Thực trạng và giải pháp phát triển thương nghiệp quốc doanh trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời nói đầu
Lịch sử phát triển kinh tế loài ngời từ trớc đến nay đã trải qua rất
nhiều hình thái kinh tế xã hội, nổi bật và rõ nét đó là hình thái công xã
nguyên thuỷ, chiếm hữu nô lệ, phong kiến, t bản chủ nghĩa và xã hội
chủ nghĩa. Trong tất cả các hình thái kinh tế đó cha có một hình thái
kinh tế nào có một cơ chế quản lý, điều hành kinh tế một cách phù hợp
và hợp lý nhất từ việc phát triển kinh tế chỉ dựa vào kinh tế thị trờng để
giải quyết vấn đề cơ bản của nền kinh tế cho đến việc chỉ dựa vào tổ
chức quản lý điều hành của Nhà nớc để phát triển kinh tế.
Nớc ta đang trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Trong quá
trình chuyển đổi từ nền kinh tế chủ yếu tự cung tự cấp sang nền kinh tế
thị trờng với nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trờng có sự
quản lý của nhà nớc theo định hớng xã hội chủ nghĩa luôn đặt ra những
vấn đề nghiên cứu lý luận thực tiễn và rất cần thiết chẳng hạn nh: nền
kinh tế nớc ta có bao nhiêu thành phần, các thành phần quan hệ với
nhau nh thế nào, vị trí, vai trò,đặc điểm, nguồn gốc của mỗi thành phần
kinh tế? Từ đó có những biện pháp, chính sách cụ thể nhắm khuyến
khích các thành phần đó phát triển theo hớng có lợi. Để góp phần vào sự
lựa chọn cơ chế tổ chức quản lý để phát triển kinh tế cho phù hợp, đồng
thời làm rõ lịch sử phát triển, vị trí của thơng nghiệp quốc doanh, đặc
biệt là giai đoạn Việt Nam hiện nay, Sau một thời gian học tập, tìm tòi
và nghiên cứu môn kinh tế chính trị, em đã thu lợm đợc những kiến thức
nhất định em xin đợc nghiên cứu đề tài: Thực trạng và giải pháp
phát triển thơng nghiệp quốc doanh trong nền kinh tế thị trờng
định hớng xã hội chủ nghĩa với những nội dung chủ yếu sau:
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Khẳng định bản chất của nền kinh tế nói chung trong nền
kinh tế thị trờng.
+Xác định vai trò của thơng nghiệp quốc doanh.

+Đề xuất phơng hớng, giải pháp cơ bản đổi mới thơng nghiệp
quốc doanh trong nền kinh tế thị trờng theo định hớng xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam hiện nay.
Với những hiểu biết kinh nghiệm thực tế và điều kiện nghiên cứu còn
hạn chế, những sai sót mắc phải trong khi thực hiện sẽ là điều không thể
tránh khỏi. em rất mong nhận đợc những lời phê bình và góp ý quý báu
của Cô giáo.
Em xin chân thành cảm ơn.

2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phần 1
Sự hình thành thơng nghiệp quốc doanh
Bản chất của thơng nghiệp quốc doanh.
1. Qúa trình hình thành và phát triển của thơng
nghiệp quốc doanh
1.1. Thơng nghiệp quốc doanh hình thành cùng với Nhà nớc
Loài ngời sinh ra vào thời kỳ tân sinh kỷ thứ t,đó là một bớc ngoặt trong
giới tự nhiên, bớc ngoắt đó xảy ra khi tổ tiên loài ngời bắ đầu chế tạo ra
công cụ lao động. Trong xã hội nguyên thuỷ, trình độ phát triển lực lợng
sản xuất thấp kém, giai cấp cha xuất hiện, Nhà nớc và thơng nghiệp
quốc doanh cha xuất hiện. Nhà nớc là công cụ của giai cấp thống trị đợc
sử dụng để duy trì trật tự xã hội cho phù hợp với lợi ích của nó. Chức
năng ban đầu của Nhà nớc là quản lý hành chính bao gồm các lĩnh vực
chủ yếu nh :
Chức năng đối ngoại: quản lý lãnh thổ, thiết lập quan hệ bàn
giao với các nớc láng giềng .
