Thực trạng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc tại BHXH thị xã Hồng Lĩnh – Hà Tĩnh giai đoạn 2008-2010

Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, em xin trân trọng
cảm ơn các thầy cô giáo Trường Đại học Lao động - Xã hội đã tận tình
giảng dạy, rèn luyện, giúp đỡ em trong suốt 4 năm học vừa qua. Đặc biệt
em xin trân trọng cảm ơn Th.s Phạm Đỗ Dũng đã trực tiếp hướng dẫn, tận
tình chỉ bảo để em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Em cũng chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, Phòng tổ chức- Hành
chính, đặc biệt là Phòng thu của BHXH thị xã Hồng Lĩnh – Hà Tĩnh đã
giúp đỡ, tạo điều kiện cung cấp tài liệu, số liệu để em hoàn thành khóa
luận.
Dù cố gắng rất nhiều, song do thời gian và kiến thức có hạn nên
khóa luận này chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong
nhận được sự góp ý của thày cô giáo, bạn bè và những người quan tâm đến
đề tài này.
Em xin chân thành cảm ơn.
Hà Nội, ngày… tháng…. năm 2011
Sinh viên

Trương Thị Ngọc Linh
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi;
Các số liệu, kết quả nêu trong khóa luận là trung thực và xuất phát từ
tình hình thực tế của đơn vị thực tập.

Sinh viên

Trương Thị Ngọc Linh
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
Tên viết tắt Tên đầy đủ
ASXH: An sinh xã hội
BHXH: Bảo hiểm xã hội
BHYT: Bảo hiểm y tế
DN: Doanh nghiệp
HCSN: Hành chính sự nghiệp
HĐLĐ: Hợp đồng lao động
HĐND: Hội đồng nhân dân
HTX: Hợp tác xã
LĐTB &XH: Lao động thương binh và xã hội
NLĐ: Người lao động
NSNN: Ngân sách Nhà nước
NSDLĐ: Người sử dụng lao động
TL-TC: Tiền lương- Tiền công
TNLĐ- BNN: Tai nạn lao động- Bệnh nghề nghiệp
UBND: Ủy ban nhân dân
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................................................2
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................................................2
MỤC LỤC...........................................................................................................................................3
DANH MỤC BẢNG BIỂU.....................................................................................................................1
Danh mục các bảng số liệu:...............................................................................................................1
Bảng...................................................................................................................................................1
Tên bảng............................................................................................................................................1
Trang...........................................................................................................................................1
Bảng 1................................................................................................................................................1
25................................................................................................................................................1
Bảng 2:...............................................................................................................................................1
Số lượng đơn vị tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)..........................1
26................................................................................................................................................1
Bảng 3................................................................................................................................................1
27................................................................................................................................................1
Bảng 4:...............................................................................................................................................1
Cơ cấu số đơn vị SDLĐ tham gia BHXH theo khối tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010).............1
28................................................................................................................................................1
Bảng 5:...............................................................................................................................................1
Cơ cấu số lao động tham gia BHXH theo khối tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)...................1
29................................................................................................................................................1
Bảng 6:...............................................................................................................................................1
Tổng quỹ lương trích nộp BHXH của các đơn vị trên địa bàn Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)..........1
31................................................................................................................................................1
Bảng 7:...............................................................................................................................................1
Tình hình thực hiện kế hoạch thu BHXH tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)...........................1
32................................................................................................................................................1
Bảng 8:...............................................................................................................................................1
Báo cáo thu BHXH bắt buộc khối DN Nhà nước tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)................1
33................................................................................................................................................1
Bảng 9:...............................................................................................................................................1

Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
Báo cáo thu BHXH bắt buộc khối HCSN, Đảng, Đoàn thể tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)..1
34................................................................................................................................................1
Bảng 10:.............................................................................................................................................1
35................................................................................................................................................1
Bảng 11:.............................................................................................................................................1
Báo cáo thu BHXH bắt buộc của khối ngoài công lập; HTX; xã, phường, thị trấn; hộ kinh doanh cá
thể.....................................................................................................................................................1
(2008-2010)......................................................................................................................................1
36................................................................................................................................................1
Bảng 12:.............................................................................................................................................1
Số nợ BHXH xét theo khối tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2009)..................................................1
37................................................................................................................................................1
Bảng 13:.............................................................................................................................................1
38.......................................................................................................................................................1
Danh mục sơ đồ, biểu đồ:.................................................................................................................2
Biểu đồ..............................................................................................................................................2
Tên biểu đồ........................................................................................................................................2
Trang..................................................................................................................................................2
Sơ đồ 1:.............................................................................................................................................2
Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy BHXH thị xã Hồng Lĩnh.......................................................................2
24.................................................................................................................................................2
Biểu đồ 1:..........................................................................................................................................2
29.......................................................................................................................................................2
Biểu đồ 2:..........................................................................................................................................2
Thể hiện cơ cấu lao động tham gia BHXH theo khối của BHXH Thị xã Hồng Lĩnh năm 2010...........2

30.......................................................................................................................................................2
Biểu đồ 3............................................................................................................................................2
32.......................................................................................................................................................2
LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................................................................1
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
1.Lý do chọn đề tài ...........................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ
HỘI.....................................................................................................................................................3
1.1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI................................................................................3
1.1.1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội...............................................................................................3
1.1.2. Vai trò của Bảo hiểm xã hội.............................................................................................3
1.1.3. Quỹ Bảo hiểm xã hội.........................................................................................................5
1.1.3.1. Khái niệm về quỹ Bảo hiểm xã hội.................................................................................5
1.1.3.2 Đặc điểm quỹ Bảo hiểm xã hội.......................................................................................6
1.1.3.3 Nguồn hình thành quỹ BHXH..........................................................................................7
1.1.3.4. Mục đích sử dụng quỹ BHXH.........................................................................................8
1.2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI.....................................................9
1.2.1 Khái niệm thu BHXH...........................................................................................................9
1.2.2. Vai trò của công tác thu BHXH .......................................................................................10
1.2.3. Nội dung của công tác thu BHXH bắt buộc.....................................................................11
1.2.3.1 Đối tượng thu BHXH bắt buộc......................................................................................11
1.2.3.2 Tiền lương- tiền công làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc..............................................12
1.2.3.3 Mức thu và phương thức thu BHXH bắt buộc..............................................................13
1.2.3.4. Quy trình thu- nộp BHXH bắt buộc..............................................................................14
1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CÔNG TÁC THU BHXH......................................................17
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TẠI BHXH THỊ XÃ HỒNG

