skkn một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp thcs

Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS
I- đặt vấn đề:
1. Cơ sở lý luận:
Công tác chủ nhiệm lớp là một quá trình tâm lý phản ánh kinh nghiệm
giáo dục học sinh. Giáo viên THCS là ngời thầy tổng thể vừa chịu trách nhiệm
trực tiếp giảng dạy môn học văn hoá, vừa đảm đơng quản lý và giáo dục học
sinh lớp mình phụ trách.
Là ngời thay mặt hiệu trởng, hội đồng nhà trờng, cha mẹ học sinh quản lý
tập thể học sinh, tổ chức điều hành và kiểm tra mọi hoạt động các quan hệ ứng
xử , kĩ năng sống của học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật trung tâm hình thành nhân cách cho học
sinh, là cầu nối liền giữa nhà trờng và đời sống xã hội. Bởi vậy mà ngời giáo
viên rất cần đến nghệ thuật s phạm dẫn dắt học sinh đi vào thế giới quan khoa
học và phẩm chất đạo đức con ngời. Giúp các em nhận thức và giải thích hiện t-
ợng thế giới xung quanh, giúp các em biết sống và làm việc trong tập thể lớp.
Có thể nói rằng công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS rất quan trọng, ảnh
hởng rất lớn đến sự phát triển,hình thành nhân cách cũng nh rèn luyện kĩ năng
ứng xử có văn hoá của học sinh. Với suy nghĩ trên tôi chọn đề tài "Một vài kinh
nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS".
2. Cơ sở thực tiễn:
Theo đặc điểm tâm lý lứa tuổi thì các em ở lứa tuổi mới lớn nên khả năng
tiếp thu nhanh ,nhạy bén nhng cũng rất khó bảo thờng hay làm theo ý thích của
mình nên giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò hết sức quan trọng trong khâu định
hớng tổ chức ,chỉ đạo,hớng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động của nhà trờng
đề ra.
Trong thực tế, giáo viên phụ trách ở các lớp có sự khác nhau về trình độ
học sinh không đồng đều. Các em sống và học tập ở nhiều hoàn cảnh khác nhau.
Do hoàn cảnh kinh tế, một số gia đình còn tập trung với việc đồng áng cha chú
trọng việc giáo dục con em.
Sự hiểu biết của các em còn hạn chế mà tiếp xúc với xã hội và gia đình có
nhiều phức tạp nên làm ảnh hởng tới sự phát triển nhân cách, đạo đức, văn hoá

của học sinh.
Phần lớn giáo viên tập trung dạy văn hoá cha thật quan tâm đến đạo đức
học sinh.
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học : 2009- 2010
- 1 -
Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS
Tóm lại việc học tập và phát triển nhân cách của các em là do nhiều yếu
tố nhng một phần quan trọng là công tác chủ nhiệm của giáo viên cha tốt, thiếu
sự nghiêm khắc của giáo viên và gia đình.
II- Giải quyết vấn đề
1. Thuận lợi:
Là một trờng thuộc xã có địa bàn rộng tơng đối phức tạp, đời sống kinh tế
của nhân dân còn thấp, chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Nhng những năm
gần đây đợc sự quan tâm của chính quyền địa phơng đặc biệt là xây dựng cơ sở
vật chất phục vụ cho công tác dạy học tơng đối khang trang. Ban giám hiệu
vững vàng về chuyên môn, đội ngũ giáo viên trẻ, hội đồng nhà trờng có tinh
thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, xây dựng đợc khối đoàn kết nhất trí cao trong
tập thể s phạm.
Một số học sinh ý thức học tơng đối tốt, đợc gia đình quan tâm. Đây là
những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho phong trào dạy học và giáo dục của
nhà trờng ngày một đi lên.
2. Khó khăn.
Năm học 2009- 2010 tôi đợc phân công chủ nhiệm lớp 9d. Hầu hết các
em là con nông dân thuần tuý, đời sống kinh tế còn thấp. Do cuộc sống sinh
hoạt, tập quán ở địa phơng nên ý thức hoạt động học tập của các em cha có tinh
thần tự giác. Có một số học sinh cá biệt, một số gia đình hoàn cảnh khó khăn
cha quan tâm tới việc học của con em nên có phần ảnh hởng không nhỏ đến
công tác giáo dục học sinh.
3. Biện pháp thực hiện.
Công tác chủ nhiệm lớp đóng vai trò rất quan trọng. Công tác chủ nhiệm

