc có mạng lới ở tất cả các địa phơng.
Mô hình này thích hợp với các nớc có quy mô lớn, các địa phơng phân bố
phân tán, khối lợng tài sản công ở mỗi địa phơng lớn, tơng đối đồng đều và
có quan hệ phức tạp. Tình hình đó đòi hỏi phải có tổ chức Kiểm toán Nhà n-
ớc ngay tại địa phơng.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 10 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Dạng II:Mô hình Kiểm toán Nhà nớc có mạng lới kiểm toán ở Trung ơng và
ở từng khu vực. Những khu vực này trớc hết có khối lợng công sản đủ lớn và
thờng xa trung tâm nên đòi hỏi có tổ chức Kiểm toán Nhà nớc ngay tại nơi
thực tế thực hiện chức năng Kiểm toán Nhà nớc . Loại hình này tơng đối
thích hợp với quy mô nhỏ song địa hình tơng đối phân tán.
Cơ quan Kiểm toán Nhà nớc chứa đựng rất nhiều mối liên hệ về tổ chức tuỳ
thuộc vào đặc điểm của đối tợng, phạm vi, khách thể kiểm toán, tuỳ thuộc vào đặc
điểm tổ chức bộ máy nhà nớc và hàng loạt quan hệ khác bên trong và bên ngoài hệ

thống kiểm toán.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 11 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phần II: Tổ chức bộ máy và hoạt động
của Kiểm toán Nhà nớc tại Việt Nam
I. Hoàn cảnh ra đời Kiểm toán Nhà n ớc Việt Nam
1. Sự cần thiết phải thành lập Kiểm toán Nhà nớc tại Việt Nam
Trong quá trình đổi mới, mặt trái của nền kinh tế thị trờng càng bộc lộ rõ và sâu
sắc, nổi cộm và nhức nhối nhất là nạn tham nhũng, việc lãng phí tài sản quốc gia
có xu hớng tăng thêm; tình trạng trốn lậu thuế, nợ đọng chiếm dụng thuế còn phổ
biến; việc chi tiêu lãng phí sai mục đích, sai chế độ vẫn không giảm mà còn gia
tăng, đòi hỏi phải tăng cờng sự kiểm soát của Nhà nớc trong việc quản lí, sử
dụng Ngân sách Nhà nớc & tài sản Quốc gia.
Việc ra đời Kiểm toán Nhà nớc ở Việt Nam là tất yếu, là sản phẩm của quá
trình đổi mới, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.
Ngày 11-7-1994 Kiểm toán Nhà nớc Việt Nam đợc thành lập theo Nghị định số
70/CP của Chính phủ. Theo đó, Kiểm toán Nhà nớc là cơ quan thuộc Chính phủ và
là cơ quan kiểm tra nền tài chính công của nớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, thực hiện các việc kiểm toán đối với các cơ quan nhà nớc các cấp, các đơn vị
có nhiệm vụ thu chi Ngân sách Nhà nớc và các tổ chức đơn vị có quản lí, sử dụng
công quỹ, tài sản quốc gia.
2. Vai trò, vị trí của Kiểm toán Nhà nớc Việt Nam
Kiểm toán Nhà nớc Việt Nam là cơ quan mới ra đời trong công cuộc đổi mới
của đất nớc & tiến trình cải cách nền hành chính quốc gia; là một cơ quan nằm
trong cơ cấu tổ chức Nhà nớc Việt Nam, là một công cụ mạnh của quản lí nhà nớc,
cung cấp những căn cứ thực tiễn để Nhà nớc thực hiện việc quản lí vĩ mô nền kinh
tế nói chung và quản lí Ngân sách Nhà nớc, công quỹ quốc gia nói riêng.
Cơ quan Kiểm toán Nhà nớc ở Việt Nam không có một tổ chức tiền thân,
không có tiền lệ trong cơ cấu tổ chức nhà nớc, nhng nó vẫn có chức năng kiểm tra

