FDI đầu tư trực tiếp nước ngoài

1
I. GII THIU CHUNG V FDI
1. nh ngha
u t trc tip nc ngoài (FDI = Foreign Direct Investment) là hình
thc đu t dài hn ca cá nhân hay công ty nc này vào nc khác bng cách
thit lp c s sn xut, kinh doanh. Cá nhân hay công ty nc ngoài đó s nm
quyn qun lý c s sn xut kinh doanh này.
T chc Thng mi Th gii đa ra đnh ngha nh sau v FDI:
u t trc tip nc ngoài (FDI) xy ra khi mt nhà đu t t mt
nc (nc ch đu t) có đc mt tài sn  mt nc khác (nc thu hút đu
t) cùng vi quyn qun lý tài sn đó. Phng din qun lý là th đ phân bit
FDI vi các công c tài chính khác. Trong phn ln trng hp, c nhà đu t
ln tài sn mà ngi đó qun lý  nc ngoài là các c s kinh doanh. Trong
nhng trng hp đó, nhà đu t thng hay đc gi là "công ty m" và các tài
sn đc gi là "công ty con" hay "chi nhánh công ty".
2. Các hình thc FDI
2.1. Phân theo bn cht đu t
2.1.1. u t phng tin hot đng
u t phng tin hot đng là hình thc FDI trong đó công ty m đu
t mua sm và thit lp các phng tin kinh doanh mi  nc nhn đu t.
Hình thc này làm tng khi lng đu t vào.
2.1.2 Mua li và sáp nhp
Mua li và sáp nhp là hình thc FDI trong đó hai hay nhiu doanh
nghip có vn FDI đang hot đng sáp nhp vào nhau hoc mt doanh nghip
này (có th đang hot đng  nc nhn đu t hay  nc ngoài) mua li mt
doanh nghip có vn FDI  nc nhn đu t. Hình thc này không nht thit
dn ti tng khi lng đu t vào.
2.2. Phân theo tính cht dòng vn
2.2.1. Vn chng khoán
Nhà đu t nc ngoài có th mua c phn hoc trái phiu doanh nghip

do mt công ty trong nc phát hành  mt mc đ ln đ có quyn tham gia
vào các quyt đnh qun lý ca công ty.
2.2.2. Vn tái đu t
Doanh nghip có vn FDI có th dùng li nhun thu đc t hot đng
kinh doanh trong quá kh đ đu t thêm.
2.2.3. Vn vay ni b hay giao dch n ni b

2
Gia các chi nhánh hay công ty con trong cùng mt công ty đa quc gia
có th cho nhau vay đ đu t hay mua c phiu, trái phiu doanh nghip ca
nhau.
2.3. Phân theo đng c ca nhà đu t
2.3.1. Vn tìm kim tài nguyên
ây là các dòng vn nhm khai thác ngun tài nguyên thiên nhiên r và
di dào  nc tip nhn, khai thác ngun lao đng có th kém v k nng
nhng giá thp hoc khai thác ngun lao đng k nng di dào. Ngun vn loi
này còn nhm mc đích khai thác các tài sn sn có thng hiu  nc tip
nhn (nh các đim du lch ni ting). Nó cng còn nhm khai thác các tài sn
trí tu ca nc tip nhn. Ngoài ra, hình thc vn này còn nhm tranh giành
các ngun tài nguyên chin lc đ khi lt vào tay đi th cnh tranh.
2.3.2. Vn tìm kim hiu qu
ây là ngun vn nhm tn dng giá thành đu vào kinh doanh thp 
nc tip nhn nh giá nguyên liu r, giá nhân công r, giá các yu t sn xut
nh đin nc, chi phí thông tin liên lc, giao thông vn ti, mt bng sn xut
kinh doanh r, thu sut u đãi, v.v
2.3.3. Vn tìm kim th trng
ây là hình thc đu t nhm m rng th trng hoc gi th trng khi
b đi th cnh tranh giành mt. Ngoài ra, hình thc đu t này còn nhm tn
dng các hip đnh hp tác kinh t gia nc tip nhn vi các nc và khu vc
khác, ly nc tip nhn làm bàn đp đ thâm nhp vào các th trng khu vc

và toàn cu.
3. Nhng nhân t thúc đy đu t trc tip ra nc ngoài
3.1. Chênh lch v nng sut cn biên ca vn gia các nc
Helpman và Sibert, Richard S. Eckaus cho rng có s khác nhau v nng
sut cn biên (s có thêm trong tng s đu ra mà mt nhà sn xut có đc do
dùng thêm mt đn v ca yu t sn xut) ca vn gia các nc. Mt nc
tha vn thng có nng sut cn biên thp hn. Còn mt nc thiu vn
thng có nng sut cn biên cao hn. Tình trng này s dn đn s di chuyn
dòng vn t ni d tha sang ni khan him nhm ti đa hóa li nhun.
3.2. Chu k sn phm
Akamatsu Kaname (1962) cho rng sn phm mi đu đc phát minh và
sn xut  nc đu t, sau đó mi đc xut khu ra th trng nc ngoài. Ti
nc nhp khu, u đim ca sn phm mi làm nhu cu trên th trng ni đa
tng lên, nên nc nhp khu chuyn sang sn xut đ thay th sn phm nhp
khu này bng cách ch yu da vào vn, k thât ca nc ngoài. Khi nhu cu
th trng ca sn phm mi trên th trng trong nc bão hòa, nhu cu xut

