SKKN Một số phương pháp giúp học tốt phân môn Tập đọc nhạc đối với học sinh lớp 4 Trường tiểu học Quang Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO SÔNG LÔ
TRƯỜNG TIỂU HỌC QUANG YÊN
BÁO CÁO KẾT QUẢ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CẤP: CƠ SỞ ; TỈNH:
Tên sáng kiến kinh nghiệm: “Một số phương pháp giúp học tốt phân môn
Tập đọc nhạc đối với học sinh lớp 4
Trường tiểu học Quang Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc”.
Môn/nhóm môn: Âm nhạc
Tổ bộ môn: 1
Mã môn: 12
Người thực hiện: NGUYỄN VĂN THẾ
Điện thoại: 0986219985 Email:
MÃ SKKN
12
Sông Lô, năm 2014
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO SÔNG LÔ
TRƯỜNG TIỂU HỌC QUANG YÊN
BÁO CÁO KẾT QUẢ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CẤP: CƠ SỞ ; TỈNH:
Tên sáng kiến kinh nghiệm: “Một số phương pháp giúp học tốt phân môn
Tập đọc nhạc đối với học sinh lớp 4
Trường tiểu học Quang Yên – Sông Lô – Vĩnh Phúc”.
Môn/nhóm môn: Âm nhạc
Tổ bộ môn: 1
Mã môn: 12
Người thực hiện: NGUYỄN VĂN THẾ
Điện thoại: 0986219985 Email:
MÃ SKKN
12

Sông Lô, năm 2014
MỤC LỤC
MỤC NỘI DUNG TRANG
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 5
1 Lý do chọn đề tài 5
2 Mục đích nghiên cứu. 6
3 Nhiệm vụ nghiên cứu. 7
4 Đối tượng và khách thể nghiên cứu. 7
5 Phạm vi nghiên cứu. 7
6 Phương pháp nghiên cứu 7
7 Cấu trúc của SKKN 8
PHẦN II. NỘI DUNG 8
Chương I: Vấn đề dạy học Âm nhạc cho học sinh
tiểu học trong giai đoạn hiện nay.
8
1 Cơ sở lí luận: 8
2 Thực trạng của vấn đề 9
Chương II. Những giải pháp đổi mới trong việc sử
dụng đồ dùng, thiết bị dạy học môn âm nhạc nhằm
nâng cao hiệu quả chất lượng việc dạy TĐN.
13
1 Cơ sở để xác lập biện pháp. 13
2 Biện pháp đổi mới 13
3 Kết quả thực hiện 22
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 24
1 Những bài học kinh nghiệm 24
2 Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm 24
3 Khả năng ứng dụng, triển khai 25
4 Những kiến nghị, đề xuất” 25
PHỤ LỤC 26

TÀI LIỆU THAM KHẢO 28
3
CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
STT Kí hiệu Nội dung thực hiện Ghi chú
1 NXB Nhà xuất bản
2 SGK Sách giáo khoa
3 SGV Sách giáo viên
4 TĐN Tập đọc nhạc
5 PPDH Phương pháp dạy học
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
1. Lý do chọn đề tài.
4
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan thông
qua sự biểu cảm của âm thanh. Ở nhà trường Tiểu học mục tiêu của việc học âm
nhạc là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề cơ bản về nghệ thuật âm nhạc để
hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo một sự nhận
thức về âm nhạc ở một mức độ nhất định, từ đó góp phần đào tạo có chất lượng
những lớp người phát triển một cách toàn diện cả về “Đức - Trí - Thể - Mĩ” trở
thành những công dân có ích cho xã hội.
Từ mục tiêu của môn học, chúng ta hiểu rằng: học âm nhạc ở trường tiểu học
không nhằm mục đích đào tạo ra những con người làm nghề chuyên về âm nhạc đó
là trở thành những diễn viên, những ca sĩ, nhạc sĩ mà mục đích chính là thông qua
việc dạy môn học này để tác động vào đời sống tinh thần của các em, nhằm thực
hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ cho học sinh. Muốn làm được
điều đó nhất thiết các em phải được tiếp cận với âm nhạc đích thực, bản thân các
em phải là người trực tiếp tham gia các hoạt động âm nhạc. Việc dạy âm nhạc sẽ
trang bị cho các em những kiến thức kĩ năng giúp khơi dậy sự say mê sáng tạo
trong hoạt động âm nhạc, làm cho đời sống tinh thần của các em thêm phong phú,
tạo điều kiện để các em hứng thú với các môn học khác cũng như hứng thú tham
gia vào các hoạt động ngoại khóa của nhà trường cũng như của địa phương.

Giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được trong mục đích
giáo dục hiện nay của chúng ta đó là đào tạo nên những con người phát triển một
cách toàn diện. Việc giáo dục một con người toàn diện không chỉ giáo dục cho họ
có một đạo đức tốt, có trình độ hiểu biết cao, nắm chắc các kiến thức khoa học và
xã hội, có sức khoẻ, biết lao động mà còn phải giáo dục cho họ biết nhìn nhận,
phân biệt, biết thưởng thức và biết làm đẹp cho cuộc sống. Một trong những con
đường giáo dục nhanh và hiệu quả nhất là giáo dục thông qua việc giảng dạy các
môn học nghệ thuật trong đó có bộ môn Âm nhạc. Âm nhạc là phương tiện hiệu
quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ, đặc biệt là ở bậc tiểu học, thông qua môn học này
đã hình thành cho các em những kiến thức ban đầu về ca hát, kiến thức về Âm
nhạc, đặc biệt là trang bị cho các em có một thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúp
các em phát triển toàn diện hơn, từ đó giúp các em học tốt các môn học khác.
5
Trong những năm gần đây, nắm bắt tình hình thực tế những đòi hỏi của sự phát
triển xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã điều chỉnh nội dung giáo dục nghệ thuật
trong nhà trường và đưa bộ môn âm nhạc trở thành môn học bắt buộc.
Bản thân tôi là giáo viên được phân công giảng dạy bộ môn, tôi nhận thấy
đại đa số các em rất thích ca hát nhưng lại ngán ngại tập đọc nhạc (sau đây gọi là
TĐN). Qua thực tế giảng dạy từ những năm trước đây. Tôi nhận thấy rằng trước
một bài TĐN, ghi chép nhạc, để các em hiểu, nắm được và thực hiện tốt yêu cầu
của bài người giáo viên cần có một phương pháp truyền đạt, hướng dẫn thật tốt ,
đơn giản nhưng lại hiệu quả nhất, để giúp các em nắm bắt, tiếp thu nhanh nhất kiến
thức bài học.
Đến lớp 4, ngoài việc học hát các em còn được tập đọc các bài tập đọc nhạc
với các hình tiết tấu đơn giản như: nốt trắng, nốt đen, móc đơn, dấu lặng đen, lặng
đơn, được ghép lời ca theo nhạc và được làm các bài tập âm nhạc đơn giản, vì vậy
việc học âm nhạc ở lớp 4 của học sinh tiểu học đã bắt đầu chuyển sang một giai
đoạn mới. Các em trực tiếp được tiếp xúc với các nốt nhạc trên khuông nhạc có
khoá nhạc (khóa son), đó là một phân môn mới, phân môn TĐN. Bên cạnh đó việc
rèn luyện khả năng nghe âm nhạc chuẩn xác, phát triển tai nghe góp phần vào việc

