QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ CHỦ TRƯƠNG GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI

Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
------------

BÀI TẬP NHÓM
HỌC PHẦN:
ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
Đề bài:

QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ CHỦ TRƯƠNG
GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI

Giảng viên hướng dẫn:
ThS. Trần Văn Lực

Sinh viên thực hiện:
Nhóm Lí 3B

Huế, 11/2011

Nhóm Lí 3B

1


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC
VÀ CHỦ TRƯƠNG GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI

I – Thời kỳ trước đổi mới .
1. Chủ trương của Đảng về giải quyết các vấn đề xã hội.
a. Giai đoạn 1945-1954.
- Ngay sau Cách mạng Tháng Tám và trong năm thực hiện nhiệm vụ kháng
chiến , kiến quốc ,chính sách xã hội của Đảng nhằm thực hiện mục tiêu làm
cho dân có ăn, làm cho dân có mặc , làm cho dân có chỗ ở , làm cho dân
được học hành . Tiếp sau đó là làm cho người nghèo thì đủ ăn , người đủ ăn
thì khá giàu , người giàu thì giàu thêm . Chủ trương này đã nhanh chóng đi
-

vào cuộc sống và đạt được những hiệu quả thiết thực .
Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hịa có chủ trương và hướng dẫn để các
tầng lớp nhân dân chủ động và tự tổ chức giải quyết các vấn đề xã hội của
chính mình như : chính sách gia tăng sản xuất, chủ trương tiết kiệm , đồng
cam cộ.ng khổ; khuyến khích tự do sản xuất; kinh doanh thực hiện chính
sách điều hịa lợi ích giữa chủ và thợ … chẳng hạn như: hũ gạo cứu đói ,
nhường cơm sẻ áo …

b. Giai đoạn 1955- 1975.
Các vấn đề xã hội được giải quyết trong mơ hình CNXH kiểu cũ ( kế hoạch
-

hóa tập trung ) và trong hồn cảnh có chiến tranh.
Chế độ phân phối ( phân phối cho sản xuất : phân chia các yếu tố sản xuất
cho các ngành sản xuất và phân chia cho tiêu dùng : phân chia sản phẩm

-

cho các cá nhân tiêu dùng ) thực chất theo chủ nghĩa bình quân , cào bằng .
Nhà nước và tập thể đáp ứng các nhu cầu xã hội thiết yếu bằng chế độ bao

cấp tràn lan dựa vào viện trợ từ bên ngồi .

Nhóm Lí 3B

2


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

Nhận xét: Trong chiến tranh do Đảng và Nhà nước có đường lối phù hợp
nên chúng ta đã huy động được sức mạnh của toàn dân tộc vùng lên đánh
bại kẻ thù xâm lược thống nhất Tổ quốc, cả nước cùng đi lên CNXH.
c. Giai đoạn 1975- 1985.
Các vấn đề xã hội được giải quyết theo cơ chế kế hoạch hóa tập trung ,
quan liêu , trong hoàn cảnh đất nước lâm vào khủng hoảng kinh tế , xã hội
Nghiêm trọng, nguồn viện trợ giảm dần , bị bao vây, cô lập và cấm vận .
Nhận xét: Trong hịa bình, Đảng và Nhà nước ln quan tâm đến các vấn
đề XH, KT,VH nhằm nâng cao đời sống nhân dân cả về vật chất lẫn tinh
thần.
2. Đánh giá việc thực hiên đường lối .
a. Thành tựu:
Chính sách xã hội trong 9 năm kháng chiến , kiến quốc , tiếp sau đó là thời
bao cấp suốt 30 năm đã bảo đảm được sự ổn định của xã hội và đạt được
nhiều thành tựu phát triển đáng tự hào trên một số lĩnh vực : văn hóa, giáo
dục , y tế, lối sống, đạo đức , kỉ cương và an ninh xã hội , hoàn thành nghĩa
vụ của hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn.
b. Ý nghĩa
Những thành tựu đó nói lên bản chất tốt đẹp của chế độ mới và sự lãnh đạo
đúng đắn của Đảng trong giải quyết các vấn đề xã hội trong điều kiện chiến
tranh kéo dài, kinh tế chậm phát triển.

c. Hạn chế
-

Trong xã hội đã hình thành tâm lý thụ động, ỷ lại vào Nhà nước và tập thể

trong cách giải quyết các vấn đề xã hội.
-

Chế độ phân phối trên thực tế là bình qn cao bằng khơng khuyến khích

-

những đơn vị cá nhân làm tốt, làm giỏi...
Đã hình thành một xã hội đóng, ổn định nhưng kém năng động, chậm phát
triển về nhiều mặt.