3
khu li xut hin. Hin tng này din ra theo chu k và do đó dn đn s hình
thành FDI.
Raymond Vernon (1966) li cho rng khi sn xut mt sn phm đt ti
giai đon chun hóa trong chu k phát trin ca mình cng là lúc th trng sn
phm này có rt nhiu nhà cung cp.  giai đon này, sn phm ít đc ci tin,
nên cnh tranh gia các nhà cung cp dn ti quyt đnh gim giá và do đó dn
ti quyt đnh ct gim chi phí sn xut. ây là lý do đ các nhà cung cp
chuyn sn xut sn phm sang nhng nc cho phép chi phí sn xut thp hn.
3.3. Li th đc bit ca các công ty đa quc gia
Stephen H. Hymes (1960, công b nm 1976), John H. Dunning (1981),
Rugman A. A. (1987) và mt s ngi khác cho rng các công ty đa quc gia có
nhng li th đc thù (chng hn nng lc c bn) cho phép công ty vt qua

nhng tr ngi v chi phí  nc ngoài nên h sn sàng đu t trc tip ra nc
ngoài. Khi chn đa đim đu t, nhng công ty đa quc gia s chn ni nào có
các điu kin (lao đng, đt đai, chính tr) cho phép h phát huy các li th đc
thù nói trên. Nhng công ty đa quc gia thng có li th ln v vn và công
ngh đu t ra các nc sn có ngun nguyên liu, giá nhân công r và thng
là th trng tiêu th tim nng ta d dàng nhn ra li ích ca vic này!
3.4. Tip cn th trng và gim xung đt thng mi
u t trc tip ra nc ngoài là mt bin pháp đ tránh xung đt thng
mi song phng.
(Ví d, Nht Bn hay b M và các nc Tây Âu phàn nàn do Nht Bn có
thng d thng mi còn các nc kia b thâm ht thng mi trong quan h
song phng. i phó, Nht Bn đã tng cng đu t trc tip vào các th
trng đó. H sn xut và bán ô tô, máy tính ngay ti M và châu Âu, đ gim
xut khu các sn phm này t Nht Bn sang. H còn đu t trc tip vào các
nc th ba, và t đó xut khu sang th trng Bc M và châu Âu.)
3.5. Khai thác chuyên gia và công ngh
Không phi FDI ch đi theo hng t nc phát trin hn sang nc kém
phát trin hn. Chiu ngc li thm chí còn mnh m hn na.
(Nht Bn là nc tích cc đu t trc tip vào M đ khai thác đi ng chuyên
gia  M. Ví d, các công ty ô tô ca Nht Bn đã m các b phn thit k xe 
M đ s dng các chuyên gia ngi M. Các công ty máy tính ca Nht Bn
cng vy.
Không ch Nht Bn đu t vào M, các nc công nghip phát trin khác cng
có chính sách tng t. Trung Quc gn đây đy mnh đu t trc tip ra nc
ngoài, trong đó có đu t vào M. Vic công ty đa quc gia quc tch Trung
Quc là Lenovo mua b phn sn xut máy tính xách tay ca công ty đa quc
gia mang quc tch M là IBM đc xem là mt chin lc đ Lenovo tip cn

4
công ngh sn xut máy tính u vit ca IBM. Hay vic TCL (Trung Quc)

trong sáp nhp vi Thompson (Pháp) thành TCL-Thompson Electroincs, vic
National Offshore Oil Corporation (Trung Quc) trong ngành khai thác du la
mua li Unocal (M) cng vi chin lc nh vy.)
3.6.Tip cn ngun tài nguyên thiên nhiên
 có ngun nguyên liu thô, nhiu công ty đa quc gia tìm cách đu t
vào nhng nc có ngun tài nguyên phong phú.
Làn sóng đu t trc tip ra nc ngoài ln đu tiên ca Nht Bn vào
thp niên 1950 là vì mc đích này. FDI ca Trung Quc hin nay cng có mc
đích tng t.
II. TÁC NG CA FDI
1. Tích cc
1.1. B sung cho ngun vn trong nc
Trong các lý lun v tng trng kinh t, nhân t vn luôn đc đ cp.
Khi mt nn kinh t mun tng trng nhanh hn, nó cn nhiu vn hn na.
Nu vn trong nc không đ, nn kinh t này s mun có c vn t nc
ngoài, trong đó có vn fdi.
1.2. Tip thu công ngh và bí quyt qun lỦ
Trong mt s trng hp, vn cho tng trng dù thiu vn có th huy
đng đc phn nào bng "chính sách tht lng buc bng". Tuy nhiên, công
ngh và bí quyt qun lý thì không th có đc bng chính sách đó. Thu hút FDI
t các công ty đa quc gia s giúp mt nc có c hi tip thu công ngh và bí
quyt qun lý kinh doanh mà các công ty này đã tích ly và phát trin qua nhiu
nm và bng nhng khon chi phí ln. Tuy nhiên, vic ph bin các công ngh
và bí quyt qun lý đó ra c nc thu hút đu t còn ph thuc rt nhiu vào
nng lc tip thu ca đt nc.
1.3. Tham gia mng li sn xut toàn cu
Khi thu hút FDI t các công ty đa quc gia, không ch xí nghip có vn
đu t ca công ty đa quc gia, mà ngay c các xí nghip khác trong nc có
quan h làm n vi xí nghip đó cng s tham gia quá trình phân công lao đng
khu vc. Chính vì vy, nc thu hút đu t s có c hi tham gia mng li sn

xut toàn cu thun li cho đy mnh xut khu.

5
1.4. Tng s lng vic làm và đào to nhân công
Vì mt trong nhng mc đích ca FDI là khai thác các điu kin đ đt
đc chi phí sn xut thp, nên xí nghip có vn đu t nc ngoài s thuê
mn nhiu lao đng đa phng. Thu nhp ca mt b phn dân c đa phng
đc ci thin s đóng góp tích cc vào tng trng kinh t ca đa phng.
Trong quá trình thuê mn đó, đào to các k nng ngh nghip, mà trong nhiu
trng hp là mi m và tin b  các nc đang phát trin thu hút FDI, s đc
xí nghip cung cp. iu này to ra mt đi ng lao đng có k nng cho nc
thu hút FDI. Không ch có lao đng thông thng, mà c các nhà chuyên môn
đa phng cng có c hi làm vic và đc bi dng nghip v  các xí
nghip có vn đu t nc ngoài.
1.5. Ngun thu ngân sách ln
i vi nhiu nc đang phát trin, hoc đi vi nhiu đa phng, thu
do các xí nghip có vn đu t nc ngoài np là ngun thu ngân sách quan
trng.
Chng hn,  Hi Dng riêng thu thu t công ty lp ráp ô tô Ford chim
50 phn trm s thu ni đa trên đa bàn tnh nm 2006.
Ta cng có th hình dung theo quy trình t khi FDI vào đ trin khai
d án cho đn khi đa d án vào hot đng và to ra sn phm:
• Vn t nc ngoài vào: làm tng tng vn đu t ti nc tip nhn (VN
là nc đang phát trin, rt cn vn cho đu t phát trin và tng trng
kinh t)
• Xây dng tr s, đu t c s h tng: cn lao đng, nguyên vt liu đ
xây dng tr s, xí nghip; cn các trang thit b; ci thin c s h
tng…
• a công ngh sang: Tip thu công ngh, chuyn giao công ngh tiên
tin, hin đi cho DN nc tip nhn

• a chuyên gia sang: Lu chuyn lao đng t DN FDI đn các DN nc
tip nhn, chuyn giao bí quyt qun lý
• Thuê lao đng: to công n, vic làm cho ngi lao đng và đào to đi
ng k thut.