giáo dục văn hóa âm nhạc cho các em là điều rất cần thiết.
Những năm trước đây việc giảng dạy bộ môn này đều giao cho giáo viên
văn hóa giảng dạy, không có giáo viên chuyên ngành. Bên cạnh đó là đồ dùng dạy
học còn thiếu dường như là không có, đặc biệt là nhạc cụ, cùng với những phương
pháp giảng dạy cũ: chủ yếu là dạy hát và dạy đọc nhạc theo phương pháp truyền
miệng, do đó kết quả đạt được chưa cao, ít gây hứng thú cho các em trong việc học
tập và tiếp thu kiến thức của bộ môn. Từ thực tế đó, sau một thời gian công tác,
thực tế giảng dạy, tôi xin đưa ra một số phương pháp dạy TĐN cho học sinh tiểu
học cụ thể là đối với học sinh lớp 4 mà mình đã đúc kết và rút kinh nghiệm trong
quá trình giảng dạy cho học sinh tại nhà trường.
2. Mục đích nghiên cứu
- Mục đích của việc nghiên cứu là nắm bắt được được khả năng tiếp thu của
học sinh khi áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy.
6
- Tìm tòi, nghiên cứu, tìm ra nhiều các phương pháp, nhiều cách giảng dạy
nhằm lôi cuốn học sinh, giúp học sinh học thuộc, hát đúng và biết trình bày một
cách chủ động, sáng tạo trong bất kì bài tập đọc nhạc nào.
- Phân tích các ưu – nhược điểm trong các tiết dạy.
- Đề xuất các biện pháp tích cực để nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn
âm nhạc đặc biệt là việc học phân môn TĐN trong nhà trường Tiểu học .
- Giúp giáo viên dạy tốt, học sinh tiếp thu tốt phân môn TĐN.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Tìm ra những giải pháp, những phương pháp sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy
học cũng như các hình thức giảng dạy phân môn Tập đọc nhạc nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục của bộ môn âm nhạc trong nhà trường tiểu học.
- Qua quá trình nghiên cứu, giúp ta thấy được những ưu – nhược điểm còn
tồn tại qua đó có biện pháp đổi mới kịp thời hợp lí, làm cho học sinh thấy hứng thú,
say mê với môn học đặc biệt với phân môn Tập đọc nhạc
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Học sinh khối 4 trường TH Quang Yên – huyện Sông Lô – tỉnh Vĩnh Phúc.

- Nội dung chương trình, tài liệu SGK, giáo trình Âm nhạc khối lớp 4.
5. Phạm vi nghiên cứu:
- Thông quá quá trình thực tiễn giảng dạy từ khi về nhận công tác ở trường,
cũng như nắm bắt được thực tế giảng dạy của các trường bạn khác và nhận thấy
rằng kết quả thu được chưa cao. Tôi đã lên kế hoạch xây dựng đề tài nghiên cứu về
việc dạy phân môn TĐN của bộ môn âm nhạc trường tôi, cụ thể là ở khối lớp 4
trong năm học 2014 – 2015, bắt đầu từ tháng 8/2014 đến tháng 4/2015.
6. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp liên ngành.
- Nhóm phương háp lý luận: Tôi đã đọc và hiểu các tài liệu, văn kiện đại hội
Đảng, Luật giáo dục, Điều lệ trường Tiểu học, nhiệm vụ năm học.
- Nhóm nghiên cứu phương pháp thực tế:
7
+ Phương pháp trình bày một bài tập đọc nhạc.
+ Phương pháp thực hành, luyện tập.
+ Phương pháp dùng lời ( còn gọi là thuyết trình, diễn giảng).
+ Phương pháp trực quan (Là việc sử dụng các phương tiện dạy học như
nhạc cụ, băng đĩa nhạc, tranh ảnh….trong giờ lên lớp khiến cho những khái niệm
trừu tượng trở nên rõ ràng cụ thể
+ Phương pháp kiểm tra - đánh giá.
Trong các PPDH, không có PPDH nào là vạn năng, do đó người giáo viên
phải khéo léo phối kết hợp các PPDH trong giảng dạy để phát huy tính tích cực của
học sinh trong học tập. Để việc phối hợp các phương pháp trong giờ dạy để đạt
hiệu quả thì giáo viên cần lưu ý một số điều sau:
+ Phương pháp phải tương ứng với nội dung.
+ Phải nắm vững nội dung của bài (Nếu cần có thể bổ sung vào SGK những
tư liệu cần thiết nhằm làm phong phú cho bài học – tránh lan man, quá tải, thiếu
trọng tâm).
7. Cấu trúc của SKKN:
- Cấu trúc của SKKN được chia làm ba phần chính:

+ Phần I. Đặt vấn đề
+ Phần II. Nội dung
+ Phần III. Kết luận và kiến nghị.
PHẦN II. NỘI DUNG
Chương I : Vấn đề dạy học Âm nhạc cho học sinh tiểu học trong giai đoạn
hiện nay:
1. Cơ sở lí luận:
Xuất phát từ tự tế giảng dạy âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu học. Vấn
đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó không chỉ phụ
thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào phương pháp
8
truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các em
cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn thể xã hội.
Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, nó
khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách
tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự
đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu”, điều này không phải học sinh
nào cũng có được. Học âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn,
thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu nhạc, những lời ca, âm
nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm
xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài nhạc, từng câu
nhạc. Vậy làm thế nào để các em đọc đúng được bài TĐN ? Trước tiên các em
phải nắm vững kiến thức về âm nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc tương
ứng với độ cao âm thanh, các hình nốt nhạc tương ứng độ dài, giúp các em hiểu và
phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với lực độ và trường độ khác
nhau. Để các em có hứng thú trong học tập, người giáo viên cần tạo cho các em có
một tâm trạng thoải mái, một hứng thú tràn đầy khi học âm nhạc. Để làm được việc
đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là người giáo viên phải truyền tải chính xác
các kiến thức về âm nhạc. Là giáo viên được bồi dưỡng chuyên ngành âm nhạc tiểu
học, qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ môn, bản thân tôi ít nhiều đã đúc kết