Trước đổi mới, việc thủ tiêu các hình thức sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất,
xác lập chế độ cơng hữu một cách nóng vội đã kìm hãm sự phát triển của lực lượng
sản xuất, đẩy nền kinh tế vào khủng hoảng, từ đó khơng đủ các điều kiện để giải quyết
các vấn đề xã hội; Cơ chế “bao cấp” đã không huy động được các nguồn lực trong xã
hội (ngoài Nhà nước) để giải quyết các vấn đề xã hội; Việc thiết lập hệ thống “Thị
trường có tổ chức”, phân phối kết quả sản xuất theo biện pháp hành chính, tạo sự bất
Nhóm Lí 3B

3


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

bình đẳng về lợi ích của người lao động, tạo kẽ hở để tầng lớp đặc quyền kiếm lợi bất

chính; Việc thực hiện phương thức phân phối “bình quân chủ nghĩa” tách rời lao động
với kết quả lao động, nảy sinh sự lười biếng, ỷ lại, làm suy giảm tích cực sáng tạo của
nguồn nhân lực. Đó là một trong những nhóm ngun nhân dẫn đến tình trạng khủng
hoảng kinh tế - xã hội thời kỳ trước đổi mới.
d.Nguyên nhân:
- Đặt chưa đúng tầm chính sách xã hội trong quan hệ với chính sách kinh tế,
chính trị
-

Đồng thời lại áp dụng và duy trì quá lâu cơ chế quản lý kinh tế kế hoạch
hoá tập trung quan liêu bao cấp.

II- Trong thời kì đổi mới
1.Quá trình đổi mới nhận thức về giải quyết các vấn đề xã hội .
* Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (12/1986) lần đầu tiên nâng các
vấn đề xã hội lên tầm "Chính sách xã hội", đặt rõ tầm quan trọng của chính sách xã
hội đối với chính sách kinh tế và chính sách ở các lĩnh vực khác. Đại hội cho rằng: “
Trình độ phát triển kinh tế là điều kiện vật chất để thực hiện chính sách xã hội, nhưng
những mục tiêu xã hội lại là mục đích của các hoạt động kinh tế.’’ Ngay trong khn
khổ của hoạt động kinh tế , chính sách xã hội có ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất lao
động , chất lượng sản phẩm .
- Đây là sự đổi mới tư duy về giải quyết các vấn đề xã hội được đặt trong tổng thể
đường lối phát triển của đất nước, đặc biệt là giải quyết mối quan hệ giữa chính sách
kinh tế với chính sách xã hội. Do đó , cần có chính sách xã hội cơ bản , lâu dài , phù
hợp với yêu cầu khả năng trong chặng đường đầu tiên của thời kì quá độ .
Có thể kể đến là :
- Phấn đấu hạ tỷ lệ phát triển dân số.
-Đảm bảo việc làm cho người lao động là nhiệm vụ kinh tế - xã hội hàng đầu. Nhà
nước cố gắng tạo thêm việc làm và có chính sách để người lao động tự tạo ra việc
làm.

-Ban hành và thực hiện Luật lao động.

Nhóm Lí 3B

4


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

-Chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ của nhân dân. Từng bước xây dựng chính
sách bảo trợ xã hội XHCN đối với toàn dân, theo phương châm “nhà nước và nhân
dân cùng làm.
Xoá bỏ quan liêu bao cấp không chỉ với lĩnh vực
đời sống mà còn với lĩnh vực sản xuất, phân phối
nguồn lực, trao quyền tự chủ cho xí nghiệp quốc
doanh hạch tốn kinh doanh, khắc phục tình trạng
“lãi giả - lỗ thật”.

* Tại đại hội lần thứ VII (24-27/6/1991)
Đảng ta đã chính thức khẳng định một số quan điểm chỉ đạo việc phát triển hài hòa
giưũa tăng trưởng kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội . Cụ thể là : Mục tiêu của
chính sách xã hội thống nhất với mục tiêu phát triển kinh tế ở chỗ đều nhằm phát huy
sức mạnh của nhân tố con người. Phát triển kinh tế là cơ sở và tiền đề để thực hiện các
chính sách xã hội, đồng thời thực hiện tốt các chính sách xã hội là động lực thúc đẩy
phát triển kinh tế.
Có thể kể đến như: việc chuyển đổi nền kinh tế sang cơ chế mới, như: xác lập nguyên
tắc chi trả tiền lương, tiền công theo kết quả lao động là chủ yếu; xây dựng quỹ bảo
hiểm xã hội chung của người lao động thuộc mọi thành phần kinh tế; xác định giải
quyết việc làm là trách nhiệm của mọi ngành, mọi cấp, mọi thành phần kinh tế...
* Đại hội lần thứ VIII của Đảng (6/1996) chủ trương hệ thống chính sách xã hội phải

được hoạch định theo những quan điểm sau:
+ Tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng
bước và trong suốt q trình phát triển.
+ Cơng bằng xã hội phải thể hiện ở cả khâu phân phối hợp lý tư liệu sản xuất lẫn khâu
phân phối kết quả sản xuất , ở việc tạo điều kiện cho mọi người đều có cơ hội phát
triển và sử dụng tốt năng lực của mình .
+ Khuyến khích làm giàu hợp pháp đi đơi với tích cực xố đói , giảm nghèo.