Chức năng đối nội: quản lý trật tự xã hội, sắp xếp mối quan hệ
giữa các cá nhân, các giai cấp, các tầng lớp, các cộng đồng dân tộc sao
cho phù hợp với ý chí của giai cấp đã sản sinh ra nó.

Để thực hiện hai chức năng này, các Nhà nớc đều phải có những cơ
sở kinh tế nhất định. Trong lịch sử phát triển các Nhà nớc đã có các ph-
ơng pháp khác nhau để nắm giữ kinh tế nhằm phục vụ các chức năng
kinh tế của mình.
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lịch sử đã chứng minh chức năng kinh tế của Nhà nớc đợc phôi
thai ngay từ buổi ban đầu khi Nhà nớc mới chỉ vừa xuất hiện. Sau đó
mới đợc nhận thức và ứng dụng vào thực tiễn quản lý kinh tế xã hội.
Trong mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau thì vai trò kinh tế của Nhà nớc
cũng biểu hiện ở mức độ khác nhau.
Trong thời đại chiếm hữu nô lệ, Nhà nớc chủ nô là kiểu Nhà nớc
đầu tiên trong lịch sử đã trực tiếp dùng quyền lực của mình can thiệp
vào việc phân phối của cải đợc sản xuất ra. Trong giai đoạn này, của cải
đợc sản xuất ra bởi những ngời nô lệ dới sự chỉ huy, điều khiển quá
trình sản xuất của giai cấp chủ nô, nhng khối lợng của cải ấy không đợc
phân phối mà bị giai cấp chủ nô chiếm đoạt bằng các thủ đoạn bạo lực.
Các thủ đoạn bạo lực phi kinh tế ở đây đợc sử dụng để làm công cụ
chiếm đoạt cỡng bức kinh tế.
Trong thời đại phong kiến, ngoài việc can thiệp vào việc phân
phối của cải, Nhà nớc phong kiến còn đứng ra tập hợp lực lợng nhân dân
xây dựng kết cấu hạ tầng cho sản xuất nông nghiệp, khuyến khích di
dân đi mở mang các vùng đất mới, đề ra các chính sách ruộng đất thích
hợp với từng thời kỳ... nhằm phát triển kinh tế. Nhìn chung các hoạt
động này diễn ra một cách tự phát. Trong sự khác biệt với các Nhà nớc
phong kiến phơng Tây, chức năng quản lý kinh tế đợc các Nhà nớc
phong kiến phơng Đông nhận thức sớm hơn. ở Trung Quốc, Mạnh Tử
đã nói trong học thuyết của mình là: Chính sách thơng nghiệp quốc
doanh phong kiến phải hớng vào làm giàu cho dân. Dân giàu thì nớc
mới mạnh. T tởng kinh tế này rất tơng đồng với t tởng kinh tế của Adam

Smith, mặc dù hai nhà t tởng sống ở hai thời kỳ cách nhau hàng nghìn
năm. Họ đều cho rằng về bản chất, lợi ích cá nhân thống nhất với lợi ích
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
toàn xã hội, mọi ngời trong khi làm giàu cho mình thì cũng đồng thời
làm giàu cho xã hội, từ đó đặt lên vai trò Nhà nớc phải điều hoà, sắp xếp
các quan hệ lợi ích sao cho sự xung đột lợi ích cá nhân không làm thủ
tiêu lợi ích xã hội mà ngợc lại phải thúc đẩy lợi ích xã hội. ở Việt Nam
t tởng Nhà nớc can thiệp vào nền kinh tế cũng đợc hình thành rất sớm
nh: triều đại nhà Lý kiểm soát tất cả các thái ấp, bảo vệ chế độ sở hữu
Nhà nớc về ruộng đất, Nhà Hồ ban hành chính sách hạn điền, hạn nô,
Nhà Lê ban hành chế độ quân điền...