được những kinh nghiệm trong công tác, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp
thu các kiến thức của môn học, đặc biệt là kiến thức đọc và ghi chép nhạc của các
em là chưa cao, nhiều em còn rất lúng túng, thiếu tự tin khi học TĐN.
2. Thực trạng của vấn đề
2.1. Thực trạng chung.
Thời gian qua, theo chủ chương của Bộ giáo dục, phương pháp dạy học đang
được ngày một cải tiến nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh. Đối với bộ môn âm nhạc là một môn nghệ thuật, giáo viên chuyên nhạc chưa
nhiều và ít có cơ hội giao lưu học tập chuyên môn nghiệp vụ do đó sự đồng đều và
thống nhất chưa cao.
Tâm lí nhiều người vẫn coi giảng dạy âm nhạc là một môn học phụ nên họ
chưa thực sự quan tâm và đầu tư đúng mức cho môn học này. Hơn nữa đối với bất
cứ môn học nào cũng vậy nếu phương pháp dạy học của người giáo viên không tốt
9
sẽ không thể nào gây được hứng thú cho học sinh như vậy hiệu quả tiết dạy sẽ
không cao. Ngược lại, nếu người giáo viên âm nhạc đã trang bị cho mình phương
pháp dạy học tốt mà lại bỏ qua việc giáo dục học sinh thông qua âm nhạc thì giáo
viên đã bỏ qua “một công cụ” giáo dục học sinh nhẹ nhàng mà hết sức hiệu quả.
(Vì trong chương trình tiểu học, âm nhạc có một ý nghĩa nhất định)
Các em chưa thực sự quan tâm tới môn âm nhạc coi đó là môn học phụ - các
em tập trung chủ yếu vào môn học như Toán, Tiếng Việt v…v…
2.2. Thực trạng ở trường Tiểu học Quang yên
Trường Tiểu học Quang Yên là một trường có phong trào văn hoá văn nghệ
khá tốt. Các hoạt động văn hoá văn nghệ diễn ra rất sôi nổi trong suốt những năm
học qua. Các hoạt động đó được tác động nhiều bởi bộ môn âm nhạc, trong đó góp
phần thành công không nhỏ là phân môn TĐN. TĐN là nền tảng để cho các em học
sinh hát đúng, chuẩn, thể hiện chính xác bài hát, đổi lại TĐN đòi hỏi thái độ học tập
nghiêm túc đúng đắn mang tính chính xác cao, vì vậy để các em học tốt và có hứng
thú học tập, đòi hỏi người thầy phải có một phương pháp truyền đạt, phương pháp
thu hút, tạo sự hứng thú cho các em, đây là một quá trình cần phải rèn luyện lâu

dài, bền vững, mang tính căn bản và hệ thống. Đa số các em do ít được tiếp xúc với
loại hình này nên còn thể hiện nhiều nhược điểm khi học tập. Vì vậy người giáo
viên phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ
năng cơ bản từ đó giúp các em phát triển tai nghe và khả năng thể hiện tốt các bài
tập đọc nhạc. Những năm trước đây, việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn
chế. Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức âm nhạc là hết sức khó
khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng. Việc truyền
thụ các kiến thức âm nhạc chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tuý, ít phát triển
khả năng tư duy của các em. Do đó không tạo được sự thu hút, ít gây hứng thú học
tập cho các em. Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường
Tiểu học Quang Yên, tôi đã tìm hiểu khả năng học TĐN của học sinh khối lớp 4.
Bằng việc quan sát thực tế các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức âm
nhạc và sự yêu thích học tập bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là có năng khiếu.
Còn lại các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên ít có sự sáng tạo trong vận
dụng kiến thức. Qua kiểm tra đọc một bài TĐN thì số lượng các em đọc tốt còn rất
khiêm tốn. Thực tế khi nghe các em thực hiện bài tập, bên cạnh những em trình bày
10
tự nhiên và thoải mái vẫn còn một số em chưa thực sự mạnh dạn, tự tin, chỉ đọc với
tính chất thuộc lòng, đọc nhạc thì chỉ đúng tên nốt mà chưa đúng trường độ, ngắt,
nghỉ tuỳ tiện không đúng tiết tấu của bài nhạc. Để thực hiện nhiệm vụ đổi mới
phương pháp dạy học của bộ giáo dục và đào về bộ môn âm nhạc ở trường tiểu học,
bản thân luôn tìm tòi học hỏi qua sách, báo, đài, phương tiện thông tin đại chúng và
rút kinh nghiệm từ thực tế giảng dạy…Từ đó chọn lọc ra các cách dạy hay, cụ thể
phù hợp với đặc điểm học sinh địa phương mình.
Đầu năm học 2014– 2015 tôi đã khảo sát chất lượng học phân môn TĐN ở
khối lớp 4, kết quả thu được như sau:
Lớp Sĩ số
Hoàn thành
tốt
% Hoàn thành %

