Nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng

ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH






MAI HOÀNG TIẾN




NGHIÊN CỨU NHU CẦU SỬ DỤNG GIỐNG LÚA
CHẤT LƯỢNG CỦA NÔNG DÂN HUYỆN
CHÂU THÀNH TỈNH AN GIANG




Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh Nông Nghiệp




KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Long Xuyên, tháng 5 năm 2009



ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH






KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC




NGHIÊN CỨU NHU CẦU SỬ DỤNG GIỐNG LÚA
CHẤT LƯỢNG CỦA NÔNG DÂN HUYỆN CHÂU
THÀNH TỈNH AN GIANG



Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh Nông Nghiệp

Sinh viên thực hiện: MAI HOÀNG TIẾN
Lớp: DH6KN Mã số Sv: DKN052161


Người hướng dẫn: ThS. TRẦN MINH HẢI









Long Xuyên, tháng 5 năm 2009

L□i C□m T□!

[\
gian t□ 1/2/1009 – 30/5/2009,
rung T□m Nghiên C□u Và S□n
□ang chu□n b□ thu ho□ch
cung c□p gi□ng cho v□ Hè Thu
c□ng vi□c r□t b□n r□n nh□ng
nh□n t□i vào th□c t□p. T□i
ch□n thành □□n toàn th□
T□m Gi□ng Bình □□c và
oanh là anh Bùi Quan S□n -
h□□ng d□n t□i trong su□t
và hoàn thành □□ tài
in g□i l□i c□m □n □□n
Giang – N□i □□ □ào t□o và
nh□ng k□ n□ng, ki□n th□c b□
gian h□c □□i H□c. Riêng
Quy□n Tr□□ng Khoa Kinh t□
H□□ng d□n T□i th□c hi□n
Trong kho□ng th□i
c□ng là th□i gian T
Xu□t Gi□ng Bình □□c
lúa □□ng Xu□n □□
n□m 2009. M□c dù
Trung T□m v□n ti□p
xin g□i l□i c□m □n
nh□n viên c□a Trung
Tr□□ng Phòng kinh d
Ng□□i □□ tr□c ti□p
quá trình th□c t□p
nghiên c□u.

Ti□p theo, t□i x
Tr□□ng □□i H□c An
rèn luyên cho t□i
ích trong su□t th□i
ThS. Tr□n Minh H□i –
QTKD là ng□□i □□
□□ tài này.
Cu□i ù t□i □ i □□□ □i l□i □



CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH
ĐẠI HỌC AN GIANG



Người hướng dẫn
(Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký)






Người chấm, nhận xét 1
(Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký)

Người chấm, nhận xét 2
(Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký)






Khoá luận được bảo vệ tại Hội đồng chấm bảo vệ luận văn
Khoa Kinh tế-Quản trị kinh doanh ngày 15 tháng 6 năm 2009

Trang
i

MỤC LỤC
Trang
CHƯƠNG I : TỔNG QUAN...........................................................................1

1.1 Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2
1.3 Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................2
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................2
1.3.2 Không gian nghiên cứu.........................................................................................2
1.3.3 Thời gian nghiên cứu ............................................................................................2
1.4 Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................2
1.4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu...............................................................................2
1.4.2 Phương pháp phân tích số liệu..............................................................................2

1.5 Ý nghĩa nghiên cứu......................................................................................................3
1.6 Kết cấu của báo cáo .....................................................................................................3
Tóm tắt chương 1...............................................................................................................4
CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN - MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ..................5

U
Giới thiệu ...........................................................................................................................5
2.1 Các khái niệm .............................................................................................................5
2.2 Giới thiệu một số giống lúa đang được canh tác phổ biến ở An Giang.......................8
2.3 Mô hình nghiên cứu...................................................................................................11
2.4 Giải thích một số thuật ngữ........................................................................................13
Tóm tắt chương 2.............................................................................................................16
CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................17

U
Giới thiệu .........................................................................................................................17
3.1 Thiết kế nghiên cứu ...................................................................................................17
Bước 1: Hình thành ý tưởng ........................................................................................17
Bước 2: Xây dựng đề cương (Nghiên cứu sơ bộ)........................................................17
Bước 3: Nghiên cứu chính thức...................................................................................18
3.2 Thang đo ....................................................................................................................21
3.2.1 Thang đo định danh (Nominal)...........................................................................21
3.2.2 Thang đo thứ bậc (Ordinal) ................................................................................21
3.2.3 Thang đo nhị phân (Dichotomous Scale) ...........................................................21
3.2.4 Câu hỏi nhiều lựa chọn (Multiple Response) .....................................................21
3.2.5 Thang đo định danh mức độ (Itemized Rating Scale) ........................................22
3.2.6 Câu hỏi mở..........................................................................................................22
3.3 Mẫu ............................................................................................................................23
3.3.1 Quy trình chọn mẫu ...........................................................................................23
3.3.2 Xác định không gian thu thập dữ liệu sơ cấp......................................................24

3.4 Tiến độ nghiên cứu ....................................................................................................26
Tóm tắt chương 3............................................................................................................27
CHƯƠNG IV: GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ TÌNH HÌNH
-
KINH TẾ - XÃ
HỘI HUYỆN CHÂU THÀNH......................................................................28

Giới thiệu .........................................................................................................................28
4.1 Giới thiệu tổng quan về Huyện Châu Thành .............................................................28
4.2 Một vài chỉ tiêu chủ yếu của Huyện Châu Thành.....................................................28

Trang
ii

4.3 Diện tích đất đai theo đơn vị hành chính ...................................................................30
4.4 Diện tích đất trồng cây hàng năm của huyện Châu Thành ........................................32
4.5 Sản lượng các loại cây hàng năm ..............................................................................33
4.6 Tổng kết tình hình hoạt động nông nghiệp Huyện Châu Thành năm 2008...............34
4.6.1. Các chỉ tiêu vĩ mô ..............................................................................................34
4.6.2 Trồng trọt:..........................................................................................................34
4.6.3 Công tác phục vụ sản xuất ..................................................................................34
4.6.4 Tình hình dịch hại...............................................................................................35
4.6.5 Các công tác chuyên ngành bảo vệ thực vật (BVTV) ........................................35
4.6.6 Công tác khuyến nông: .......................................................................................36
Tóm tắt chương 4.............................................................................................................37
CHƯƠNG V : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...................................................38

U
Giới thiệu .........................................................................................................................38
5.1 Kết quả về mẫu điều tra ............................................................................................38