6
• S dng yu t đu vào cho sn xut t nc tip nhn đu t: to s liên
kt gia DN FDI và DN trong nc đ sn xut sn phm
• Sn xut ra sn phm: góp phn đa dng hóa sn phm và tng kim ngch
xut khu, góp phn thu ngân sách nhà nc và n đnh kinh t v mô.
• Cnh tranh vi các doanh nghip ti nc tip nhn đu t: to sc ép
cnh tranh trên th trng, t đó buc các doanh nghip (DN) trong nc
phi đu t đi mi công ngh đ vn lên đng vng trên th trng, t
đó nng sut sn xut đc ci thin.
• Li nhun t DN FDI: có th đc tip tc đu t, m rng sn xut.
2. Hn ch
Nhiu ngi quan nim phin din rng, cn phi thu hút FDI bng mi
cách, mi giá, và mi loi hình FDI đu là tt cho nn kinh t. Mt chin lc
thu hút FDI da trên mt quan đim sai lm nh vy s có hi cho s phát trin
ca nn kinh t trong dài hn vì FDI không phi luôn là mt liu thuc mu
nhim cho phát trin kinh t. ôi khi, trong mt s điu kin và  mt s lnh
vc, FDI có th làm gim tng trng kinh t và gim phúc li xã hi, và ch
làm li cho nhà đu t nc ngoài. C th hn, ta hãy xét đn nhng kênh tác
đng ca FDI lên nn kinh t nh sau:
a. Chuyn giao công ngh
Mt tích cc ca FDI  kênh này là điu hin nhiên nhng cng chính
thông qua kênh này, FDI có th làm thui cht s phát trin ca ngành nghiên
cu và trin khai trong nc.
Nu Chính ph không có bin pháp khuyn khích hp lý đi vi h thng
nghiên cu khoa hc và trin khai trong nc thì s có mt ca công ngh nc

ngoài thông qua FDI s làm gim nhu cu v công ngh phát trin  trong nc,
đy ngành nghiên cu vào th phá sn, li tàn, và kt cc ch là mt s ph
thuc hu nh hoàn toàn vào công ngh nc ngoài vi chi phí nhiu ln đt đ
hn các công ngh trong nc.
b. Hình thành vn đu t và vic làm
FDI cng chính là mt ngun vn đu t cho tng trng kinh t và to
thêm vic làm. Tuy nhiên, ngun vn này có tht s là mt du cng b sung
cho tng vn đu t và to vic làm  trong nc hay không li là mt vn đ
khác bi vì luôn có ri ro là FDI chy vào nn kinh t s “cào bt” ngun vn
đu t trong nc, kt cc là làm cho tng vn đu t không thay đi hoc thm

7
chí gim đi, góp phn làm gim tc đ tng vic làm trong nc. Có 2 lý do
chính cho tình trng này.
+ Th nht, FDI không phi ch hoàn toàn là vn t có ca nhà đu t nc
ngoài. Trong nhiu trng hp, nhà đu t nc ngoài đu t và huy đng vn
vào nc khác thông qua mt s hình thc nh phát hành c phiu, trái phiu
v.v Vic này không nhng làm gim đi mt phn đáng k khi lng vn FDI
danh ngha đng ký, mà còn cnh tranh trc tip vi các doanh nghip ni đa
trong vic thu hút vn trong nc. Nu chin thng thì đng nhiên nhà đu t
nc ngoài làm gim khi lng vn đu t mà l ra nm trong tay nhà đu t
ni đa, và tc là làm gim mc đu t và tit kim trong nc, cng chính là
gim s lng vic làm to ra t đây.
+ Th hai, thông thng doanh nghip FDI hiu qu hn doanh nghip
trong nc vi trình đ công ngh và qun lý cao hn. Vì vy, trong cnh tranh
trc tip vi các doanh nghip trong nc, doanh nghip FDI s thng là ngi
thng cuc, đy các doanh nghip ni đa vào phá sn, và tc là gim thêm mc
đu t, tit kim, và to vic làm trong nc.
c. Tác đng lên thng mi quc t
FDI có th tng thêm hay làm gim khi lng trao đi thng mi quc t

tùy thuc vào bn cht ca mt d án FDI là tuân theo hay đi ngc li li th
so sánh ca nc đó trên trng quc t. Nu mc đích ca d án FDI đó là khai
thác li th so sánh ca mt nc (đa lý, nhân công) thì FDI này s có xu
hng sn sinh thêm trao đi thng mi quc t ca nc đó (tng nhp khu
nguyên liu và xut khu thành phm) và thúc đy tái c cu nn kinh t nc
đó theo li th so sánh. Ngc li, nu d án đó nhm khai thác th trng ni
đa đc bo h  nc đó thì nó thng làm gim thng mi (xut khu) và
đy các doanh nghip trong nc vào khó khn do không cnh tranh ni, và
không khuyn khích tái c cu nn kinh t theo li th so sánh.
d. Tác đng lên tính cnh tranh và hiu qu hot đng ca các doanh
nghip trong nc
Mt tích cc ca FDI là nh nó mà nhiu doanh nghip trong nc phi
không ngng đi mi đ nâng cao tính cnh tranh nhm tr li trong cuc đua
vi doanh nghip FDI. Nhng doanh nghip FDI còn có th dùng đn nhng
chin lc kinh doanh xu nh phá giá, chèn ép, và chuyn giá ngm trong ni
b đ đy các doanh nghip trong nc ra khi th trng, nhm giành đc
quyn.