Chưa hoàn
thành
%
4a1 25 6 24 12 48 7 28
4a2 21 5 23,8 11 52,4 5 23,8
4a3 23 5 21,74 11 47,83 7 30,43
4a4 22 4 18,2 12 54,5 6 27,3
4a5 22 4 18,2 10 45,4 8 36,4
Tôi nhận thấy kết quả như vậy là chưa đạt đối với việc học TĐN nhạc của
học sinh. Với nhu cầu xã hội ngày một phát triển đòi hỏi mỗi con người cũng cần
phải phát triển toàn diện. Âm nhạc là bộ môn vô cùng bổ ích nó giúp cho học sinh
phát triển được điều này.
2.3. Nguyên nhân của thực trạng.
Với đặc thù của từng vùng miền, Quang Yên là một xã thuộc huyện miền
núi, số dân đông, địa bàn rộng, nhiều dân tộc sinh sống. Các em học sinh chưa có
điều kiện tham gia các câu lạc bộ âm nhạc ở nhà thiếu nhi và chưa có điều kiện để
tham gia các chương trình văn nghệ lớn. Cho nên đại trà là thiếu sự tự tin, mạnh
dạn. Chính nguyên nhân này ít nhiều đã dẫn đến việc các giờ học âm nhạc thiếu đi
nét tự nhiên, nhẹ nhàng và sôi nổi.
11
Cơ sở vật chất: Trong các năm học cơ sở vật chất còn nghèo nàn. Chưa có
phòng học bộ môn, đồ dùng thiết bị dạy học bộ môn còn hạn chế. Tất cả những
nguyên nhân trên cho ta thấy rằng việc sử dụng đồ dùng dạy học và việc trang bị
phòng học bộ môn âm nhạc là rất quan trọng. Nó góp phần quyết định chất lượng
hiệu quả của một giờ học hát hay một giờ tập đọc nhạc.
Hiện nay, về cơ sở vật chất dành riêng cho bộ môn âm nhạc đã phần nào
được đảm bảo. Xong điều đó lại đòi hỏi người giáo viên cần phải làm gì để có thể
sử dụng đồ dùng một cách hiệu quả, đồ dùng nên đưa vào lúc nào, nên sử dụng như
thế nào. Và tránh tình trạng quá lạm dụng vào đồ dùng. Đồ dùng trực quan là yếu
tố giúp học sinh cảm nhận được cái chất của âm nhạc, chứ không phải một giờ

giảng tranh hay một giờ xem sử dụng dụng cụ âm nhạc.
2.3.1. Nhận thức quan điểm.
Đối với việc giáo dục âm nhạc trong nhà trường còn bị xem nhẹ và được coi
là bộ môn phụ. Sự biến đổi trong văn hoá thẩm mĩ tình cảm của thế hệ trẻ trong
thời buổi kinh tế thị trường, hội nhập đang diễn ra hết sức phức tạp, nhiều điều bất
cập khiến dư luận xã hội lo ngại.
Hiện nay cùng với quá trình phổ cập xã hội hoá các hoạt động văn hoá trong
đời sống cộng đồng, các trường học cũng đã giành nhiều sự chăm lo tổ chức sinh
hoạt văn hoá, văn nghệ cho học sinh. Xong việc dạy học và giáo dục thẩm mĩ nghệ
thuật cho học sinh thì vẫn chưa được coi trọng đúng mức, đặc biệt là việc đào tạo
bồi dưỡng, quản lý và sử dụng đội ngũ giáo viên dạy âm nhạc đang còn nhiều lúng
túng. Chịu sự ràng buộc bởi tổ chức và cơ chế dân sự theo số lượng biên chế tại các
cơ sở. Nhiều đội ngũ giáo viên dạy âm nhạc chủ đạo trong nhà trường Tiểu học,
THCS còn không có chỗ đứng hoặc đi làm việc khác. Có trường thì sử dụng giáo
viên thừa vào để dạy âm nhạc.
2.3.2. Tiểu kết:
Qua phần thực trạng và nguyên nhân của thực trạng chúng ta nhận thấy việc
giảng dạy âm nhạc nói chung và việc dạy TĐN nhạc nói riêng là một vấn đề cấp
bách và cần được quan tâm. Bên cạnh đó đội ngũ giáo viên cần phải có bề dày kinh
nghiệm, kiến thức nhằm đảm bảo các giờ dạy trên lớp đạt hiệu quả cao, đáp ứng
nhu cầu của ngành giáo dục phát triển một cách toàn diện.
12
Chương II. Những giải pháp đổi mới trong việc sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy
học môn âm nhạc nhằm nâng cao hiệu quả chất lượng việc dạy TĐN.
1. Cơ sở để xác lập biện pháp.
Để có một tiết học TĐN hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước tiên
người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể như
xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn âm nhạc. Ở lớp 3, các em đã được làm
quen với các kí hiệu âm nhạc: các hình nốt, khuông nhạc, khóa Son, sang lớp 4 các
em được làm quen với 8 bài tập đọc nhạc, các kỹ thuật đó được duy trì và nâng cao

dần khi các em học cao lên. Vì vậy, giáo viên phải nắm vững các phương pháp và
các bước trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học
cũng như phát triển các kỹnăng đã có của các em một cách tốt nhất.
2. Biện pháp đổi mới.
Ở các lớp dưới các em được làm quen với kỹ năng ca hát, phát âm quan sát
nghe và cảm thụ bài hát và tập hát truyền cảm và tập gõ đệm các kiểu cho đúng và
nhịp nhàng. Sang lớp 4 các kỹ thuật đó vẫn được duy trì nhưng được nâng cao hơn.
Ở lớp 4 các em được làm quen với một phân môn mới trong học âm nhạc đó là
phân môn TĐN, các em sẽ tiếp nhận ra âm thanh cao thấp tương ứng các vị trí nốt
nhạc trên khuông từ 2 đến 3 âm 4- 5 âm trong phạm vi quãng 8 và tập đọc một bài
nhạc . Vì vậy giáo viên phải nắm vững phương pháp và các bước trong giảng dạy
để truyền thụ lại cho các em kiến thức của bài học cũng như phát triển các kỹ năng
đã có của các em học sinh một cách tốt nhất. Để thực hiện tốt bài tập đọc nhạc cho
học sinh lớp 4 ta cần giải quyết các vấn đề sau.
2.1. hướng dẫn cho học sinh nắm rõ về lý thuyết âm nhạc :
Ở lớp 3 các em đã được học cơ bản về nhạc lý như khuông nhạc, khóa son,
dòng kẻ, khe nhạc, các hình nốt nhạc….Để có thể học tập đọc nhạc tốt phải nắm rõ
các kiến thức cơ bản về nhạc lý, khi nhìn vào bài TĐN các em mới đọc nhạc tốt
được.
Giáo viên cần ôn tập lại kiến thức cũ cho học sinh. Cho học sinh nhận biết lại
các hình nốt nhạc như nốt đen, nốt trắng, nốt móc đơn… dấu lặng đen, lặng đơn.
Có thể ôn tập với nhiều hình thức thông qua trò chơi nhận biết các nốt nhạc và tên
13
nốt nhạc như (Đô, rê, mi, pha, son, la, si) hoặc cho học sinh đọc tên nốt nhạc bằng
trò chơi khuông nhạc bàn tay đã học ở lớp 3.
Cho học sinh lên bảng đính tên nốt nhạc theo yêu cầu của giáo viên ví dụ:
giáo viên nói son đen, la trắng, mi móc đơn …học sinh đính nốt nhạc bằng bảng
nam châm đính nốt nhạc vào khuông nhạc đúng vị trí từ đó sẽ khắc sâu kiến thức trí
nhớ về vị trí nốt nhạc cho các em. Hoặc cho các em nhớ lại vị trí các nốt nhạc bằng
khuông nhạc bàn tay đã học ở lớp 3.