Nhóm Lí 3B

5


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

+ Các vấn đề chính sách xã hội đều giải quyết theo tinh thần xã hội hoá.tốt Phát huy
truyền thống tốt đẹp của dân tộc uống nước nhớ nguồn , đền ơn đáp nghĩa , nhân
hậu , thủy chung.
* Đại hội lần thứ IX của Đảng (4/2001):
+ Chủ trương các chính sách xã hội phải hướng vào phát triển và làm lành mạnh hoá
xã hội
+ Thực hiện công bằng trong phân phối, tạo động lực mạnh mẽ phát triển sản xuất.
+ Tăng năng suất lao động xã hội, thực hiện bình đẳng trong các quan hệ xã hội. Coi
trọng công bằng trong hưởng thụ các dịch vụ xã hội, đặc biệt là công bằng trong thụ
hưởng dịch vụ giáo dục và chăm sóc y tế.
+ Khuyến khích nhân dân làm giàu hợp pháp, động viên toàn xã hội tham gia giải
quyết các vấn đề xã hội.
* Đại hội lần thứ X của Đảng (4/2006): trong khi khẳng định những thành tựu đạt
được là cơ bản, đồng thời cũng chỉ rõ những hạn chế trong việc tổ chức thực hiện một
số chính sách xã hội như: Kết quả xố đói giảm nghèo chưa thật vững chắc, nguy cơ

tái nghèo còn lớn; khoảng cách chênh lệch về thu nhập, mức sống giữa các tầng lớp
nhân dân, giữa các vùng có xu hướng dỗng ra; nhu cầu về việc làm ở thành thị và
nông thôn chưa được đáp ứng tốt; tội phạm và tệ nạn xã hội có chiều hướng tăng...
Để khắc phục tình trạng trên, Đại hội X đề ra chủ trương “Thực hiện tiến bộ và công
bằng xã hội ngay trong từng buớc và từng chính sách phát triển”.
Những vấn đề xã hội đã được Đại hội Đảng lần thứ X nhận thức và giải quyết toàn
diện cả ở góc độ mục tiêu và hệ thống giải pháp trong tổng thể các chính sách phát
triển, mà ở đó con người thực sự là trung tâm, là động lực và mục tiêu của phát
triển xã hội bền vững

*Đai hội lần thứ XI(12-19/1/2011)
Đại hội nhận xét đánh giá những công tác thực hiện sau đại hội X và tiếp tục nhấn
mạnh quan điểm:” Mở rộng nhân chủ, phát huy tối đa nhân tố con người, coi con
người là chủ thể, là nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển”

Nhóm Lí 3B

6


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

• Nhìn tổng thể, kể từ năm 1986 đến nay, tư duy của Đảng Cộng sản Việt
Nam về giải quyết các vấn đề xã hội đã có những bước phát triển mới:
Từ chỗ không đặt đúng tầm quan trọng của chính sách xã hội trong mối
quan hệ tương tác với chính sách kinh tế đã đi đến thống nhất chính
sách kinh tế với chính sách xã hội; Tăng trưởng kinh tế đi đôi với bảo
đảm tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước phát hiện. Từ
chỗ Nhà nước bao cấp toàn bộ trong việc giải quyết việc làm đã dần dần
chuyển trọng tâm sang thiết lập cơ chế, chính sách để các thành phần

kinh tế và người lao động đều tham gia tạo việc làm. Từ chỗ khơng
chấp nhận có sự phân hố giàu - nghèo đã đi đến khuyến khích mọi
người làm giàu hợp pháp đi đơi với tích cực xố đói, giảm nghèo, coi
việc một bộ phận dân cư giàu trước là cần thiết cho sự phát triển.
1. Quan điểm giải quyết các vấn đề xã hội:
Một là, kết hợp các mục tiêu kinh tế với các mục tiêu xã hội.
- Kết hợp phát triển kinh tế phải tính đến mục tiêu phát triển các lĩnh vực xã hội
có lien quan trực tiếp.
- Mục tiêu phát triển kinh tế phải tính đến các tác động và các hệ quả xã hội có
thể xảy ra để chủ động xử lí.
- Phải tạo được sự thống nhất đồng bộ giữa các chính sách kinh tế và chính sách
xã hội.
- Sự kết hợp giữa hai mực tiêu này phải được quán triệt ở tất cả các cấp, các
ngành, các địa phương, ở từng đơn vị kinh tế cơ sở.
Hai là, xây dựng và hoàn thiện thể chế gắn kết tăng trưởng kinh tế với tiến
bộ, cơng bằng xã hội trong từng bước và từng chính sách phát triển.
- Trong từng bước và từng chính sách phát triển cần đặt rõ và xử lí hợp lí viiệc
gắn kết giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội.
- Nhiệm vụ gắn kết này không dừng lại như một khẩu hiệu, một lời khuyến nghị
mà phải được phát chế hóa thành các thể chế có tính cưỡng chế, buộc các chủ thể
phải thi hành.
- Các cơ quan, các nhà hoạch định chính sách quốc phải quán triệt quan điểm
phát triển bền vững, phát triển” sạch”, phát triển hài hịa, khơng chạy theo số
lượng, phát triển bằng mọi giá.