8
Nh vy, chúng ta thy rng ch khi qun lý tt đ tránh đc nhng tác
đng tiêu cc mang đn t FDI nh nói  trên thì đây mi thc s là mt liu
thuc b cho tng trng kinh t.
III. THC TRNG VÀ GII PHÁP THU HÚT VN U T TRC
TIP NC NGOÀI TI VIT NAM
1. Thc trng v đu t trc tip nc ngoài (FDI) vào Vit Nam
Lut đu t nc ngoài ca Vit Nam đc ban hành vào ngày 29/12/1987.
T nm 1988 đn cui nm 2008 Vit Nam đã thu hút đc khong 11.881 d
án vi 95 t USD, trong đó 77,6% là hình thc 100% vn nc ngoài, 18,8%
theo hình thc liên doanh, s còn li theo hp đng hp tác kinh doanh, BOT,
công ty c phn và công ty qun lý vn. Trong các d án FDI đu t vào Vit

Nam thì vn đu t vào ngành công nghip, xây dng chim 67%, dch v là
22,3%, còn li là nông lâm, ng nghip.
Tuy nhiên, t l vn thc hin có phn thp chim khong 45% (khong
hn 42 t đng) do nhng d án mi đc cp phép trong mt vài nm gn đây
mi đc gii ngân mt phn.
Vic vn FDI đa vào Vit Nam đ thc hin d án bng khong mt na vn
đng ký là bình thng, có th lý gii đc.
Ghi chú: Vn đng ký là tng vn đu t mà các bên (c nc ngoài và
Vit Nam) cam kt, hay ha s b ra đ thc hin d án đc cp phép.
1.1. V tình hình thu hút FDI
T nm 1988-1990: ây là giai đon khi đu ca đu t nc ngoài. Hot
đng đu t nc ngoài cha có tác đng rõ rt đn tình hình kinh t -xã hi
nc ta. Khi đó, ngoài vic có đc mt lut đu t nc ngoài khá hp dn và
môi trng kinh doanh t do thì các c quan nhà nc còn rt hn ch trong vic
thu hút đu t nc ngoài. Trong 3 nm này ch có 214 d án đc cp phép vi
vn đng ký là 1,58 t USD. Vn thc hin hu nh không đáng k (vì các
doanh nghip đu t nc ngoài sau khi đc cp phép còn phi làm nhiu th
tc cn thit mi đa đc vn vào nc ta).
Giai đon 1991-1997: ây là giai đon đu t nc ngoài tng trng
nhanh và góp phn quan trng vào s phát trin kinh t ca Vit Nam. Giai đon
1991-1995 có 16,244 t USD vn đng ký vi mc tng trng hàng nm rt
ngon mc. Nm 1991 là 1,275 t USD thì nm 1995 là 6,6 t USD, gp 5,3 ln
nm 1991. Vn thc hin trong c 5 nm là 7,175 t USD trong đó vn nc
ngoài là 6,08 t USD, bng 32% tng vn đu t ca c nc. Hai nm tip theo
đu t nc ngoài tip tc tng trng, thêm 13,29 t USD vn đng ký và
6,129t USD vn thc hin.
…ây là giai đon đu t nc ngoài sôi đng vi hàng trm d án đc
cp mi. Bn đ đu t nc ngoài thay đi tng ngày trên đt nc ta. Tuy

9

nhiên, có không ít d án do đu t theo phong trào nên khi gp khng hong
trong khu vc đã không th trin khai đc. Do đó, s lng d án b rút giy
phép trong giai đon này khá cao.
Giai đon 1997-2000: ây là giai đon suy thoái đu t nc ngoài. Vn
đng ký bt đu gim t nm 1998 và gim mnh trong 2 nm tip theo. Nu
nm 1998 vn đng ký là 3,89t USD thì nm 1999 ch còn bng 40%, và nm
2000 là 2,018 t USD. Sau khi đã đt mc k lc vào nm 1997 là 3,215 t USD
thì ba nm tip theo đã gim sút rõ rt.
Nguyên nhân chính ca s gim sút FDI là do tác đng ca cuc khng
hong kinh t khu vc làm suy gim dòng đu t mi vào khu vc và các nhà
đu t có mt cách nhìn thc t hn và làm cho nhiu d án đã cp phép nhng
không th trin khai đc.
T nm 2001-2006: T nm 2001 dòng vn FDI có xu hng phc hi
chm và bt đu t nm 2004 đn nay dòng vn FDI li bt đu tng tr li.
Vn đng ký nm 2001 là 2,592 t USD, bng 128% nm 2000.
Hai nm tip theo vn đng ký gim sút,
nm 2002 là 1,621 t USD, bng 62,5% nm 2001,
nm 2003 là 1,914 t USD, xp x nm 2000.
Vn đng ký nm 2005 là 6,8 t USD, bng 261% nm 2001.
n nm 2006, vn FDI đã tng ngon mc và đt 10 t USD, tc tng
149,1% so vi nm 2005.
Nguyên nhân ca dòng vn FDI tng mnh ti Vit Nam là do Vit Nam
chính thc tr thành thành viên th 150 ca T chc Thng Mi Th Gii
WTO vi nhng điu kin thun li cho thu hút FDI nh: cam kt m ca th
trng dch v, gim thu sut thu nhp khu, gim bo h và xoá b phân bit
đi x quc gia.
Nm 2007 vn FDI tng đn 93,2% vi mc đng ký đt 21,3 t USD.
Vn FDI thc hin nm 2007 là 8 t USD, chim 24,8% tng đu t toàn
xã hi.
Nm 2008, mc dù lm phát tng cao nhng vn FDI vn tng gp hn ba

ln vi s vn đng ký, đt mc k lc t trc đn nay.
(S c: đt 60,3 t USD, nu tính c s vn tng thêm trong các d án đã
thc hin thì vn FDI nm 2008 là 64 t USD)
Con s chính thc v thc hin FDI trong nm 2008 va đc Cc TNN
đa ra; đó là 71,7 t USD; trong đó:
- cp mi là 66,4 t USD vi 1.557 d án;
- tng vn là 5,2 t USD vi 397 d án.