5.1.1 Phân bố mẫu theo xã...........................................................................................38
5.1.2 Phân bố mẫu theo độ tuổi ...................................................................................38
5.1.3 Phân bố mẫu theo giới tính.................................................................................39
5.1.4 Phân bố mẫu theo số năm kinh nghiệm canh tác lúa..........................................39
5.1.5 Phân bố mẫu theo trình độ văn hóa.....................................................................39
5.1.6 Phân bố mẫu theo diện tích đất canh tác lúa.......................................................40
5.1.7 Phân bố mẫu theo tỷ lệ diện tích lúa thịt và lúa giống........................................40
5.2 Tình hình sử dụng giống chất lượng ở huyện Châu Thành vụ đông xuân 2009........41
5.2.1 Tên giống và cấp chất lượng giống.....................................................................41
5.2.2 Sự chuyển dịch cơ cấu cấp giống qua các năm ..................................................43
5.3 Phân tích nhu cầu sử dụng giống chất lượng.............................................................46
5.3.1 Nhu cầu hiện tại ..................................................................................................46
5.3.2 Dự báo nhu cầu giống chất lượng vụ Hè Thu 2009............................................49
5.4 Các yếu tố tác động đến nhu cầu sử dụng giống chất lượng của nông dân ..............53
5.4.1 Nhận thức của nông dân về tầm quan trọng của công tác chọn giống................53
5.4.2 Kỹ thuật canh tác ................................................................................................54
5.4.3 Trình độ và kinh nghiệm của nông dân ..............................................................55
5.4.4 Tác động của chính quyền địa phương và các phương tiện thông tin. ...............58
5.4.5 Giá giống và chất lượng giống............................................................................59
5.5 Một số giải pháp nân cao tỷ lệ nông dân sử dụng giống chất lượng Huyện Châu
Thành – An Giang............................................................................................................60
5.5.1 Nâng cao vai trò của chính quyền địa phương đối với nông dân. ......................60
5.5.2 Tổ chức các buổi tập huấn kỹ thuật canh tác lúa................................................60
5.5.3 Đẩy mạnh xã hội hóa công tác giống..................................................................61
Tóm tắt chương 5.........................................................................................................62
CHƯƠNG VI: KẾT LUẬN...........................................................................63

6.1 Kết luận......................................................................................................................63
6.2 Các đề nghị cho hướng nghiên cứu/giải quyết tiếp theo............................................63

Trang
iii

DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 1: Nguồn gốc nhu cầu ....................................................................................................6
Hình 2: Sơ đồ chuyển biến các cấp giống lúa.........................................................................8
Hình 3: Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu giống chất lượng của nông dân ......................11
Hình 4: Mô hình nghiên cứu.................................................................................................12
Hình 5: Lịch thời vụ canh tác ...............................................................................................15
Hình 6: Quy trình nghiên cứu ...............................................................................................20
Hình 7: Biểu đồ tỷ lệ diện tích đất canh tác lúa của huyện Châu Thành năm 2007.............24
Hình 8: Biểu đồ dân số Huyện Châu Thành .........................................................................29
Hình 9: Biểu đồ Tốc độ tăng trưởng GDP theo giá cố định trên địa bàn Huyện Châu ........29
Hình 10: Biểu đồ diện tích đất đai huyện Châu Thành theo đơn vị hành chính năm 2007..30
Hình 11: Cơ cấu đất đai Huyện Châu Thành........................................................................31
Hình 12: Biểu đồ tỷ lệ đất nông nghiệp theo đơn vị xã ........................................................31
Hình 13: Cơ cấu đất gieo trồng cây hàng năm của huyện Châu Thành................................32
Hình 14: Biểu đồ tỷ lệ sản lượng cây trồng qua các năm .....................................................33
Hình 15: Biểu đồ phân bố mẫu theo xã ................................................................................38
Hình 16: Biểu đồ phân bố mẫu độ tuổi.................................................................................38
Hình 17: Biểu đồ phân bố mẫu theo giới tính.......................................................................39
Hình 18: Biểu đồ phân bố mẫu theo số năm kinh nghiệm canh tác lúa................................39
Hình 19: Biểu đồ phân bố mẫu theo trình độ văn hóa..........................................................39
Hình 20: Biểu đồ phân bố mẫu theo diện tích đất canh tác lúa ............................................40
Hình 21: Biểu đồ phân bố mẫu theo tỷ lệ diện tích lúa thịt và lúa giống .............................40
Hình 22: Cấp giống đang sử dụng ........................................................................................41
Hình 23: Biểu đồ cơ cấu các cấp giống lúa vụ Đông Xuân năm 2009 Huyện Châu Thành.42
Hình 24: Thời gian sử dụng đối với 1 giống lúa...................................................................42

Hình 25: Lý do đổi giống mới ..............................................................................................43
Hình 26: Biểu đồ biểu diễn sự chuyển dịch của giống lúa thường qua các năm..................44
Hình 27: Biểu đồ biểu diễn sự chuyển dịch của giống lúa nguyên chủng qua các năm.......44
Hình 28: Biểu đồ biểu diễn sự chuyển dịch của giống lúa Xác nhận qua các năm ..............45
Hình 29: Thời gian bắt đầu sử dụng giống chất lượng .........................................................46
Hình 30: Xu hướng sử dụng lúa giống chất lượng ...............................................................46
Hình 31: Lý do không sử dụng .............................................................................................47
Hình 32: Lý do chọn giống chất lượng để canh tác? ............................................................47
Hình 33: Nếu chọn giống chất lượng để canh tác thì sẽ chọn cấp giống nào? .....................48

Trang
iv


Hình 34: Chọn cấp giống nào cho vụ Hè Thu 2009?............................................................49
Hình 35: Xu hướng chuyển đổi cơ cấu giống qua các vụ.....................................................49
Hình 36: sử dụng giống từ nguồn nào?.................................................................................50
Hình 37: Các yếu tố quan tâm khi chọn giống .....................................................................51
Hình 38: Các yêu cầu nhất thiết đối với 1 loại giống ...........................................................52
Hình 39: Đánh giá mức độ quan trọng của việc chọn giống trong canh tác lúa...................53
Hình 40: Kiến thức về thị trường lúa của nông dân..............................................................57

Trang
v

DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 1: Bảng Giá Lúa Giống ...............................................................................................10
Bảng 2:Tiến độ các bước nghiên cứu ...................................................................................17
Bảng 3: các bước chọn mẫu nghiên cứu...............................................................................23

Bảng 4: Diện tích đất canh tác lúa của huyện Châu Thành năm 2007 .................................24
Bảng 5: Tiến độ nghiên cứu..................................................................................................26
Bảng 6: Một vài chỉ tiêu chủ yếu của Huyện Châu Thành...................................................28
Bảng 7: Diện tích đất đai huyện Châu Thành theo đơn vị hành chính năm 2007 ................30
Bảng 8: Diện tích đất gieo trồng cây hàng năm....................................................................32
Bảng 9: tỷ lệ sản lượng cây qua các năm..............................................................................33

