ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
HOÀNG PHƢƠNG MAI
TĂNG CƢƠ
̀
NG CA
̉
NH BA
́
O SƠ
́
M TRONG HOA
̣
T
ĐỘNG THANH TRA TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC
VIÊ
̣
T NAM - CHI NHA
́
NH HA
̀
NÔ
̣
I
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Hà Nội – 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
HOÀNG PHƢƠNG MAI
TĂNG CƢƠ
̀
NG CA
̉
NH BA
́
O SƠ
́
M TRONG HOA
̣
T ĐÔ
̣
NG
THANH TRA TA
̣
I NGÂN HA
̀
NG NHA
̀
NƢƠ
́
C VIÊ
̣
T NAM
CHI NHA
́
NH HA
̀
NÔ
̣
I
Chuyên ngành: Tài chnh ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRỊNH THỊ HOA MAI
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN
PGS.TS TRỊNH THỊ HOA MAI
TS. LÊ TRUNG THÀNH
Hà Nội – 2015
LỜI CAM ĐOAN
u c liu, kt
qu c ch n
gc.
m v u c
H
LỜI CẢM ƠN
; ,
,
Chi
H
MỤC LỤC
Trang
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT i
DANH MỤC BẢNG BIỂU ii
DANH MỤC SƠ ĐÔ
̀
iii
LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨUVA
̀
CƠ SƠ
̉
LY
́
LUÂ
̣
N VÊ
̀
CẢNH BÁO SỚM TRONG HOẠT ĐỘNGTHANH TRA NGÂN
HÀNG 4
1.1. Tô
̉
ng quan tình hình nghiên cƣ
́
u 4
1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về hoạt động thanh tra các ngân hàng
thương mại 4
1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu về cảnh báo sớm trong hoạt động thanh
tra ngân hàng 8
1.1.3. Kết luận chung 10
1.2. Cơ sơ
̉
ly
́
luâ
̣
n vê
̀
cnh bo sớm trong hot động thanh tra ngân hàng 11
1.2.1. Ý nghĩa cảnh báo sớm trong hoa
̣
t đô
̣
ng thanh tra ngân ha
̀
ng 11
1.2.2. Nô
̣
i dung cảnh báo sớm trong hoa
̣
t đô
̣
ng thanh tra ngân ha
̀
ng 15
1.2.3. Các điều kiện tác động đến cảnh báo sớm trong hoạt động thanh tra ngân
hàng 27
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHA
́
P NGHIÊN CƢ
́
U 31
2.1. Cc phƣơng php nghiên cứu 31
2.1.1. Phương pháp luận 31
2.1.2. Phương pháp nghiên cứu tài liệu 31
2.2. Phƣơng php thu thập thông tin thứ cấp 31
2.3. Phƣơng php phân tch, tổng hợp 32
2.4. Địa điểm, thời gian nghiên cứu 34
CHƢƠNG 3. THƢ
̣
C TRA
̣
NG CA
̉
NH BA
́
O SƠ
́
M TRONG HOA
̣
T ĐÔ
̣
NG
THANH TRA TA
̣
I NGÂN HA
̀
NG NHA
̀
NƢƠ
́
C CHI NHA
́
NH HA
̀
NÔ
̣
I 35
3.1. Giới thiệu khi qut về hot động thanh tra ti ngân hàng Nhà nƣớc chi
nhnh Hà Nội 35
3.1.1. Nhiê
̣
m vu
̣
, quyền ha
̣
n cu
̉
a bộ phận thanh tra gia
́
m sa
́
t ngân ha
̀
ng Nha
̀
nươ
́
c
chi nhánh Ha
̀
Nô
̣
i 35
3.1.2. Cơ cấu tô
̉
chư
́
c cu
̉
a bô
̣
phâ
̣
n thanh tra ta
̣
i ngân ha
̀
ng Nha
̀
nươ
́
c chi nhánh
Hà Nội 37
3.2. Cnh bo sớm trong hot động thanh tra gim st ta
̣
i ngân ha
̀
ng Nha
̀
nƣơ
́
c
chi nhnh Ha
̀
Nô
̣
i 38
3.2.1. Cảnh báo sớm trong hoa
̣
t đô
̣
ng gia
́
m sa
́
t tư
̀
xa 38
3.2.2. Cảnh báo sớm trong hoa
̣
t đô