10
Trong giai đon này: Ngun FDI nm 2007, 2008 cam kt đu t cho Vit
Nam rt ln, vic m rng đu t ca nhng doanh nghip FDI đang hot đng
sn xut kinh doanh  Vit Nam cng cung cp thêm lng vn không nh.
Nm 2008 mc du lm phát cao vào quý III và khng hong tài chính cng
đã bt đu xut hin, tác đng tiêu cc đn h thng ngân hàng các nc Âu M
nhng vn thc hin vn đt 11,3 t USD, chim 29,8% tng vn đu t toàn xã
hi.
Nm 2008, khi c th gii ngp tràn trong khng hong tài chính, khi mi
quc gia phi gng mình chng chi vi dòng chy ra ca ngun vn FDI thì
cùng lúc đó, Vit Nam vn d dàng to nên mt k tích mi v thu hút FDI vi
hn 64 t USD vn đng ký.
T nm 2006-2008: “S vn FDI đng ký và thc hin tng k lc trong c
ba nm, nm sau cao hn nm trc, nên t trng FDI trong tng vn đu t xã
hi tng t 14,9% nm 2005 lên 31,5% nm 2008.
iu này đã cho thy, nhng n lc đ xây dng hình nh mt Vit Nam
tt đp trong mt các nhà đu t trên toàn th gii trong hn 20 nm qua dng
nh đã mang li thành qu cho đt nc đi vi vic thu hút vn. iu này cng
phn ánh nim tin ca các nhà đu t nc ngoài vào môi trng kinh doanh
minh bch và thun li hn sau khi Vit Nam tr thành thành viên WTO.”
Trong 9 tháng đu nm 2009, theo s liu ca B KHT, c nc có 583
d án mi đc cp GCNT vi tng vn đng ký 7,67 t USD (trong tháng 9

là 2,05 t USD). Tuy ch bng 14,3 % so vi cùng k 2008 nhng 7,67 t USD
đng ký mi cng là con s khá cao trong bi cnh khng hong kinh t hin
nay, th hin nim tin ca các nhà đu t vào kh nng phc hi và tim nng
phát trin ca nn kinh t Vit Nam. (tuy thp v s lng nhng cht lng li
rt đáng lc quan)
Lng vn cp mi gn đây chng li sau khi tng đt bin trong nhng
tháng đu nm nh mt d án du lch ca nhà đu t M. Trong 9 tháng, s vn
đng ký tng thêm ti các d án đang hot đng là 4,86 t USD, đa tng vn
đng ký c cp mi và tng vn lên 12,54 t USD. Bình quân đt gn 1,4 t
USD/tháng.
Gii ngân vn FDI trong tháng 9 cng đt khong 700 triu USD, đa con
s gii ngân trong 9 tháng đu nm lên 7,2 t USD, ch bng 88,9% so vi cùng
k nm 2008. Gii ngân vn FDI t đu nm đn nay bình quân đt 800 triu
USD/tháng.
1.2 c đim FDI  Vit Nam
Phân theo ngành: Lnh vc công nghip và xây dng chim t trng ln
nht chim 67% v s d án và 60% tng vn đu t đng ký. Tip theo là lnh

11
vc dch v chim 22,3% v s d án và 34,3% v s vn đu t đng ký. S
còn li thuc lnh vc nông, lâm, ng nghip.
(Lnh vc dch v lu trú vn xp đu trong các lnh vc đc nhà đu t
nc ngoài quan tâm, vi 4,57 t USD, tính c cp mi và tng thêm.
Lnh vc công nghip ch bin, ch to đã vt bt đng sn trong tháng 8
thì nay li tr v v trí quen thuc  cui bng xp hng. Nhng khó khn t th
trng có th là nguyên nhân khin các d án đu t vào lnh vc này thiu
đng lc đ tng tc.)
Phân theo hình thc đu t:- Hình thc 100% vn nc ngoài chim
77,6% v s d án và 61,6% v tng vn đng ký; Liên doanh chim 18,8% v
s d án và 28,8% v tng vn đng ký. S còn còn li đu t theo hình thc

Hp doanh, BOT, công ty c phn và công ty qun lý vn.
Phân theo nc: ã có 82 quc gia và vùng lãnh th có d án đu t ti
Vit Nam, trong đó các nc châu Á chim 66% tng vn đng ký; các nc
châu Âu chim 29% tng vn đng ký; các nc châu M chim 4% vn đng
ký. Riêng 4 nn kinh t đng đu trong đu t vào Vit Nam theo th t: Hàn
Quc, Singapore, ài Loan và Nht Bn đã chim 55% tng vn đng ký.
Phân theo đa phng: Các thành ph ln, có điu kin kinh t xã hi
thun li thuc các vùng kinh t trng đim phía Nam và phía Bc vn là nhng
đa phng dn đu thu hút TNN, trong đó 5 đa phng dn đu theo th t
nh sau:
- TP. H Chí Minh chim 27,6% v s d án và 20% tng vn đng ký;
- Hà Ni chim 11,6% v s d án; 14,9% tng vn đng ký;
- ng Nai chim 10,5% v s d án; 13,7% tng vn đng ký;
- Bình Dng chim 18,2% v s d án; 10,0% tng vn đng ký;
- Bà Ra –Vng Tàu chim 1,8% v s d án; 7,2% tng vn đng ký;
Tuy nhiên, tính chung 9 tháng qua,
- ã có 38 quc gia, vùng lãnh th có d án đu t ti Vit Nam. u t
ln nht ln lt là Hoa K, 3,95 t USD; Samoa 1,7 t USD; ài Loan 1,36 t
USD.
- Bà Ra-Vng Tàu tip tc là đa phng thu hút nhiu vn FDI nht trong
9 tháng vi 6,66 t USD. Tip đn là Bình Dng, Tp. HCM và Hà Ni vi tng
vn thu hút ln lt là 2,45 t USD; 1,14 t USD và 383 triu USD.
2. Nhn xét - ánh giá
2.1. Mt tích cc
- Vit Nam đã công nhn mt cách chính thc và rng rãi rng FDI đang
ngày càng đóng vai trò quan trng trong s phát trin ca Vit Nam trên nhiu

12
phng din: vn, công ngh, nâng cao kh nng thanh toán quc t, phát trin
xut khu, tham gia vào các th trng quc t, ….