Bảng 10: Cơ cấu các cấp giống lúa vụ Đông Xuân năm 2009 Huyện Châu Thành.............41
Bảng 11: Tổng hợp cơ cấu các cấp giống gieo sạ qua các năm............................................43
Bảng 12: Kiểm định sự khác biệt giữa nhận thức vai trò của giống và nhu cầu giống chất
lượng.....................................................................................................................................53
Bảng 13: Bảng so sánh giữa nhận thức vai trò của giống và nhu cầu giống chất lượng ......54
Bảng 14: Kiểm định sự khác biệt giữa phương pháp gieo sạ và nhu cầu sử dụng giống chất
lượng.....................................................................................................................................54
Bảng 15: Bảng so sánh giữa phương pháp gieo sạ và nhu cầu giống chất lượng.................55
Bảng 16: Kiểm định sự khác biệt giữa trình độ học vấn và nhu cầu sử dụng giống chất
lượng.....................................................................................................................................55
Bảng 17: Bảng so sánh trình độ học vấn và nhu cầu giống chất lượng................................56

Bảng 18: Kiểm định sự khác biệt giữa số năm kinh nghiệm canh tác lúa và nhu cầu sử
dụng giống chất lượng ..........................................................................................................56
Bảng 19: Kiểm định sự khác biệt giữa kiến thức về thị trường lúa và nhu cầu sử dụng
giống chất lượng ...................................................................................................................57
Bảng 20: Phân tích Tác động của chính quyền địa phương và các phương tiện thông tin đến
nhu cầu sử dụng giống chất lượng........................................................................................58
Bảng 21: Kiểm định sự khác biệt giữa giá giống và chất lượng giống với nhu cầu sử dụng
giống chất lượng ...................................................................................................................59
Bảng 22: Nông dân tham gia hội thảo, câu lạc bộ nông dân ................................................60

Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 1
CHƯƠNG I : TỔNG QUAN
ÌÌÌÌÌ
+
ÌÌÌÌÌ
1.1 Lý do chọn đề tài
Sản xuất lúa gạo đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp và
nông thôn Việt Nam. Khoảng 80% trong tổng số 11 triệu hộ nông dân có tham gia sản xuất
lúa gạo và chủ yếu dựa vào phương thức canh tác thủ công truyền thống.
Trong gần ba thập kỷ qua nhờ có sự đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nên Việt Nam đã đạt được
những thành tựu lớn trong sản xuất lúa gạo, không những đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong
nước mà hàng năm còn xuất khẩu được 3-4 triệu tấn gạo. Hiện nay năng suất lúa bình quân
của cả nước đã khá cao đạt khoảng 4,5 tấn/ha, song giữa các vùng sinh thái khác nhau trong
nước lại có sự chênh lệch đáng kể về năng suất lúa. Lượng gạo tham gia vào các kênh lưu
thông chủ yếu phụ thuộc vào hai nguồn cung cấp chính đó là Đồng Bằng sông Cửu Long
(ĐBSCL) và Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH).
(Nguồn: - Báo cáo mặt hàng lúa gạo – Nguyễn
Ngọc Quế - Ngành gạo Việt Nam - Trang 47)
An Giang là tỉnh đứng đầu cả nước về sản xuất lúa gạo và đã góp phần đáng kể cùng các tỉnh
Đồng bằng sông Cửu Long đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu gạo của cả nước. Cụ thể
những năm vừa qua, diện tích gieo trồng và sản lượng lúa gạo của tỉnh không ngừng gia tăng:
từ 477.180 ha (năm 2002) đạt sản lượng 2,59 triệu tấn; 523.037 ha (năm 2004) sản lượng là
3,00 triệu tấn; 503.464 ha (năm 2006) đạt 2,90 triệu tấn. An Giang với hơn 70% dân số của
tỉnh sống bằng nghề trồng lúa, đây là nghề được xem là thu nhập chủ yếu, là nền kinh tế chính
của gia đình.
(Nguồn: Cục Thống Kê An Giang – Phòng Thống Kê Huyện Châu Thành – Niên Giám Thống
Kê Huyện Châu Thành Năm 2007).
Bước vào thời kỳ kinh tế hội nhập, nghề trồng lúa đòi hỏi phải có sản phẩm có chất lượng

cao, giá thành hạ để nâng cao sức cạnh tranh. Nông nghiệp Việt Nam cạnh tranh thể hiện
ngày một rõ nét hơn khi gia nhập WTO, chủ yếu trên cơ sở phát triển nông nghiệp sạch, nông
nghiệp sinh thái, nông nghiệp đô thị, nông nghiệp công nghệ cao... Trong nước, giữa nông
nghiệp, công nghiệp và dịch vụ cũng có sự cạnh tranh về diện tích đất, mặt nước và nhất là
nhân lực, khi quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa diễn ra ngày một nhanh. Trong nông
nghiệp, sự cạnh tranh này cũng xảy ra ở nhiều mặt: như giữa trồng trọt và chăn nuôi/thả tôm
cá. Người nông dân luôn chọn giải pháp công nghệ hợp lý trong điều kiện của mình, nhất là
những cây trồng, vật nuôi với những giống phù hợp nhất để sản xuất cho lợi nhuận cao nhất.
Với môi trường cạnh tranh như trên, người sản xuất nào có sản phẩm chất lượng cao nhất và
giá thành hạ nhất mới có thể tiến đến thành công. Giống tốt được coi như một trong những
công cụ quan trọng nhất giúp nông dân tăng nhanh hơn hàm lượng chất xám trong nông sản.
( - WTO với Nông dân - GsTs Nguyễn Văn Luật - Nông
Nghiệp Cạnh Tranh Thời Hội Nhập WTO – cập nhật Thứ Năm, 7 - 5 – 2009)
GS-TS Võ Tòng Xuân, người đã có nhiều năm gắn bó với cây lúa vùng ĐBSCL trăn trở:
“Nước ta gia nhập WTO sẽ đem về nhiều hợp đồng xuất khẩu gạo lớn. Tuy nhiên, chất lượng
gạo đòi hỏi cao và giá phải cạnh tranh. Để có thể cạnh tranh với gạo Thái Lan, người nông
dân phải liên kết chặt chẽ với nhau và liên kết với các doanh nghiệp. Nông dân trồng lúa
muốn làm giàu, không thể sử dụng kỹ thuật cũ. Trước đây, nông dân thường lấy giống mới
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 2
trồng theo kỹ thuật cũ. Còn ngày nay, nông dân phải lấy giống mới trồng theo kỹ thuật mới.
Có như vậy thì doanh nghiệp và nông dân mới giàu được”.
( - trồng trọt - “Mắc cạn” vì giống lúa chất
lượng thấp - cập nhật 22/11/2008)
Thay đổi giống chất lượng cao, nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu, chuyện nói từ lâu nhưng
để làm được điều này không phải dễ, bởi vì còn tồn động nhiều nguyên nhân (cả khách quan
và chủ quan). Chính vì thế đề tài nghiên cứu “Nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng của nông
dân huyện Châu Thành Tỉnh An Giang” sẽ tìm ra các giải pháp giúp nông khắc phục các khó
khăn và nhanh chóng chuyển sang sử dụng giống chất lượng.