Giáo viên giới thiệu về cách đánh nhịp, vạch nhịp, vạch kết thúc bài về dấu
luyến, dấu quay lại…
2.2. Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc:
Nhằm giúp cho học sinh dễ nhớ tôi đã cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt
nhạc trên khuông thông qua các câu văn như sau:
Nốt Đô: giữa dòng kẻ phụ dưới
Nốt Rê: giữa khe phụ thứ nhất
Nốt Mi: ở giữa dòng kẻ thứ nhất
Nốt Pha: ở giữa khe thứ nhất
Nốt Son: ở giữa dòng kẻ thứ hai
Nốt La: ở giữa khe thứ hai
Nốt Si: ở giữa dòng kẻ thứ ba.
Chúng ta thường xuyên ôn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt
nhạc trên khuông nhạc bằng các câu văn này kết hợp sử dụng khuông nhạc bàn tay
để khắc sâu kiến thức cho học sinh.
Ở lớp 4, do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn TĐN đặt ra cho
các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân môn này,
các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người giáo viên phải giúp
các em nhận ra được âm thanh cao, thấp tương ứng với vị trí các nốt nhạc trên
khuông trong phạm vi 1 quãng 8. Sau đó, các em được tiếp cận với thang 5 âm: Đô
- Rê - Mi – Son – La và tiến tới thang 7 âm: Đô - Rê - Mi – Pha – Son La – Si
14
Về tiết tấu, các em được làm quen với các hình nốt móc đơn, nốt đen, nốt
trắng, lặng đen và chấm dôi. Cách dạy thực hành các hình nốt có thể thực hiện gõ
theo tiết tấu, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi các hình nốt: đơn, đen,
trắng, ta có thể thay bằng tiếng trống: Tùng, rinh
Việc giúp học sinh tập đọc 1 bài TĐN muốn thu được kết quả cũng phải
được thực hiện theo đúng các bước theo trình tự nhất định. Sau khi giới thiệu bài
TĐN, nếu như ở tập hát, bước đầu tiên là luyện thanh thì ở tập đọc nhạc sẽ phải là
luyện tập cao độ. Cho các em đọc lại cao độ của các nốt nhạc không chỉ giúp các

em khởi động giọng mà còn giúp các em nhớ vị trí các nốt trên khuông nhạc và
cảm nhận cao độ các nốt so với nhau. Muốn các em thực hiện tốt bài tập, giáo viên
phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu, nhận xét bài nhạc, bài TĐN có mấy nốt?
gồm những nốt gì? Rút ra thang âm cho học sinh đọc, có thể hoán đổi vị trí các nốt
nhạc để học sinh tìm tòi ở mức độ cao hơn nhằm kiểm tra tai nghe của các em. Về
trường độ gồm những hình nốt gì? Rút ra hình tiết tấu chung của bài tập cho học
sinh đọc tiết tấu. Trong bài có sử dụng các ký hiệu âm nhạc nào?. Mục tiêu của giai
đoạn này là làm thế nào để các em nắm bắt và thể hiện được hình tiết tấu chủ đạo
của bài. Việc thể hiện tiết tấu phải được kết hợp theo nhiều hình thức, có thể là vừa
đọc vừa vỗ tay, vừa đọc vừa gõ đệm nhạc cụ. Hình thức thể hiện cũng có thể là cả
lớp, theo tổ nhóm, cá nhân xen kẽ. Khi các em đã thực hiện tốt tiết tấu của bài, giáo
viên đàn để các em nghe và cảm nhận giai điệu theo tiết tấu, Đây là lúc bắt đầu tập
đọc bài nhạc, tập đọc từng câu theo đàn, giáo viên sửa lỗi truyền miệng. Luyện tập
củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá nhân. Khi các em đọc đúng cao độ, trường độ của
bài, mới chuyển sang ghép lời ca. Để các em có cảm nhận tốt hơn trong việc ghép
lời ca với nhạc, giáo viên nên cho các em tự ghép lời, sau đó, giáo viên đàn giai
điệu và hát mẫu lời ca để các em nghe, so sánh. Giáo viên bắt nhịp, học sinh đọc lại
nhạc và ghép lời ca. Giáo viên đàn lại từng câu, sửa lỗi cho các em. Giai đoạn này
đòi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ đệm nhạc cụ.
Cuối cùng là việc đánh giá, đây là giai đoạn động viên khích lệ các em học tập.
Phải thường xuyên động viên học sinh, việc động viên giúp cho các em chưa thể
hiện bài tập đọc nhạc tốt sẽ cố gắng học tập hơn.
15
2.3. Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc:
Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên
khuông cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như TĐN mang nhiều tính
chất trừu tượng vì nó còn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi chép nhạc
mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em ghi chép đơn
giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản không có nghĩa là không quan trọng,
ngược lại tập ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và TĐN để khắc

sâu kiến thức. Do đó đòi hỏi phải có sự chính xác tuyệt đối từng vị trí nốt trên
khuông nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em phải nhớ được tên các
nốt nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các hình nốt ra sao, các hình nốt đó có ý
nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc còn giúp các em ghi nhớ các
ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức đó hổ trợ cho việc tập đọc nhạc hoặc thực
hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả như: dấu luyến, dấu chấm dôi, dấu quay
lại, dấu hồi đoạn, dấu lặng đen, lặng đơn, ngắt câu,
Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện
một cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện
ngay tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp chỉ hướng dẫn các em cách
thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp còn việc
ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện ở nhà.
2.4. Thực hiện đúng cao độ và trường độ .
Học sinh tiểu học chưa có kiến thức về nhạc lý nhiều nên việc dạy bài tập
đọc nhạc tránh nhồi nhét cho học sinh những kiến thức trừu tượng mà phải chú ý
đến thực hành.
Thông thường người ta tách ra 2 yếu tố, đó là độ cao, độ dài của âm thanh để
luyện riêng, khi thuần thục mới ghép lại độ cao và độ dài cho học sinh.
2.4.1 Luyện tập về cao độ
Học sinh tiểu học chưa quen với độ cao các nốt nhạc nên luyện tập về cao độ
là rất khó đối với các em. Giáo viên dùng đàn organ đánh giai điệu một lần cho học
sinh nghe sau đó đàn từng câu học sinh nghe nhìn từng nốt nhạc để đọc. Với các
em phải tiến hành từ những âm dễ đọc nhất phù hợp tầm cữ giọng các em rồi mới
mở rộng thành 5 âm, 6 âm. Trước hết tập những vần ít âm với âm son làm trung
16
tâm như (mi son la son đô) đến quãng 5 (Rê mi pha son la hay Đô rê mi pha son).
Sau khi hình thành thang 5 âm ta dạy tiếp quãng 6 ghép lại (Đô rê mi pha son la) và
tùy vào từng bài tập đọc nhạc mà ta luyện cao độ cho phù hợp.
Giáo viên ghi chữ theo tên nốt ví dụ : Đô là Đ, rê là R, mi là M, pha là P, son
là S…cho học sinh dễ nhìn và nhớ đọc khi chưa quen.