Nhóm Lí 3B

7

Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

Ba là, chính sách xã hội được thực hiện trên cơ sở phát triển kinh tế, gắn bó
hữu cơ giữa quyền lợi và nghĩa vụ, giữa cống hiến và hưởng thụ.
- Chính sách xã hội có vị trí vai trị độc lập tuơng đối so với kinh tế, nhưng
khơng thể tách rời trình độ phát triển kinh tế, cũng không thể dựa vào viện trợ như
thời bao cấp.
- Trong chính sách xã hội, phải gắn bó giữa quyền lợi và nghĩa vụ, giữa cống
hiến và hưởng thụ. Đó là một u cầu của cơng bằng xã hội và tiến bộ xã hội; xóa
bỏ quan điểm bao cấp, cào bằng; chấm dứt cơ chế xin cho trong chính sách xã hội.
Bốn là, coi trọng chỉ tiêu GDP bình quân đầu người gắn với chỉ tiêu phát
triển con người HDI và chỉ tiêu phát triển các lĩnh vực xã hội.
Tiến bộ xã hội được thể hiện tập trung ở sự phát triển nhân tố con người. Liên hợp
quốc dùng khái niệm chỉ số về phát triển con người (HDI- Human Development
Isue) làm tiêu chú đánh giá sự tiến bộ và phát triển của mỗi quốc gia. Chỉ số HDI
được xây dựng với 3 chỉ tiêu cơ bản:
+ Tuổi thọ bình qn, đó là số năm sống bình qn của mỗi người dân ở mỗi một
quốc gia từ lúc sinh ra đến lúc chết.
+ Thành tựu giáo dục, được tính bằng trình độ học vấn của người dân và số năm
đi học bình qn của người dân tính từ tuổi đi học (mặt bằng dân trí)
+ Mức thu nhập bình quân đầu người (GDP).
HDI là chỉ tiêu tổng hợp quan trọng đánh giá tiến bộ xã hội.
Quan điểm này khẳng định mục tiêu cuối cùng và cao nhất của sự phát triển là vì
con người, vì một xã hội dân giàu nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh,
vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
2. Chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội
Một là, khuyến khích mọi người dân làm giàu theo pháp luật, thực hiện có hiệu
quả mục tiêu xố đói giảm nghèo.
-Tạo cơ hội, điều kiện cho mọi người tiếp cận bình đẳng các nguồn lực phát triển.
+ NHCSXH đang thực hiện cho vay đối với các đối tượng sau: cho vay giải quyết

việc làm, hộ nghèo, sinh viên – học sinh có hồn cảnh khó khăn, người diện chính
sách đi xuất khẩu lao động.
- Tạo động lực làm giàu trong đông đảo dân cư bằng tài năng, sáng tạo của bản
thân, trong khuôn khổ pháp luật và đạo đức cho phép:

Nhóm Lí 3B

8


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

+ Chính sách tài chính khuyến khích các hộ dân cư, các doanh nghiệp sản xuất
kinh doanh làm giàu cho mình và đất nước.
+ Tăng cường quản lý nguồn thu, cải cách hành chính, đẩy mạnh cơng khai tài
chính và phát huy dân chủ cơ sở.
+ Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tham nhũng; phân cấp ngân sách, tăng
quyền chủ động đối với chính quyền địa phương.
- Xây dựng và thực hiện có kết quả cao chương trình xóa đói giảm nghèo; đề
phịng tái đói, tái nghèo nâng cao dần chuẩn đói nghèo khi mức sống tăng, tạo điều
kiện người thoát nghèo vươn lên làm giàu:
“Bằng nguồn lực của Nhà nước và của toàn xã hội, tăng đầu tư xây dựng kết cấu
hạ tầng, cho vay vốn, trợ giúp đào tạo nghề, cung cấp thông tin, chuyển giao công
nghệ giúp đỡ tiêu thụ sản phẩm... đối với những vùng nghèo, xã nghèo, nhóm dân
cư nghèo”.

H. Chính sách đối với người nghèo, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào
các dân tộc thiểu số:
+ Chính sách Thành lập Ngân hàng phục vụ người nghèo; thành lập tổ chức trợ giúp
pháp

lý cho người nghèo; quan tâm đến người lao động nghèo trong q trình

chuyển đổi DNNN thành cơng ti cổ phần; Thành lập Ban chủ nhiệm chương trình mục
tiêu XĐGN; thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chương trình phát triển kinh tế – xã hội
các xã đặc biệt khó khăn miền núi và vùng sâu, vùng xa. Các chính sách xóa đói giảm
nghèo áp dụng cho vùng sâu, vùng xa, vùng đăc biệt khó khăn…
Chính sách 134:

Chương trình hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở và
nước sinh hoạt cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số
nghèo, đời sống khó khăn mà Chính phủ Việt Nam

Nhóm Lí 3B

9


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

áp dụng từ năm 2004 nhằm mục đích đẩy nhanh tiến độ xóa nghèo cho các hộ
dân tộc thiểu số ở Việt Nam.
Chính sách 135:
Chương trình phát triển kinh tế xã hội các xã đặc biệt
khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền .
Có nhiều biện pháp thực hiện chương trình này, bao
gồm đầu tư ồ ạt của nhà nước, các dự án nhà nước và
nhân dân cùng làm (nhà nước và nhân dân cùng chịu
kinh phí, cùng thi cơng), miễn giảm thuế, cung cấp
miễn phí sách giáo khoa, một số báo chí, v.v...