LĨNH.................................................................................................................................................20
2.1. VÀI NÉT GIỚI THIỆU VỀ THỊ XÃ HỒNG LĨNH VÀ CƠ QUAN BHXH THỊ XÃ HỒNG LĨNH.............20
2.1.1. Đặc điểm kinh tế xã hội Thị xã Hồng Lĩnh ............................................................................20
2.1.2. Sơ lược vế cơ quan BHXH thị xã Hồng Lĩnh..........................................................................21
2.1.2.1. Lịch sử hình thành.......................................................................................................21
2.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ và của BHXH thị xã Hồng Lĩnh. .................................................21
b. Nhiệm vụ và quyền hạn:.......................................................................................................21
2.1.2.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy BHXH Thị xã Hồng Lĩnh..........................................................23
Là cơ quan BHXH cấp Thị xã, BHXH Thị xã Hồng Lĩnh có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài
khoản riêng. Tổ chức bộ máy quản lý của cơ quan không chia thành các phòng ban mà được
chia thành 5 bộ phận chính. Các bộ phận có quan hệ mật thiết với nhau, mang tính chất
tương hỗ để cùng thực hiện mục tiêu chung do cơ quan đề ra..............................................23
2.1.2.4. Đội ngũ cán bộ của BHXH Thị xã Hồng Lĩnh................................................................24
2.1.2.5. Cơ sở vật chất kỹ thuật của BHXH Thị xã Hồng Lĩnh...................................................25
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
2.2.THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THU BHXH TẠI THỊ XÃ HỒNG LĨNH - HÀ TĨNH GIAI ĐOẠN 2008-
2010.............................................................................................................................................25
2.2.1. Đối tượng thu và mức thu BHXH....................................................................................25
2.2.1.1. Đối tượng thu BHXH. ..................................................................................................25
2.2.1.2. Mức thu BHXH.............................................................................................................30
2.2.2. Tình hình thực hiện kế hoạch thu...................................................................................31
2.2.3. Kết quả công tác thu BHXH bắt buộc xét theo khối.......................................................32
2.2.3.1. Khối Doanh nghiệp Nhà nước. ..........................................................................32
2.2.3.2. Khối Hành chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể...............................................................33
2.2.3.3. Khối Doanh Nghiệp ngoài quốc doanh........................................................................34
2.2.3.4. Các khối khác ( Khối ngoài công lập; HTX; Xã, phường, Thị trấn; Hộ kinh doanh cá

thể, tổ hợp tác).........................................................................................................................35
2.2.4. Tình trạng nợ đọng BHXH tại Thị xã Hồng Lĩnh..............................................................36
2.3. MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ VỀ CÔNG TÁC THU BHXH BẮT BUỘC Ở THỊ XÃ HỒNG LĨNH GIAI
ĐOẠN 2008-2010........................................................................................................................38
2.3.1. Những kết quả đạt được................................................................................................38
2.3.2. Những hạn chế còn tồn tại.............................................................................................39
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế...................................................................................40
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THU BHXH
BẮT BUỘC TẠI THỊ XÃ HỒNG LĨNH - HÀ TĨNH.................................................................................42
3.1. ĐỊNH HƯỚNG VỀ CÔNG TÁC THU BHXH TRONG NHỮNG NĂM TỚI CỦA BHXH THỊ XÃ
HỒNG LĨNH..................................................................................................................................42
3.1.1.Định hướng về công tác BHXH.......................................................................................42
3.1.2. Định hướng về công tác thu BHXH.................................................................................43
3.2.MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THỰC HIỆN TỐT CÔNG TÁC THU BHXH BẮT BUỘC TẠI CƠ
QUAN BHXH THỊ XÃ HỒNG LĨNH – HÀ TĨNH...............................................................................43
3.2.1. Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ BHXH.................................................................43
Muốn làm tốt công tác thu đúng, thu đủ, thu kịp thời BHXH thì mỗi cán bộ thu phải am hiểu
chính sách chế độ, nhiệt tình, sẵn sàng hướng dẫn tuyên truyền cho NLĐ, NSDLĐ ở mọi lúc
và mọi nơi làm sao cho họ hiểu và sẽ sẵn sàng tham gia đóng BHXH.....................................43
Mặt khác, cũng phải tạo thái độ, tác phong làm việc hiệu quả, chuyên nghiệp nhưng không
nên quá cứng nhắc mà cần phải khéo léo, mềm mỏng trong những trường hợp cần thiết.
Chính vì thế mà hoàn thiện công tác xây dựng đội ngũ cán bộ là một trong những biện pháp
khả quan và tối ưu với mục đích chính là nhằm mở rộng đối tượng tham gia BHXH và cao
hơn nữa là để phát triển hệ thống BHXH nước Việt Nam. Hiện nay, BHXH Thị xã Hồng Lĩnh
cần thực hiện song song các chương trình sau: ......................................................................44
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp

Một là, BHXH thị xã Hồng Lĩnh cần phải sắp xếp tổ chức cán bộ theo hướng chuyên sâu, cần
phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của từng bộ phận, từng cá nhân và phải
chịu trách nhiệm trực tiếp với Giám đốc cơ quan BHXH. Tuyển dụng những nhân sự chuyên
ngành được đào tạo bài bản góp phần chuyên nghiệp hóa trong công tác BHXH. Trong quá
trình tổ chức thực hiện công tác quản lý cán bộ BHXH thị xã cần thực hiện đúng theo phân
cấp quản lý nhất là trong việc xét tuyển hợp đồng lao động đảm bảo dân chủ, công khai,
công tác bổ nhiệm cán bộ quản lý đúng quy trình tiêu chuẩn. Việc bố trí, sử dụng, bổ nhiệm
và điều động cán bộ đều căn cứ vào tình hình đội ngũ của cán bộ hiện có ở cơ sở để bố trí,
sử dụng cho phù hợp. ..............................................................................................................44
Hiện nay số cán bộ công chức, viên chức trong cơ quan BHXH Thị xã Hồng Lĩnh nhìn chung
còn mỏng so với số người tham gia BHXH ở trong Thị xã. Mỗi người lại phụ trách một khối
công việc khá lớn nên phải có kế hoạch thực hiện cụ thể và khoa học, trong công tác thu thì
cán bộ phòng thu cần tăng cường hơn nữa công tác thu này ngay từ đầu tháng, đầu quý.
Nên đảm bảo thu đủ, thu đúng, thu kịp thời. .........................................................................44
Hai là, BHXH Thị xã Hồng Lĩnh cần xây dựng cơ chế phối hợp với các ban ngành, đoàn thể
của thị xã để thực hiện tốt chính sách BHXH đối với NLĐ. Chủ động đôn đốc kiểm tra, giám
sát việc thu nộp BHXH nhất là những đơn vị cố tình vi phạm thì phải xử lý kịp thời nâng cao
hiệu quả công tác quản lý và thu BHXH. Địa bàn của Thị xã Hồng Lĩnh cũng không quá rộng
nên việc phối hợp giữa các ban ngành rất khả quan, không những dễ quản lý trên sổ sách mà
trên thực tế nếu biết tận dụng tối đa biện pháp này thì việc quản lý theo cách này được tiến
hành tốt hơn.............................................................................................................................44
3.2.2. Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền....................................................................45
3.2.3. Quản lý chặt chẽ đối tượng tham gia BHXH...................................................................48
3.3. MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ......................................................................................................49
3.3.1. Khuyến nghị với cơ quan BHXH Tỉnh Hà Tĩnh. ...............................................................49
3.3.2. Khuyến nghị với Sở Lao Động Thương Binh và Xã Hội...................................................50
KẾT LUẬN.........................................................................................................................................51
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................52
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN.....................................................................................53
NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI PHẢN BIỆN................................................................................................54

Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Danh mục các bảng số liệu:
Bảng Tên bảng Trang
Bảng 1
Cơ cấu cán bộ công chức, viên chức BHXH thị xã Hồng
Lĩnh
25
Bảng 2:
Số lượng đơn vị tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH thị
xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
26
Bảng 3
Số lượng lao động tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH
thị xã Hồng Lĩnh (2008- 2010)
27
Bảng 4:
Cơ cấu số đơn vị SDLĐ tham gia BHXH theo khối tại
BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
28
Bảng 5:
Cơ cấu số lao động tham gia BHXH theo khối tại BHXH
Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
29
Bảng 6:
Tổng quỹ lương trích nộp BHXH của các đơn vị trên địa

bàn Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
31
Bảng 7:
Tình hình thực hiện kế hoạch thu BHXH tại BHXH Thị
xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
32
Bảng 8:
Báo cáo thu BHXH bắt buộc khối DN Nhà nước tại
BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
33
Bảng 9:
Báo cáo thu BHXH bắt buộc khối HCSN, Đảng, Đoàn thể
tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
34
Bảng 10:
Báo cáo thu BHXH bắt buộc khối DN ngoài quốc doanh
tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh(2008-2010)
35
Bảng 11:
Báo cáo thu BHXH bắt buộc của khối ngoài công lập;
HTX; xã, phường, thị trấn; hộ kinh doanh cá thể
(2008-2010)
36
Bảng 12:
Số nợ BHXH xét theo khối tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh
(2008-2009)
37
Bảng 13:
Biến động nợ BHXH Thị xã Hồng Lĩnh (2008-2010)
38

Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
Danh mục sơ đồ, biểu đồ:
Biểu đồ Tên biểu đồ Trang
Sơ đồ 1:
Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy BHXH thị xã Hồng
Lĩnh
24
Biểu đồ 1:
Thể hiện số đơn vị SDLĐ tham gia BHXH xét
theo khối tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh năm 2010 29
Biểu đồ 2:
Thể hiện cơ cấu lao động tham gia BHXH theo
khối của BHXH Thị xã Hồng Lĩnh năm 2010.
30
Biểu đồ 3
Thể hiện tình hình kế hoạch thu BHXH tại BHXH
Thị xã Hồng Lĩnh (2008-1010) 32
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
LỜI MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Bảo hiểm xã hội (BHXH) ở Việt Nam là một trong những chính sách
lớn của Đảng và Nhà nước đối với người lao động ( NLĐ). Lịch sử phát

triển ngành BHXH được đánh dấu như một bước phát triển mới khi Luật
BHXH được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI,
kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 29 tháng 06 năm 2006 và có hiệu lực thi hành
kể từ ngày 01/01/2007. Trong những nội dung của BHXH thì thu BHXH là
một trong những nội dung quan trọng nhất của quá trình thực hiện, bởi vì
thu BHXH quyết định đến sự hình thành, quản lý và sử dụng quỹ BHXH,
từ đó đảm bảo quyền lợi cho NLĐchế độ chính sách BHXH không ngừng
được bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với từng thời kỳ phát triển của đất nước
nhằm đảm bảo quyền lợi cho hàng triệu NLĐ.
Hệ thống tổ chức bộ máy BHXH Việt Nam được thực hiện thống
nhất từ Trung ương đến địa phương. Trong đó, BHXH cấp huyện là một bộ
phận quan trọng trong hệ thống quản lý BHXH Việt Nam, là cơ sở đầu tiên
để thực hiện công tác BHXH. Thực hiện tốt hoạt động ở BHXH cấp huyện
thì mới đảm bảo cho việc thực hiện tốt của cả hệ thống.
Nhận thức được điều này, trong thời gian qua BHXH Thị xã Hồng
Lĩnh đã có nhiều cố gắng, nỗ lực và bước đầu đã thu được những kết quả
đáng khích lệ. Trong đó nổi bật là công tác thu BHXH, là một nội dung
quan trọng nhất trong hệ thống sự nghiệp BHXH. Chính vì vậy em đã lựa
chọn đề tài: “ Thực trạng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu
BHXH bắt buộc tại BHXH thị xã Hồng Lĩnh – Hà Tĩnh giai đoạn 2008-
2010” làm khóa luận tốt nghiệp. Với hy vọng sẽ đánh giá được kết quả và
thực trạng thu BHXH, từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công
tác thu BHXH tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh trong thời gian tới. Hiện nay
theo quy định trong Luật BHXH thì thu BHXH có 2 loại: thu BHXH bắt
buộc và thu BHXH tự nguyện. Trong phạm vi bài viết này thu BHXH được
đề cập đến là thu BHXH bắt buộc (không đề cập đến vấn đề thu BHXH tự
nguyện, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế).
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 1 Lớp: Đ
3
BH

4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu thực trạng công tác thu BHXH bắt buộc tại cơ quan
BHXH Thị xã Hồng Lĩnh giai đoạn 2008 - 2010.
- Đưa ra một số giải pháp, khuyến nghị nhằm hoàn thiện công tác thu
BHXH Thị xã Hồng Lĩnh trong thời gian tới.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu vấn đề về thu, nộp quỹ BHXH của
NLĐ, NSDLĐ tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh trong giai đoạn 2008 - 2010.
- Đối tượng nghiên cứu: Những quy định về công tác thu BHXH;
Thực trạng công tác thu BHXH ở Thị xã Hồng Lĩnh giai đoạn 2008- 2010.
4. Phương pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Các phương pháp nghiên cứu khác như: Phương pháp xử lý số liệu,
phương pháp phân tích số liệu, phương pháp so sánh.
5. Những đóng góp của khóa luận
- Khóa luận đã tổng hợp và phân tích số liệu về thu BHXH bắt buộc
tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh giai đoạn 2008 - 2010.
- Khóa luận đưa ra một số giải pháp, khuyến nghị nhằm hoàn thiện
công tác thu BHXH trong thời gian tới.
6. Kết cấu của khóa luận
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận thì kết cấu của khóa luận bao gồm 3
chương:
Chương 1: Một số lý luận chung về BHXH và công tác thu BHXH.
Chương 2: Thực trạng công tác thu BHXH bắt buộc tại BHXH Thị xã
Hồng Lĩnh – Hà Tĩnh giai đoạn 2008-2010.
Chương 3: Một số giải pháp và khuyến nghị nhằm hoàn thiện công tác thu