Ví dụ cụ thể: luyện tập cao độ của bài TĐN số 2: Nắng vàng
&====r=========s========t=
=======v===="
Đô Rê Mi Son
(Đ) (R) (M) (S)
Giáo viên ghi thang âm của bài tập đọc nhạc vào bảng phụ sau đó đàn một
lần cho học sinh nghe cho học sinh đọc từng nốt của thang âm theo đàn khi học
sinh đọc tốt rồi giáo viên có thể cho học sinh đọc cao độ của bài tập đọc nhạc, cho
học sinh đọc theo cao độ từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp, hoặc cho đọc theo cặp
2 nốt trong phạm vi quãng tám. Quan trọng nhất là tập cao độ trên nền giai điệu của
bài tập đọc nhạc sẽ học để các em dễ dàng bắt vào cao độ của bài tập đọc nhạc.
2.4.2 Luyện tập về trường độ
Học sinh tiểu học nếu kết hợp đọc cao độ và tiết tấu ngay cùng một lúc sẽ
làm cho học sinh lúng túng nhất là đối với những học sinh không có năng khiếu. Để
học sinh tiếp thu một cách dễ dàng, giáo viên dạy luyện tập trường độ riêng bằng
cách gõ tiết tấu lấy đơn vị phách làm cơ sở có thể vỗ tay theo phách hoặc theo tiết
tấu.
Giáo viên ghi tiết tấu của bài TĐN vào bảng phụ cho học sinh luyện tập tiết
tấu của bài. Có thể cho học sinh vỗ tay hoặc dùng thanh phách nhạc cụ để gõ. Để
học sinh thích thú tạo không khí sinh động giáo viên có thể cho các em gõ tiết tấu
và đọc bằng các tiếng tượng thanh ví dụ như: rinh, tùng, cắc, ếch, ộp…. hoặc đọc
các âm với những tên gần gũi với ký hiệu âm nhạc như nốt đen đọc là “đen”, nốt
móc đơn đọc là “đơn”, dấu lặng đọc là “lặng”, nốt trắng đọc là “trắng”.
17
Luyện tập tiết tấu giúp các em biết độ dài các nốt nhạc, luyện tập tiết tấu dựa
vào từng bài tập đọc nhạc.
Luyện tập đọc tiết tấu bằng âm tượng thanh kết hợp vỗ tay hoặc gõ đệm bằng
nhạc cụ làm cho lớp học sinh động học sinh khắc sâu kiến thức .
Khi học sinh luyện tập tiết tấu tốt thì học sinh sẽ áp dụng vào bài TĐN tốt
hơn.

Trong quá trình giảng dạy thực hành luyện tập tiết tấu giáo viên phải vận
dụng các phương pháp linh hoạt hoặc dưới dạng trò chơi tổ chức nhóm, tổ, bàn …
học sinh luyện tập phù hợp với từng bài.
Ví dụ: tiết tấu bài TĐN số 1: Son La Son
@ q q | h | q q | h ||
Đen đen trắng, đen đen trắng.
(Học sinh đọc tên hình nốt kết hợp gõ tiết tấu)
@ q q | h | q q | h ||
Ring ring tùng, rinh rinh tùng
(Học sinh thay tên hình nốt bằng các từ tượng thanh kết hợp gõ tiết tấu)
Phải nói là có rất nhiều cách cho học sinh tiếp cận với các hình nốt và tập thể
hiện đúng mối quan hệ trường độ của các âm thanh trong một tiết tấu cụ thể. Điều
đó người giáo viên có sự suy nghĩ và sáng tạo thêm các biện pháp mới nhằm giúp
học sinh tiếp thu nhanh luyện tập tiết tấu tốt nhất.
Muốn thực hiện tốt bài TĐN ta cần phải thực hiện đúng quy trình bài tập
đọc nhạc.
2.4.3 . Thực hiện đúng quy trình khi dạy bài TĐN
Việc giúp học sinh tập đọc một bài TĐN muốn thu được kết quả tốt cũng
phải được thực hiện đúng các bước theo trình tự nhất định .
Ở lớp 4 có tổng cộng 8 bài TĐN từ bài tập đọc nhạc số 1 đến bài tập đọc
nhạc số 8 các bài TĐN đều có lời ca dài không quá 16 ô nhịp tất cả đều viết ở nhịp
18
2/4. Vì mới tiếp cận nên giáo viên hướng dẫn học sinh thực hành các bài TĐN
riêng cho từng bài về cao độ, tiết tấu và phải thực hành đúng quy trình bài tập nhạc.
- Trước khi vào bài TĐN giáo viên giới thiệu bài TĐN.
- Học sinh xác định âm cao, thấp, trung bình và tập nói tên nốt nhạc ví dụ
như son đen, la trắng (chưa đọc cao độ các nốt).
-Tập tiết tấu
Tùy theo từng bài TĐN mà tập các hình tiết tấu khác nhau
Ví dụ: Bài TĐN số 2: Nắng vàng