1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Với các vấn đề vừa nêu ở trên thì mục tiêu đặt ra cho nghiên cứu như sau:
- Nghiên cứu hiện trạng sử dụng giống lúa của nông dân huyện Châu Thành
- Xác định nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng của nông dân.
- Đề ra một số giải pháp nâng cao tỷ lệ nông dân sử dụng giống lúa chất lượng.
1.3 Phạm vi nghiên cứu
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chủ yếu là nông dân huyện Châu Thành, có diện tích canh tác lúa
từ 1 ha trở lên.
Ngoài ra, đề tài này cũng có thu thập thông tin từ các đơn vị sản xuất lúa giống và công ty
xuất khẩu gạo trong tỉnh An Giang.
1.3.2 Không gian nghiên cứu
(1)

Do hạn chế về thời gian và kinh phí, tác giả chỉ chọn 5 xã thí điểm trong 12 xã và 1 thị
trấn của huyện Châu Thành để nghiên cứu, đó là Hòa Bình Thạnh, An Hòa, Vĩnh Hanh, Vĩnh
Nhuận và Vĩnh An.
1.3.3 Thời gian nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu bắt đầu từ ngày 2/2/2009 đến ngày 5/5/2009
1.4 Phương pháp nghiên cứu
1.4.1 Phương pháp thu thập dữ liệu
- Thông tin thứ cấp: Thu thập dữ liệu có sẵn từ các phương tiện thông tin đại chúng
như: Sách, báo, internet,…Ngoài ra đề tài còn sử dụng các thông tin từ các báo cáo tổng kết
của trạm khuyến nông huyện Châu Thành, phòng Nông nghiệp huyện Châu Thành và một số
cơ sở sản xuất lúa giống trên địa bàn nghiên cứu.
- Thông tin sơ cấp: Thông tin sơ cấp được thu thập bằng phương pháp phỏng vấn trực
tiếp với nông dân, tham khảo ý kiến chuyên gia, thảo luận nhóm, phát bảng câu hỏi phỏng vấn
trực tiếp, điều tra nông dân bằng bảng câu hỏi đã dược thiết kế sẵn.
1.4.2 Phương pháp phân tích số liệu
Nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng: Thực hiện những cuộc nghiên cứu thông

qua bảng thảo luận nhóm với một số nông dân và nhà cung cấp lúa giống chất lượng trong


1
Thông tin chi tiết ở phần phương pháp nghiên cứu (trang 25) và bảng đồ ở phụ lục 7
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 3
huyện Châu Thành nhằm tìm ra khía canh có liên quan đến vấn đề nghiên cứu và làm cơ sở
cho việc chỉnh sửa, bổ sung các biến, yếu tố trong bảng câu hỏi để tiến hành phỏng vấn chính
thức. Dựa vào những ý kiến đã thu thập ở phần phỏng vấn sơ bộ để xây dựng bảng câu hỏi,
thu thập và xử lý số liệu. Sau đó đưa ra kết quả nghiên cứu, một số kiến nghị và giải pháp để
làm rõ hơn, thuyết phục hơn vấn đề đang nghiên cứu. Dữ liệu sau khi thu thập mang về mã
hóa xử lý và làm sạch được hỗ trợ bởi phần mềm SPSS (Statistical Package For Social
Sciences) 13.0 và Microsoft Excel.
1.5 Ý nghĩa nghiên cứu
Với mục tiêu nghiên cứu như trên, đề tài này mang lại lợi ích thiết thực không chỉ đố với nông
dân mà còn là nguồn thông tin tham khảo rất đáng giá đối với các nhà sản xuất lúa giống, cụ thể:
- Đối với nông dân: Giúp cho nông dân nhận ra được những tín năng và ưu điểm của hạt
giống chất lượng, nhận thức được tầm quan trọng của hạt giống trong ngành sản xuất lúa, tìm
ra giải pháp giúp họ có thể tiếp cận nguồn lúa giống chất lượng, nâng cao tỷ lệ nông dân sử
dụng giống chất lượng.
- Đối với nhà sản xuất lúa giống: Biết được hiện trạng sử dụng giống của nông dân ở hiện tại,
và dự báo nhu cầu đối với giống lúa chất lượng. Từ đó nhà sản xuất có kế hoạch sản xuất hợp
lý, đáp ứng được nhu cầu của bà con nông dân trong huyện Châu Thành. Dần dần tạo được uy
tín đối với nông dân giúp cho tỷ lệ nông dân sử dụng giống chất lượng ngày càng tăng, tạo
thêm doanh thu cho nhà sản xuất giống.
1.6 Kết cấu của báo cáo
: (có 6 chương)
- Chương 1: Tổng quan: Trình bày các cơ sở để thực hiện dự án nghiên cứu, hoàn cảnh và

sự cần thiết của nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, phạm vi, phương pháp và ý nghĩa thực tiễn
của kết quả nghiên cứu.
- Chương 2: Cơ sở lý thuyết – Mô hình nghiên cứu: chương này trình bày các định nghĩa,
khái niệm nhằm giải thích về vấn đề nghiên cứu và phần sơ lược về tình hình sản xuất và tiêu
thụ giống lúa chất lượng hiên nay.
- Chương 3: Phương pháp nghiên cứu: Mô tả nội dung cơ bản, cách nghiên cứu (Định tính
hay định lương), cách lấy mẫu, lý do chọn mẫu, cách thu thập thông tin và các thông tin cần
thu thập trong nghiên cứu.
- Chương 4: Giới thiệu khái quát về tình hình kinh tề - xã hội Huyện châu Thành: tác giả sẽ
giới thiệu một vài nét cơ bản về Huyện Châu Thành (Địa bàn được chọn nghiên cứu) để cho
đọc giả có thể hình dung một cách tổng quan về tình hình kinh tế - xã hội của Huyện.
- Chương 5: Kết quả nghiên cứu: Đây là phần cốt lõi của đề tài nghiên cứu, trình bày tổng
hợp kết quả nghiên cứu được về “Nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng của nông dân huyện
Châu Thành Tỉnh An Giang”.
- Chương 6: Phần kết luận và khiến nghị: Phần này đúc kết tất cả các thông tin và kiến thức
thu thập được trong suốt quá trình nghiên cứu. Để từ đó đưa ra các giải pháp giúp nông dân
nhận thức được tầm quan trọng của công tác chọn giống và sử dụng giống trong canh tác,
đồng thời cũng giúp nhà sản xuất lúa giống biết được nhu cầu về giống chất lượng của nông
dân để có các kế hoạch sản xuất hợp lý. Các giải pháp do tác giả suy luận dựa trên kết quả
nghiên cứu.
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 4
Tóm tắt chương 1