Trong thời đại hình thành và phát triển của chủ nghĩa t bản (từ thế
kỷ XV), dới sự hỗ trợ của công cụ bạo lực Nhà nớc t bản non trẻ đã thực
hiện phơng thức tích luỹ nguyên thuỷ để giúp cho giai cấp t sản cần có
sự hỗ trợ của Nhà nớc. Chính vì vậy vai trò kinh tế của Nhà nớc t sản
ngày càng đợc nâng cao.
Trớc hết Nhà nớc t bản đã thực hiện một chính sách tiền tệ hết sức
nghiêm ngặt, họ tìm mọi cách tích luỹ tiền tệ, không cho tiền chạy ra n-
ớc ngoài. Nhà nớc của các nớc t bản trong giai đoạn này đã đề ra luật
buộc các thơng nhân nớc ngoài không đợc mang tiền ra khỏi nớc họ.
Nhà nớc còn qui định những nơi khác đợc phép buôn bán để dễ dàng
cho việc kiểm tra, kiểm soát .
Trong chính sách ngoại thơng họ dùng hàng rào thuế quan bảo hộ,
đánh thuế nhập khẩu cao và thuế nhập khẩu các hàng sản xuất ở trong
nớc thấp... Nhờ các chính sách đó các nớc t bản đã tích luỹ đợc một l-
ợng của cải và tiền tệ đáng kể. Vì vậy đầu thế kỷ 18, giai cấp t sản tập
trung phát triển mạnh lĩnh vực sản xuất. Nhờ áp dụng các kỹ thuật và
công nghệ mới, nền sản xuất ở các nớc t bản phát triển rất nhanh, các
5

Website: Email : Tel : 0918.775.368
nhà t bản đua nhau phát triển các ngành nghề mới và mở rộng qui mô
sản xuất. Tự do cạnh tranh đã trở thành đòi hỏi cấp thiết trong đời sống
kinh tế của các nơc này. Từ hỏi đó tất yếu nảy sinh cơ chế thị trờng_
kinh tế thị trờng là trình độ phát triển cao của kinh tế hàng hoá.
Từ sau năm 1917, với sự ra đời của liên bang Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Xô viết và sau năm 1945 là sự ra đời hệ thống XHCN thế giới,
trong nền kinh tế thế giới còn có nền kinh tế chỉ huy vận động theo cơ
chế kế hoạch hoá tập trung. Trong cơ chế này, Nhà nớc là ngời quản lý
trực tiếp mọi hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế bằng kế
hoạch và thông qua một loạt các chỉ tiêu pháp lệnh và chỉ tiêu gián tiếp.
Trong một thời gian dài, kiểu quản lý này đã làm sơ cứng nền kinh tế,
do đó các nớc theo cơ chế kế hoạch hoá tập trung nh Liên Xô và các nớc
XHCN đã phải chuyển sang cơ chế thị trờng và đã đổi mới cách thức
quản lý của Nhà nớc.
Đầu thập kỷ 90, sự sụp đổ của Liên Xô cũ và Đông Âu lại lần nữa
góp phần chứng minh cho hớng đi sai lệch khỏi quỹ đạo kinh tế thị tr-
ờng. Việc đề cao quá vai trò Nhà nớc đã khiến cho nền kinh tế bớc đi
khập khiễng, thiếu năng động và hiệu quả. Điều đó cho thấy vai trò kinh
tế của Nhà nớc là không thể phủ nhận song sẽ rất sai lầm khi tuyệt đối
hoá nó.
Chính vì vậy sự can thiệp của Nhà nớc vào nền kinh tế thị trờng
luôn luôn là vấn đề đợc quan tâm và gây tranh cãi giữa các nhà kinh tế
học, từ đó xuất hiện những quan điểm không giống nhau về vai trò kinh
tế của Nhà nớc. Theo một số nhà kinh tế học thì để đảm bảo cho nền
kinh tế phát triển có tính kế hoạch cân đối, Nhà nớc phải đóng vai trò
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
trung kiện kinh tế, can thiệp sâu sắc và rộng rãi vào kinh tế quốc dân ở
tầm vĩ mô và vi mô.