Hình tiết tấu phải tập là:
@ q q | q q | q q |
h ||
Đen đen đen đen đen đen trắng
Bài TĐN số 3: Cùng bước đều.
Hình tiết tấu phải tập là:
@ q q | q q | h | q q | q q
| h ||
Đen đen đen đen trắng, đen đen đen đen trắng
Giáo viên cần gõ tiết tấu trong bài TĐN, học sinh nghe và thực hiện lại,
miệng đọc tay gõ theo tiết tấu…
Nói tên nốt theo tiết tấu học sinh nói tên các nốt nhạc có trong bài TĐN theo
tiết tấu kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
- Đọc cao độ
Giáo viên đàn cao độ các nốt có trong bài TĐN, hoc sinh nghe và
đọc theo ( đọc từ thấp lên cao, từ cao xuống thấp sau đó đọc đảo vị trí các nốt, hoạt
động này có thể thay thế cho phần luyện thanh khởi động giọng.
19
Giáo viên đàn giai điệu từng chuỗi âm thanh ngắn khoảng 2 đến 3 lần học
sinh lắng nghe và đọc nhẩm. Học sinh đọc cao độ theo thang âm lên và thang âm
xuống.
Học sinh đọc nhạc từng câu ngắn giáo viên đàn từng chuỗi âm thanh ngắn
khoảng 2 đến 3 lần học sinh lắng nghe và nhẩm theo. Khi giáo viên bắt nhịp thì học
sinh hòa giọng vào với đàn. Với cách làm như vậy giáo viên không phải đọc mẫu
mà tự học sinh lắng nghe âm thanh và tự đọc bài theo những gì các em cảm nhận
được. Các em sẽ rất thích thú vì tự mình khám phá giai điệu của bài TĐN và tự
ghép được lời ca và sẽ thích thú hơn nữa khi các em được nghe trọn vẹn bài hát có
đoạn trích là bài TĐN mà các em vừa học, giáo viên nghe và nhận xét sửa sai nếu
học sinh đọc chưa đúng yêu cầu.
Giáo viên đàn giai điệu cả bài TĐN để học sinh tự đọc nhạc hòa với tiếng

đàn, vừa đọc kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
Học sinh đọc nhạc cả bài lần nữa giáo viên không sử dụng nhạc cụ mà lắng
nghe học sinh đọc để phát hiện chỗ sai hướng dẫn các em sửa sai.
Học sinh ghép lời ca, giáo viên đàn giai điệu cả bài TĐN để học sinh tự đọc
nhạc và hát lời có thể chia một dãy đọc nhạc một dãy hát lời hoặc cho các tổ luân
phiên nhau.
Đọc nhạc và gõ đệm, học sinh đọc nhạc và hát lời bài TĐN, đến đây không
gõ theo tiết tấu nữa mà chuyển sang gõ phách, vì phách là đơn vị cơ bản của trường
độ).
Củng cố kiểm tra, giáo viên cho tổ nhóm hay chỉ định các cá nhân trình bày
bài TĐN, giáo viên nhận xét khen học sinh thực hiện tốt và nhẹ nhàng động viên
sửa sai học sinh thực hiện chưa đúng yêu cầu.
Để thực hiên được điều này người giáo viên cần :
- Chuẩn xác về cao độ, không được chênh phô, tiết tấu phải chính xác.
- Kết hợp âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác cao độ của học sinh khi
đọc bài TĐN.
- Kết hợp trò chơi như đọc tiết tấu theo âm thanh của các nhạc cụ thi đua đọc
nhạc theo tổ để tạo không khí sôi nổi trong lớp học.
20
Củng cố kiểm tra giáo viên chỉ định tổ nhóm cá nhân TĐN giáo viên hướng
dẫn học sinh đọc đúng và sửa sai học sinh đọc chưa đạt.
Cần lưu ý khi dạy bài TĐN học sinh tự lắng nghe tiếng đàn mẫu của giáo
viên để cảm âm từ đó vận dụng để TĐN , giáo viên đừng bao giờ dạy một cách
truyền khẩu hát nốt nhạc ngoại trừ những học sinh chậm và không có năng khiếu và
tuyệt đối không được để học sinh đó đứng ngoài tiết học.
2.4.4. Hướng dẫn học sinh đọc nhạc và ghép lời ca đều giọng, diễn cảm rõ lời.
Các em đọc nhạc và ghép lời ca không đều là do các em không tập trung lắng
nghe khi giáo viên bắt giọng và các em bị cuốn nhịp, không đọc đúng nhịp không
giữ được nhịp độ ban đầu và có xu hướng nhanh dần lên.
Muốn học sinh đọc đúng nhạc hát lời ca đều giọng diễn cảm giáo viên phải

chú ý bắt giọng tạo được sự chú ý của học sinh.
Dạy học sinh chính xác về cao độ và trường độ, cho học sinh đọc nhạc và hát
lời ca kết hợp gõ đệm theo phách, tiết tấu lời ca đều chính xác sẽ giúp học sinh hát
lời chính xác và đúng nhịp. Kết hợp với âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác
cao độ của học sinh khi đọc bài.
Học sinh nghe và nhận xét bạn, giáo viên nhận xét chung sửa sai uốn nắn kịp
thời động viên học sinh hát sai để giúp các em hát đúng.
Một số bài TĐN nhạc, ở cuối câu có chỗ ngân dài 2 hoặc 3 phách thì giáo
viên nên đếm phách để học sinh ngân cho đủ và kết hợp vỗ tay theo phách học sinh
sẽ hát và ngân cho đủ, kết hợp vỗ tay theo phách học sinh sẽ hát đúng trường độ .
Sau khi TĐN xong muốn ghép lời ca diễn cảm và đúng trước hết các em
phải thực hiện đúng cao độ, trường độ như đã nêu trên.
Giáo viên nên giới thiệu nội dung bài TĐN nói về điều gì, sắc thái thể hiện ra
sao, vui hay êm dịu… nhất là khi hát phải thể hiện được giai điệu tiết tấu của bài
hát phải đưa tâm hồn của mình hòa quyện vào lời hát, phải có cảm xúc khi hát thể
hiện được tâm hồn của mình vào nội dung tác phẩm như (tình bạn bè, cha mẹ, thầy
cô quê hương, mái trường…).
Hướng dẫn các em phát âm rõ lời, chính xác gọn tiếng chỗ nào luyến lên hay
luyến xuống phải thể hiện được.
21
Trong lúc TĐN không nên cho các em đọc to quá gây ra khan tiếng mệt
giọng ảnh hưởng đến giọng và không thể hiện nội dung bài tập.
Giáo viên khi bắt giọng cho học sinh đọc nhạc phải bắt giọng cho chuẩn xác
hoặc có thể bắt giọng bằng sử dụng nhạc cụ để bắt giọng vào cho đúng và chuẩn
xác.
2.4.5. Ôn tập bài TĐN
Chương trình âm nhạc ở tiểu học không tách biệt TĐN thành 1 tiết học riêng
mà thường kết hợp trong 2 nội dung trong một tiết học như ôn tập bài hát kết hợp
học bài TĐN, hoặc ôn tập bài hát với ôn tập bài TĐN, hoặc học bài hát với phát
triển khả năng nghe nhạc, kể chuyện Âm nhạc.

