Bài giảng Mac-Lenin-Chương 2-CÁC NGUYÊN LÝ, PHẠM TRÙ, QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

Chương 2
CÁC NGUYÊN LÝ, PHẠM TRÙ, QUY LUẬT
CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
LOGO
Ths. Bùi Thị Hiền
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


Bố cục chương 2
1. Phép biện chứng
2
. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
www.themegallery.com
Company Logo
2
. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
3. Nguyên lý về sự phát triển và các quy luật cơ bản
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


1. Phép biện chứng
Khái niệm phép biên chứng
Phép biên chứng là học thuyết về mối liên hệ phổ biến và về
sự phát triển, là khoa học về các quy luật chung nhất của sự
phát triển và vận ñộng của tự nhiên, xã hội và tư duy
www.themegallery.com
Company Logo

Phép biên chứng khách quan: là
phạm trù dùng ñể chỉ biện chứng
của bản thân các sự vật, hiện
tượng, quá trình tồn tại ñộc lập và
bên ngoài ý thức con người
Phép biên chứng chủ quan là
phạm trù dùng ñể chỉ tư duy biện
chứng và biện chứng của chính
quá trình phản ánh biện chứng
khách quan và ñầu óc con người.
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


1. Phép biện chứng
Quan ñiểm siêu hình
Quan ñiểm biện chứng luôn xem xét sự
vật trong mối liên hệ ràng buộc lẫn
nhau và trong trạng thái vận ñộng,
biến ñổi, phát triển không ngừng với
tư duy mềm dẻo, linh hoạt
www.themegallery.com
Company Logo
Quan ñiểm biện chứng
Quan ñiểm siêu hình
Quan ñiểm siêu hình là quan ñiểm
luôn xem xét sự vật trong trạng
thái biệt lập, ngưng ñọng, tĩnh tại
với tư duy cứng nhắc

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
2.1 Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
Mọi sự vật, hiện tượng ñều có mối liên hệ qua lại, tác ñộng lẫn
nhau bởi vì chỉ có một thứ duy nhất là thế giới vật chất thống nhất
nhưng nó ñược tổ chức với những cấp ñộ khác nhau: con người,
xã hội, tự nhiên nhưng chúng tồn tại không tách rời nhau, giữa
chúng có mối liên hệ với nhau. Vì vậy mối liên hệ là phổ biến.
www.themegallery.com
Company Logo
chúng có mối liên hệ với nhau. Vì vậy mối liên hệ là phổ biến.
ðặc tính: - Mối liên hệ hoàn toàn khách quan.
- Mối liên hệ mang tính phổ biến.
- Mối liên hệ hết sức ña dạng, phong phú
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
2.1 Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến
Các hình thức của mối liên hệ
Liên hệ bên trong & liên hệ bên
ngoài.
Liên hệ trực tiếp & liên hệ gián tiếp.
Ý nghĩa phương pháp luận

Xem xét toàn diện các mối liên hệ.
Rút ra ñược mối liên hệ bản chất
trong tổng các mối liên hệ

xác
www.themegallery.com
Company Logo
Liên hệ trực tiếp & liên hệ gián tiếp.
Mối liên hệ về thời gian
trong tổng các mối liên hệ

xác
ñịnh bản chất của sự vật.
Xem xét sự vật, hiện tượng phải ñặt
nó trong khoảng không gian và thời
gian nhất ñịnh, trong mối liên hệ
quá khứ, hiện tại & tương lai 
quan ñiểm lịch sử
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
2.2 Những cặp phạm trù cơ bản của phép biện chứng duy vật
Cặp phạm trù cái chung và cái riêng.
Cặp phạm trù bản chất và hiện tượng.
www.themegallery.com
Company Logo
Cặp phạm trù bản chất và hiện tượng.

Cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên.
Cặp phạm trù nguyên nhân và kết quả.
Cặp phạm trù nội dung và hình thức.
Cặp phạm trù khả năng và hiện thực
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn




 Phm trù cái chung: dùng ñể chỉ
những mặt, những thuộc tính,
những mối quan hệ giống nhau ở
nhiều sự vật hiện tượng hay quá
trình
riêng
lẻ
.
trình
riêng
lẻ
.


 Phm trù cái riêng: dùng ñể chỉ
một sự vật, một hiện tượng, một
quá trình riêng lẻ nhất ñịnh.



 Phm trù cái ñn nht: tức phạm
trù dùng ñể chỉ những mặt, thuộc
tính chỉ có ở một kết cấu vật chất
nhất ñịnh mà không lặp lại ở kết
cấu khác.
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


Xã hội là cái chung - XH nguyên thuỷ, XH nô lệ, XH
phong kiến, XH tư bản, Xã hội chủ nghĩa là cái
riêng
XH nô lệ
XH XHCN
XH
tư bản
XH
nguyên thuỷ
XH
phong kiến
Hạ viện Mỹ
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
2.2 Những cặp phạm trù cơ bản của phép biện chứng duy vật
Cặp phạm trù cái chung và cái riêng.