Trong chương 1, Tác giả nêu lên hoàn cảnh và tính cấp thiết để thực hiện đề tài nghiên cứu
“Nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng của nông dân huyện Châu Thành Tỉnh An Giang”. Đề
tài được thực hiện với 3 mục tiêu chính: (1) nghiên cứu hiện trạng sử dụng giống lúa của nông
dân huyện Châu Thành, (2) xác định nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng của nông dân, (3)
đề ra một số giải pháp nâng cao tỷ lệ nông dân sử dụng giống lúa chất lượng. Bên cạnh đó, tác

giả cũng trình bày phạm vi, phương pháp, và ý nghĩa của nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của đề tài là nông dân sản xuất lúa ở 5 xã: Hòa Bình Thạnh,
An Hòa, Vĩnh Hanh, Vĩnh Nhuận và Vĩnh An của Huyện Châu Thành – An Giang với điều
kiện là có diện tích canh tác 1 ha trở lên, thời gian thực hiện nghiên cứu từ ngày 2/2/2009 đến
ngày 5/5/2009.
Về phương pháp thu thập dữ liệu gồm có dữ liệu thứ cấp (Thu thập dữ liệu từ các phương
tiện thông tin đại chúng như: Sách, báo, internet,… các báo cáo tổng kết của trạm khuyến
nông huyện Châu Thành, phòng Nông Nghiệp huyện Châu Thành và một số cơ sở sản xuất
lúa giống trên địa bàn nghiên cứu) và dữ liệu sơ cấp (Thông tin sơ cấp được thu thập bằng
phương pháp thảo luận nhóm, phỏng vấn trực tiếp với nông dân), dữ liệu được phân tích theo
phương pháp phân tích định tính và định lượng, việc phân tích dữ liệu được hổ trợ bởi các
phần mềm máy tính như: SPSS 13.0 và Microsoft Excel.
Ý nghĩa nghiên cứu: Giúp cho nông dân nhận ra được những tín năng và ưu điểm của hạt
giống chất lượng, nhận thức được tầm quan trọng của hạt giống trong ngành sản xuất lúa và
giúp nhà sản xuất giống biết được hiện trạng sử dụng giống của nông dân ở hiện tại, và nhu
cầu của họ đối với giống lúa chất lượng.
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 5
CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN - MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
ÌÌÌÌÌ
+
ÌÌÌÌÌ
Giới thiệu
Ở chương I chúng ta đã được giới thiệu về mục tiêu, phạm vi, phương pháp và ý nghĩa nghiên
cứu của đề tài. Để cho đề tài được thuyết phục và lập luận chặt chẽ, trong chương II này tác
giả sẽ trình bày một vài điểm lý thuyết để làm sáng tỏ các thuật ngữ, khái niệm được nêu lên,
đồng thời đưa ra các lý luận để làm cơ sở cho việc phân tích dữ liệu.
2.1 Các khái niệm
2.1.1. Nhu cầu và nhận thức nhu cầu

Nhu cầu là một sự đòi hỏi phát sinh từ thiên nhiên hoặc từ đời sống xã hội mà sự thỏa
mãn bị giới hạn bởi sự khan hiếm tài hóa.
(Nguồn: Giải thích thuật ngữ của Nguyễn Thế Kỳ- Phạm Mạnh Khôi).
Nhận thức nhu cầu là sự khác nhau về nhận thức giữa tình huống lý tưởng và thực tế của
một người nằm thúc đẩy việc ra quyết định. Nhận thức về vấn đề có thể được kích thích bởi
nhu cầu cần thiết của người tiêu dùng hoặc bởi những nỗ lực tiếp thị.
Nhận thức vấn đề xảy ra khi con người trải qua sự mất cân đối giữa trạng thái hiện tại và
trạng thái mong muốn (trạng thái lý tưởng). Điều này là do mối quan hệ giữa nhu cầu và cơ
hội. Khi sự khác nhau giữa trạng thái lý tưởng và thực tế đủ lớn, sẽ gây ra một cảm giác tâm
lý (và đôi khi là vật lý) bực bội khó chịu (muốn) thúc đẩy con người hành động.
(Nguồn: ThS. Nguyễn Thành Long biên tập và hiệu chỉnh từ KLTN của SV Huỳnh Thị Anh
Thảo
__
DH3KN1).
2.1.2 Khách hàng
Khách hàng là người mua sắm và người tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ nhằm thỏa mãn nhu
cầu và ước muốn cá nhân, là thị trường của doanh nghiệp. Đồng thời khách hàng còn là một
trong những lực lượng – yếu tố quan trọng nhất chi phối mang tính quyết định tới các hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp. Mỗi sự biến đổi về nhu cầu, về quyết định sử dụng hàng
hóa, dịch vụ đều buộc doanh nghiệp phải xem xét lại kế hoạch và chiến lược kinh doanh của
mình.
Đối với ngân hàng biết được nhu cầu của khách hàng sẽ giúp cho ngân hàng đưa ra chiến
lược kinh doanh hợp lý, tạo được lòng tin, thu hút nhiều khách hàng. Do vậy việc tìm hiểu
nhu cầu của khách hàng là hết sức cần thiết. Tuy nhiên nhu cầu của khách hàng chịu sự tác
động, hay ảnh hưởng của nhiều yếu tố.
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 6
2.1.3 Nguồn gốc của nhu cầu
Nhu cầu của con người theo nhà hoạt động chính trị - xã hội, nhà nghiên cứu văn hóa và tâm

lý - y học- giáo dục Nguyễn Khắc Viện (1913-1997) có ba loại cơ bản: nhu cầu vật chất, nhu
cầu xúc cảm và nhu cầu xã hội.
Hình 1: Nguồn gốc nhu cầu








