Kinh tế tri thức ở Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
I. mục tiêu của tiểu luận
1> B ớc đầu tìm hiểu về nền kinh tế tri thức .
Mấy năm gần đây trên báo chí hay trên các phơng tiện truyền thông
khác ta thờng thấy cụm thuật ngữ nói "kinh tế tri thức ". vậy nó mang một
khái niệm nh thế nào, điều đó cần đợc chúng ta quan tâm. Nhất là đối với
nớc ta , một nớc mà kinh tế nhìn chung đang bị tụt hậu so với thế giới cần
có một chiến lợc đúng để đón đầu thời đại.
Xa kia trong một nền kinh tế nông nghiệp tự cung tự cấp, cha ông ta
cũng đã có câu "nhất nớc nhì phân tam cần tứ giống". Tuy rằng còn là lao
động cơ bắp, phân giống dựa vào tự nhiên, nhng qua nhìn năm tuyển chọn
dựa trên công nghệ thấp, tri thức cũng đã đóng góp ít nhất là 25% năng
suất lúa của thời đó. Ngày nay dới sự ra đời của khoa học, giống lai, hệ
thống tới tiêu chủ động... thì yếu tố tri thức chiếm một tỉ lệ cao hơn nhiều,
có thể quyết định trên 45% năng suất. Đến cách mạng công nhiệp thì hàm
lợng chất xám trong mỗi sản phẩm càng đợc tăng lên. Nh vậy tri thức đã từ
lâu xâm nhập vào mọi nền kinh tế và ngày càng chiếm một tỷ lệ cao trong
mỗi sản phẩm do con ngời tạo ra. Và cho đến nay, một doanh nghiệp bán
sản phẩm của mình thông qua mạng Internet, một nhà kinh doanh theo dõi
diễn biến của thi trờng chứng khoán thông qua điện thọai cầm tay, một
công ty đa quốc gia sử dụng mạng Internet để giao dịch giữa các chi nhánh
- đây là dẫn chứng minh hoạ cho mô hình kinh tế của thời đại chúng ta.
Các chuyên gia đã nêu lên 3 yếu tố cấu thành nó, đó là nguyên liệu,năng l-
ơng và phơng tiện vận tải. Trong đó, thông tin dới dạng số là nguyên liệu
của nền kinh tế mới. Còn năng lợng cần thiết để sử lý, biến đổi và tổ chức
dạng nguyên liệu này không phải là điện mà là đIện tử, đặc biệt là công
nghệ bán dẫn. Cuối cùng phơng tiện vận tải cần thiết để vận chuyển thông
tin các loại, kể cả âm thanh hình ảnh là các mạng lới số mà trung tâm là
Internet đóng vai trò quyết định. Khái niệm nền kinh tế tri thức đã đợc đa
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368

ra rộng rãi trên tờ bussines Week ngày 6/12/1996. Bởi sự tăng trởng thần
kỳ của thị trờng này từ năm 1995 đạt tới con số kinh ngạc-65%.
Sự suất hiện của nền kinh tế tri thức dựa trên thị trờng toàn cầu và
cách mạng tin học. Từ đầu những 80 đến những năm gần đây với nhịp độ
mạnh mẽ, nền kinh tế mỹ đã băt đầu cấu trúc lại một cách cơ bản. đầu t
cho máy tính và viễn thông trở nêm rầm rộ. Từ Internet cho đến truyền
hình, nhiều doanh nghiệp mới suất hiện nối tiếp nhau để khai thác công
nghệ mới. Những điều trên định nghĩa một nền kinh tế biến động theo các
mạng đIện tử đợc nhiều ngơi biết đến. Ngoài sự tăng trởng mạnh mẽ của
các công nghệ thông tin mới ra nó còn xác định một nền kinh tế của thời
kỳ mới cho phép đoạn tuyệt với các chu kỳ đợc đan xen giữa tăng trởng và
suy thoái. Do đạt năng suất cao, kết hợp lạm pháp và thất nghiệp thấp, tỷ
suất đầu t và phát triển kỷ lục đã đa đển một chuỗi siêu tăng trởng cha
từng có trong lịch sử. Cạnh trang sẽ diễn ra ở quy mô thế giới, nhất là trên
mạng Iternet. Nền kinh tế này mang tính toàn cầu, nó coi trọng các đối t-
ợng phi vật chất nh thông tin, một nền kinh tế nối mạng. Vậy tin học, toàn
cầu hoá, tính linh hoạt chắc chắn sẽ là cốt lõi của cuộc cách mạng công
nghệ lần thứ 3. Nền kinh tế sẽ đòi hỏi nhiều yểu tố nh tài chính, chứng
khoán, cạnh tranh, ê kíp làm việc, tăng trởng về dịch vụ nhiều hơn nữa nh-
ng lại cần ít thời gian và khoảng cách không còn ý nghĩa gì nữa.