tốt là góp phần đắc lực thực hiện mục tiêu giáo dục thế hệ trẻ .
Việc dạy học không chỉ đơn thuần dạy kiến thức văn hoá mà còn phải
giáo dục các em ý thức, tác phong đạo đức con ngời. Bởi vậy làm công tác chủ
nhiệm giáo viên cần:
- Tìm hiểu để nắm vững đối tợng giáo dục:Kết hợp với giáo viên bộ
môn,thông qua giáo viên chủ nhiệm năm trớc và qua nghiên cứu hồ sơ để theo
dõi mức độ phát triển trí tuệ và năng lực hoạt động chung.
- Tìm hiểu về môi trờng, điều kiện hoàn cảnh, năng lực sở trờng của từng
cá nhân để bố trí cán bộ lớp ( đội ngũ tự quản).
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học : 2009- 2010
- 2 -
Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS
- Tổ chức xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp.
- Nhang chóng triển khai thực hiện.
- Thờng xuyên kiểm tra đánh giá việc thực hiện.
- Có sơ kết, tổng kết, tuyên dơng kịp thời theo đợt để phát hiện nhân tố
mới, các phơng pháp mới cho hiệu quả tốt. Đồng thời chỉ ra các công việc trong
thời gian tới với yêu cầu ngày càng cao.
- Có sổ chủ nhiệm riêng để theo dõi một cách chính xác, chi tiết.
Quá trình triển khai thực hiện cần cụ thể thêm:
+ Phân công tổ nhóm học tập, tạo điều kiện thuận lợi để học sinh trong
lớp dễ dàng phối hợp với nhau trong học tập cũng nh hoạt động khác.
+ Thực hiện tốt công tác xã hội hoá giáo dục kết hợp chặt chẽ với các môi
trờng giáo dục cùng giáo dục học sinh.
+ Kết hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn,và ban chấp hành liên đội để
nắm bắt kịp thời để uốn nắn các em nếu có dấu hiệu sai phạm.
+ Kết hợp giáo dục gia đình: Họp phụ huynh thông báo cho cha mẹ học
sinh về mục đích, nhiệm vụ học tập, cung cấp thông tin về kết quả học tập và
rèn luyện của con em ở trờng. Đề xuất, thống nhất biện pháp giáo dục, trao đổi
kinh nghiệm giáo dục.

+ Thông qua dạy học và hoạt động ngoài giờ lên lớp, tạo cơ hội để học
sinh tích cực hoạt động, xây dựng các mối quan hệ trong tập thể ( quan hệ về
tình cảm, công việc, riêng t) nhằm giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh.
+ Tổ chức quản lý tốt việc học tập của học sinh. Tổ chức tốt các hoạt
động giáo dục trong và ngoài lớp.
+ Xây dựng các nề nếp lớp học:
Nề nếp tự quản.
T thế ngồi học, nề nếp trong lớp, ngoài lớp.
Nề nếp ra vào lớp.Nề nếp sinh hoạt 15'
Nề nếp kiểm tra lẫn nhau: Bài cũ, bài mới, sách vở đồ dùng học tập
ý thức tham gia các phong trào và các nề nếp khác
Công việc này hết sức quan trọng đòi hỏi rất nhiều đến trí tuệ, nghệ thuật
của giáo viên. Khi xây dựng nề nếp lớp học, giáo viên không nên nóng vội mà
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học : 2009- 2010
- 3 -
Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS
phải kiên trì thực hiện, tôn trọng và khuyến khích những cái mà học sinh đã đạt
đợc dù là nhỏ nhất.
Xây dựng nề nếp lớp học thực hiện từ đầu năm và phải thờng xuyên để
học sinh hình thành thói quen. Khi nề nếp đợc hình thành thì các em có thể tự
giác trong các hoạt động cũng nh vui chơi, sẽ ít cần đến sức lực của giáo viên.
Nghiên cứu về kinh nghiệm chủ nhiệm lớp là quá trình phản ánh vốn kinh
nghiệm của ngời giáo viên dới hình thức giáo dục học sinh có ý thức tự quản,
biết giúp đỡ nhau trong học tập, mạnh dạn tâm sự với giáo viên về hoàn cảnh gia
đình bạn cũng nh bản thân.
Trong quá trình nghiên cứu về kinh nghiệm chủ nhiệm lớp tôi thấy đội
ngũ cán bộ lớp rất quan trọng, các em thực hiện mọi hoạt động của lớp đều có ý
thức tự giác, biết nhắc nhở nhau trong học tập.
Từ việc xác định mục đích về công tác chủ nhiệm tôi thấy học sinh ban
cán sự lớp có nhiều hạn chế, ý thức trách nhiệm cha cao, với tình hình thực tế