- Các nhu cầu vật chất: Nhu cầu vật chất là những nhu cầu căn bản nhất, quan trọng nhất
của con người. Nhu cầu vật chất bao hàm cả nhu cầu tự nhiên và bao hàm cả những nhu cầu
sinh hoạt vật chất của xã hội không ngừng phát triển.
- Nhu cầu về cảm xúc: loại nhu cầu này cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra
động lực cho hành vi và khi cảm xúc bị hụt hẫn thì dẫn đến hậu quả gây ra các nhiễu loạn
trong hành vi (nên chú ý khi ta muốn đề đạt vấn đề gì muốn được chấp nhận thì phải lựa lúc,
lựa lời để tăng hiệu quả). Các nhu cầu chung về cảm xúc là: Nhu cầu về tình thương yêu của
con người, sự tán thành và kính trọng, nhu cầu được thừa nhận, nhu cầu về sự xứng đáng, nhu
cầu được cần tới và được người khác mong muốn.
- Các nhu cầu xã hội: các nhu cầu xã hội và các cách thỏa mãn các nhu - cầu đó nảy sinh lừ
nền văn hóa hoặc bối cảnh xã hội mà con người là một thành viên. Các nhu cầu xã hội đan
xen với các nhu cầu vật chất và nhu cầu cảm xúc. Những nhu cầu xã hội chung là nhu cầu
đồng nhất hóa hay nhu cầu được quy thuộc một nhóm, một hạng người nào đó: Nhu cầu giáo
dục, nhu cầu theo tôn giáo, nhu cầu giải trí... Các nhu cầu xã hội cũng như các nhu cầu khác
được đáp ứng trong tác động qua lại với những người gần gũi, các thành viên của cộng đồng,
các nhóm xã hội cũng như gia đình.
Các nhu cầu đan xen nhau phụ thuộc lẫn nhau quan hệ qua lại với nhau tới mức trong thực tế
chúng không thể tách rời được nhau, chúng như một dịch lỏng và luôn luôn thay đổi. Có cái
khởi sự bằng nhu cầu được thoả mãn bằng cách cùng chia sẻ món thức ăn đã trở thành lễ nghi

như là tượng trưng cho sự tôn trọng: Chẳng hạn việc đưa đồ giải khát mời khách biểu thị lòng
mến khách của người phương Nam, việc mời trầu hay một món ăn nào đó biểu thị sự kính
trọng của người phương Đông. Một số món ăn nào đấy, một số cách nấu nướng nào đấy, một
cách phục vụ nào đấy cả cách ngồi ăn, tập quán ăn uống được nhận biết cùng với nền văn hóa.
Nhu cầu cảm xúc
Nhu Cầu vật chất
Nhu cầu xã hội
Nhu cầu
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 7
2.1.5 Khái niệm giống
Giống cây trồng là những quần thể sinh vật do con người tạo ra, có các đặc điểm di truyền
nhất định, chất lượng tốt, năng suất cao và ổn định, có các phản ứng cùng kiểu đối với điều
kiện ngoại cảnh, thích hợp với các điều kiện khí hậu, sinh thái, dinh dưỡng và kỹ thuật sản
xuất nhất định.
Giống cây trồng tốt là yếu tố đầu tư rất quan trọng và có hiệu quả kinh tế cao của ngành trồng
trọt. Bởi vậy, công tác chọn tạo giống cây trồng rất được quan tâm và những năm gần đây đã
thu được nhiều kết quả, góp phần đáng kể vào sự nghiệp phát triển nông nghiệp của nước nhà.
Hàng loạt giống mới được ra đời theo các mục tiêu: năng suất cao, cải tiến chất lượng nông
sản, chống chịu sâu bệnh hại và các điều kiện bất thuận, rút ngắn thời gian sinh trưởng và tạo
những đặc tính cần thiết cho sản phẩm.
( – Đai học Nông Lâm/Nông học – Chuyên mục Giống cây trồng)
¾ Giống chất lượng
Nhiều quan điểm cho rằng, giống lúa chất lượng là các loại giống có phẩm chất gạo tốt, đủ
tiêu chuẩn xuất khẩu như OM1490, IR64, OMCS2000, VNĐ95-20, MTL250, IR65610,
JASMINE... Tuy nhiên, Trong đề tài này giống chất lượng là nói đến tất cả các loại giống lúa
(kể cả lúa xuất khẩu và không xuất khẩu) được gieo trồng, thu hoạch và bảo quản theo tiêu
chuẩn hạt giống lúa Việt Nam
(2)

. Hay nói cách khác, đề tài chỉ đi sâu nghiên cứu vấn đề về
chất lượng giống chứ không chú trọng nghiên cứu các vấn đề về chất lượng gạo.
¾ Hệ thống các cấp chất lượng giống
Sự phân cấp hạt giống dựa trên cơ sở chủ yếu là hạt có độ thuần di truyền và chất lượng cao.
Bốn cấp hạt được các cơ quan chứng nhận hạt giống công nhận chất lượng là:
- Hạt giống tác giả là số lượng giới hạn hạt giống được sản xuất hoặc kiểm soát trục tiếp bở cá
nhân hoặc cơ quan chọn tạo giống như: các trường đại học, viện chọn giống hoặc các công ty
giống. Hạt giống tác giả có độ thuần cao nhất, mang đầy đủ các đặc tính nguyên thủy của
giống và là nguồn giống dùng để sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng. Nó không có sẵn để
bán cũng như sử dụng rộng rãi.
- Hạt giống siêu nguyên chủng được nhân lên trực tiếp từ hạt giống tác giả dùng để duy trì độ
thuần di truyền của giống và là nguồn để sản xuất hạt nguyên chủng. Hạt giống siêu nguyên
chủng được sản xuất ở trường đại học, viện chọn giống hoặc các công ty giống.
- Hạt giống lúa nguyên chủng: Là hạt giống được nhân lên từ giống siêu nguyên chủng và đạt
tiêu chuẩn, chất lượng theo qui định: độ sạch > 99%, độ thuần 99,95%, tỷ lệ nảy mầm > 90%,
độ ẩm < 13,5%, số hạt cỏ dại < 5 hạt/kg hạt giống. Sản xuất hạt giống nguyên chủng bằng
phương pháp cấy 1 tép/bụi và khử lẫn nhiều lần.
- Hạt giống lúa cấp xác nhận: Là hạt giống được nhân lên từ giống nguyên chủng dùng để duy
trì độ thuần thích hợp. Cấp hạt giống này thường được các trạm trại giống ở huyện, xã hoặc
các nông dân chuyên sản xuất giống chịu trách nhiệm sản xuất và đạt tiêu chuẩn, chất lượng
theo qui định: độ sạch > 99%, độ thuần 99,7%, tỷ lệ nảy mầm > 90%, độ ẩm < 13,5%, số hạt
cỏ dại < 10 hạt/kg hạt giống. Sản xuất hạt giống nguyên chủng bằng phương pháp sạ hàng
hoặc cấy 2-3 tép/bụi và khử lẫn nhiều lần.
(Nguồn: Quy trình khảo nghiệm giống lúa – Nhà Xuất Bản Nông Nghiệp Hà Nội – 2007)