2> Phân tích cơ hội của Việt Nam.
Nớc ta là một nớc kém phát triển nhng đó chỉ là xét trên những tiêu
trí của công nghiệp cơ khí hoá, điện khí hoá vá công nghiệp chuyền thông
thì chúng ta còn đi sau họ hàng thế kỷ. Nhng xét theo công nghệ hiện đại,
công nghệ thông tin, trong xu hớng mở cửa toàn cầu hoá, mà yếu tố lao
động có chất xám cao là yếu tố chính thỉ chúng ta chỉ lạc hậu hơn một số
nớc tiên tiến nhất chỉ trong vòng 10 năm hoặc thậm chí còn ít hơn nữa.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Trình độ dân chí nớc ta có thể nâng lên rất nhanh. Trong vòng 10

năm ta có thể có trục triệu thanh niên tri thức cao thực sự, gắn với sự tăng
trởng của địa phơng.
Nền kinh tế tri thức muốn đợc phát triển thì phải chủ yếu dựa vào tri
thức. Khác với kinh tế công nghiệp ta phải cần có vốn để xây dựng cơ sở
vật chất, hạ tầng cơ sở điều đó đối với một nớc nghèo nh Việt Nam thì quả
là khó khăn để thực hiện, nền kinh tế tri thức lại không coi trọng điều đó.
Phần lớn các nớc có nền kinh tế công nghiệp phát triển thì cơ sở vật chất
của họ rất khổng lồ, nhà máy công xởng, văn phòng là những toà nhà ,
những cao ốc trọc trời thì giờ đây chuyển xang nền kinh tế tri thức vấn đề
đó trở nên d thừa. ở Việt Nam vốn là nớc có nền kinh tế nông nghiệp nên
giờ đây muốn phát triển kinh tế tri thức thì ta chỉ cần đầu t vào chất xám
đồng thời xây dựng cơ sở vật chất ban đầu sao cho phù hợp nhất với nền
kinh tế tri thức .
Tóm lại "Kinh tế tri thức " với Việt Nam, một nớc cha lún sâu vào
những bế tắc của hiện đại hoá, công nghiệp hoá theo khái niệm cũ thì lại
có phần dễ hơn rất nhiều nớc bởi một lẽ nớc ta có một đội ngũ trẻ rất thông
minh. Chúng ta lại có hàng vạn những nhà khoa học yêu nớc đợc cọ xát
với thực tế ở nớc ngoài, đang đi đầu trong những ngành công nghệ xơng
sống của nền kinh tế. Đó là một cái vốn của nớc ta.
3> ý t ởng phát triển nền kinh tế tri thức Việt Nam.
Ta nhận thấy kinh tế tri thức còn mới mẻ đối với con ngời Việt Nam
nếu cha nói là nó còn hoàn toàn mới mẻ. Ngay cả đối với lớp tri thức cũng
nhiều ngời còn ngỡ ngàng khi nói đến thuật ngữ "kinh tế tri thức " thì vấn
đề phát triển nền kinh tế tri thức là một đề tài khó. Nhng để tiến tới một
nền kinh tế thì cơ hội của Việt Nam cũng rất lớn.
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Vậy muốn phát triển nền kinh tế tri thức thì chúng ta phả làm gì.
Theo em có lẽ chúng ta nên thực hiện các nhiệm vụ nh sau:
- Giáo dục cho toàn dân hiểu đợc thế nào là kinh tế tri thức đồng thời

giải thích rõ cho mọi ngời biết là: Ai cũng có thể tham gia vào nền kinh tế
tri thức.
- Khẩn trơng thúc đẩy các ngành các nghề nhạy cảm với nền kinh tế
tri thức nh ngành công nghệ thông tin, viễn thông, thơng mại điện tử...