BHXH bắt buộc trong thời gian tới tại BHXH Thị xã Hồng Lĩnh.
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 2 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM
XÃ HỘI VÀ CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1.1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội
Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi BHXH là bộ
phận chính cấu thành hệ thống An sinh xã hội (ASXH), là chính sách xã
hội quan trọng của mỗi nước. Tuy nhiên, rất khó có một khái niệm chung
về BHXH được tất cả các quốc gia thống nhất sử dụng bởi quan niệm về
vấn đề này như thế nào phụ thuộc vào nhận thức của người dân, của Nhà
nước, của tập quán lựa chọn và khả năng quản lý của mỗi loại rủi ro... trong
từng nước. Vì vậy, trên bình diện quốc tế, khái niệm chung của ILO về
ASXH cũng được sử dụng trong lĩnh vực BHXH. Theo đó, BHXH có thể
được hiểu khái quát là sự bảo vệ của xã hội đối với các thành viên của mình
thông qua các biện pháp cộng đồng, nhằm chống lại các khó khăn về kinh
tế, xã hội do bị ngừng hoặc giảm thu nhập, gây ra bởi ốm đau, thai sản, tai
nạn lao động, thất nghiệp, thương tật, tuổi già và chết; đồng thời đảm bảo
các chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình đông con. (theo Công ước
102, 1952)
Tuy nhiên, ở Việt Nam thuật ngữ BHXH thường được sử dụng với
nội hàm hẹp hơn, chỉ bao gồm những trường hợp bảo hiểm thu nhập cho
NLĐ. “ Bảo hiểm xã hội là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu
nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai
sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động
hoặc chết..., trên cơ sở đóng góp và sử dụng một quỹ tài chính tập trung,

nhằm đảm bảo ổn định đời sống cho họ và an toàn xã hội.” (Theo Luật
BHXH số 71/2006/ QHH ngày 29 tháng 06 năm 2006 của Quốc hội nước
Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam)
Như vậy, phát sinh từ nhu cầu của NLĐ, BHXH đã trở thành chính
sách xã hội quan trọng của nước ta và hầu hết các nước trên thế giới.
BHXH trở thành phương thức dự phòng để khắc phục hậu quả của các rủi
ro xã hội, đảm bảo an toàn xã hội và tạo động lực hữu hiệu để phát triển
kinh tế.
1.1.2. Vai trò của Bảo hiểm xã hội
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 3 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
- Đối với Người lao động:
Có thể nói BHXH có vai trò rất quan trọng trong việc góp phần đảm
bảo ổn định cuộc sống cho NLĐ và gia đình họ khi gặp rủi ro trong cuộc
sống như: ốm đau, thai sản, TNLĐ-BNN....Bởi lẽ, khi NLĐ gặp những rủi
ro ảnh hưởng đến thu nhập, BHXH sẽ thay thế hoặc bù đắp một phần thu
nhập cho NLĐ và gia đình họ với mức hưởng, thời điểm và thời gian
hưởng theo đúng quy định của Luật BHXH. Chính do sự thay thế và bù đắp
thu nhập này, chính sách BHXH đã làm cho NLĐ ngày càng yêu nghề hơn,
gắn bó với công việc, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng
đồng hơn; là sợi dây ràng buộc kích thích họ hăng say tham gia sản xuất,
gắn kết NSDLĐ với NLĐ lại gần nhau hơn. Từ đó nâng cao năng suất lao
động, tăng sản phẩm xã hội góp phần nâng cao chính cuộc sống của những
người tham gia BHXH.
Ngoài ra, BHXH còn bảo vệ và tăng cường sức khỏe cho NLĐ, góp
phần tái sản xuất sức lao động cho NLĐ nhanh chóng trở lại làm việc tạo ra
sản phẩm mới cho DN nói riêng và cho toàn xã hội nói chung, đồng thời

góp phần đảm bảo thu nhập cho bản thân họ.
- Đối với Người sử dụng lao động:
Thực tế trong lao động sản xuất, NLĐ và NSDLĐ vốn có những mâu
thuẫn nhất định về TL-TC, thời hạn lao động.... Và khi rủi ro xảy ra, nếu
không có sự giúp đỡ của BHXH thì dễ dẫn đến khả năng tranh chấp giữa
NLĐ và NSDLĐ. Vì vậy, BHXH góp phần điều hòa, hạn chế các mâu
thuẫn giữa giới chủ và giới thợ; tạo ra môi trường làm việc ổn định cho
NLĐ; tạo sự ổn định cho chủ SDLĐ trong công tác quản lý. Từ đó góp
phần nâng cao hiệu quả năng suất lao dộng của DN.
Hơn nữa, NSDLĐ muốn ổn định và phát triển sản xuất thì ngoài việc
đầu tư máy móc, thiết bị, công nghệ còn phải chăm lo đến đời sống cho
NLĐ mà mình thuê mướn, sử dụng. Bởi NSDLĐ khi đã tính đến việc thuê
mướn lao động cũng có nghĩa là lúc đó họ rất cần có NLĐ làm việc cho
mình liên tục trong quá trình sản xuất kinh doanh. Nhưng mong muốn của
NSDLĐ không phải lúc nào cũng thực hiện được, bởi trong quá trình sản
xuất cũng như trong đời sống của NLĐ có thể gặp rủi ro bất cứ lúc nào. Và
lúc đó, sẽ dẫn đến gián đoạn quá trình sản xuất kinh doanh làm giảm năng
suất lao động. Nhưng khi có sự trợ giúp của BHXH, NLĐ không may gặp
rủi ro phần nào được khắc phục về mặt tài chính, nhanh chóng trở lại làm
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 4 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
việc giúp NSDLĐ yên tâm, tích cực lao động sản xuất, nâng cao hiệu quả
sản xuất kinh doanh của DN.
- Đối với Nhà Nước:
Đúng như tên gọi đã phản ánh, BHXH luôn mang lại những vai trò
xã hội to lớn. Vai trò đầu tiên đối với xã hội là việc tạo ra cơ chế chia sẻ rủi
ro, nâng cao tính cộng đồng xã hội, củng cố truyền thống đoàn kết, gắn bó

giữa các thành viên trong xã hội. BHXH là công cụ phân phối, sử dụng
nguồn quỹ dự phòng hiệu quả nhất cho việc giảm thiểu hậu quả rủi ro, tạo
động lực phát triển KT-XH.
Hiện nay khi đã trở thành một cấu phần cơ bản nhất trong hệ thống
ASXH, BHXH là cơ sở để phát triển các bộ phận ASXH khác. Đây cũng là
sự phản ánh trình độ phát triển KT- XH của một quốc gia.
Ngoài ra, BHXH giúp cho Nhà nước thực hiện được các công trình
xây dựng trọng điểm của quốc gia, các chương trình phát triển KT - XH
quốc gia bởi BHXH tập trung được nguồn quỹ lớn. Nguồn quỹ này thường
dùng để chi trả cho các sự kiện BHXH xảy ra về sau. Chính vì vậy, nguồn
quỹ này luôn có một thời gian nhàn rỗi nhất định, đặc biệt là quỹ dành cho
các chế độ dài hạn. Trong khoảng thời gian nhàn rỗi ấy, quỹ BHXH tạo
thành một nguồn vốn lớn đầu tư cho các chương trình phát triển KT- XH
của quốc gia.
1.1.3. Quỹ Bảo hiểm xã hội
1.1.3.1. Khái niệm về quỹ Bảo hiểm xã hội
Trong đời sống KT-XH, người ta thường nói đến rất nhiều các loại
quỹ khác nhau như: quỹ tiêu dùng, quỹ sản xuất, quỹ dự phòng, quỹ tiền
lương, quỹ phúc lợi... Tất cả các loại quỹ này đều có một điểm chung là tập
hợp các phương tiện tài chính hay vật chất khác cho những hoạt động nào
đó theo mục tiêu định trước với những quy chế nhất định. Quỹ lớn hay nhỏ
biểu thị khả năng về mặt phương tiện và vật chất để thực hiện mục tiêu đề ra.
Tất cả các loại quỹ đều không tồn tại với một khối lượng tĩnh tại một
thời điểm mà luôn luôn biến động theo hướng tăng lên ở đầu vào với các
nguồn thu và giảm đi ở đầu ra với các khoản chi như một dòng chảy liên
tục. Có thể hình dung quỹ như một bể chứa nước, trong đó đầu vào có nước
luôn chảy để nước trong bể ngày càng nhiều lên, còn đầu ra là quá trình sử
dụng nước làm cho nước trong bể vơi dần đi. Để đảm bảo cho đầu ra ổn
định, người ta thiết lập một lượng dự trữ. Đầu vào phải nhiều hơn đầu ra
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 5 Lớp: Đ