2
Tiêu chuẩn hạt giống lúa Việt Nam xem phụ lục 4
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 8

Với các khái niệm nêu trên, có thể biểu diễn qua sơ đồ sau:
Hình 2: Sơ đồ chuyển hóa qua các cấp giống lúa



Trong đề tài này chỉ tập trung nghiên cứu nhu cầu sử dụng giống của nông dân huyện Châu
Thành đối với hai loại giống là giống nguyên chủng và giống xác nhận.
2.2 Giới thiệu một số giống lúa đang được canh tác phổ biến ở An Giang
(3)


Tên giống: OMCS 2000
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, ngon cơm.
Đặc tính: Bông to, chịu phèn
nhẹ, thích hợp cả 3 vụ.
Tên giống: VD 20
(Thơm nút)
Phẩm chất gạo: Gạo hạt
bầu, trong, cơm dẻo, thơm.
Đặc tính: Gốc thân màu tím,
hạt có nút tím, thích hợp vụ
Đông Xuân.
Tên giống: VND 95-20
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, mềm cơm.
Đặc tính: Chịu phèn khá, nẩy
chồi khá, thích hợp vụ Đông
Xuân và Thu Đông

Tên giống: OM 3242-49
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong
Đặc tính: Chịu phèn, mặn
khá, hợp cả 3 vụ.
Tên giống: JASMINE
(An Giang)
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, cơm dẻo, thơm
Đặc tính: Lá cờ đứng, nở bụi
tốt, nhiễm cháy bìa lá, lúa
von, thích hợp vụ Đông Xuân
Tên giống: OM 1490
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong
Đặc tính: chịu phèn khá,
thích hợp cả 3 vụ.


3
Nguồn: Phòng Marketing -Trung Tâm Nghiên Cứu Và Sản Xuất Giống Bình Đức
Giống
Tác Giả
Giống Siêu
Nguyên Chủng
Giống
Nguyên Chủng
Giống
Xác Nhận
Gieo

lần 1
Gieo
lần 2
Gieo
lần 3
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 9


Tên giống: OM 2395
Phẩm chất gạo: Gạo dài
trong.
Đặc tính: Chịu phèn khá, ít
bệnh vàng lùn
Tên giống: OM 2514-2
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, thơm nhẹ, ngon cơm.
Đặc tính: Bông đùm, nẩy chồi
khá. Bộ lá gọn, xanh đậm, chịu
phèn khá, thích hợp cả 3 vụ.
Tên giống: OM 2514
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, thơm nhẹ, ngon cơm.
Đặc tính: Dạng hình đẹp.
Nẩy chồi khá, bông đùm, ít
lép, thích hợp cả 3 vụ.

Tên giống: OM 2517
Phẩm chất gạo: Gạo dài trong,
ít bạc bụng, hơi khô cơm.
Đặc tính: Thấp cây, nẩy chồi
khá, nhiễm bệnh lúa von.
Thích hợp cả a vụ.
Tên giống: OM 2717
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong.
Đặc tính: Nở bụi khá, chịu
phèn mặn khá.
Tên giống: OMCS 21
(OM 3536)
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, mềm cơm, thơm nhẹ
Đặc tính: Chịu phèn khá,
thích hợp cả 3 vụ trong năm.


Tên giống: OM 4218
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, mềm, ngon cơm.
Đặc tính: Chịu phèn khá,
hạn chế Vàng Lùn – Lùn
xoắn lá tốt.
Tên giống: OM 4900-90
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, hơi khô cơm.
Đặc tính: Bông đùm, chịu
phèn nhẹ, thích hợp cả 3 vụ.

Tên giống: OM 4900
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, ngon cơm.
Đặc tính: Bông to, đùm.
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 10


Tên giống: OM 5930
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong.
Đặc tính: Thích nghi rộng,
chịu phèn nhẹ. Nhiễm lúa
von.
Tên giống: OM 6073
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, hơi khô cơm.
Đặc tính: Bông to, đùm,
chịu phèn nhẹ.
Tên giống: OM 6561-85
Phẩm chất gạo: Gạo dài,
trong, hơi khô cơm.
Đặc tính: Bông to, đùm, nẩy
chồi ít, chịu phèn khá, chống
chịu vàng lùn khá. Cần bón
phân sớm, thích hợp 3 vụ.


Bảng 1: Bảng Giá Lúa Giống dụng từ ngày 10/11/2008 đến 27/2/1009

Giá Tiền (đ)
Số TT Tên Hàng ĐVT
NC XN
1 OM 3242-49 Kg 9.400 12.800
2 OM 3295 Kg 9.400 12.800
3 OM 2717 Kg 9.400 12.800
4 OM 5930 Kg 9.400 12.800
5 OM 576 Kg 9.400 -
6 IR 59656 Kg 9.400 12.800
7 VND 95-20 Kg 9.600 13.000
8 OM-2517 Kg 9.600 13.000
9 OM 2514 Kg 9.600 13.000
10 OM 2514-2 Kg 9.600 13.000
11 OMCS 2000 Kg 9.900 13.300
12 OM 1490 Kg 9.900 13.300
13 OMCS 21 (OM 3536) Kg 9.900 13.300
14 OM 6561-85 Kg 9.900 13.300
15 OM 6073 Kg 10.300 13.600
16 OM 4900 Kg 10.300 13.600
17 OM 4218 Kg 10.300 13.600
18 JASMINE Kg 13.600 16.900
19 VD 20 Kg 14.600 17.900
(Nguồn: Phòng Marketing -Trung Tâm Nghiên Cứu Và Sản Xuất Giống Bình Đức)
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 11
2.3 Mô hình nghiên cứu
2.3.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu giống chất lượng của nông dân.
Theo tác giả thì có 7 yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng giống chất lượng của nông
dân.