- Đẩy mạnh giáo dục và đào tạo đông về số lợng nhng lại phải đảm
bảo cao về chất lợng.
- Đa các ngành sản xuất mà ta có thế mạnh nh các ngành sản xuất
truyền thống nhanh chóng tham gia vào nền kinh tế tri thức bằng cách áp
dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất kết hợp với kinh nghiệm cổ
truyền để tạo ra hàng hoá có chất lợng cao hình thức hiện đại. Nhờ hệ
thống thông tin phát triển, hệ thống Internet những mặt hàng này sẽ nhanh
chóng tiếp cận với ngời tiêu dùng trên toàn thế giới.
-Thay đổi quan niệm, hình thc sản xuất . chẳng hạn nh đối với mặt
hàng trè, cà phê ta phải cải tiến sản phẩm theo cách nào đó mà cả thế giới
tin dùng.
- Phát triển toàn diện đồng thời phải hết sức chú trong vào một số
ngành hay một số địa phơng có thế mạnh. Phân tích một số địa phơng đã
thành công trong mô hình kinh tế tri thức. Ví dụ nh làng nghề Bát Tràng
chuyên sản xuất đồ gốm sứ thủ công nay đã áp dụng khoa học công nghệ
cao vào sản xuất đặc biệt là ở khâu tạo men và nung kết hợp với nghệ
thuật truyền thống đã tạo ra sản phẩm có chất lợng cao. Khâu kênh bán
hàng đã đợc số hoá, khách hàng đã lan rộng trên nhiều quốc gia nh mỹ,
nhật bản và tây âu. Điều này đã đợc minh chứng bằng doanh thu của làng
nghề này mỗi năm khoảng trăm tỉ đồng.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
II. Khái niệm và nội dung về nền kinh tế tri thức .
Từ thập niên 80 đến nay, do tác động của cách mạng khoa học công
nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công
nghệ vật liệu, công nghệ năng lợng... Nền kinh tế thế giới đang biến đổi

sâu sắc, mạnh mẽ về cơ cấu, chức năng và phơng thức hoạt động. Đây
không phải là một sự biến đổi thờng mà là một bớc ngoặt lịch sử có ý
nghĩa trọng đại: nền kinh tế chuyển từ kinh tế công nghiệp sang nền kinh
tế tri thức, nền văn minh loài ngời chuyển từ văn minh công nghiệp sang
văn minh trí tuệ. Kinh tế tri thức mang nhiều tên gọi khác nhau tuỳ theo
từng quốc gia, tuỳ theo các nhà kinh tế và các nhà khoa học, nh: kinh tế tri
thức, (knowledge economy), nói lên vai trò quyết định của tri thức và
công nghệ đối với phát triển kinh tế ; kinh tế dựa vào tri thức (knowledge-
based economy) kinh tế dẫn dắt bởi tri thức (knowledge driven economy);
kinh tế số (digital economy) nói lên vai trò quyết định của công nghệ
thông tin trong phát triển kinh tế, kinh tế thông tin (information economy);
kinh tế mạng (net economy); kinh tế học hỏi (learning economy) nói lên
động lực chủ yếu của nền kinh tế là sự học tập suốt đời của mọi ngời. Kinh
tế mới, kinh tế tri thức (là tên gọi thông dụng nhất) là nền kinh tế trong đó
sự sản sinh ra, sử dụng và phổ cập tri thức giữ vai trò quyết định nhất đối
với sự phát triển kinh tế, tạo ra của cải, nâng cao chất lợng cuộc sống. Chi
thức là yếu tố sản xuất, nhng nó khác biệt về cơ bản vời yếu tố vốn và lao
động ở chỗ nếu trao kiến thức cho ngời khác thì giá trị của tri thức đó
không bị mất đi đối với ngời đã trao. Điều này cho thấy nền kinh tế tri thức
rất có thể phát trển theo cấp số mũ nếu nh tri thức của con ngời đợc truyền
bá.
Kinh tế tri thức khác hẳn với mô hình kinh tế chuyền thống. Nó dựa
chủ yếu váo sự ứng dụng và phát minh, phát triển các thành tựu khoa, công
nghệ . Đó là sự kiện tất yếu, không khiến cỡng, xoá boe, vùi dập đợc, nó
không tự đến và cũng chẳng tự ra đi, mà hiển hiện nh một quy luật khách
5