3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
thì trong bể mới luôn luôn có nước. Bởi vậy, để quản lý và điều hành được
một quỹ nào đó thì không phải chỉ quản lý được khối lượng tĩnh của nó tại
một thời điểm, mà quan trọng hơn là phải quản lý được lưu lượng của nó
trong một khoảng thời gian nhất định. Tương tự như vậy, quỹ BHXH cũng
được hình thành từ các nguồn thu khác nhau và được sử dụng để chi trả các
trợ cấp BHXH cho người thụ hưởng và các chi phí quản lý khác theo quy
định của pháp luật. Vì vậy, quỹ BHXH phải được tính toán sao cho nguồn
thu phải đủ lớn và phải chảy vào bể liên tục để đảm bảo các chi phí - đầu ra
của BHXH không chỉ ở hiện tại mà cả trong tương lai. Khi mức chi ra
ngày càng lớn, những người hoạch định phát triển BHXH phải tìm cách để
tăng nhiều hơn mức thu vào. Khái niêm Quỹ BHXH được khái quát như
sau:
Quỹ BHXH là một quỹ tiền tệ tập trung, được hình thành từ sự đóng
góp của các bên tham gia BHXH và các nguồn thu khác; sử dụng để bù đắp
hoặc thay thế một phần thu nhập cho người tham gia bảo hiểm khi họ gặp
phải những biến cố rủi ro làm suy giảm sức khỏe, mất khả năng lao động,
hoặc chết; nhằm ổn định đời sống cho họ và gia đình họ và chi phí cho các
hoạt động nghiệp vụ BHXH, góp phần đảm bảo an toàn xã hội và phát triển
kinh tế của đất nước.(Giáo trình BHXH-NXB Lao động-Xã hội)
Như vậy, quỹ BHXH là một quỹ tiêu dùng, đồng thời là một quỹ dự
phòng; nó vừa mang tính kinh tế, vừa mang tính xã hội rất cao và là điều
kiện, cơ sở vật chất quan trọng nhất đảm bảo cho toàn bộ hệ thống BHXH
tồn tại và phát triển.
1.1.3.2 Đặc điểm quỹ Bảo hiểm xã hội
Sự ra đời, tồn tại và phát triển của quỹ BHXH là một tất yếu khách
quan cùng với sự phát triển của xã hội. Quỹ BHXH được quản lý theo

nguyên tắc kinh tế nhưng mục đích sử dụng quỹ BHXH lại mang tính xã
hội sâu sắc. Quỹ BHXH là quỹ ngoài NSNN, hoạt động độc lập và tự cân
đối thu- chi theo cơ chế quản lý tài chính được Chính phủ cho phép. Quỹ
BHXH vận động thường xuyên do sự tác động của các hoạt động thu nộp
BHXH và chi trả các chế độ BHXH đầy đủ, kịp thời góp phần thực hiện
chính sách nhân đạo, công bằng, đảm bảo mục tiêu ổn định đời sống và
chăm sóc sức khỏe cho nhân dân của Đảng, Nhà nước đối với NLĐ. Chính
vì vậy, quỹ BHXH có những đặc điểm chủ yếu sau:
- Quỹ BHXH là một nguồn quỹ tiền tệ tập trung, giữ vị trí là khâu tài
chính trung gian trong hệ thống tài chính quốc gia. Là tổ chức tài chính
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 6 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
nằm giao thoa giữa NSNN với các tổ chức tài chính Nhà Nước, tài chính
DN và sau đó là tài chính dân cư.
- Việc phân phối quỹ BHXH vừa mang tính bồi hoàn, vừa mang tính
không bồi hoàn. Những biến cố mang tính tất nhiên đối với con người như
thai sản đối với nữ, tuổi già và chết, BHXH mang tính bồi hoàn vì NLĐ
đóng BHXH chắc chắn được hưởng các khoản trợ cấp đó. Còn trợ cấp do
những biến cố làm giảm hoặc mất khả năng lao động, những rủi ro trái với
ý muốn của con người như: ốm đau, TNLĐ - BNN mang tính không bồi
hoàn; có nghĩa là chỉ khi nào NLĐ gặp phải tổn thất do ốm đau, TNLĐ -
BNN thì mới được hưởng khoản trợ cấp đó.
- Sự ra đời, tồn tại và phát triển quỹ BHXH gắn liền với chức năng
vốn có của Nhà nước là vì quyền lợi của NLĐ chứ không vì mục đích sinh
lời. Đồng thời quỹ BHXH cũng phụ thuộc vào trình độ phát triển KT- XH
và điều kiện lịch sử trong từng thời kỳ của từng quốc gia. Khi nền kinh tế
càng phát triển thì càng có nhiều chế độ BHXH được thực hiện, và bản

thân từng chế độ cũng được áp dụng rộng rãi hơn, nhu cầu thỏa mãn về
BHXH đối với NLĐ càng được nâng cao và họ càng có khả năng tham gia
vào nhiều chế độ BHXH.
- Một mặt, quỹ BHXH mang tính tiêu dùng được thể hiện thông qua
mục tiêu, mục đích của nó là chi trả cho các chế độ BHXH. Nhưng mặt
khác nó mang tính dự trữ, vì thông thường khi NLĐ đóng góp vào quỹ
BHXH thì họ không được quỹ này chi trả ngay khi gặp rủi ro mà phải có
đủ thời gian tham gia BHXH nhất định theo quy định.
- Hoạt động của quỹ BHXH đặt ra yêu cầu và hình thành tất yếu chế
độ tiết kiệm bắt buộc của xã hội và NLĐ dành cho ốm đau, tai nạn, hưu
trí... Đó cũng là quá trình phân phối lại thu nhập của cá nhân và cộng đồng
xã hội.
1.1.3.3 Nguồn hình thành quỹ BHXH
Quỹ BHXH là quỹ tiền tệ tập trung nằm ngoài NSNN, bởi vậy nó có
tính độc lập rất cao. Quỹ BHXH được hình thành chủ yếu từ các nguồn sau
đây:
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 7 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
- NLĐ đóng góp
- NSDLĐ đóng góp
- Nhà nước đóng góp và hỗ trợ.
Ngoài ra nó còn được hình thành bởi một số nguồn khác như: lãi từ
hoạt động đầu tư quỹ nhàn rỗi; phần nộp phạt của những cá nhân, tổ chức
vi phạm luật BHXH; sự hỗ trợ của các tổ chức từ thiện quốc tế. Tất cả các
nguồn hình thành nói trên đều được tập trung trên cơ sở những quy định
của Pháp luật.
Trong nền kinh tế thị trường, trách nhiệm tham gia đóng góp BHXH