Theo chủ nghĩa Mác: Không thể cải biên kinh tế xã hội nếu thiếu
vai trò kinh tế của Nhà nớc, sự ra đời vai trò kinh tế của Nhà nớc đã
thúc đẩy các điều kiện kinh tế xã hội phát triển và hoàn thiện. Các Mác
coi quyền lực của Nhà nớc nh vai trò bà đỡ cho xã hội cũ thai nghén
xã hội mới. Lê Nin chỉ rõ Nhà nớc XHCN có vai trò kinh tế đặc biệt,
không còn là bộ máy ăn bám đứng trên quá trình sản xuất mà nó phải
chuyển sang tổ chức thực hiện chức năng quản lý nền kinh tế quốc dân.
Theo quan điểm của Paul Samuelson: Cơ chế thị trờng định giá
cả và sản lợng trong nhiều lĩnh vực, trong khi đó Chính phủ điều tiết thị
trờng bằng các chơng trình thuế, chi tiêu và luật lệ. Các nền kinh tế
hiện đại chỉ có thể phát triển đợc khi sử dụng cơ chế hỗn hợp để điều
khiển nền kinh tế. Cơ chế đòi hỏi Nhà nớc phải can thiệp vào nền kinh
tế theo quy luật của thị trờng mà Nhà nớc cần phải can thiệp vào các
quá trình của nó, định hớng nó đến mục tiêu mong muốn, nhng sự can
thiệp của Nhà nớc chỉ thành công khi bản thân Nhà nớc cũng phải tuân
theo những quy luật của thị trờng.
Theo Jonh Mefnand Keynes: Nguyên nhân đa đến khủng hoảng
kinh tế và thất nghiệp là do Nhà nớc không can thiệp vào kinh tế hoặc là
có can thiệp nhng chính sách kinh tế lại lạc hậu, bảo thủ. Để ngăn chặn
những khủng hoảng kinh tế và thất nghiệp thì Nhà nớc phải can thiệp
vào các quá trình kinh tế thông qua việc sử dụng các công cụ tiền tệ tài
chính...
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Có thể nói rằng, những nhà kinh tế học đều có những quan điểm
không giống nhau về vai trò kinh tế của Nhà nớc. Nhng họ đều có
chung quan điểm là vai trò của Nhà nớc là quản lý vĩ mô nền kinh tế,
điều tiết nền kinh tế để khắc phục những nhợc điểm của nền kinh tế
quốc dân, tạo môi trờng thuận lợi cho nền kinh tế phát triển.
1.2_Cơ chế thị trờng và nền kinh tế thị trờng có sự quản lý của

Nhà nớc.
Quá trình phát triển sản xuất của xã hội loài ngời từ trớc tới nay
đã trải qua những thời kỳ sau:
_ Nền kinh tế tự cung tự cấp .
_ Nền kinh tế hàng hoá.
_ Nền kinh tế thị trờng.
Thị trờng gắn liền với quá trình sản xuất và lu thông hàng hoá. Nó
ra đời và phát triển cùng với sự ra đời và phát triển của sản xuất và lu
thông hàng hoá. Thị trờng là trung tâm của toàn bộ quá trình tái sản
xuất hàng hoá. Những vấn đề cơ bản của nền sản xuất xã hội là sản xuất
mặt hàng gì, số lợng bao nhiêu và bằng phơng pháp nào đều phải thông
qua thị trờng. Vì vậy thị trờng đóng vai trò hoạt động và phơng án sản
xuất, kinh doanh có hiệu quả .
Cơ chế thị trờng là cơ chế tự điều chỉnh nền kinh tế hàng hoá dới
sự tác động khách quan của các quy luật kinh tế vốn có. Cơ chế thị tr-
ờng chính là một hình thức tổ chức kinh tế, trong đó những ngời tiêu
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
dùng và các nhà kinh doanh tác động lẫn nhau qua thị trờng để giải
quyết những vấn đề trung tâm của sản xuất xã hội.