- To ngun đóng góp cho Ngân sách Nhà nc, trong giai đon 2001 -
2005 là khong 3,67 t đô-la M, vi mc tng np ngân sách nm sau cao hn
nm trc. Nm 2006 đt 1,4 t USD, tng 36,3% so vi nm 2005.Nm 2007
đt 1,55 t USD, tng 10% so nm 2007, Nm 2008 đt 2 t USD, tng 29% so
vi nm 2007.
- Bình quân trong thi k 2001 – 2006 khu vc có vn đu t nc ngoài
đã to vic làm thêm cho khong 11 vn vic làm mi nm, đa tng s lao
đng trc tip ca khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài tính đn cui nm
2006 lên 1,13 triu ngi. Ngoài ra khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài đã
to ra khong vài triu lao đng gián tip trong 6 nm qua. Nm 2007, gii quyt
15 vn lao đng. Nm 2008 gii quyt 16 vn ngi, tng 6,7% so vi nm
2007;
- FDI đã giúp Vit Nam phát trin nhiu ngành công nghip và sn phm.
Hin nay, FDI chim 100% v khai thác du, sn xut ô tô, máy git, t lnh,
máy điu hoà nhit đ, thit b vn phòng, … . FDI cng chim 60% sn lng
thép tm, 28% xi mng, 33% sn phm đin/đin t, 76% thit b y t.
- FDI cng đã giúp Vit Nam có mt bc tin ln hn vào các th trng
quc t, ci thin tim nng xut khu ca Vit Nam. FDI chim mt t l đáng
k trong các ngành công nghip ch đo ca Vit Nam, c th là 42% công
nghip giy da, 25% trong may mc và 84% trong đin t, máy tính và các linh
kin.
- FDI đã h tr Vit Nam mt cách tích cc trong vic m rng quan h
kinh t đi ngoi đ Vit Nam gia nhp ASEAN, ký kt tho thun chung vi
EU, bình thng hoá quan h và tho thun thng mi song phng vi M.
Trên c s pháp lý đã hình thành, chúng ta đã phát huy đc mt tích cc
ca khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài, t ch có vai trò không đáng k
đn nay đã “ni lên nh mt đim sáng” trong bc tranh toàn cnh ca nn kinh
t Vit Nam trên con đng ch đng hi nhp kinh t quc t đ phát trin vì
mc tiêu dân giàu, nc mnh, xã hi dân ch, công bng, vn minh.
2.2. Mt trái

- Trong hai nm 2007 và 2008, Vit Nam phi nm tri tiêu cc do dòng
vn nc ngoài đ vào quá ln. Dng nh đy chính là nguyên nhân đu tiên
dn đn t l lm phát cao trong nm 2008, do ngân hàng Nhà nc mt kh
nng kim soát, thanh lc, theo nhn đnh ca World Bank.
- Trong nm 2008, c tính khong 30% tng vn đu t đã thc hin
nm trong ngành bt đng sn và khách sn, so vi 13% trong ngành công
nghip nh và 3% trong ngành nông nghip và thc phm. Nhng khu vc này

13
không to đc nhiu vic làm và có xu hng khá thâm dng nhp khu, gây
áp lc lên cán cân thanh toán ca Vit Nam. Thc trng trên dn h lu là lm
phát hai con s, đã tác đng trc tip đn chi phí sinh hot và tin lng thc t.
- Phm vi qun lý nhà nc đi vi doanh nghip có vn đu t nc
ngoài ch yu tp trung vào giai đon cp phép, còn qun lý sau khi đc cp
phép đi vào hot đng li b coi nh, thiu quy đnh c th phm vi qun lý trong
quá trình hot đng, nên c quan nhà nc không nm sát tình trng kinh doanh
ca khu vc này. Do đó xy ra tình trng ô nhim môi trng, khai thác tài
nguyên cn kit,…mà Vedan là mt ví d đin hình.
- Do nh hng ca suy thóai kinh t làm mt s nhà đu t không thc
hin đúng tin đ d án, thm chí “tháo chy” gây nên tình trng quy hach treo
làm nh hng đn đi sng ca ngi dân.
- Các doanh nghip này luôn tìm cách khai thác trit đ ngun lao đng
r, mà không chú trng đào to trình đ và k nng cho ngi lao đng.
Nh vy có th kt lun có 7 nguy c tim n trong nhiu d án đu t
mi đng ký gn 3 nm qua ti Vit Nam.
- Nguy c “thi phng” v vn và li nhun;
- Nguy c s dng quá nhiu ngun lc khan him hoc đang thiu trm
trng nh đt đai, nng lng, tài nguyên thiên nhiên;
- Nguy c hy hoi và gây ô nhim môi trng;
- Nguy c không phù hp vi quy hoch phát trin dài hn, hoc gây mt

cân đi v c cu trong quá trình phát trin dài hn;
- Nguy c s dng công ngh lc hu, thi loi;
- Nguy c “cp vn” ca khu vc kinh t t nhân trong nc.;
- Cui cùng là nguy c thiu ht ngoi t và ri ro t giá.
3. Nhng hn ch ca Vit Nam trong vic thu hút vn FDI
Th nht, tính không n đnh ca các c quan qun lý nhà nc đi vi
kinh t có vn đu t nc ngoài đang là vn đ ni cm. Do Vit Nam cha có
kinh nghim trong qun lý nhà nc v đu t nc ngoài nên trong quá trình
điu hành v mô còn lúng túng, thiu ch đng, còn nng s v hành chính, to
ra k h gây nhiu tiêu cc đáng tic.
Th hai là qun lý kinh t có vn đu t nc ngoài ch yu bng vn
bn pháp lut, trong khi h thng pháp lut vn còn tình trng chng chéo, thiu
đng b, không nht quán v ch trng, mâu thun ln nhau, thm chí có vn
đ còn b ng.