các em đợc sự giáo dục của giáo viên, sự đoàn kết giúp đỡ của các bạn tốt nên
các em đã có ý thức học tập và tiến bộ rõ rệt.
Qua thực tế, kết hợp với kết quả nghiên cứu để kiểm chúng tôi tiến hành
phân tích theo tiêu chuẩn yêu cầu của hai mặt giáo dục:
*Kết quả về hạnh kiểm:
Thời gian
Thực hiện đầy đủ
Thực hiện cha đầy đủ
Tốt Khá
SL TL (%) SL TL (%) SL TL (%)
Đầu năm 7 28 10 40 8 32
Giữa kỳ I 13 52 8 32 4 16
Cuối kỳ I 18 72 7 28 0 0
Giữa kỳ II 22 88 3 12 0 0
*Kết quả về học tập
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học : 2009- 2010
- 4 -
Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS
Thời gian Giỏi Khá Trung bình Yếu
SL TL (%) SL TL (%) SL TL (%) SL TL
Đầu năm 1 4 6 24 12 48 6 24
Giữa kỳ I 2 8 7 28 13 52 3 12
Cuối kỳ I 3 12 8 32 13 52 1 4
Giữa kỳ II 3 12 9 36 13 52 0 0
Qua kết quả trên ta thấy rằng công tác chủ nhiệm làm tốt thì khả năng
rèn luyện phấn đấu của học sinh rất cao với nhiều hoạt động khác nhau.
Về hạnh kiểm chất lợng tăng lên rõ rệt, các em thờng thích tham gia các
hoạt động, các phong trào thi đua với những chủ đề khác nhau để rèn luyện và
hoàn thiện nhân cách của bản thân xây dựng tập thể lớp vững mạnh.
Chất lợng học tập các em có khả năng thi đua phấn đấu trong học tập. Do

vốn học vấn của các em đợc tăng dần, kinh nghiệm,kĩ năng sống ngày càng
phong phú và tham gia các hoạt động ngày càng đa dạng thì trình độ nhận thức
của các em cũng tăng lên rõ rệt.
Nh vậy nhìn chung vốn kiến thức của học sinh càng về cuối năm càng
nâng cao hơn. T duy tình cảm và ý chí của các em phát triển mạnh mẽ hơn, các
em có khả năng tập trung chú ý cao độ hơn. Đặc biệt là sự tự ý thức của các em
về việc học tập và rèn luyện bản thân về mọi mặt.
Qua thực tế kinh nghiệm chủ nhiệm lớp, để công tác chủ nhiệm đạt kết
quả tốt, học sinh phát triển toàn diện ngoài những nội dung trên tôi rút ra đợc
kinh nghiệm:
- Giáo viên luôn luôn nhiệt tình, có trách nhiệm.
- Giáo viên cần có thái độ nghiêm khắc, dứt khoát nhng cần dịu dàng với
học sinh.
- Giáo viên có thái độ hoà đồng là chổ dựa tinh thần,niềm tin vững chắc
cho học sinh.
- Kết hợp tốt 3 môi trờng giáo dục: Nhà trờng, gia đình, xã hội.
- Chọn một học sinh có ý thức bí mật theo dõi những em cá biệt trong lớp
khi giáo viên chủ nhiệm vắng mặt.
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học : 2009- 2010
- 5 -
Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở cấp THCS
- Việc làm và lời nói của giáo viên là tấm gơng sáng cho học sinh noi
theo.
III- kết luận:
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn nghiên cứu tôi thấy rằng ý thức học sinh
lớp tôi ngày càng tiến bộ, đa tập thể lớp thành một khối đoàn kết, phát triển toàn
diện.
Qua đó cần khẳng định kinh nghiệm chủ nhiệm lớp đóng vai trò hết sức
quan trọng và cần thiết.
Trong giai đoạn hiện nay, với sự phát triển của xã hôị có ảnh hởng trực

tiếp đến công tác giảng dạy và giáo dục của giáo viên mà đặc biệt là giáo viên .
Khi đặc điểm tâm lý của các em dễ biến động, nhạy cảm thì công tác chủ nhiệm
của giáo viên THCS lại càng quan trọng hơn. Chính vì thế nếu đợc sự quan tâm
hơn nữa của giáo viên, nhà trờng, phụ huynh, xã hội và các môi trờng giáo dục
khác thì chắc chắn kết quả học tập của học sinh cao hơn, sẽ tạo ra những con
ngời phát triển toàn diện, có ích cho xã hội là những chủ nhân tơng lai của đất
nớc.
IV- Kiến nghị - Đề xuất
- Hàng năm nên tổ chức những cuộc giao lu, toạ đàm ở phạm vi cấp tr-
ơng,cụm,huyện nhằm để trao đổi kinh nghiệm,học hỏi lẫn nhau để công tác chủ
nhiệm lớp ngày càng đạt hiệu quả tốt hơn.Bởi nó góp phần hết sức quan trọng
thúc đẩy nâng cao chất lợng giáo dục trong và ngoài nhà trờng.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà bản thân tôi đã thực hiện và rút ra
trong quá trình làm công tác chủ nhiệm lớp nhiều năm ở cấp THCS rất mong đ-
ợc sự góp ý chân thành của đồng nghiệp và cấp trên để đề tài này hoàn thiện
hơn và đợc ứng dụng rộng rãi và đa lại hiệu quả cao góp phần giáo dục
các em một cách toàn diện hơn bởi các em là chủ nhân tơng lai của đất nớc.
Tôi xin cảm ơn và ghi nhận những góp ý quý báu của đồng nghiệp.
Ngày 15 tháng 4 năm 2010
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học : 2009- 2010
- 6 -