Kinh tế thị trờng là nền kinh tế vận động theo các quy luật của thị
trờng, trong đó quy luật giá trị đóng vai trò chi phối và đợc biểu hiện
bằng quan hệ cung cầu trên thị trờng. Nền kinh tế thị trờng là giai đoạn
phát triển cao của nền kinh tế hàng hoá, nó nằm trong tiến trình phát
triển lịch sử khách quan về kinh tế của xã hội loài ngời. Do vậy, nền
kinh tế thị trờng cũng có những u thế và khuyết tật của nó.
a_ Những u thế của nền kinh tế thị trờng thể hiện:
Thứ nhất, thúc đẩy sản xuất và gắn sản xuất với tiêu thụ_thực hiện
mục tiêu của sản xuất. Do đó, ngời ta tìm mọi cách rút ngắn chu kỳ sản
xuất, thực hiện tái sản xuất mở rộng, áp dụng nhanh chóng sản

xuất_khoa học_công nghệ và quay nhanh tiền vốn, đạt tới lợi nhuận tối
đa.
Thứ hai, thúc đẩy và đòi hỏi các nhà sản xuất năng động thích
nghi với các điều kiện biến động của thị trờng. Thay đổi mẫu mã sản
xuất, tìm mặt hàng mới và thị trờng tiêu thụ, mở rộng quan hệ trong
kinh doanh, phá thế độc quyền và khép kín trong một đơn vị kinh
doanh, tìm cách đạt tới lợi nhuận tối đa.
Thứ ba, thúc đẩy sự tiến bộ khoa học_công nghệ đa nhanh vào sản
xuất, kích thích tăng năng suất lao động, nâng cao trình độ xã hội hoá
sản xuất và nâng cao chất lợng sản phẩm, hạ giá thành, đáp ứng yêu cầu
nhiều mặt của khách hàng và thị trờng.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Thứ t, thúc đẩy quá trình tăng trởng dồi dào sản phẩm hàng hoá,
dịch vụ, thúc đẩy và kích thích sản xuất hàng hoá phát triển, đề cao
trách nhiệm của nhà kinh doanh với khách hàng, đáp ứng nhu cầu ngày
càng cao của xã hội.
Thứ năm, đẩy nhanh quá trình tích tụ và tập trung sản xuất. Tích
tụ và tập trung sản xuất là hai con đờng để mở rộng quy mô sản xuất.
Một mặt, các đơn vị chủ thể sản xuất kinh doanh làm ăn giỏi, có hiệu
quả cao cho phép tích tụ, mở rộng qui mô sản xuất. Mặt khác, do quá
trình cạnh tranh làm cho sản xuất đợc tập trung vào các đơn vị kinh tế
thực sự đứng đợc trên thị trờng, làm ăn có hiệu quả cao, đồng thời loại
bỏ những đơn vị làm ăn kém hiệu quả. Chính quá trình cạnh tranh kinh
tế là động lực thúc đẩy tích tụ và tập trung sản xuất.
b_ Những khuyết tật của nền kinh tế thị trờng thể hiện:
Thứ nhất nền kinh tế thị trờng mang tính tự phát, tìm kiếm lợi
nhuận bằng bất kỳ giá nào, không đi đúng hớng của kế hoạch Nhà nớc,
mục tiêu về phát triển kinh tế vĩ mô của nền kinh tế. Tính tự phát của thị
trờng còn dẫn đến tập trung hoá cao độ, sinh ra độc quyền, thủ tiêu cạnh

tranh, làm giảm hiệu quả chung và tính tự điều chỉnh của nền kinh tế.
Thứ hai, xã hội phát sinh tiêu cực, tệ nạn gắn liền với hiện trạng
kinh tế sa sút, gây rối loạn xã hội. Nhà kinh doanh thờng tìm mọi thủ
đoạn, mánh khoé làm hàng giả, buôn lậu, trốn thuế, lừa đảo... không từ
một thủ đoạn nào, dù là dơ bẩn nhất để thu lợi nhuận tối đa.
Thứ ba, vì lợi ích và lợi nhuận riêng biệt, dẫn đến sự sử dụng bừa
bãi, tàn phá tài nguyên và huỷ diệt môi trờng sinh thái.
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.3_ Tính tất yếu khách quan của vai trò quản lý vĩ mô của Nhà
nớc.