̣
ng thanh tra ta
̣
i chỗ 47
3.3. Đnh gi chung 60
3.3.1. Kết quả đạt được 60
3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân 62
CHƢƠNG 4. ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIA
̉
I PHA
́
P TĂNG CƢỜNG
CẢNH BÁO SỚM TRONG HOẠT ĐỘNG THANH TRA TẠI NGÂN HA
̀
NG
NHÀ NƢỚC CHI NHA
́
NH HA
̀
NÔ
̣
I 66
4.1. Định hƣớng hoa
̣
t đô
̣
ng thanh tra ngân ha
̀
ng trong giai đon hiện nay 66
4.2. Một số gii php tăng cƣờng ca
̉
nh ba
́
o sơ
́
m trong hoa
̣
t đô
̣
ng thanh tra cu
̉
a
ngân ha
̀
ng Nha
̀
nƣơ
́
c chi nhnh Ha
̀
Nô
̣
i 68
4.2.1. Đổi mới mô hình tổ chức, bộ máy của bộ phận thanh tra, giám sát 68
4.2.2. Hoàn thiện phương pháp thanh tra 69
4.2.3. Hoàn thiện khung pháp lý 83
4.2.4. Nâng cao năng lư
̣
c cu
̉
a đô
̣
i ngu
̃
ca
́
n bô
̣
84
4.2.5. Phát triển hệ thống công nghệ thông tin 86
4.3. Một số kiến nghị 87
4.3.1. Đối với Chính phủ 87
4.3.2. Đối với các cơ quan quản lý nhà nước 88
4.3.3. Đối với các tổ chức tín dụng 91
KÊ
́
T LUÂ
̣
N 93
DANH MU
̣
C TA
̀
I LIÊ
̣
U THAM KHA
̉
O 95
i
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
AGRB
t Nam
2
3
BIDV
n Vit Nam
4
CAMELS
H thng xp h
5
CAR
T l n
6
CDIC
To him tin g
7
CQTTGSNH
8
DPRRTD
D i ro
9
GDP
Thu nhp tng sn phm qu
10
Hng qun tr
11
IMF
Qu tin t quc t
12
MB
i
13
NHNN
14
NHTM
i
15
NHTW
16
NIM
T l thu nh
17
ROA
T sut li nhusn
18
ROE
T sut li nhun ch s hu
19
SHB
i
20
TCTD
21
TTGS
22
TTS
Tn
23
VCB
t Nam
24
VCSH
Vn ch s hu
ii
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT
Bng
Nội dung
Trang
1
Bng 1.1
CAMELS
15
2
Bng 1.2
Ni dung xp h CAMELS
19
3
Bng 3.1
Mt s ch i v
38
4
Bng 3.2
Ni dung ci vi tng k
40
5
Bng 3.3
Mt s ch n c
43
6
Bng 3.4
ng ca mt s NHTM
44
7
3.5
n c
45
8
Bng 3.6
p h
45
9
Bng 3.7
H thng chm xp hng
46
10
Bng 3.8
Xp h
46
11
Bng 3.9
S c thanh tra t 2010 - 2014
47
12
Bng 3.10
Ho
57
13
Bng 3.11
Tng hp sai phm ti c
NHNo&PTNT
58
14
Bng 3.12
Sai phi n ca mt s
NHNo&PTNT (2014)
60
15
Bng 4.1
Ma trn ri ro
74
16
Bng 4.2
ri ro
76
17
3.1
chi (2010 2014)
48
iii
DANH MỤC SƠ ĐÔ
̀
STT
Sơ đô
̀
Nội dung
Trang
1
3.1
37
2
3.2
xa t
39
3
3.3
49
4
4.1
70
5
4.2
ri ro
73
1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tnh cấp thiết của đề tài
i mi kinh t, h th t
bng hing cng vai
i vi nhu v kinh t - c ta nh
tip tc kh n vn quan
trng cho nn kinh t n nh sng tin.
WorldBank n, vn cho p sn xut kinh doanh ch yu vn
ng, vi tn ca h th
183% GDP; c cnh tranh ca nn kinh t n thp so
vi khu vc (xp th 68/148 qun ca h th
nh, n x mc cao.
m b u qu, bn vng ca t h
thng cc Vit
Nam.
Ho i v
c nhiu t m quan trng
ca hoi vi s th th
i vi tng qum tranh lun
v chn tip tc
i nhp quc t, ri ro hong trong h th
ng v lo m dng
u bn vng, hiu qu hong cp.