Hai là, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơng thiết yếu, bình đẳng cho mọi người dân, tạo
việc làm và thu nhập, chăm sóc sức khoẻ cộng đồng.
- Xây dựng hệ thống an sinh xã hội bảo đảm và đa dạng, Nhà nước ta đã ban hành:
+ Sắc lệnh , ấn định những điều kiện cho công chức về hưu;
+ Sắc lệnh , ấn định việc cấp hưu bổng cho công chức;
+ Sắc lệnh, ấn định cụ thể hơn các chế độ trợ cấp hưu trí, thai sản, chăm sóc y tế, tai
nạn, tiền tuất đối với công chức;
+ Sắc lệnh ấn định các chế độ trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí, tử
tuất đối với cơng nhân sản xuất;
+ Nhiều viện dưỡng lão được xây dựng;
-Phát triển về số lượng và chất lượng hệ thống bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo
hiểm thất nghiệp:
+ Thực hiện chính sách chăm sóc y tế , miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi, người già neo
đơn, người có cơng với cách mạng.
+ Khuyến khích nhân dân tham gia bảo hiểm y tế, bảo hiểm thân thể , bảo hiểm thất
nghiệp…
+Đảm bảo chăm sóc y tế theo chế độ bắt buộc không chỉ đối với công nhân, viên chức
nhà nước mà còn mở rộng ra đối với mọi người lao động ăn lương.

Nhóm Lí 3B

10


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

+ Thực hiện bảo hiểm y tế bắt buộc với học sinh , sinh viên.
+Bắt đầu thực hiện chủ trương chuyển Bảo hiểm y tế sang quản lý chung với BHXH.
- Đa dạng hóa, linh hoạt hóa các loại hình cứu trợ xã hội: có khả năng bảo vệ giúp đỡ
mọi thành viên trong xã hội, nhất là các nhóm yếu thế, nhóm dễ bị tổn thương, vượt

qua khó khăn, rủi ro trong đời sống.
- Tạo nhiều việc làm trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu lao động.
- Đổi mới chính sách tiền lương:
Thứ nhất, hằng năm, căn cứ chỉ số tăng trưởng kinh tế của đất nước, thị trường lao
động để điều chỉnh mức lương tối thiểu chung cho hợp lý.
Thứ hai, tiếp tục mở rộng quan hệ tiền lương (tối thiểu - trung bình - tối đa) nhằm
khắc phục hiện trạng bình quân trong chi trả lương, đặc biệt là khắc phục triệt để tính
bình quân (cào bằng) trong chi trả lương hiện nay.
Thứ ba, cải cách tiền lương phải gắn với cải cách hành chính (tinh giản biên chế, thu
gọn tổ chức, bộ máy); nâng cao năng lực của cán bộ, công chức và người lao động
hưởng lương.
Thứ tư, về tạo nguồn: Bên cạnh những giải pháp (tiết kiệm chi 10%; được sử dụng
50% tăng thu ngân sách của địa phương để chi lương; tách khu vực sự nghiệp công ra
khỏi đối tượng cán bộ, công chức...) cần cơ cấu lại chi thường xuyên và chi đầu tư
phát triển của Luật Ngân sách.
-Phân phối thu nhập xã hội cơng bằng, hợp lí (Hướng tới Làm theo năng lực, hưởng
theo lao động).
Ba là, phát triển hệ thống y tế công bằng, hiệu quả.
-Củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở:
+ Nâng cao năng lực của bệnh viện y tế tuyến huyện và tuyến tỉnh, hiện đại hóa một
số bệnh viện đầu ngành.
+Tăng đầu tư nhà nước đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt độg y tế.
Nhóm Lí 3B

11


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

+ Nâng cao y đức, đấu tranh đẩy lùi các tiêu cực trong hoạt động khám và chữa bệnh.

-

Chăm sóc y tế: chăm sóc y tế tốt hơn đối với các đối tượng chính sách:
+ Bảo đảm người có BHYT được khám và chữa bệnh thuận lợi, mọi người dân khi có
nhu cầu và khả năng đều được đáp ứng nhu cầu y tế chất lượng chất lượng cao.
+ Thực hiện chăm sóc y tế miễn phí tức toàn bộ do nhà nước đài thọ (cung cấp dịch
vụ khám, điều trị, tiền thuốc men, bồi dưỡng, phí tổn tàu xe đi lại khám – chữa bệnh,
…)
Bốn là, xây dựng chiến lược quốc gia về nâng cao sức khoẻ và cải thiện giống nòi.

-

Phát triển mạnh thể dục thể thao,nâng cao chất lượng phong trào thể dục thể thao.

-

Nghiên cứu xây dựng và tuyên truyền hướng dẫn chế độ dinh dưỡng trong cơ cấu bữa

-

ăn phù hợp với từng lứa tuổi.
Quan tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khoẻ bà mẹ và trẻ em. Giảm nhanh tỉ lệ trẻ
em suy dinh dưỡng, góp phần nâng cao chất lượng dân số.
+ Bảo đảm các quyền bản của trẻ em, tạo môi trường lành mạnh cho trẻ em phát
triển.
+ Chú trọng bảo vệ và chăm sóc trẻ em có hồn cảnh khó khăn, ngăn chặn đẩy lui
các nguy cơ xâm hại trẻ em.