Add Your Title
Khái niệm
-Phạm trù cái riêng dùng ñể chỉ một sự vật, một hiện tượng, một quá trình
riêng lẻ nhất ñịnh.
-Phạm trù cái chung dùng ñể chỉ những mặt, những thuộc tính, những mối
quan hệ giống nhau ở nhiều sự vật hiện tượng hay quá trình riêng lẻ.
www.themegallery.com
Company Logo
quan hệ giống nhau ở nhiều sự vật hiện tượng hay quá trình riêng lẻ.
Mối liên hệ:
Cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng,
thông qua cái riêng.
Cái riêng tồn tại trong vô vàng mối liên
hệ qua lại giữa các sự vật, hiện tượng.
Cái chung là bộ phận của cái riêng, cái
riêng không gia nhập hết vào cái chung
Ý nghĩa phương pháp luận:
-ðối với nhận thức:
-ðối với hoạt ñộng thực tiễn.
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn




 Bn cht: Là tổng hợp tất
cả những mặt, những mối
liên hệ tất nhiên, tương ñối
ổn ñịnh ở bên trong sự vật,

Bản chất nền dân chủ XHCN
qui ñịnh sự vận ñộng và
phát triển của sự vật ñó.


 Hin tng: Là sự biểu
hiện của những mặt, những
mối liên hệ ấy ra bên ngoài.
Hiện tượng là biểu hiện của
bản chất.
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


Cày và cấy thủ công là hiện tượng; Bản
chất là sản xuất nhỏ
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


BẢN CHẤT BÓC LỘT CỦA TƯ BẢN ðỐI VỚI LAO
ðỘNG LÀM THUÊ
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù

2.2 Những cặp phạm trù cơ bản của phép biện chứng duy vật
Cặp phạm trù bản chất và hiện tượng.
Add Your Title
Khái niệm
-Bản chất là tổng hợp tất cả những mặt, những mối liên hệ tất nhiên, tương
ñối ổn ñịnh ở bên trong sự vật, quy ñịnh sự vận ñộng và phát triển của sự vật
-Hiện tượng là sự biểu hiện của những mặt, những mối liên hệ ấy ra bên
ngoài, hiện tượng là biểu hiện của bản chất.
www.themegallery.com
Company Logo
ngoài, hiện tượng là biểu hiện của bản chất.
Mối liên hệ:
Mỗi sự vật là sự thống nhất giữa bản
chất và hiện tượng.
Sự thống nhất giữa bản chất và hiện
tượng là sự thống nhất biện chứng.
Bản chất tương ñối ổn ñịnh, hiện tượng
biến ñổi nhanh hơn bản chất.
Ý nghĩa phương pháp luận:
-Tìm ra bản chất trên cơ sở nghiên cứu
các hiện tượng.
-ðể nhận thức ñúng về sự vật, cần phân
tích một cách tổng thể các hiện tượng 
tránh sai lầm, chủ quan
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn





 Tt nhiên: là phạm trù dùng ñể chỉ
cái do bản chất, do những nguyên
nhân cơ bản, bên trong của kết cấu
vật chất quyết ñịnh và trong những
ñiều kiện nhất ñịnh phải xảy ra ñúng
như
thế
chứ
không
thể
khác
ñược
.
Tất nhiên:
gieo trồng
ñúng kỹ
thuật cây
sẽ
cho
quả
như
thế
chứ
không
thể
khác
ñược
.



 Ngu nhiên: là phạm trù dùng ñể chỉ
cái không phải do bản chất của kết
cấu vật chất, không phải do các
nguyên nhân bên trong, mà do sự
ngẫu hợp của nhiều hoàn cảnh bên
ngoài quyết ñịnh. Do ñó, nó có thể
xuất hiện, có thể không xuất hiện, có
thể xuất hiện như thế này, cũng có thể
xuất hiện như thế khác .
sẽ
cho
quả
Ngẫu nhiên:
cây bí cho
quả to, nhỏ
khác nhau
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


Tổng giá cả ngang bằng tổng giá trị của hàng hóa (Tất
nhiên), nhng do tác động của cung và cầu cụ thể khác
nhau đã làm cho giá cả xoay quanh giá trị (ngẫu nhiên)
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn

Quan điểm chiến lợc của chúng ta là kiên định con đờng
xây dựng chủ nghĩa xã hội - đó là xuất phát từ quy luật phát
triển khách quan của các hinh thái kinh tế -xã hội, nhng mỗi
giai đoạn phải có sách lợc cụ thể, phù hợp với hoàn cảnh
kinh tế chính trị xã hội không ngừng biến đổi trong nớc và
quốc
tế
.
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn


2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
2.2 Những cặp phạm trù cơ bản của phép biện chứng duy vật
Cặp phạm trù tất nhiên & ngẫu nhiên.
Add Your Title
Khái niệm
-Tất nhiên là phạm trù dùng ñể chỉ cái do bản chất, do những nguyên nhận
cơ bản bên trong của kết cấu vật chất quyết ñịnh, không thể khác ñược.
-Ngẫu nhiên là phạm trù dùng ñể chỉ cái không phải do bản chất của kết cấu
vật chất mà do sự ngẫu hợp của nhiều nguyên nhân, hoàn cảnh bên ngoài
www.themegallery.com
Company Logo
quyết ñịnh
Mối liên hệ:
Tất nhiên & ngẫu nhiên tồn tại khách quan,
ñộc lập với ý thức con người.
Tồn tại trong sự thống nhất hữu cơ với nhau
Tất nhiên & ngẫu nhiên thường xuyên thay

ñổi, chuyển hóa lẫn nhau, ranh giới giữa
chúng chỉ có tính tương ñối.
Ý nghĩa phương pháp luận:
-Muốn nhận thức ñược cái tất nhiên, cần
bắt ñầu từ những cái ngẫu nhiên.
-Trong hoạt ñộng thực tiễn, phải căn cứ
từ cái tất nhiên, nhưng không bỏ qua cái
ngẫu nhiên ñể tránh thất bại trong nhận
thức và hành ñộng.
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn




 Nguyên nhân: là sự tác
ñộng lẫn nhau giữa các mặt
trong một sự vật hoặc giữa
các
sự
vật
với
nhau
gây
ra
Tàn phá
rừng ñầu
nguồn
(phòng

hộ)
các
sự
vật
với
nhau
gây
ra
một sự biến ñổi nhất ñịnh.


 Kt qu: là những biến
ñổi xuất hiện do sự tác ñộng
lẫn nhau của các mặt trong
một sự vật hoặc giữa các sự
vật với nhau .
hộ)
Tại họa:
lũ lụt,
những
hậu qủa
từ thiên
nhiên
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


Tác động của cuộc cách mạng công nghệ thông tin (nguyên nhân) đã làm
biến đổi to lớn và cơ bản nhiều lĩnh vực khác nhau trong đời sống kinh

tế-xã hội.
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn


Trong giao dịch chứng khoán
Trong ñiều khiển ñèn giao thông
Trong giáo dục
Trong phục vụ nhu cầu sinh hoạt
của con người
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


Thành tựu của công cuộc đổi mới ở Việt Nam là kết quả hoạt động tích
cực của nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, nhiều lực lợng chính trị-xã
hội
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn


ể đảm bảo thắng lợi của công cuộc xây dựng một xã hội
dân giầu, nớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, vn
minh cần phải phát huy sức mạnh tổng hợp trên nền tảng ý
thức hệ cách mạng
Su tm bi:

www.daihoc.com.vn


2.Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến & các cặp phạm trù
2.2 Những cặp phạm trù cơ bản của phép biện chứng duy vật
Cặp phạm trù nguyên nhân & kết quả.
-Nguyên nhân là sự tác ñộng lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật hoặc
giữa các sự vật với nhau gây ra một sự biến ñổi nhất ñịnh.
-Kết quả là những biến ñổi xuất hiện do sự tác ñộng lẫn nhau của các mặt
trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau.
Khái niệm
www.themegallery.com
Company Logo
trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau.
Mối liên hệ:
Nguyên nhân sinh ra kết quả, nguyên nhân
luôn có trước kết quả.
Cùng một nguyên nhân có thể gây ra nhiều
kết quả khác nhau, và ngược lại
Giữa nguyên nhân và kết quả có sự tác ñộng
qua lại và có thể chuyển hóa lẫn nhau tạo
thành chuỗi liên hệ nhân quả vô cùng, vô tận.
Ý nghĩa phương pháp luận:
-Muốn giải quyết vấn ñề, cần phải xét từ
nguyên nhân cơ bản ñể giải quyết ñúng
ñắn, phù hợp.
-Một hiện tượng trong mối quan hệ này
là kết quả, mối quan hệ khác là nguyên
nhân  cần xem xét một cách toàn diện
và tích cực.

Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn


Trong con người: nội dung là các bộ phận các qúa
trình. Cơ thể là hình thức
Sưu tầm bởi:

www.daihoc.com.vn