Ở tiết ôn tập bài TĐN cho học sinh nhớ lại tên nốt nhạc đọc đúng yêu cầu bài
tập đọc nhạc đúng trường độ cao độ bài tập đọc nhạc và ghép lời ca diễn cảm có thể
kết hợp múa vận động phụ họa.
Giáo viên gõ tiết tấu học sinh nghe thực hiện lại.
Cho học sinh nghe lại giai điệu bài TĐN. Giáo viên đàn giai điệu học sinh
đọc nhạc và hát lời kết hợp gõ đệm theo phách theo tiết tấu, theo nhịp. Giáo viên
chỉ định học sinh trình bày cá nhân, theo nhóm, tổ….yêu cầu học sinh TĐN đúng
và thể hiện được tính chất mềm mại của giai điệu đã học.
Cho học sinh TĐN các nhóm đối đáp hoặc nối tiếp nhau, hoặc TĐN kết hợp
với trò chơi.
Để nâng cao hơn về cảm thụ âm nhạc giáo viên đàn chuỗi âm thanh ngắn (4
đến 5 nốt ) học sinh chú ý lắng nghe nhận biết đó là giai điệu câu nhạc nào và đọc
cả câu. Học sinh đọc nhạc hát lời và nói lên cảm nhận của mình về giai điệu lời ca
của cả bài TĐN. Và có thể nâng cao hơn giáo viên yêu cầu học sinh tập đặt lời ca
mới cho bài TĐN.
Ví dụ : Giáo viên đàn nốt (Đô, rê, mi – mi , mi, mi) giai điệu trong bài TĐN
số 4: Con chim ri . Học sinh sẽ nhận ra chính là các ca từ Đô Rê Mi con chim
ri và qua đó các em tập đặt lời ca mới cho 6 nốt nhạc trên ví dụ như: Vào đây chơi
các bạn ơi…
22
Cho học sinh tập đặt lời ca mới theo nhóm và lên trình bày trước lớp. Giáo
viên nhận xét khen ngợi.
3. Kết quả thực hiện
Sau khi tôi áp dụng giảng dạy môn âm nhạc với các biện pháp trên thấy rằng
có kết quả chuyển biến. Cụ thể các em học sinh lớp 4 khi TĐN đã tiến bộ rõ rệt,
tiếp thu rất mau và thực hiện rất tốt khi học TĐN, các em thể hiện đúng cao độ,
trường độ đọc nhạc và ghép lời ca đều giọng, diễn cảm rõ lời không còn hát ê a
nhạc một nơi lời một nơi các em hát thật gọn tiếng, biết phân biệt được chỗ nào cần
hát nhẹ hay vừa hoặc nhấn mạnh giọng và ngân dài đủ đúng và hát thật diễn cảm
thể hiện rõ tình cảm nội dung tác phẩm

Kết quả đánh giá học lực môn âm nhạc cuối học kì I năm học 2014-2015 của
khối 4 tỉ lệ học sinh hoàn thành tốt tăng hơn khỏang 26%, số học sinh hoàn thành
tăng cao, học sinh chưa hoàn thành giảm xuống còn không đáng kể trong đó phần
TĐN các em thể hiện được tốt hơn cụ thể như sau:
Lớp Sĩ số
Hoàn thành
tốt
% Hoàn thành %
Chưa hoàn
thành
%
4a1 25 8 32 17 68 0 0
4a2 21 6 28,6 14 66,7 1 4,7
4a3 23 6 26,1 15 65,2 2 8,7
4a4 22 5 22,7 15 68,2 2 9,1
4a5 22 5 22,72 14 63,64 3 13,64
TĐN là phân môn khó học, việc giảng dạy cho học sinh cấp tiểu học đòi hỏi
phải có những phương pháp, biện pháp đặc thù riêng. Hơn nữa người giáo viên còn
phải biết lựa chọn và áp dụng từng phương pháp, biện pháp sao cho phù hợp với
từng đối tượng học sinh. Về phía bản thân, với một số phương pháp, biện pháp nêu
trên, qua thực tế giảng dạy tại trường, tôi nhận thấy hiệu quả của các phương pháp,
biện pháp này là khá cao. Tuy nhiên, khi vận dụng những phương pháp, biện pháp
này, giáo viên có thể tuỳ cơ ứng biến sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh, từng đối
23
tượng cụ thể để thu được kết quả tốt nhất. Và điều quan trọng là chúng ta cùng
nhau xây dựng nên những phương pháp, biện pháp giảng dạy hay nhất, phù hợp
nhất đối với phân môn TĐN để kết quả học tập của các em ngày càng được nâng
cao hơn.
Qua đề tài này tôi muốn trao đổi với quý đồng nghiệp về vấn đề học âm nhạc
nói chung và học phân môn TĐN nói riêng sẽ làm cho con người thoải mái, hứng

thú hơn khi học tập môn âm nhạc cũng như học các môn học khác, giáo dục âm
nhạc cùng với giáo dục các môn học khác lập nên một nền giáo dục toàn diện để
đào tạo một thế hệ trẻ đủ năng lực, đầy tự tin trở thành người chủ tương lai của đất
nước.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Những bài học kinh nghiệm
Khả năng nhận thức của con người nói chung, của học sinh tiểu học nói riêng
là rất lớn và sẵn có. Điều cơ bản là người giáo viên giảng dạy phải nắm được đối
tượng, tìm hiểu cụ thể những sở thích của các em để tìm ra phương pháp, biện pháp
giảng dạy thích hợp nhất giúp các em tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và tạo sự
say mê trong việc vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. Để dạy tốt
bộ môn âm nhạc nói chung và làm thế nào để học sinh thực hiện tốt bài TĐN nói
riêng thì bản thân người giáo viên phải tường xuyên học hỏi tu dưỡng về chuyên
môn âm nhạc luôn đổi mới phương pháp dạy học, học hỏi ở đồng nghiệp và rút
kinh nghiệm thực tế trên bục giảng qua từng tiết dạy. Giáo viên phải tìm hiểu kỹ
bài học phân phối chương trình có thể sưu tầm thêm tài liệu tham khảo tạp chí giáo
dục tiểu học nâng cao sự hiểu biết cho bản thân.
Lắng nghe những ý kiến chỉ đạo của các chuyên viên để rút ra phương pháp
giảng dạy tốt nhất.
Chuẩn bị các đồ dùng và phương tiện dạy học như băng cassett, đĩa CD, máy
hát, tranh ảnh minh họa, bố trí thời gian hợp lý cho từng phân môn.
Điều chỉnh chương trình cho phù hợp cho từng khối lớp, từng đối tượng học
sinh.
24