- Đẩy mạnh công tác bảo vệ giống nịi, kiên trì phịng chống HIV/ AIDS đa dạng
nhiều hình thức: tun truyền, mitting, áp phích, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về

tệ nạn ma túy, mại dâm,…

Nhóm Lí 3B

12


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

Năm là, thực hiện tốt các chính sách dân số kế hoạch hố gia đình.
- Giảm tốc độ gia tăng dân số, duy trì mức sinh hợp lí, bảo đảm quy mơ và cơ
cấu dân số hợp lí.
+Tập trung tăng cường cơng tác tun truyền, vận động ,giáo dục nâng cao nhận thức
và huy động sự tham gia của tồn xã hội vào cơng tác dân số kế hoạch hóa gia
đình:chính sách tun truyền mỗi gia đình chỉ có từ một đến hai con.
.-Xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng tiến bộ, hạnh phúc; bảo đảm bình đẳng
giới; chống nạn bạo hành trong quan hệ gia đình.

h. Chính sách bình đẳng giới
h. Nạn bạo hành gia đình .
Sáu là, chú trọng các chính sách ưu đãi xã hội.
- Thực hiện tốt chính sách xã hội đối với người có cơng, gia đình thương binh liệt
sĩ, gồm có :
+ Chính sách ưu đãi đối với thương binh, bệnh binh, những người tham gia kháng
chiến và con đẻ của họ bị nhiễm chất độc da cam.
+ Chính sách ưu đãi đối với gia đình liệt sỹ, gia đình có cơng giúp đỡ Cách mạng.
+ Ln quan tâm thăm hỏi, động viên thương binh, gia đình liệt sĩ, …
+ Sắc lệnh 20/SL ban hành chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sĩ qui
định những khoản BHXH đặc biệt như: hưu bổng, thương tật, tử tuất.
+ Sắc lệnh 77/SL đều có những chính sách bảo đảm cho cơng nhân viên ngành

quân giới bị thương được hưởng quyền lợi giống như quân nhân và quyền lợi ưu
tiên như đối với thương binh.
+ Qui định chế độ trợ cấp thương tật, chế độ đối với thương binh ở trại, chế độ
miễn, giảm tiền tàu xe, ưu tiên sắp xếp việc làm, xác định khái niệm “liệt sĩ”thay
cho “tử sĩ”, trợ cấp tử tuất cho gia đình liệt sĩ, chính sách trợ giúp thương binh, gia
đình liệt sĩ trong hoạt động hợp tác xã nơng nghiệp.

Nhóm Lí 3B

13


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

+ công việc xác định liệt sỹ, tìm kiếm, qui tập hài cốt, xây dựng nghĩa trang liệt sỹ,
xác nhận thương binh, thống nhất chính sách đối với người có cơng và gia đình có
cơng .
+ Qui định danh hiệu danh dự nhà nước Bà Mẹ Việt Nam anh hùng .

-

Vận động toàn dân tham gia các hành động đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ

nguồn đối với các lão thành cách mạng, những người có cơng với nước, người
được hưởng chính sách xã hội.
+ Vào ngày 27/ 7 hàng năm các vị lãnh đạo nhà nước thăm hỏi, tặng qùa các gia
đình liệt sĩ, gia đình có cơng với cách mạng.
+ Sáng mùng 1 Tết Đoan Ngọ tổ chức lễ chào cờ, thắp hương ở nghĩa trang liệt sĩ.
+ Nhận trợ cấp thường xuyên và không thường xuyên.
+Giải quyết dứt điểm các tồn đọng về chính sách người có cơng. Tạo điều kiện,

khuyết khích người và gia đình có cơng tích cực tham giai phát triển kinh tế.

-

Chăm sóc người già, nhất là người già neo đơn khơng nơi nương tựa.
+Ban hành chính sách đối với người cao tuổi (Pháp lệnh người cao tuổi);
+ Tổ chức thăm hỏi, tặng quà các cụ già vào các dịp lễ, xây nhà tình nghĩa, tổ
chức mừng thọ các cụ.
+ Nhận trợ cấp thường xuyên.

-

Giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam, người tàn tật, trẻ mồ cơi.

Nhóm Lí 3B

14


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

+Chính sách đối với người tàn tật: Ban hành pháp lệnh người tàn tật, Khuyến
khích thành lập và hỗ trợ Hội bảo trợ người tàn tật (Hội người mù,…);
+Chính sách đối với nạn nhân chất độc da cam: Thành lập qũi bảo trợ nạn nhân
chất độc da cam,…
Bảy là, đổi mới cơ chế quản lý và phương thức cung ứng các dịch vụ công cộng
Tám là, đấu tranh phịng chống có hiệu quả tệ nạn xã hội, tai nạn giao thơng.
- Đa dạng các hình thức tun truyền, giáo dục cộng đồng, đề cao vai trò giáo dục
của gia đình đối với các thanh thiếu niên về tác hại của ma túy, của tệ nạn xã hội.

+ Đấu tranh quyết liệt với việc buôn bán, sử dụng ma túy.
+ Đề cao trách nhiệm gia đình, đồn thể, chính quyền trong quản lí, tạo việc
làm cho các đối tượng sau cai nghiện.
-

Nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật, đồng thời xử lí nghiêm các vi
phạm luật giao thông.