Hong thanh tra c
c ng cm s m bo
thn bn v
t mch ca nn kinh t.
n ho
ng ci cn nay.
la ch “Tăng cường cảnh báo sớm trong hoạt động
2
thanh tra tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – Chi nhánh Hà Nội” nhm gii
quyi cp thi
d n v hoi vi
i ng ng c t
thc tr ti hi
c nhng m i
n hong cnh
m.
tt v v t
cu tr li sau:
- Hoi nc i
hin nay th hin ni dung c Cnh m trong hot
ng thanh tra ti c i hin nay
n quc t ?
- ng gii ng cm trong hong thanh
tra ti?
- a NHNN thc hin tt
u cm?
2. Mục đch và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đch nghiên cứu
xung cm trong thanh tra t
i.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- H th
.
- c trng cm trong ho
i.
- xut gic Ni khi thanh
mng cm.
3
3. Đối tƣợng và phm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
u c i dung cm trong hot
ng thanh tra ti.
3.2. Phm vi nghiên cứu
- Về không gian: Lutu v hong thanh tra ca
c i vi m
i. u ca
lung v thc hi ng cnh
m y chc thc hin.
Lu thanh tra mt s
nghip vt Nam v kt qu ca hong thanh
tra ti.
- Về thời gian: Hong thanh tra ti c
Ni trong thi gian 2010-n ngh n 2015-2020.
4. Kết cấu của luận văn
n m u, kt lun, danh mu tham kho, lu gm 04
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ s l lun về cảnh báo
sớm trong hoạt động thanh tra ngân hàng
Chương 2: Phương pha
́
p nghiên cư
́
u
Chương 3: Thực trạng cảnh báo sớm trong hoạt động thanh tra tại ngân
hàng Nhà nước chi nhánh Hà Nội
Chương 4: Định hướng và một số giải pháp tăng cường cảnh báo sớm
trong hoạt động thanh tra tại ngân ha
̀
ng Nha
̀
nươ
́
c chi nhánh Hà Nội
4
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨUVÀ CƠ SƠ
̉
LY
́
LUÂ
̣
N VÊ
̀
CẢNH BÁO SỚM TRONG HOẠT ĐỘNGTHANH TRA NGÂN HÀNG
1.1. Tô
̉
ng quan tình hình nghiên cƣ
́
u
1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về hoạt động thanh tra các ngân hàng
thương mại
- Hoạt động thanh tra của ngân hàng trung ương đối
với các ngân hàng thương mại quốc doanh. Lu.
Luc tm quan trng ca hong thanh tra c
i vc doanh.
m nhic bit tr
nn kinh t n giao vn t tit kin
ca C trong vi vc;
hong cc bi chc nhn tin gnh
ng quyn vin t.
Hong cn hu h th kinh t trong
s ca m n quyn li ci
gi ting th th
ph thuc vi nhau cht ch ng v
qua hong ca h th mt trc trc nh
a m v n ca c h
thng. M s c v
nghic bip vng thi ng ti quyn li
ci gi tin. t quan trng,
m b thng thi bo
v quyi gi tin, phc v vic thc hi
tin t quc gia.
Trong lu ra mt s ni m
thanh tra ci vc doanh trong thi gian
hii ch dng li tu vng
5
u hong thanh tra t i quc doanh
c th
mi.
- . Tăng cường công tác thanh tra giám sát của Ngân
hàng Nhà nước đối với các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Luc .
Luc
i vi. c thc hin hai ch
ba quc hin cht
ng tin tng m bo s nh tin t
c h thc hi a nn
kinh t. Mng c
ln t, t u
kiy s n kinh t. V
cung ch v
thc hi u ti ng c
trung gian nhm bo s nh trong hoo v l
c th trong nn kinh tc bia nhi gi tin, trong quan
h v chc
n t cn thit phc kiu tit cht ch n cht hot
ng cng ri ro. M ri ro s
ng chy theo li nhun quyn li ci gi
tic hong c cho vay. Bng tng kt
n cng mc ri ro tich v thi hn gia
ngun v dng vn, giu thanh khon sinh li t
s u tit cht ch a
s
ng chy theo li nhung ri
n. S tn tn c
thui gi
tin. M ng dch v
6
nghi ng t lan truyt s s
tn ti c
Lun ch
c, t xut
nhng giao hiu l
u c t
ng thanh tra ti ch xa ca m thy,
t nhn th dn ch trong
c, d
ng chung.