Công cuộc đổi mới do Đảng khởi xớng và lãnh đạo trên đất nớc ta
hiện nay đang diễn ra với bối cảnh trong nớc và thế giới có nhiều biến
động. Việt Nam đã bớc vào thời kỳ mới với quan hệ quốc tế cởi mở, đa
phơng và đa dạng.
Vai trò quản lý của Nhà nớc bắt nguồn từ sự cần thiết phải phối
hợp hoạt động lao động chung và do tính chất xã hội hoá của sản xuất
quy định. Lực lợng sản xuất càng phát triển, trình độ xã hội hoá sản
xuất càng cao thì phạm vi thực hiện vai trò này càng rộng và mức độ đòi
hỏi của nó càng chặt chẽ và nghiêm ngặt. Nền kinh tế hàng hoá nhiều
thành phần vận động theo cơ chế thị trờng là bớc phát triển tất yếu của
kinh tế tự cung tự cấp. Trong thời kỳ quá độ, nền kinh tế có nội dung rất
phong phú, bao gồm những trình độ và khuynh hớng phát triển khác
nhau trong một kết cấu gồm nhiều thành phần kinh tế khác nhau, nhiều
chủ thể kinh tế khác nhau, vừa mang tính kinh tế cổ truyền, vừa chứa
đựng những yếu tố của nền kinh tế hiện đại, phát triển theo định hớng
XHCN với vai trò chủ đạo của kinh tế quốc doanh. Đó là thời kỳ phải
giải quyết hai mâu thuẫn chính: Thứ nhất là mâu thuẫn giữa nền kinh tế
chậm phát triển với yêu cầu phải phát triển nền kinh tế hiện đại bằng
quá trình đẩy nhanh phát triển nền kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trờng.

Thứ hai là mâu thuẫn giữa những yếu tố nhanh nhạy của kinh tế hàng
hoá nhiều thành phần với những yếu tố tự giác của quản lý vĩ mô, định
hớng phát triển đi lên chủ nghĩa xã hội.
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Với t cách là cơ quan đại diện cho lợi ích của nhân dân và là chủ
đại diện sở hữu toàn dân, Nhà nớc quản lý nền kinh tế đó, thực hiện chế
độ dân chủ trong mọi khâu, mọi mặt của quá trình tái sản xuất. Tuỳ theo
trình độ phát triển của lực lợng sản xuất, mức độ đạt đợc của sự xã hội
hoá trong mỗi nớc, mỗi thời kỳ mà giữa chúng có quan hệ tỷ lệ nhất
định làm cho nền kinh tế phát triển thăng bằng ổn định, khai thác, tận
dụng có hiệu quả các nguồn lực bên trong cũng nh bên ngoài. Sự phát
triển không ngừng của lực lợng sản xuất, sự tác động thờng xuyên của
các điều kiện tự nhiên, xã hội, chính trị... làm cho các quan hệ tỷ lệ đó
luôn biến động. Khi các quan hệ kinh tế quốc tế đợc hình thành và phát
triển thì các quan hệ kinh tế trong và ngoài nớc có thể di chuyển phù
hợp hay không? Quy mô và có cấu kinh tế có thể dịch chuyển theo hớng
tiến bộ, tối u hay lạc hậu? Nh vậy có thể nói vận mệnh của nền kinh tế
quốc gia không chỉ phụ thuộc vào các quan hệ bên trong mà còn phụ
thuộc vào các quan hệ bên ngoài, vào thị trờng khu vực, thị trờng quốc
tế. Tình hình đó đặt nên vai Nhà nớc, dân tộc nhiệm vụ không chỉ là ng-
ời bảo vệ trật tự xã hội và an ninh quốc gia mà còn là ngời hiểu biết quy
luật vận động và phát triển của nền sản xuất xã hội, có khả năng sử
dụng các đòn bẩy kinh tế, thể chế hoá các chủ trơng, chính sách kinh tế
thành hệ thống các luật lệ, các quy chế đồng bộ để trực tiếp tác động,
khống chế, điều tiết các hoạt động đối ngoại, định hớng sự phát triển
của các ngành, các vùng, các lĩnh vực, các thành phần kinh tế để đảm
bảo yêu cầu thăng bằng, cân đối trong sự phát triển do chính các quy
luật khách quan của đời sống kinh tế, xã hội quy định.