cho NLĐ được phân chia cho cả NLĐ và NSDLĐ trên cơ sở quan hệ lao
động. Điều này không phải là sự phân chia rủi ro, mà là lợi ích giữa hai
bên. Về phía NSDLĐ, sự đóng góp một phần BHXH cho NLĐ sẽ tránh
được những thiệt hại kinh tế do phải chi ra một khoản tiền lớn khi có rủi ro
xảy ra đối với NLĐ mà mình thuê mướn. Đồng thời nó góp phần giảm bớt
tranh chấp, kiến tạo được mối quan hệ tốt đẹp giữa giới chủ và giới thợ. Về
phía NLĐ, đóng góp một phần BHXH cho mình vừa thể hiện sự tự gánh
chịu trực tiếp rủi ro của chính mình, vừa có ý nghĩa ràng buộc nghĩa vụ và
quyền lợi một cách chặt chẽ. Có thể thấy mối quan hệ chủ- thợ trong
BHXH thực chất là mối quan hệ lợi ích.
Cũng như nhiều lĩnh vực khác trong quan hệ lao động, BHXH không
thể thiếu được sự tham gia đóng góp và hỗ trợ của Nhà nước. Thông
thường, Nhà nước chỉ bù thiếu khi tình hình KT-XH có nhiều biến động
lớn làm ảnh hưởng trực tiếp đến quỹ BHXH, hoặc khi nguồn quỹ bị thâm
hụt lớn, tình hình dự báo không chính xác nên mức đóng góp của các bên
quá thấp thu không đủ bù chi.
Phần lớn các nước trên thế giới hiện nay, quỹ BHXH đều được hình
thành, tạo lập từ các nguồn nêu trên. Tuy nhiên, phương thức đóng góp và
mức đóng góp của các bên tham gia BHXH có khác nhau, tùy từng điều
kiện kinh tế, chính trị và xã hội của mỗi quốc gia.
1.1.3.4. Mục đích sử dụng quỹ BHXH
Quỹ BHXH được sử dụng chủ yếu cho 2 mục đích sau:
- chi trả trợ cấp cho các chế độ BHXH
- chi phí cho sự nghiệp quản lý
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 8 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
Theo khuyến nghị của Tổ chức lao động quốc tế (ILO), quỹ BHXH

được sử dụng để trợ cấp cho các đối tượng tham gia BHXH, nhằm mục
đích ổn định cuộc sống cho bản thân NLĐ và gia đình họ, khi NLĐ tham
gia BHXH gặp rủi ro hoặc xảy ra các sự kiện BHXH. Mức trợ cấp phụ
thuộc vào khả năng thanh toán chung của từng quỹ BHXH, mức sống
chung của tầng lớp dân cư và NLĐ. Nhưng về nguyên tắc, mức trợ cấp này
không cao hơn mức tiền lương, tiền công khi NLĐ đang làm việc và nó chỉ
bằng một tỷ lệ phần trăm nhất định so với tiền lương, tiền công.
Ngoài việc chi trả trợ cấp theo các chế độ BHXH, quỹ BHXH còn
được sử dụng cho chi phí quản lý sự nghiệp như: tiền lương chi trả cho cán
bộ làm việc trong ngành BHXH; khấu hao tài sản cố định, cơ sở vật chất,
văn phòng phẩm và một số chi phí khác… Đây là nguồn chi không lớn
trong cơ cấu chi BHXH nhưng nó cũng là một khoản chi ngày càng tăng.
Bởi vì các chế độ BHXH ngày càng được mở rộng để đáp ứng nhu cầu
ngày càng cao của NLĐ cũng như sự phát triển của xã hội. Do đó đội ngũ
cán bộ làm việc trong ngành BHXH ngày càng nhiều dẫn đến chi lương cán
bộ ngày càng lớn. Mặt khác, xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu về điều
kiện làm việc ngày càng tăng. Vì vậy chi phí cho việc xây dựng cơ bản,
mua sắm máy móc, trang thiết bị văn phòng ngày càng tăng lên.
Bên cạnh đó, phần quỹ nhàn rỗi phải được đem đi đầu tư sinh lời.
Mục đích đầu tư quỹ BHXH là nhằm bảo toàn và tăng trưởng nguồn quỹ.
Quá trình đầu tư quỹ BHXH phải đảm bảo nguyên tắc: an toàn, hiệu quả,
thuận tiện khi thu hồi vốn, phục vụ cho những lợi ích công cộng.
1.2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.2.1 Khái niệm thu BHXH
Khi tham gia BHXH, tất cả các đối tượng đều phải tuân thủ những
quy định của Nhà nước về mức đóng, thời gian đóng và điều kiện được
hưởng các chế độ BHXH. Thu BHXH luôn gắn với quyền lực của Nhà
nước bằng hệ thống pháp luật. Vì vậy ta có thể hiểu:
Thu BHXH là việc Nhà nước dùng quyền lực của mình bắt buộc các
đối tượng phải đóng BHXH theo mức phí quy định hoặc cho phép một số

đối tượng được tự nguyện tham gia, lựa chọn mức đóng và phương thức
đóng phù hợp với thu nhập của mình. Trên cơ sở đó hình thành một quỹ tiền
tệ tập trung nhằm mục đích bảo đảm cho các hoạt động BHXH.(Giáo trình
BHXH- NXBLĐ-XH)
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 9 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
Thu BHXH thực chất là quá trình phân phối lại một phần thu nhập
của các đối tượng tham gia BHXH, phân phối và phân phối lại một phần
của cải của xã hội dưới dạng giá trị, nhằm giải quyết hài hòa các mặt lợi ích
kinh tế, góp phần đảm bảo sự công bằng xã hội.
1.2.2. Vai trò của công tác thu BHXH
Quỹ BHXH hiện đang được thực hiện nhằm đạt mục tiêu là một quỹ
độc lập với NSNN, nhằm đảm bảo về tài chính để chi trả các chế độ BHXH
cho NLĐ. Vì thế, công tác thu BHXH ngày càng trở thành khâu quan trọng
và quyết định đến sự tồn tại và phát triển của việc thực hiện chính sách
BHXH. Công tác thu BHXH có những vai trò chủ yếu sau:
- Công tác thu BHXH là hoạt động thường xuyên và đa dạng của
ngành BHXH nhằm đảm bảo nguồn quỹ tài chính BHXH đạt được tập
trung, thống nhất. Thu các khoản đóng góp BHXH là hoạt động của các cơ
quan BHXH từ TW đến địa phương cùng với sự phối kết hợp của các ban
ngành chức năng trên cơ sở quy định của pháp luật về thực hiện chính sách
BHXH nhằm tạo ra nguồn tài chính tập trung từ việc đóng góp của các bên
tham gia BHXH. Đồng thời tránh được tình trạng nợ đọng BHXH từ các cơ
quan đơn vị, từ người tham gia BHXH. Qua đó, đảm bảo sự công bằng
trong việc thực hiện và triển khai chính sách BHXH nói chung và giữa
những người tham gia BHXH nói riêng.
- Công tác thu BHXH vừa đảm bảo cho quỹ được tập trung về một