- chc nhiu cuc hi tho quc t cp
thit ca ving h thn
a mt quc gia.
nh vinh c th v n c
b m bo x i ro h th
dng ngun d x i ro bt ngun t hong cp
o l x s
th ng ngun d i ro bt ngun t nhng yu t
ng thi, n cho vi
ng ri ro hiu qu
- Dopico, 2013. Kinh nghiệm quốc tế về nâng cao hiệu quả thanh tra, giám
sát ngân hàng.
gii vnh chnh ch
quyc gia la chn khi
gio him, ch ch
qun thc hin qung ti Trung Quc sau
7
i vc quc quyt
nh bi hong kinh doanh cnh ch p
tr ngn phng
tn nay t
p nhng hp nhp nh
hp nht tng php nh
nht thc hin ch th
p nht tng phn, mc hin
chi vc ca th o hi
c bo hi
ng ti nhiu qu : Thn t c
c t
c t
nh to s th
m
o v ng
t
u ch m quc t v hiu qu
ho u kin
kinh t hin nay cc ta.
- c hi tho khoa hc v
c Nguyn Ngc Tuyn vi ch “Giải pháp tăng cường, nâng cao
hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, giám sát an toàn hoạt động ngân hàng”
20/8/2013. Bc nhng n
thc tri gian qua; Kinh nghim quc t v
giu lc, hiu qu c
h t
u t ch
i Vit Nam.
8
1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu về cảnh báo sớm trong hoạt động thanh
tra ngân hàng
- Nguyn Th Minh Hu, 2013. Đẩy mạnh công tác cảnh báo sớm đối với
các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. Lu.
Lu ra vai chc bo him tin gi hin nay; nhng
r ch gp phi, t m quan trng c
m trong hong c chc bo him tin gc bit trong
n khng hong kinh ti ra mt s gi
m tra ti ch ng ci vi
chc tham gia bo him tin g p r
v trong h thm vu c i vi
t chc bo him tin g cn s cn thit ca hong cm
thi.
- H .Nghiên cứu vận dụng mô hình cảnh báo sớm trong
cảnh báo khủng hoảng tiền tệ tại Việt Nam. Lu.
Th nht, luu tng l thuyn v
khng hon dng hong tin t.
T m khng hong tin t cho Vit Nam d
c gia. Th
lu d t xy ra khng hong tin t n
d li c thu th c yu t n
khng hong tin t. Th ba, dt qu u ca lu
n ngh xu p qun l.
vn dc
sm trong ho
- “Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm về nợ xấu”c
n t 0
n n xu ti; S cn thit phng h
thng c n xu; T t s bing h
thng cm va gim n xi va cc
9
u quan trng nht vi x
n dia doanh nghip. Trong nhing
hp, nu thy doanh nghi c hi
doanh nghip, gia hn n n
n x t trong nhng bin
c h thng cm v n xu ti tng t chng.
- “Thanh tra trên cơ sở rủi ro và vấ n đề dựng một khung nghiệp vụ
giám sát từ xa trong hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng”c
c
.vn . N
vi v nghip v
CAMELS. t ca
xa hay thanh tra ti ch kt hp gia hai b phn vi
nhau m n v NHTM; s kt hc thit
l c ca m.
y cn v ng cm,
ng ca vic cm trong ho
u hong thanh tra ti ch
mi.
- Barth J.R , 2011. Hệ thống cảnh báo sớm tình hình tài chính các tổ chức
tham gia Bảo hiểm tiền gửi tại Đài Loan.
28/02/2012.
H thng c chc tham gia Bo him
tin gi
nh k ng ca tt c chn tin gi bao
gp hi hp h
dc
thng c chc tham gia Bo
him tin g ng H thng cc gia v t
hiu qu. B ch
p CDIC nhm king ca t chc tham gia bo him tin gi,
10
n s c ch kp thng h tr,
kin thing th hu hi
n tr ri ro. thng cm
ca CDIC s dng hai thng ki
liu, h thng xp hng tham chiVi
u qu H thng cm quc gia v
n cn quan trng trong ving hiu qu
m tra nhn ri ro ca t chhn nn kinh
t
u h thng ci v chc tham gia
bo him tin gi cm cho Vit Nam. Vit Nam, bo
him tin gnh ch ch
thc hing tin t i nhu
chc quan tr
chng cm nhm chn chnh
hong, bm s nh ca tng t chc tham gia bo him. C
s ch rt mnh th hi
phi hp ca t chc bo him tin gi vng
c gia.