-

Tăng cường hạ tầng kĩ thuật, phương tiện giao thông công cộng , năng lực tổ
chức giao thông và quản lý chất luợng các phuơng tiện giao thông để giảm tới

-

mức thấp nhất các tai nạn giao.
Mục tiêu chủ yếu về phát triển xã hội được đề cập trong Đại hội Đảng

XI
“Đến năm 2020, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt nhóm trung bình cao của thế
giới; tốc độ tăng dân số ổn định ở mức khoảng 1%; tuổi thọ bình quân đạt 75; đạt 9
bác sĩ và 26 giường bệnh trên một vạn dân; thực hiện BHYT toàn dân; lao động qua
đào tạo đạt trên 70%, đào tạo nghề chiếm 55% tổng lao động xã hội; tỉ lệ hộ nghèo
giảm bình quân 1,5-2%; phúc lợi xá hội, an ninh xã hội và chăm sóc sức khỏe cộng
đồng được bảo đảm. Thu nhập thực tế của dân cư gấp khoảng 3,5 lần so với 2010,
thu hẹp khoảng cách thu nhập giữa các vùng và nhóm dân cư. Xóa nhà ở đơn sơ, tỉ
lệ nhà ở kiên cố đạt 70%, bình quân 25 m2 sàn xây dựng nhà ở tính trên một người
dân”.
Nhóm Lí 3B

15


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

3.

Đánh giá việc thực hiện đường lối:

a. Kết quả:
- Tính năng động xã hội khác hẳn với thời bao cấp. Một xã hội đang dần dần
hình thành với nhưng con người mới dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm,
khơng chấp nhận đói nghèo, lạc hậu, biết làm giàu, biết cạnh tranh và hành động
vì cộng đồng Tổ quốc.
-Đã xuất hiện ngày càng đông đảo các doanh nhân, tiểu chủ, chủ trang trại và các
nhóm xã hội khác phấn đấu vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh.
- Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục , trong chăm sóc sức khỏe nhân
dân, tạo điều kiện ai cũng được học hành; có chính sách trợ cấp và bảo hiểm y tế
cho người nghèo.
b. Thành tựu :
1. Từ năm 2005 đến năm 2010, đã tạo việc làm cho 7,5 triệu lao động; các thành
phần kinh tế ngoài nhà nước thu hút gần 91% lực lượng lao động xã hội và tạo
90% việc làm mới. Năm 2005, thất nghiệp ở thành thị giảm xuống còn 5,3%;
thời gian sử dụng lao động ở nông thôn đạt 80,6%. Năm 2008, mặc dù trong bối
cảnh khủng hoảng kinh tế toàn cầu tác động bất lợi đến tình hình kinh tế - xã hội
nước ta, nhưng theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh, xã hội, năm 2008
toàn ngành đã giải quyết việc làm cho 1.615 triệu người (đạt 95% kế hoạch);
Giảm tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị xuống 4,7%.
2. Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 5,7 triệu đồng năm 2005 lên 10 triệu đồng
năm 2010, tăng 12,1%/năm và chỉ số phát triển con người được nâng lên: tuổi

thọ bình quân tăng từ 67 lên 72,8, mục tiêu đến năm 2015 là 74 tuổi; trình độ học
vấn phổ cập xong THCS tiến tới phổ cập THPT; GDP bình quân 1.168 USD/đầu
người/năm (năm 2010 ) đưa nước ta bước vào hàng các nước phát triển trung
bình.
3. Cơng tác xố đói giảm nghèo được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức, đã thu được
nhiều kết quả tốt: Đến cuối năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo còn 5% (kế hoạch là 2,5%,
theo chuẩn Việt Nam cho giai đoạn 2010-2015). Vấn đề xố nghèo trong những

Nhóm Lí 3B

16


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

năm gần đây được triển khai tích cực theo các chỉ tiêu chủ yếu về xố đói, giảm
nghèo giai đoạn 2010-2015.
4. Công tác bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ nhân dân được chú trọng. Hoạt động y tế
dự phòng được đẩy mạnh hơn. Một số dịch bệnh mới như dịch viêm phổi cấp
được ngăn chặn, khắc phục nhanh. Mạng lưới y tế, đặc biệt là y tế cơ sở được
củng cố và phát triển; hầu hết các xã, phường trong cả nước đều có trạm y tế,
trên 65% trạm có bác sĩ. Một số cơ sở y tế chuyên ngành được nâng cấp, ứng
dụng công nghệ tiên tiến. Chế độ khám, chữa bệnh cho người nghèo, khám, chữa
bệnh miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi đang được triển khai thực hiện. Việc
phòng, chống HIV/AIDS được đẩy mạnh hơn. Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy
dinh dưỡng giảm từ 33,4% năm 2000 xuống dưới 25% năm 2005.
5. Việc chăm sóc người có cơng với cách mạng và trợ giúp người có đời sống khó
khăn được duy trì và mở rộng. Đi đơi với mở rộng diện được hưởng chính sách
trợ giúp của Nhà nước, phong trào “đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn”,
đã được các ngành, các cấp tổ chức, triển khai kịp thời, có hiệu quả và huy động

được sự tham gia của đông đảo nhân dân.
6. Về bảo hiểm xã hội, theo Báo cáo của Chính phủ, trong 2 năm 2010 và 2011, số
người tham gia bảo hiểm xã hội ngày càng tăng: Năm 2010 là 10,7 triệu người,
năm 2011 là 11,7 triệu người (tính đến tháng 10). Cơng tác bảo hiểm xã hội đã
góp phần ổn định đời sống cho các đối tượng hưởng chế độ bảo hiểm thường
xuyên, công nhân lao động khi ốm đau, thai sản hoặc gặp rủi ro. Chủ trương,
chính sách bảo hiểm xã hội của Đảng và Nhà nước thực sự trở thành điểm tựa tin
cậy của người lao động và cả xã hội.
7. Từ tâm lý thụ động, ỷ lại vào Nhà nước và tập thể, trơng chờ viện trợ đã chuyển
sang tính năng động, chủ động và tính tích cực xã hội của tất cả các tầng lớp dân
cư.
8. Hành động vì cộng đồng, vì Tổ quốc. Cách thức quản lý xã hội dân chủ, cởi mở
hơn, đề cao pháp luật hơn. Chương trình : “Góp đá xây dựng Trường Sa”, “Bình
chọn Vịnh Hạ Long trở thành kì quan thiên nhiên thế giới” đang được sự quan
tâm và hưởng ứng của tồn dân,

