“SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOMETER''S SKETCHPAD TRONG DẠY HỌC MÔN HÌNH HỌC ”

“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học môn Hình học”
Đề tài : CHUYÊN ĐỀ
“SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOMETER'S SKETCHPAD TRONG DẠY HỌC
MÔN HÌNH HỌC ”
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I.Lý do chọn đề tài :
Đổi mới phương pháp dạy học là công việc được ngành giáo dục quan tâm
đúng mức.Trong phương pháp dạy học hiện nay là lấy HS làm trung tâm. Giáo viên
là người hướng dẫn cho HS tự tìm tòi ra kiến thức mới, do vậy phải đi theo con
đường từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng. Nhất là trong dạy môn hình học
đòi hỏi kênh hình phải đầy đủ và phải cho HS nắm cho được cách vẽ hình.Chính vì
vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn hình học là việc làm rất
cần thiết.
Geometer's Sketchpad là một trong những phần mềm hỗ trợ cho việc dạy học
môn toán hình hay nhất hiện nay. Chính vì vậy tôi chọn đề tài
“SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOMETER'S SKETCHPAD TRONG DẠY HỌC
MÔN HÌNH HỌC ” Để làm chuyên đề báo cáo về việc “ỨNG DỤNG CÔNG
NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC MÔN TOÁN”
II.Cơ sở lý luận:
Sử dụng phần mềm Geometer's Sketchpad trong dạy học môn Toán:
1/Mục đích sử dụng :
Geometer's Sketchpad (viết tắt là GSP) là phần mềm hình học nổi tiếng và đã được
sử dụng rộng rãi tại rất nhiều nước trên thế giới.
Geometer's Sketchpad thực chất là một công cụ cho phép tạo ra các hình hình
học, dành cho các HS đối tượng phổ thông. Phần mềm có chức năng là vẽ hình, mô
phỏng quỹ tích, các phép biến đổi của các hình hình học phẳng. Giáo viên có thể sử
dụng phần mềm này để thiết kế bài giảng hình học một cách nhanh chóng, chính xác
và sinh động, khiến HS dễ hiểu bài hơn. Với phần mềm này, bạn có thể xây dựng
được các điểm, đường thẳng, đường tròn, tạo trung điểm của một đường thẳng, dựng
đường thẳng song song với một đường thẳng khác, dựng đường tròn với một bán
kính cố định đã cho, xây dựng đồ thị, quan hệ hình học… Sử dụng GSP, bạn sẽ có

cảm giác là mình có thể tạo hình với không gian không có giới hạn. Một đặc điểm
quan trọng của của phần mềm này là cho phép ta thiết lập quan hệ giữa các đối tượng
hình học, phần mềm sẽ đảm bảo rằng các quan hệ luôn được bảo toàn, mặc dù sau đó
các quan hệ có thể biến đổi bằng bất kì cách nào. Khi một thành phần của hình bị
biến đổi, những thành phần khác của hình có quan hệ với thành phần thay đổi trên sẽ
được tự động thay đổi theo. Ví dụ khi thay đổi độ dài của một đoạn thẳng thì trung
điểm của đoạn thẳng đó sẽ tự động thay đổi theo sao cho nó luôn là trung điểm của
đoạn thẳng này. Nhưng nếu sử dụng giấy bút để dựng hình, khi thay đổi một thành
phần nhỏ của hình, đôi khi có thể phải phá hủy toàn bộ hình đó. Ngoài các công cụ có
sẵn như công cụ điểm, thước kẻ, compa, bạn cũng có thể tự tạo ra những công cụ
riêng cho mình. Tóm lại Geometer's Sketchpad là một công cụ lý tưởng để tạo ra
các bài giảng sinh động cho môn Hình học, trợ giúp cho giáo viên giảng bài và cho
HS học tập môn Hình học thêm hấp dẫn hơn.
1
“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học môn Hình học”
2. Một số nhu cầu cấp thiết của người sử dụng phần mềm này như sau:
1. Minh họa các khái niệm toán học ở hai hình thức tĩnh và động.
2. Tạo ra các mô hình Toán học cụ thể để dẫn dắt học sinh tìm ra khái niệm
mới.
3. Kiểm tra các kết quả tìm được bằng con đường suy diễn.
4. Dự đoán kết quả từ đó đề xuất cách giải quyết bài toán.
5. Phát triển bài toán từ một bài toán đã biết.
6. Kiểm chứng các giả thiết toán học, tạo mô hình hình học để tạo bài toán
mới.
III. Những thuận lợi và khó khăn:
a/ Thuận lợi:
- Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm đến việc ứng dụng CNTT trong dạy
học.
- Đại đa số giáo viên trong trường đều thông thạo tin học nên việc sử dụng phần
mềm không mấy khó khăn.

- Luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên học hỏi,nghiên cứu,trau dồi trình độ
chuyên môn.
b/ Khó khăn:
- Cơ sở trường lớp còn chật hẹp chưa đủ, trang thiết bị còn thiếu thốn, đội ngũ
giáo viên giảng dạy trong cùng một bộ môn quá ít nên việc trao đổi kinh
nghiệm đối với việc sử dụng phần mền này còn nhiều hạn chế.
- Phạm vi sử dụng của phần mềm chỉ sử dụng được đối với bộ môn Hình học.
Do vậy việc hứng thú nghiên cứu chỉ gói gọn đối với những giáo viện giảng
dạy môn Toán.
B.NỘI DUNG
MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA PHẦN MỀM GSP
TRONG VIỆC GIẢNG DẠY TOÁN THCS.
I. TẠO THÊM CÔNG CỤ TIỆN ÍCH MỚI:
NỘI DUNG CÁCH TRÌNH BÀY
- Một trong những thế mạnh của phần
mềm GSP là tuỳ theo công việc mà
người dùng có thể tạo ra những công
cụ tiện ích cho những thao tác lập đi,
lập lại. Giúp người dùng rút ngắn đáng
kể khi vẽ hình. Đây là một chức năng
copy một cách thông minh mà ít phần
mềm có được
Ví dụ 1: Tạo công cụ vẽ hình vuông:
-Dùng Sketchpat dựng hình vuông.
-Dùng công cụ quét chọn tất cả
hình vừa vẽ.
-Chọn công cụ rồi chọn tạo
công cụ mới …Đặt tên cho công cụ là
“Hình vuông” rồi chọn OK.
Ví dụ 2: Tạo công cụ “Dựng tam giác

đều khi biết tâm và một điểm”
-Dùng công cụ tạo hai
điểm A, B bất kỳ.
-Bấm chọn điểm A vào thanh trình đơn
2
“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học môn Hình học”
chọn biến đổi, đánh dấu tâm
-Bấm chọn điểm B vào thanh trình đơn
chọn biến đổi, phép quay, rồi quay
một góc 120
0
. Được điểm C, lập lại
phép quay một lần ta được điểm D
-Đặt tên cho các điểm B, C, D.
-Nối các điểm B, C, D.
-Dùng công cụ quét chọn tất
cả hình vừa vẽ.
-Chọn công cụ rồi chọn tạo
công cụ mới …Đặt tên cho công cụ là
“tam giác đều qua tâm và một đỉnh” rồi
chọn OK.
II. KHAI THÁC PHẦN MỀM GSP SỬ DỤNG TRONG DẠY HỌC
HÌNH HỌC Ở TRUNG HỌC SƠ SỞ.
1. Thiết kế tình huống dạy học có vấn đề:
Ví dụ: Khi dạy bài “Tổng ba góc
trong một tam giác” (Hình học7), ta
làm như sau:
* Vẽ tam giác ABC trong màn hình
GSP. Dùng chức năng đo đạc, tính
toán để đo các góc và tính tổng các

góc của tam giác ABC.
* Cho các đỉnh của tam giác thay đổi,
nhận thấy số đo của các góc thay
đổi nhưng tổng số đo ba góc đó không
đổi và luôn bằng 180
0
.Từ đó đưa ra dự
đoán “tổng ba góc của một tam giác
bằng 180
0
-Vẽ ∆ABC bằng
-Đo góc BAC bằng cách chọn theo thứ
tự ba điểm B,A,C vào menu Measure
chọn Angle.
-Tương tự đo được các góc ABC,góc
ACB.
-Dịch chuyển một trong các đỉnh để
thấy tỏng số đo ba góc vẫn không thay
đổi.
2. Sử dụng công cụ đo đạc, dựng hình trong Sketchpad tìm ra đường lối giải:
Ví dụ: Cho ABC nội tiếp trong
đường tròn (O) và có điểm P di động
trên cung BC. Qua P và B dựng
đường tròn tiếp xúc với AB tại B, qua
P và C dựng đường tròn tiếp xúc với
AC tại C. Hai đường tròn này cắt
nhau tại điểm M khác P. Đường thẳng
PM cắt đường tròn (O) tại N. Chứng
minh rằng điểm N cố định.
Dùng Sketchpad dựng hình theo yêu