14
Th ba là phm vi qun lý nhà nc đi vi doanh nghip có vn đu t
nc ngoài ch yu tp trung vào giai đon cp phép, còn qun lý sau khi đc
cp phép đi vào hot đng li b coi nh, thiu quy đnh c th phm vi qun lý
trong quá trình hot đng, nên c quan nhà nc không nm sát tình trng kinh
doanh ca khu vc này.
Th t Do chy theo s lng FDI, các đa phng sn sàng cnh tranh
không lành mnh khin cho ngun tài nguyên thiên nhiên, sinh thái, du lch vô
giá ca đt nc có th b bán r. H qu là phn li nhun mang li cho Vit
Nam t FDI không tng xng vi giá tr ca ngun tài nguyên vnh vin b mt
đi.  thu hút đc nhiu vn FDI vào đa phng mình, nhiu tnh đã t ý “phá
rào”, đa ra các u đãi quá mc v thu (đã bin tng đ tránh các quy đnh
ca Nhà nc v thu), đt đai, lao đng, làm thit hi quyn li đt nc.
Th Nm là cha có chin lc tng th và quy hoch c th v đu t
nc ngoài gn kt vi chin lc phát trin kinh t xã hi theo vùng, min; gn

đu t nc ngoài vi chin lc an ninh quc phòng, nht là các khu vc nhy
cm v bo v an ninh quc gia  các đô th và thành ph ln trên phm vi c
nc.
Th Sáu: Các doanh nghip FDI đã và đang kêu ca rt nhiu v thc
trng thiu lao đng, đc bit là lao đng qun lý và có k nng, nhng cho đn
nay vn đ này vn cha đc khc phc. Ý thc, k lut lao đng Vit Nam
còn kém, tâm lý d b kích đng, tình trng đình công, lãng công làm nn lòng
các nhà đu t.
Th By: C s h tng yu kém và quá ti cng là mt yu t làm nn
lòng các nhà đu t. Tình trng mt đin đt ngt không đc báo trc, nhiu
tuyn giao thông huyt mch thng xuyên tc nghn, hàng hóa b ách tc 
cng là nhng điu đã đc phn nh đi phn nh li nhiu ln nhng vn
cha đc ci thin.
Th Tám: Trong thi gian gn đây tình trng phân bit đi x nh ch đ
hai giá đin, nc, đin thoi chi phí cho c trú đi li còn cao hn so vi các
nc trong khu vc làm cho môi trng đu t vào Vit Nam thiu hp dn.
Th chín: tình trng tranh chp kéo dài và trin khai d án chm cha
đc x lý dt đim cng gây nh hng xu đi vi môi trng đu t.
4. Nhng thun li ca Vit Nam trong vic thu hút vn FDI
- VN nm trong khu vc kinh t nng đng, an ninh chính tr n đnh.
- VN có ngun lao đng di dào, giá nhân công r.
- Chính ph VN đang n lc ch đo, điu hành các c quan qun lý hot
đng FDI t Trung ng đn đa phng trong vic to môi trng đu t –
kinh doanh hp dn, ci m, minh bch và thông thoáng, phù hp phù hp vi
thông l quc t và khu vc v gim thiu các khó khn, vng mc cho nhà đu

15
t. ng thi chính ph có kh nng trong vic khng ch t l lm phát và
qun lý t giá hi đoái.
- ng thi chính ph to điu kin thun li cho các d án đu t đã

đc cp phép nhanh chóng đi vào hot đng kinh doanh hiu qu, phát huy tính
t ch và t chu trách nhim ca doanh nghip.
- Chính ph VN đang tip tc xây dng, nâng cp, hoàn thin h thng
kt cu h tng k thut, giao thông, cng bin… bng vn đu t t các ngun
khác (ODA, t nhân…) bt kp tc đ phát trin kinh t đt nc, đáp ng nhu
cu trc mt và lâu dài. tip tc xây dng, nâng cp, hoàn thin h thng kt
cu h tng k thut, giao thông, cng bin… bng vn đu t t các ngun
khác (ODA, t nhân…) bt kp tc đ phát trin kinh t đt nc, đáp ng nhu
cu trc mt và lâu dài.
5. Gii pháp thu hút FDI
5.1. V môi trng pháp lý: Qun lý kinh t có vn đu t nc ngoài ch yu
bng vn bn pháp lut, trong khi h thng pháp lut vn còn tình trng chng
chéo, thiu đng b, không nht quán v ch trng, mâu thun ln nhau, thm
chí có vn đ còn b ng. Do đó, cn phi thc hin:
+ Rà soát pháp lut, chính sách đ sa đi, điu chnh hoc loi b các
điu kin không phù hp cam kt WTO ca Vit Nam và có gii pháp đm bo
quyn li ca nhà đu t. Theo dõi, giám sát vic thi hành pháp lut v đu t và
doanh nghip đ kp thi phát hin và x lý các vng mc phát sinh.
+ Nghiên cu, đ xut chính sách vn đng, thu hút đu t phù hp tình
hình thc tin đt nc cng nh thông l quc t.
5.2. V công tác qun lý nhà nc :
- Tng cng c ch phi hp qun lý TNN gia Trung ng vi đa
phng và các B, ngành liên quan nh vic phân cp qun lý các d án đu t
nc ngoài.
- y mnh và nâng cao hiu qu công tác thanh tra, kim soát sau cp
phép nhm hng dn vic thc hin đúng pháp lut và ngn chn các vi phm
pháp lut.
- Tip tc rà soát các d án đ có hình thc x lý phù hp, h tr d án
nhanh chóng trin khai sau khi đc cp Giy chng nhn đu t. Thc hin
vic thu hi Giy chng nhn đu t đi vi các d án không trin khai đúng

tin đ cam kt đ dành qu đt cho các d án mi.
- Tp trung vào vic đy mnh vn gii ngân, gim khong cách gia vn
đng ký và vn thc hin bng cách to điu kin thun li v th tc hành
chính, v gii phóng mt bng .v.v. giúp cho các d án này trin khai nhanh
chóng.