Nhóm Lí 3B

17


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

9. Bên cạnh giai cấp công nhân, giai cấp nơng dân và đội ngũ trí thức, đã xuất hiện
ngày càng đông đảo các doanh nhân, tiểu chủ, chủ trang trại và các nhóm xã hội
khác phấn đấu vì sự nghiệp "dân giàu, nước mạnh".
10. Đã coi phát triển giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là quốc
sách hàng đầu để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.
C. Ý nghĩa :
Những thành tựu trong lĩnh vực phát triển xã hội đã chứng tỏ đưòng lối giải

quyết các vấn đề xã hội của Đảng đã và đang phát huy tác dụng tích cực trong
thực tiễn vận động của Đất nước.
d. Hạn chế và nguyên nhân:
1. Áp lực gia tăng dân số vẫn còn lớn. Chất lượng dân số còn thấp đang là cản
trở lớn đối với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế.
Vấn đề việc làm rất bức xúc và nan giải.
+ Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị đã giảm, nhưng từ đầu năm 2010 đến nay
tỷ lệ thất nghiệp lại có xu hướng gia tăng do nhiều doanh nghiệp phải thu hẹp
sản xuất, kinh doanh, thậm chí phải đóng cửa trong bối cảnh khủng hoảng kinh
tế tồn cầu. Ðặc biệt, trong nơng thơn những năm gần đây, do hàng trăm nghìn
hộ nơng dân bị thu hồi đất mà việc hỗ trợ đào tạo nghề chưa đáp ứng, nên tình
trạng thiếu việc làm khá nghiêm trọng.
2.Sự phân hố giàu - nghèo và bất cơng xã hội tiếp tục gia tăng đáng lo ngại.
+Những năm gần đây tốc độ giảm nghèo có xu hướng chậm lại, tình trạng tái
nghèo còn nhiều, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc
thiểu số, vùng thường bị thiên tai, dịch bệnh.
3.Tệ nạn xã hội gia tăng và diễn biến rất phức tạp, gây thiệt hại lớn về kinh tế và
an sinh xã hội.
4. Môi trường sinh thái bị ô nhiễm tiếp tục tăng thêm; tài nguyên bị khai thác
bừa bãi và tàn phá.
5. Hệ thống giáo dục, y tế lạc hậu, xuống cấp, có nhiều bất cập; an sinh xã hội
chưa được bảo đảm.
- Trong lĩnh vực giáo dục, nội dung chương trình giảng dạy và học tập vừa quá
tải vừa lạc hậu; cơ cấu lao động về ngành nghề được đào tạo ra chưa hợp lý,
thiếu nhiều thợ bậc cao, nhất là chuyên gia và cán bộ quản lý giỏi.

Nhóm Lí 3B

18

Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

+Chất lượng giáo dục và đào tạo còn thấp, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu
đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa.
+ Cịn chênh lệch khá rõ về điều kiện học tập, cơ sở trường lớp giữa thành thị và nông
thôn, miền xuôi và miền núi. Tỷ lệ học sinh là con em các gia đình nghèo và cận nghèo
đi học đúng tuổi và học lên các cấp học cao đang có xu hướng giảm sút.
-Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe nhân dân: mạng lưới y tế tuy được mở rộng,
nhưng trang bị còn thiếu thốn, phân bố chưa hợp lý, chưa thuận tiện cho dân. Cơ
chế chính sách bảo hiểm y tế, thu viện phí và khám, chữa bệnh cho người nghèo
cũng cịn khơng ít bất cập.
Cùng đó, tệ nạn xã hội cịn diễn biến phức tạp
• Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế nêu trên là:
-

Tăng trưởng kinh tế vẫn tách rời mục tiêu và chính sách xã hội, chạy theo lượng

-

ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững xã hội.
Quản lý xã hội cịn nhiều bất cập, khơng theo kịp sự phát triển kinh tế - xã hội.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1,. Đảng cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI.
2. Đảng cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII.
3. Đảng cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII.
4.. Đảng cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX.
5.. Đảng cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI
Đảng Cộng sản Việt Nam

6. Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban chấp hành Trung ương, Ban chỉ đạo tổng kết
lý luận: Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận - thực tiễn qua 20 năm đổi mới (19862006).
7. Giáo trình Đường lối cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam, NXB Chính
Trị.
8. Bài giảng Đường lối cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam, Trần Văn
Lực-Trần Như Hiền.
9. Trang tin điện tử Bảo hiểm xã hội, ngày 15- 5-2010.
10. Trang tin điện tử.

Nhóm Lí 3B

19


Quá trình nhận thức và chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội

Nhóm Lí 3B

20