mối, vừa đóng vai trò như một công cụ thanh kiểm tra số lượng người tham
gia BHXH biến đổi ở từng khối lao động, cơ quan, đơn vị ở từng địa
phương hoặc trên phạm vi toàn quốc. Bởi vậy, công tác thu BHXH cũng
đòi hỏi phải được tổ chức tập trung, thống nhất có sự ràng buộc chặt chẽ từ
trên xuống dưới, đảm bảo an toàn tuyệt đối về tài chính, đảm bảo độ chính
xác trong ghi chép kết quả đóng BHXH của từng cơ quan, đơn vị cũng như
của từng NLĐ. Hơn nữa, hoạt động thu BHXH là hoạt động liên quan đến
quyền lợi và nghĩa vụ của NLĐ và có tính kế thừa, số thu BHXH một phần
dựa trên số lượng người tham gia BHXH để tạo lập nên quỹ BHXH. Cho
nên nghiệp vụ của công tác thu BHXH có một vai trò hết sức quan trọng và
rất cần thiết trong việc thực hiện chính sách BHXH. Bởi đây là khâu đầu
tiên giúp cho chính sách BHXH thực hiện được các chức năng của mình.
- Hoạt động của công tác thu BHXH ở hiện tại ảnh hưởng trực tiếp
đến công tác chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH trong tương lai.
Do BHXH cũng như các loại hình bảo hiểm khác đều dựa trên cơ sở
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 10 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
nguyên tắc có đóng, có hưởng đã đặt ra yêu cầu quy định đối với công tác
thu nộp quỹ BHXH. Nếu không có thu BHXH thì quỹ không có nguồn để
chi trả cho các chế độ BHXH cho NLĐ. Vậy hoạt động thu BHXH ảnh
hưởng trực tiếp đến công tác chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH.
Do đó, thực hiện công tác thu BHXH đóng một vai trò quyết định, then
chốt trong quá trình đảm bảo ổn định cuộc sống cho NLĐ cũng như các
đơn vị, DN được hoạt động bình thường.
1.2.3. Nội dung của công tác thu BHXH bắt buộc
Theo quy định hiện hành thì công tác thu BHXH bắt buộc bao gồm
những nội dung cơ bản sau:

1.2.3.1 Đối tượng thu BHXH bắt buộc
Việc xác định đối tượng tham gia BHXH là một trong những nhiệm
vụ lớn và quan trọng nhất của công tác thu BHXH. Theo quy định của Luật
BHXH Việt Nam đối tượng thu BHXH bao gồm
Người lao động tham gia BHXH bắt buộc: Được quy định cụ thể tại
Điều 2- Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 của Chính Phủ và
Thông tư số 03/2007/TT-BLĐTBXH ngày 30/01/2007 của Bộ LĐTB &
XH bao gồm:
1. Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán
bộ, công chức.
2. Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định
thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên theo quy định
của pháp luật về lao động kể cả cán bộ quản lý, người lao động làm việc
trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hưởng tiền công theo hợp đồng lao
động từ đủ 3 tháng trở lên.
3. Người lao động là công nhân quốc phòng, công nhân công an làm
việc trong các doanh nghiệp thuộc lực lượng vũ trang.
4. Người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà chưa
nhận bảo hiểm xã hội một lần trước khi đi làm việc có thời hạn ở nước
ngoài theo quy định của pháp luật về người lao động Việt Nam đi làm việc
ở nước ngoài theo hợp đồng, bao gồm các loại hợp đồng sau đây:
a, Hợp đồng với tổ chức sự nghiệp, doanh nghiệp được phép hoạt
động dịch vụ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài, doanh nghiệp đưa lao
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 11 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
động đi làm việc nước ngoài dưới hình thức thực tập, nâng cao tay nghề và
doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài có đưa lao động đi làm việc nước ngoài;

b, Hợp đồng với doanh nghiệp Việt Nam trúng thầu, nhận thầu,
công trình ở nước ngoài;
c, Hợp đồng cá nhân.
Người sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc: Được quy định cụ
thể tại Điều 3-Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006 của Chính
phủ và Thông tư số 03/2007/TT-BLĐTBXH ngày 30/01/2007 của Bộ
LĐTB & XH bao gồm:
1. Doanh nghiệp thành lập, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, kể cả
các doanh nghiệp thuộc lực lượng vũ trang.
2. Cơ quan Nhà nước, đơn vị sự nghiệp của Nhà nước.
3. Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã
hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác.
4. Tổ chức, đơn vị hoạt động theo quy định của pháp luật.
5. Hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã thành lập, hoạt động theo Luật
hợp tác xã.
6. Hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê
mướn, sử dụng và trả công người lao động.
7. Cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động
trên lãnh thổ Việt Nam có sử dụng lao động là người Việt Nam, trừ trường
hợp Điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký kết
hoặc tham gia có quy định khác
1.2.3.2 Tiền lương- tiền công làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc
- NLĐ thuộc đối tượng thực hiện theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy
định thì:
+ TL-TC tháng đóng BHXH là tiền lương theo ngạch bậc, cấp bậc quân
hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp
thâm niên nghề( nếu có).
+ TL-TC tháng đóng BHXH của NLĐ được tính theo mức lương tối thiểu
chung tại thời điểm đóng.
- NLĐ đóng BHXH theo chế độ TL-TC do chủ SDLĐ quyết định thì:

Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 12 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
+ TL-TC tháng đóng BHXH là mức TL-TC ghi trong HĐLĐ nhưng không
được thấp hơn mức lương tối thiểu chung tại thời điểm đóng.
+ NLĐ làm việc theo HĐLĐ trong các công ty Nhà nước chuyển thành
Công ty cổ phần, Công ty TNHH Nhà nước một thành viên trở lên áp dụng
thang, bảng lương do Nhà nước quy định thì đóng BHXH trên cơ sở mức
lương như đối với NLĐ làm việc theo chế độ do Nhà nước quy định.
NLĐ có mức TL-TC cao hơn 20 tháng lương tối thiểu chung tại thời
điểm đóng thì mức TL-TC tháng đóng BHXH được tính bằng 20 tháng
lương tối thiểu chung.
1.2.3.3 Mức thu và phương thức thu BHXH bắt buộc
a, Mức thu BHXH bắt buộc
Đối với người lao động tham gia BHXH bắt buộc: Được quy định cụ
thể tại Điều 91- Luật BHXH được Quốc hội thông qua ngày 29/06/2006 và
Điều 42- Nghị định số 152/2006/NĐ- CP ngày 22/12/2006 của Chính Phủ.
Theo đó NLĐ đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Cụ thể như sau:
Từ 01/2007 -12/2009: Mức đóng bằng 5% mức TL-TC tháng đóng BHXH;
Từ 01/2010 -12/2011: Mức đóng bằng 6% mức TL-TC tháng đóng BHXH;
Từ 01/2012 -12/2013: Mức đóng bằng 7% mức TL-TC tháng đóng BHXH;
Từ 01/ 2014 trở đi: Mức đóng bằng 8% mức TL-TC tháng đóng BHXH.
Đối với người sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc: Được quy
định cụ thể tại Điều 92- Luật BHXH được Quốc hội thông qua ngày
29/06/2006 và Điều 43- Nghị định số 152/2006/NĐ-CP ngày 22/12/2006
của Chính phủ. Theo đó, NSDLĐ đóng trên quỹ tiền lương, tiền công tháng
đóng BHXH của những NLĐ. Cụ thể như sau:
- Quỹ ốm đau, thai sản: Mức đóng 3%; trong đó NSDLĐ giữ lại 2% để chi