Từ đó ta có thể khẳng định rằng: tính tất yếu khách quan của vai

trò quản lý vĩ mô của Nhà nớc Việt Nam là do u khuyết điểm của cơ chế
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thị trờng và thực trạng của nền kinh tế Việt Nam. Ngoài ra còn do yêu
cầu thăng bằng cân đối trong sự phát triển của kinh tế mà đòi hỏi phải
có vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nớc. Trong diễn văn khai mạc Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ VIII do đồng chí Lê Đức Anh, Uỷ viên Bộ
chính trị ban chấp hành Trung ơng khoá VII, đọc ngày 28/6/1996 có
đoạn: Xây dựng nền kinh tế hành hoá nhiều thành phần vận hành theo
cơ chế thị trờng phải đi đôi với tăng cờng vai trò quản lý của Nhà nớc
theo định hớng XHCN.
Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng trong điều kiện kinh tế
thị trờng nớc ta còn ở giai đoạn thấp, hệ thống pháp luật cha hoàn hảo,
những u thế cha thể hiện rõ nét, những khuyết tật có cơ hội nảy sinh thì
vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nớc là rất cần thiết và là một tất yếu
khách quan.
1.4_ Vai trò của thơng nghiệp quốc doanh trong nền kinh tế thị tr-
ờng.
Vai trò của Nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng là cần thiết và
không thể thiếu đợc vì nó dẫn dắt thị trờng phát triển theo hớng tích cực
và khắc phục, sửa chữa những gì mà cơ chế thị trờng cha đạt đợc cũng
nh những hậu quả mà nó gây ra để phát triển nền kinh tế một cách tốt
nhất. Nh vậy vai trò kinh tế của Nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng đợc
thể hiện ở những điểm sau:
a_ Nhà nớc đóng vai trò định hớng cho sự phát triển nền kinh tế.
Trong nền kinh tế của chúng ta hiện nay, các doanh nghiệp đợc
quyền tự lựa chọn phơng án sản xuất kinh doanh. Nhà nớc không can
13
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thiệp vào quyết định của họ về việc sản xuất cái gì? Bằng cách nào?

Tiêu thụ ở đâu? Trong khi lựa chọn các phơng án của sản xuất kinh
doanh, doanh nghiệp lấy lợi nhuận của mình làm thớc đo hiệu quả, đồng
thời làm mục tiêu định hớng cho hành vi của họ. Hiện nay rất nhiều các
doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau hoạt động cạnh
tranh với nhau. Sự hoạt động của quy luật cạnh tranh vừa thúc đẩy sản
xuất phát triển, vừa có thể dẫn đến sự khai thác bừa bãi các nguồn lực,
huỷ hoại môi trờng.
Khác với các doanh nghiệp, vai trò quản lý kinh tế của Nhà nớc là
ở chỗ Nhà nớc không theo đuổi mục tiêu lợi nhuận nh một doanh
nghiệp cá biệt mà theo đuổi mục tiêu chung của dân tộc là làm cho dân
giàu, nớc mạnh, nền kinh tế tăng trởng một cách ổn định, vững chắc
trong điều kiện công bằng xã hội và hiệu quả kinh tế của toàn bộ nền
kinh tế quốc dân.
Thực chất của việc định hớng sự phát triển của nền kinh tế là thống
nhất các lợi ích khác nhau, quy tụ các lợi ích khác nhau về cùng một lợi
ích để sao cho trong khi mỗi ngời theo đuổi lợi ích cá nhân của mình
cũng đồng thời góp phần vào việc theo đuổi lợi ích dân tộc. Chính vì
vậy để có thể hoàn thành chức năng định hớng nền kinh tế Chính phủ
phải tạo ra đợc công cụ định hớng để quy tụ hành động của các doanh
nghiệp và ngời tiêu dùng cá biệt theo chiều hớng vận động của nền kinh
tế và Nhà nớc ta đã có hai định hớng cho sự phát triển của nền kinh tế,
đó là:
_ Chiến lợc phát triển kinh tế xã hội dài hạn.
_ Kế hoạch hoá định hớng .
14