cầu đề bài. Cho P chạy trên cung BC,
đo các góc NAC và ACB ta thấy hai
góc này luôn bằng nhau, không đổi
nghĩa là phải chứng minh AN//BC =>
N cố định.
3
“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học môn Hình học”
N
M
A
B
C
P
3.Sử dụng Sketchpad hỗ trợ giải toán dựng hình
Chương trình Sketchpad là một công
cụ tốt hỗ trợ cho bước biện luận trong
các bài toán dựng hình. Sau khi dùng
Sketchpad dựng được hình, ta cho dữ
kiện thay đổi thì được số nghiệm của
bài toán hiển thị trên màn hình.
Ví dụ: Dựng đường tròn nội tiếp,
đường tròn nội tiếp đường tròn.
Tính diện tích hình tròn.
-Vẽ đường tròn tâm O bằng và một
điểm A nằm trên đường tròn.
-Vẽ hình vuông ABCD bằng cách
chọn O làm tâm quay điểm A một góc
90
0
bằng cách vào menu Transform

chọn Rotate xuất hiện hộp thoại
Kết thúc bằng OK ta được điểm
B
Thực hiện tương tự ta được các điểm
C,D;nối các điểm A,B,C,D ta được
hình vuông ABCD.
-Vẽ đường tròn nội tiếp hình vuông
ABCD bằng cách chọn điểm O và
cạnh BC vào menu Construct chọn
Perpendicular Line=>Ctrl+I=> chọn O
làm tâm và điểm E vào menu
Construct
4.Sử dụng Sketchpad hỗ trợ giải toán quỹ quỹ tích.
*Các ví dụ: -Vẽ đường tròn đường kính AB
4
Lựa
chọn
góc
quay
m
∠
AIB
=
26,57
°
*9-BÀI TẬP 50 (SGK)
Cho đường tròn đường kính AB cố đònh ,
M là một điểm chạy trên đường tròn.
Trên tia đối của tia MA lấy điểm I sao cho
MI=2MB.

a/Chứng minh
∠
AIB không đổi.
b/Tìm tập hợp các điểm I nói trên.
Animate Point
I
A
B
M
“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học mơn Hình học”
cố định.
-Lấy M là một điểm nằm trên
đường tròn.
-Vẽ đường tròn tâm M bán kính
MB (bằng cách chọn M làm tâm
và điểm B vào menu Construct
chọn Cirete By Center+Point
đường tròn này cắt tia AM tại N.
-Xác định điểm I bằng cách chọn
N làm tâm vào menu Transform
chọn Rotate xuất hiện hộp thoại
Ta chọn góc 180
0
kết thúc
bằng Rotate ta được điểm I
-Đo góc AIB bằng cách chọn
A,I,B theo thứ tự đó vào menu
Measure chọn Angle.
-Tạo vết cho điểm I bằng cách
vào menu Display chọn Trace

Point (hoặc chọn điểm I ấn tổ hợp
phím Ctrl+T)
-Cho M chuyển động bằng cách
vào menu Edit chọn Action
Buttons=> Animation=>OK.
-Vẽ tiếp tuyến của đường tròn tại
tiếp điểm A.
-Cho ẩn những đường khơng liên
quan bằng (Ctrl+H).
-Khi M chạy trên đường tròn, góc
AIB khơng đổi,quỹ tích của điểm
I được qt thành 2 cung như hình
vẽ.
5
Lựa
chọn
góc
quay
“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học mơn Hình học”
*10-BÀI TOÁN KIỂM TRA HKI:
Cho đường tròn tâm (O),bán kính R và một
điểm A ngoài đường tròn.Từ A vẽ tiếp
tuyến AB (B là tiếp điểm)với đường tròn
(O).Lấy điểm C trên đường tròn(O), tia AC
cắt đường tròn (O) tại điểm thứ hai là
D.Gọi I là trung điểm của CD.
Khi C di chuyển trên đường tròn (O) thì I di
chuyển trên đường nào?
Animate Point
I