trả kịp thời cho người lao động đủ điều kiện hưởng chế độ theo quy định.
- Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Mức đóng 1%;
- Quỹ hưu trí và tử tuất: Mức đóng như sau:
Từ 01/2007 - 12/2009: Mức đóng bằng 11%;
Từ 01/2010 - 12/2011: Mức đóng bằng 12%;
Từ 01/2012 - 12/2013: Mức đóng bằng 13%;
Từ 2014 trở đi: Mức đóng bằng 14%.
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 13 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
b, Phương thức thu BHXH bắt buộc
Hiện nay, BHXH Việt Nam đang áp dụng hai hình thức thu BHXH:
- Thu qua tài khoản: Là hình thức các đơn vị SDLĐ hàng tháng nộp tiền
BHXH vào tài khoản chuyên thu của cơ quan BHXH mở tại Ngân hàng
hoặc Kho bạc Nhà nước. Đây là hình thức thu chủ yếu của BHXH Việt
Nam.
- Thu bằng tiền mặt: Trường hợp NSDLĐ hoặc NLĐ đóng BHXH bằng
tiền mặt thì cơ quan BHXH phải hướng dẫn thủ tục nộp tiền vào tài khoản
chuyên thu của cơ quan BHXH. Nếu NSDLĐ hoặc NLĐ nộp tiền mặt trực
tiếp tại cơ quan BHXH thì chậm nhất sau 03 ngày làm việc, cơ quan
BHXH phải nộp tiền vào tài khoản chuyên thu mở tại Ngân hàng hoặc Kho
bạc Nhà nước.
1.2.3.4. Quy trình thu- nộp BHXH bắt buộc
a, Quy trình thu- nộp
- Đối với đơn vị SDLĐ lần đầu tiên tham gia BHXH
+ Người lao động:
Kê khai 03 bản “ Tờ khai tham gia BHXH bắt buộc( Mẫu số 01-TBH)
dựa trên hồ sơ gốc của mình để nộp cho NSDLĐ. Trường hợp đã được cấp

sổ BHXH thì không phải kê khai mà chỉ phải nộp sổ BHXH.
+ Người sử dụng lao động:
- Kiểm tra đối chiếu tờ khai tham gia BHXH với hồ sơ gốc của từng
NLĐ, tiến hành ký xác nhận và phải chịu trách nhiệm về những nội dung
trên tờ khai của NLĐ.
- Lập 02 bản “ Danh sách lao động tham gia BHXH bắt buộc” (Mẫu số
2a-TBHH) và bản sao quyết định thành lập hoặc giấy chứng nhận đăng ký
kinh doanh hoặc giấy phép hoạt động; trường hợp NSDLĐ là cá nhân thì
nộp bản HĐLĐ.
- Trong thời hạn không quá 30 ngày kể từ ngày ký HĐLĐ hoặc quyết
định tuyển dụng, NSDLĐ phải nộp toàn bộ hồ sơ theo quy định đã nêu ở
trên và sổ BHXH của NLĐ ( nếu có) cho cơ quan BHXH.
+ Cơ quan BHXH:
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 14 Lớp: Đ
3
BH
4
Trường Đại học Lao động – Xã hội Khóa luận tốt nghiệp
- Tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra số lượng, tính hợp pháp của các loại giấy tờ,
đối chiếu với hồ sơ của NLĐ, ghi mã số quản lý đơn vị và từng NLĐ trên
danh sách và trên tờ khai tham gia BHXH.
- Ký, đóng dấu vào “Danh sách lao động tham gia BHXH bắt buộc” trong
thời gian không quá 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ. Cơ quan trả
lại đơn vị 01 bản để đơn vị đóng BHXH, cơ quan lưu 01 bản danh sách.
Riêng 03 tờ khai của NLĐ sau khi cấp sổ hoàn chỉnh thì trả lại đơn vị 02 tờ
khai cùng với sổ BHXH.
- Đối với đơn vị SDLĐ đang tham gia BHXH bắt buộc:
+ NSDLĐ lập 02 bản “Danh sách điều chỉnh lao động và mức đóng
BHXH bắt buộc” ( Mẫu số 03-TBH) kèm theo hồ sơ như: Tờ khai, quyết
định tuyển dụng, quyết định thôi việc; tăng, giảm lương...nộp cho cơ quan

BHXH trước ngày 20 của tháng. Các trường hợp tăng, giảm từ ngày 16 của
tháng trở đi thì lập danh sách và thực hiện vào đầu tháng kế tiếp.
+ Cơ quan BHXH tiếp nhận, kiểm tra, thẩm định hồ sơ, ký, đóng dấu vào
danh sách lao động tham gia BHXH, các tờ khai ( nếu có) ; thông báo cho
các đơn vị đóng BHXH, cấp sổ BHXH kịp thời cho NLĐ.
Hàng tháng hoặc tháng đầu của kỳ sau (đơn vị đóng theo kỳ), căn cứ hồ
sơ đăng ký tham gia BHXH và hồ sơ bổ sung (nếu có), các chứng từ
chuyển tiền đóng BHXH của đơn vị; giấy báo có của Ngân hàng hoặc Kho
bạc Nhà nước trong tháng, trong kỳ để kiểm tra, đối chiếu và xác định số
người tham gia BHXH, tổng quỹ lương, số tiền phải đóng, số tiền đã đóng,
số tiền đóng thừa, thiếu, tiền lãi chậm đóng( nếu có). Lập 02 bản “ Thông
báo kết quả đóng BHXH bắt buộc” ( Mẫu số 08-TBH) gửi 01 bản cho đơn
vị SDLĐ trước ngày 10 tháng sau, 01 bản lưu tại cơ quan BHXH.
b, Phân cấp quản lý thu BHXH bắt buộc
- BHXH Việt Nam:
Chỉ đạo, hướng dẫn và kiểm tra tình hình thực hiện công tác quản lý thu,
cấp sổ BHXH trong toàn ngành bao gồm cả BHXH Bộ quốc phòng, Bộ
Công an và Ban Cơ yếu Chính phủ. Xác định mức lãi suất bình quân trong
năm của hoạt động đầu tư quỹ BHXH và thông báo cho BHXH tỉnh.
- BHXH tỉnh:
Sinh viên: Trương Thị Ngọc Linh 15 Lớp: Đ
3
BH
4