16
- y mnh công tác tuyên truyn, ph bin rng rãi các cam kt song
phng và đa phng mà Vit Nam đã ký kt cho c quan qun lý nhà nc các
cp và các doanh nghip nhm ch đng hi nhp kinh t quc t.
5.3. V th tc hành chính :
- Tip tc tp trung hoàn thin c ch ‘liên thông-mt ca’  các c quan
cp giy chng nhn đu t và qun lý đu t.
- Tng cng nng lc qun lý TNN ca các c quan chc nng và c
ch phi hp, giám sát và kim tra hot đng đu t; gii quyt kp thi các th
tc v đt đai, thu, xut nhp khu, hi quan, nhm to thun li cho hot
đng TNN, qua đó tng thêm sc hp dn ca môi trng đu t Vit Nam.
- Nâng cao trình đ toàn din ca đi ng cán b, công chc nhm đm
bo thc hin nhim v theo quy đnh ti Lut u t và quy đnh mi v phân
cp qun lý TNN.
5.4. V kt cu h tng:
- Tip tc huy đng mi ngun lc trong và ngoài nc, trong đó ban
hành quy ch khuyn khích t nhân, đu t nâng cp các công trình giao thông,
cng bin, dch v vin thông, cung cp đin nc, phn đu không đ xy ra
tình trng thiu đin cho hot đng sn xut kinh doanh.
- Tp trung thu hút vn đu t vào mt s d án thuc lnh vc bu chính-
vin thông và công ngh thông tin đ phát trin các dch v mi và phát trin h
tng mng.
- y mnh đu t vào các lnh vc (vn hóa-y t-giáo dc, bu chính-
vin thông, hàng hi, hàng không) đã cam kt khi gia nhp WTO. Xem xét vic

ban hành mt s gii pháp m ca sm hn mc đ cam kt đi vi mt s lnh
vc dch v mà nc ta có nhu cu,
5.5. V lao đng, tin lng và đào to ngun nhân lc:
- Ngn nga tình trng đình công bt hp pháp, lành mnh hóa quan h
lao đng, bao gm:
+ Tip tc hoàn thin lut pháp, chính sách v lao đng, tin lng phù
hp trong tình hình mi; tng cng công tác kim tra, giám sát vic chp hành
pháp lut v lao đng đi vi ngi s dng lao đng nhm đm bo điu kin
làm vic và đi sng cho ngi lao đng;
+ Nâng cao hiu bit pháp lut v lao đng thông qua ph bin, tuyên
truyn và giáo dc pháp lut cho ngi lao đng, ngi s dng lao đng trong
các doanh nghip có vn TNN đ đm bo chính sách, pháp lut v lao đng
và tin lng đc thc hin đy đ, nghiêm túc.

17
- Tip tc tng cng công tác đào to và đào to li ngun nhân lc đ
đáp ng nhu cu phát trin trong giai đon mi, k c v cán b qun lý các cp
và cán b k thut.
5.6. V xúc tin đu t (XTT):
- Tng cng phi hp hot đng XTT gia trung ng và đa phng.
Các B, ngành và U ban nhân dân cp tnh tip tc rà soát, cp nht b sung
danh mc kêu gi đu t phù hp vi nhu cu đu t phát trin và quy hoch
phát trin ngành, đa phng.
- Ch đng tip cn và h tr các nhà đu t tim nng có nhu cu đu t
vào Vit Nam. Vn đng đu t theo d án và đi tác trng đim, tip cn và
vn đng các công ty, tp đoàn ln có thc lc v tài chính- công ngh cao đu
t vào Vit Nam.
5.7. Gii pháp v thu
 đm bo chính sách nht quán m ca th trng nói chung và thc
hin nghiêm túc các cam kt quc t, chính ph Vit Nam đang tip tc hoàn

thin h thng chính sách pháp lut thu theo hng đng b, c cu hp lý,
khuyn khích đu t, xut khu, đi mi công ngh, đng thi hin đi hoá công
tác qun lý thu, hi quan nhm đm bo chính sách đng viên GDP phù hp
vi điu kin Vit Nam và tin dn ti thông l quc t.
6. Xu hng ngun vn FDI vào VN
Thi gian ti, VN s nâng cao tính hp dn ca mình trong con mt nhà
đu t nc ngoài. Tng lai thu hút FDI vào VN s ngày đc ci thin, bi vì:
+ S gia nhp WTO ca VN.
+ Trung Quc đang thng th trong vic thu hút FDI so vi ASEAN nói
chung và VN nói riêng Tuy nhiên s ni lên ca Trung Quc nh mt mnh
nam châm thu hút FDI không ch có ngha là các nc khác trong khu vc b
thua thit. S hp dn tng lên ca Trung Quc còn to ra mt tác đng tích cc
có tác dng kéo thêm FDI đn khu vc, ít nht là đ tha mãn nhu cu nhp
khu khng l ca Trung Quc, do sn xut (c cho xut khu) và tiêu dùng tng
lên. Và vì hàng rào thu quan đã đc h xung nên các công ty đa quc gia
không cn phi thit lp nhà máy  Trung Quc mà có th chn các đa đim
khác phù hp hn đ sn xut và sau đó nhp khu vào Trung Quc. VN cng s
là mt trong nhng nc đc hng li nu nm bt đc c hi này.
+ Bn thân s hp dn v qui ch thành viên WTO ca mt nc ch có
tính ngn hn, và v dài hn, điu hp dn các công ty đa quc gia chính là
nhng yu t làm cho h có th phát huy đc các li th ca h so vi các công
ty bn đa, trong đó có li th v công ngh và qun lý và li th v ni b hóa
các giao dch trong mng li công ty thành viên. iu này cng s đúng vi
VN và do đó rt có th trong nhng nm đu lng FDI đ vào VN s tng lên

18
tng đi, nhng sau đó li gim đi nu VN không có nhng bc đi thích hp
nhm làm tng tính hp dn ca mình trong dài hn, trong s đó có vic nâng
cao cht lng lc lng lao đng, c s h tng, mng li cung cp, các t
chc th ch hiu qu, ci thin tích cc môi trng kinh doanh, h chi phí giao

dch, phá giá ni t, khuyn khích vt cht hp lý cho FDI vào mt s ngành
Nh đã bit, hin nay nhiu mt hàng Trung Quc nói riêng và mt s
nc khác nói chung đang áp đo các th trng xut khu ca ta. Vì th, trong
tng lai, VN buc phi có nhng bin pháp ci cách th trng tích cc sau khi
gia nhp WTO đ gi chân và thu hút thêm ngun vn FDI.



19