1.1.3. Kết lun chung
c gii quyt
c tin v ho
hong c
n qun tr ri ro mi theo Basel t trong nhng
mu cn nay. Thc hin Basel II ti Vit
vn hi
ro, t c n bn v
ng thi to nn tng cho s
mc cnh tranh ca h thng
11
hi nhp kinh t quc t ng hin nay. Ho
Ving c t v
nh h thu
c
Khong tr cn s c
luu n v
trong ho theo ti
i v chc
ngng hn ch khi thc hin
ho
ng cm trong hong thanh tra t
i.V th ca th
dung trong lu t trong nh
thc hin nhp vn
mn tn thc hi
1.2. Cơ sơ
̉
ly
́
luâ
̣
n vê
̀
cnh bo sớm trong hot động thanh tra ngân hàng
1.2.1. Ý nghĩa cảnh báo sớm trong hoạt động thanh tra ngân hàng
1.2.1.1. Một số khái niệm chung
Khái niệm thanh tra
s kim tra, xem
o hong ca mng nh kim
i vng b n ting Vi
i ch ct ca thanh tra mang
quyn ln nhnh.
u b
t cht yu cc xem
i vi vic thc hi
lut, nhim v c chc thc hin
b, th tc lunh, nha,
12
n nhng s
ch qu kin ngh vc
ph u qu, hiu lc ca hot
ng quc, bo v l
c ch
Khái niệm thanh tra ngân hàng
c t chc thanh tra thc hin chm tra
i v chng theo quy nh ct v thanh tra nhm
b thg.
u ca NHTW, c thc hin
ch
c thc hin nhim v, quyn h c thuc phm vi
qunh ct.
.
.
,
,
,
,
.
,
ti ch
.
,
.
Khái niệm cảnh báo sớm trong hoạt động thanh tra ngân hàng
Hinh th t
ng thanh tra ti ch i vNHTM n quy phm
c ti ni dung
13
th hin v
, theo
t qu thanh tra ti ch thc hin
t khuyn ngh M
mt
i
.
,
1 12
n 12
. ,
:
4-5
.
,
. i hot m cnh
n ra nhng du hiu b ng ca NHTM
thanh tra a thanh kp th
1.2.1.2. Ý nghĩa cảnh báo sớm trong hoạt động thanh tra ngân ha
̀
ng
Bảo đảm an toàn hệ thống các NHTM
kic d
c d ng bt li vi vn hay
thu nhp c.
.
.
Tăng cường quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng đồng
thời phục vụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia
14
t quan trng trong qu
m gi nh n t quan trng.
Hong qu nn kinh t qu
NHNN s d c ng tin t t,
d tr bt buc, nghip v th ng m kiu tit khng tin
cung ng cho nn kinh t nhm mng kinh tm bc
m tht nghip, gim l tin t
n t cu qu
n h th n n
nn kinh t, i phng cm trong hong thanh tra nhm
m bo vi c ch
nh NHNN cNHTM.
Góp phần ổn định và phát triển hệ thống tài chính và nền kinh tế
vi
, thanh tra s
nh trong hong kinh doanh cng thanh tra trong mt thi k nht
nh nha kp thi t v tin t, hot
a NHTMNHTM u hiu vi pht s b x
m bo hong cNHTM c an
u qu t.
Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền
Trong hoNHTM i
ng li nhun. Bng tin
g NHTM chc kinh t NHTM
c ngun v cho vay li v ch
Do hoNHTM thc th
hin vi ng nhu cu v vn cn tin gi ca
chc kinh t , chng vn t NHTM
t t ch vay tin ca nhiu NHTM c li mt
15
NHTM cho nhi phc v nhu c nu mt
i ro c s ng ti NHTM c lt NHTM
nh ho v s ng tNHTM
truyn nn t ca quc gia.
m bNHTM phi
m bo kh m bNHTM,
m gi n c nh
ru
phm bt ng v i vi gi
tin.
m bo s NHTM o v quyn li ha
i gi tin cn thit phi m trong ho
i ch i vi NHTM nhm c
NHTM, n ngh i v m bo
quyn l
1.2.2. Nô
̣
i dung cảnh báo sớm trong hoạt động thanh tra ngân hàng
nh ci dung thanh tra thc hinh
ci dung v c hi
lu hin qua c ho i ch.
1.2.2.1. Cảnh báo sớm trong hoạt động giám sát từ xa ngân hàng
Cnh bm trong ho xa c ti theo
CAMELS thc hi i v
NHTM theo 6 (Theo bng 1.1)
bng xp h i vi TCTD.
Bng 1.1. Cc tiêu ch đnh gi theo khuôn khổ CAMELS
STT
Cc tiêu ch
1
C (Capital Adequacy) – Mức đảm bảo vốn
- Mc vn, chng v ng th c
- Kh nh nhng nhu cu cho ngun vn b