D
B
M
O
A
C
-Dựng đường tròn tâm O và một
điểm A ngồi đường tròn.
-Xác định trung điểm M của OA
bằng cách chọn đoạn thẳng OA ấn
Ctrl+M.
-Dựng đường tròn tâm M bán
kính MA một trong hai giao điểm
của hai đường tròn là điểm B cần
tìm nối AB.
-Ẩn đường tròn tâm M,nối
AB,BO.
-Lấy điểm C trên đường tròn,dựng
tia AC bằng cơng cụ
-Xác định D là giao điểm thứ hai
của tia AC với đường tròn.
-Xác định trung điểm I của CD
bằng cách chọn điểm O và đường
thẳng CD vào menu Construct
chọn Perpendicular Line=>Ctrl+I.
-Tạo vết cho điểm I bằng cách
vào menu Display chọn Trace
Point (hoặc chọn điểm I ấn tổ hợp
phím Ctrl+T)
-Cho C chuyển động bằng cách

vào menu Edit chọn Action
Buttons=> Animation=>OK.
-Cho ẩn những đường khơng liên
quan (Ctrl+H)
*11-Cho một đường tròn cố đònh tâm O
và điểm A cố đònh bên ngoài đường
tròn.Một điểm M chuyển động trên đường
tròn.Tìm quỹ tích trung điểm H của AM.
Animate Point
H
O
A
M
-Dựng đường tròn tâm O bằng
cơng cụ và một điểm A ngồi
đường tròn
-Lấy một điểm M bất kỳ trên
đường tròn nối AM(Ctrl+L),xác
định trung điểm H bằng Ctrl+M.
-Tạo vết cho điểm H bằng cách
vào menu Display chọn Trace
Point (hoặc chọn điểm I ấn tổ hợp
phím Ctrl+T)
-Cho M chuyển động bằng cách
vào menu Edit chọn Action
Buttons=> Animation=>OK.
5.Sử dụng Sketchpad hỗ trợ việc giảng dạy hình học khơng gian:
6
“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học môn Hình học”
12-Hình truï ,hình

Noùn.
Animate Point
Animate Segment
B
O'
O
O
S
A
A
1/Hình trụ:
-Vẽ đường tròn tâm O bằng công cụ
-Vẽ đoạn thẳng MN đánh dấu vectơ
tịnh tiến bằng cách chọn M,N vào
menu Transform chọn Markvector.
-Chọn đường tròn và tâm vào menu
Transform chọn Translate,chọn
Translate sẽ được đường tròn O’ là
tịnh tiến của đường tròn tâm O.
-Nối O và O’
-Vẽ bán kính OA của đường tròn tâm
O, tịnh tiến đoạn OA này theo vectơ
đã có sẵn ta được O’B ta được hình
chữ nhật OO’BA
-Dựng miền trong của tam giác bằng
cách chọn 4 điểm O,O’,B,A, dùng tổ
hợp phím Ctrl+P
-Cho ẩn các đường tròn(Ctrl+H).
-Tạo vết cho các điểm A,B,các đoạn
OA,O’B,AB bằng cách vào menu

Display chọn Trace Point (hoặc chọn
điểm I ấn tổ hợp phím Ctrl+T)
và chọn màu thích hợp.
-Cho AB chuyển động bằng cách vào
menu Edit chọn Action Buttons=>
Animation=>OK.
2/Hình nón:
-Vẽ đường tròn tâm O bằng công cụ
-Lấy một điểm A trên đường tròn,nối
OA.
-Lấy điểm S ngoài đường tròn,nối
SO, SA ta được tam giác SOA.
-Dựng miền trong của tam giác bằng
cách chọn 3 điểm S,O,A dùng tổ hợp
phím Ctrl+P.
- Cho ẩn các đường tròn(Ctrl+H).
-Tạo vết cho điểm A,đoạn OA,SA
bằng cách vào menu Display chọn
Trace Point (hoặc chọn điểm I ấn tổ
hợp phím Ctrl+T)
-Cho điểm A chuyển động bằng cách
vào menu Edit chọn Action
7
“ Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad trong dạy học môn Hình học”
Buttons=> Animation=>OK.
C. KẾT LUẬN .
Trên đây là một số ứng dụng của phần mềm Geometer's Sketchpad
trong dạy học môn Hình học . Vì thời gian có hạn phạm vi sử dụng lại rất rộng
nên chuyên đề không thể tránh khỏi những khiếm khuyết . Rất mong các bạn
đồng nghiệp tiếp tục nghiên cứu , góp ý bổ sung để cho chuyên đề đạt hiệu quả

cao hơn , có tính thiết thực hơn , góp phần nâng cao chất lượng dạy và học ở các
nhà trường .

Phước Hiệp, Ngày 18 tháng 04 năm 2011
Giáo viên thực hiện
Trương Ngọc Ánh
8