tài chính công cao nhất. Hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc có tác động mạnh đến
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 12 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
quá trình ra quyết định của các cơ quan nhà nớc có thẩm quyền, các nhà lãnh đạo,
các nhà quản lí, các chủ đầu t, các nhà tài trợ
Mặc dù chúng ta có cả một hệ thống thanh tra, kiểm tra, kiểm soát từ Trung -
ơng đến các địa phơng và ngay cả trong nội bộ các cấp, các ngành, nhng không có
một cơ quan nào có chức năng, chuyên môn, tính hiệu lực và hiệu quả hoạt động
nh Kiểm toán Nhà nớc. Trên một số mặt công tác nào đó thì hoạt động kiểm toán
của Kiểm toán Nhà nớc và hoạt động thanh tra có thể nói là rất gần nhau. Do vậy,
thờng gặp sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nớc với
Thanh tra Nhà nớc, nhất là thanh tra tài chính. Có thể nói ngay là thời gian qua đã
xuất hiện hiện tợng này, nguyên nhân chính là do có một số cơ quan thanh tra chỉ
lấy nhiệm vụ thanh tra tài chính, ngân sách là chính, xem nhẹ và không thực hiện
đầy đủ thanh tra trách nhiệm của ngời quản lí, hoặc ngợc lại có những vụ việc cơ
quan thanh tra đã tiến hành thanh tra các mặt hoạt động của doanh nghiệp, trong
đó có cả nội dung tài chính nhng Kiểm toán Nhà nớc vẫn tiến hành kiểm toán lại.
3. Cơ sở pháp lý cho việc tổ chức, hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc tại Việt
Nam
Quyết định số 61/TTg ngày 24-1-1995 của Thủ tớng Chính phủ đã quy định về
điều lệ tổ chức, hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc, về nhiệm vụ quyền hạn, cơ cấu
tổ chức và những vấn đề có liên quan khác khi mới thành lập Kiểm toán Nhà nớc.
Theo đó, Kiểm toán Nhà nớc tuy là một cơ quan mới nhng chỉ trong thời gian
ngắn đã nhanh chóng xây dựng cơ sở vật chất, ổn định và kiện toàn bộ máy tổ
chức, thực hiện tốt kế hoạch kiểm toán hàng năm.
Nhằm hoàn thiện hơn nữa Kiểm toán Nhà nớc ở Việt Nam, nâng cao hiệu quả
hoạt động kiểm toán, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 93/2003/NĐ - CP ngày
13/8/2003 có bổ sung và sửa đổi, thay thế Nghị định số 70/CP ngày 11-7-1994, đã
quy định rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Kiểm

toán Nhà nớc. Địa vị pháp lí của Kiểm toán Nhà nớc đã ngày càng đợc nâng cao,
hoàn thiện.
II. Chức năng & nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà n ớc Việt Nam
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 13 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1. Chức năng của Kiểm toán Nhà nớc
Nghị định số 70/CP ngày 11-7-1994 và Nghị định số 93/2003/NĐ-CP của
Chính phủ khẳng định rằng: Kiểm toán Nhà nớc thực hiện chức năng kiểm tra, xác
nhận tính đúng đắn, hợp pháp của báo cáo quyết toán Ngân sách Nhà nớc các cấp,
báo cáo tài chính của các cơ quan, đơn vị, tổ chức có sử dụng Ngân sách Nhà nớc;
kiểm toán tính tuân thủ pháp luật, tính kinh tế trong việc quản lí, sử dụng Ngân
sách Nhà nớc và tài sản công theo kế hoạch kiểm toán hàng năm đợc Thủ tớng
Chính phủ giao hoặc do cơ quan nhà nớc có thẩm quyền yêu cầu. Cụ thể:
Kiểm toán các báo cáo tài chính, ngân sách của các tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ơng trớc khi trình ra Hội đồng nhân dân.
Kiểm toán tổng quyết Ngân sách Nhà nớc của Chính phủ trớc khi trình
Quốc hội.
Kiểm toán báo cáo quyết toán của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc
Chính phủ, cơ quan thuộc Quốc hội, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát
nhân dân, các đơn vị sự nghiệp công, các đoàn thể quần chúng, các tổ
chức xã hội có sử dụng kinh phí nhà nớc.
Kiểm toán báo cáo quyết toán các chơng trình, dự án, các công trình đầu
t của nhà nớc, các doanh nghiệp nhà nớc Theo kế hoạch kiểm toán
hàng năm đợc Thủ tớng Chính phủ phê duyệt và các nhiệm vụ đột xuất
do Thủ tớng Chính phủ giao hoặc do cơ quan nhà nớc có thẩm quyền
yêu cầu.
2. Nhiệm vụ và quyền hạn của Kiểm toán Nhà nớc
Theo quy định tại Nghị định số 86/2002/NĐ-CP ngày 05-11-2002, Nghị định
số 30/2003/NĐ-CP ngày 1/4/2003 của Chính phủ, quy định về chức năng, nhiệm

vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan thuộc Chính phủ. Đồng thời, căn cứ
Nghị định số 93/2003/NĐ-CP ngày 13-8-2003, Kiểm toán Nhà nớc có các nhiệm
vụ và quyền hạn sau:
2.1. Trình Chính phủ, Thủ tớng Chính phủ hoặc Bộ trởng đợc Thủ tớng Chính
phủ phân công các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật về Kiểm toán Nhà
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 14 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nớc, chiến lợc quy hoạch phát triển, kế hoạch dài hạn 5 năm, hàng năm về Kiểm
toán Nhà nớc; tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lợc, quy
hoạch và kế hoạch sau khi đợc phê duyệt.
2.2. Xây dựng chơng trình, kế hoạch kiểm toán hàng năm trình Thủ tớng Chính
phủ phê duyệt và tổ chức thực hiện chơng trình, kế hoạch đó. Định kì báo cáo việc
thực hiện chơng trình, kế hoạch và kết quả kiểm toán lên Chính phủ, Thủ tớng
Chính phủ hoặc Bộ trởng quản lí ngành, lĩnh vực theo quy định của Chính phủ.
2.3. Quản lí hồ sơ, tài liệu đã đợc kiểm toán theo quy định của nhà nớc; giữ gìn
bí mật tài liệu, số liệu kế toán và thông tin về hoạt động của đơn vị đợc kiểm toán
theo quy định của pháp luật; cung cấp kết quả kiểm toán cho các cơ quan nhà nớc
có thẩm quyền và công khai báo cáo kết quả kiểm toán hàng năm theo quy định
của pháp luật.
2.4. Ban hành, hớng dẫn, kiểm tra và tổ chức thực hiện các tiêu chuẩn, quy trình,
quy phạm và các phơng pháp chuyên môn nghiệp Vụ Kiểm toán áp dụng trong các
tổ chức, đơn vị trực thuộc Kiểm toán Nhà nớc.
2.5. Khi thực hiện nhiệm Vụ Kiểm toán, cơ quan Kiểm toán Nhà nớc độc lập,
chỉ tuân theo pháp luật; chịu trách nhiệm trớc pháp luật về kết luận kiểm toán của
mình .
2.6. Thông qua hoạt động kiểm toán, Kiểm toán Nhà nớc kiến nghị với đơn vị đ-
ợc kiểm toán sửa chữa những sai phạm, chấn chỉnh và hoàn thiện công tác quản lí
kinh tế, tài chính, chế độ kế toán; kiến nghị với Chính phủ, Thủ tớng Chính phủ và
các cơ quan quản lí nhà nớc sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách, pháp luật cho

phù hợp.
Báo cáo và t vấn cho Quốc hội, trực tiếp là Uỷ ban kinh tế và ngân sách
những vấn đề liên quan đến việc ban hành các đạo luật thuộc lĩnh vực kinh tế và
Ngân sách Nhà nớc, các văn bản quy phạm pháp luật có tính chuyên môn và hiệu
lực tài chính.
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 15 -
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Báo cáo và t vấn cho Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, các cơ quan
thuộc Chính phủ, và các địa phơng về thực trạng nguồn tài chính, tác động của nó
cùng với các giải pháp đề ra.
2.7. Kiến nghị với cơ quan nhà nớc có thẩm quyền hoặc chuyển hồ sơ sang cơ
quan bảo vệ pháp luật xử lí những vi phạm pháp luật của cơ quan, đơn vị, tổ chức
và cá nhân đã đợc làm rõ thông qua hoạt động kiểm toán.
2.8. Tham gia ý kiến với Quốc hội, Uỷ ban thờng vụ Quốc hội trong việc lập,
quyết định và phân bổ Ngân sách Nhà nớc hàng năm đảm bảo các nguyên tắc của
tính tuân thủ, tính hợp lý, khả thi và tiết kiệm.
2.9. Quyết định các dự án đầu t về Kiểm toán Nhà nớc thuộc thẩm quyền theo
quy định của pháp luật; tham gia thẩm định các đề án, dự án quan trọng thuộc
chuyên môn, nghiệp vụ theo yêu cầu của Chính phủ, Thủ tớng Chính phủ.

III. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Kiểm toán Nhà n ớc tại Việt Nam
1. Cơ cấu tổ chức của Kiểm toán Nhà nớc
Kiểm toán Nhà nớc đợc tổ chức, thành lập theo Nghị định số 70/CP ngày
11/7/1994 của Chính phủ và điều lệ tổ chức hoạt động của Kiểm toán Nhà nớc.
Mới đây, cơ cấu tổ chức của Kiểm toán Nhà nớc đợc tăng cờng, hoàn thiện thêm
một bớc theo Nghị định số 93/2003/NĐ-CP ngày 13/8/2003 của Chính phủ.
Kiểm toán Nhà nớc ở Việt Nam là cơ quan trực thuộc Chính phủ (hành pháp),
là công cụ kiểm tra tài chính công cao nhất của Nhà nớc.
Mô hình tổ chức của cơ quan Kiểm toán Nhà nớc tại Việt

Nam hiện nay
đinh thế hùng-kiêm toán 44
- 16 -
Vụ giám định
kiểm tra chất
lượng kiểm
toán
Vụ giám định
kiểm tra chất
lượng kiểm
toán
Vụ tổ
chức
cán bộ
Vụ tổ
chức
cán bộ
Vụ
pháp
chế
Vụ
pháp
chế
Văn
phòng
Văn
phòng
Kiểm
toán
NSNN I

Kiểm
toán
NSNN I
Kiểm
toán
NSNN II
Kiểm
toán
NSNN II
Kiểm toán
các chương
trình đặc
biệt
Kiểm toán
các chương
trình đặc
biệt
Kiểm toán
đầu tư dự
án I
Kiểm toán
đầu tư dự
án I
Kiểm toán
đầu tư dự
án II
Kiểm toán
đầu tư dự
án II
Kiểm

toán
DNNN
Kiểm
toán
DNNN
Kiểm toán các
tổ chức tài
chính, ngân
hàng
Kiểm toán các
tổ chức tài
chính, ngân
hàng
KTNN
các khu
vực
KTNN
các khu
vực
Trung
tâm tin
học
Trung
tâm tin
học
Trung tâm khoa
học và bồi dư
ỡng cán bộ
Trung tâm khoa
học và bồi dư

ỡng cán bộ
Tạp chí
kiểm
toán
Tạp chí
kiểm
toán
Các tổ chức sự nghiệp trực thuộc
Tổng kiểm
toán
Tổng kiểm
toán
Chính phủ
Chính phủ