- Trình độ học vấn và kinh nghiệm canh tác lúa của nông dân
- Kỹ thuật canh tác
- Điều kiện canh tác (Đất, nước, tình hình dịch bệnh,…)
- Nhận thức của nông dân về tầm quan trọng của công tác chọn giống trong canh tác lúa
- Giá và chất lượng của lúa giống.
- Tác động của chính quyền địa phương
- Các phương tiện thông tin.
Có thể biều diễn qua sơ đồ sau:
Hình 3: Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu giống chất lượng của nông dân














Chính quyền
địa phương
Nhận thức tầm
quan trọng của
giống
Kỹ thuật
canh tác

các phương
tiện thông tin
Trình độ và
kinh nghiệm
canh tác
Giá lúa giống
chất lượng
Điều kiện
canh tác
Nhu Cầu
Giống
Chất
Lượng
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 12
2.3.2 Mô hình nghiên cứu:
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài gồm có 3 nội dung chính:
- Nghiên cứu hiện trạng sử dụng giống lúa của nông dân huyện Châu Thành
- Phân tích nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng của nông dân.
- Đề ra một số giải pháp nâng cao tỷ lệ nông dân sử dụng giống lúa chất lượng
Căn cứ vào các mục tiêu đã nêu ở trên, trong mô hình nghiên cứu tác giả sẽ đi sâu vào phân
tích các vấn đề sau:
- Nghiên cứu hiện trạng sử dụng giống: tác giả sẽ tập trung nghiên cứu 3 vấn đề: (1) mô tả
tổng quan các loại giống nông dân thường sử dụng (bao gồm tên giống và cấp chất lượng
giống), (2) Xu hướng chuyển đổi của các cấp chất lượng giống từ vụ Đông – Xuân năm 2007
đến Đông – Xuân 2009 (qua 7 vụ canh tác), (3) Lượng giống gieo sạ hằng năm.
- Phân tích nhu cầu sử dụng giống lúa chất lượng: Trong phần này tác giả cũng sẽ tập trung
nghiên cứu 3 vấn đề chính: (1) Phân tích nhu cầu hiện tại, (2) dự báo nhu cầu tương lai, (3)
phân tích các yếu tố tác động đến nhu cầu sử dụng giống chất lượng.

Mô hình nghiên cứu được thể hiện cụ thể qua hình 4

Hình 4: Mô hình nghiên cứu



















Lượng giống
gieo sạ
Xu hướng chuy
đổi
ển
giống
Tên giống và cấp
chất lượng giống

MÔ TẢ HIỆN
TRẠNG SỬ
DỤNG GIỐNG
CỦA NÔNG DÂN
PHÂN TÍCH NHU
CẦU GIÔNG
CHẤT LƯỢNG
ĐỀ XUẤT
GIẢI PHÁP
Nhu cầu hiện tại
Dự báo nhu cầu
Các yếu tố Tác động
đến nhu cầu
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 13
2.4 Giải thích một số thuật ngữ
¾ Lúa cỏ: Lúa cỏ (lúa ma) là một trong những loại dịch hại khó diệt trừ vì hạt lúa cỏ này có
đặc điểm tự rụng, tích lũy nhiều dần trong đất và hàng vụ, hàng năm mọc trở lại càng nhiều
hơn, nhất là trong vụ lúa Hè Thu và Thu Đông (Vụ 3) do tồn tại trong đất ở vụ Đông Xuân
(hay Hè Thu) trước, mức thiệt hại do lúa này gây ra trung bình từ 5-20% năng suất lúa trồng,
có nơi lên đến 50%, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và phát triển cũng như năng suất
trong ruộng lúa vì khả năng cạnh tranh về nước, chất dinh dưỡng, ánh sáng,....
Đối với ruộng bị lúa cỏ, nếu không nhổ bỏ sớm thì vụ sau chúng càng phát triển nhiều hơn,
nên nông dân phải tốn nhiều chi phí diệt trừ bằng biện pháp thuê mướn nhân công nhổ bỏ, vì
chưa có loại thuốc hóa học nào có tính chuyên biệt để diệt trừ mà không gây ảnh hưởng đến
lúa trồng. Lúa cỏ là do sự lai tạo giữa lúa trồng và lúa của vụ trước còn sót lại trên ruộng hoặc
do khả năng thoái hóa từ giống lúa trồng, khi trổ bông hạt lúa có lông, vỏ hạt dày, nếu lẫn tạp
trong lúa thường khi xay xát hạt gạo có màu đỏ gây ảnh hưởng đến phẩm chất gạo.
(Nguồn: – Tài Liệu Kỹ Thuật - Biện pháp trừ lúa cỏ đạt hiệu quả cao

- Cập nhật: 13/4/2009)
¾ Giống kháng sâu, bệnh: Là giống có khả năng không bị nhiễm hay bị nhiễm rất nhẹ một
hay một số bệnh mà những giống khác trong loài có thể bị. Các giống này không thể chống lại
hết được sâu bệnh, thường chỉ là một vài bênh thôi. Ví dụ giống lúa CR203 thì kháng được
rầy nâu nhưng mà lại dễ bị nấm khô vằn,... Các nhà chọn giống cố gắng chọn được cho chúng
chống hay hoàn toàn không bị một vài loài sâu bệnh và còn lại phải tập trung vào năng suất vì
sâu bệnh thì có thể dùng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ, kết hợp với đặc tính của giống và
các biện pháp canh tác, xử lí hạt giống. Tức là trong bộ gen của các cây này chỉ có một phần
dùng để kháng sâu bệnh, còn lại phải tập trung cho năng suất. Còn về vấn đề những đặc điểm
để có thể không bị nhiễm một loại sâu bệnh thì có thể nêu một vài ý như sau:
- Trong cây có thể tiết ra một chất nào đó để xua đuổi côn trùng hay tiêu diệt mầm bệnh.
- Về hình thái có thể có lông, gai,... hay biểu bì dày để không cho côn trùng, nấm bệnh,... gây
vết thương nhằm truyền hay gây bệnh.
- Các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây không trùng với giai đoạn phát triển manh của
dịch hại.
(Nguồn: - Đại Học Bách Khoa TP. HCM - Đinh Văn Hải –
Một Số Loại Giống Kháng Bệnh – 15/3/09)
¾ Giống thoái hóa:
Một trong những nguyên nhân cơ bản làm giảm năng suất cây trồng nói chung và cây lúa nói
riêng là do chất lượng giống. Chất lượng giống là độ đồng đều, độ thuần di truyền giống. Độ
thuần của giống có giữ được hay không tuỳ thuộc rất nhiều vào điều kiện chủ quan của người
sản xuất và các điều kiện khách quan bên ngoài…
Những chương trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã kết luận rằng sự thoái hóa giống lúa
trong quá trình canh tác chủ yếu do các nguyên nhân sau:
- Yếu tố cơ giới: Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thoái hóa giống, có thể nói 90 % lúa bị
lẫn tạp là do nguyên nhân này. Khi thu hoạch lúa suốt không làm sạch máy, sân phơi bị sót
những giống lúa khác, bao bì đựng không sạch, lúa khác có sẵn trên ruộng khi gieo sạ. Nói
chung tất cả các động tác có tính chất cơ giới thực hiện không đúng trong quá trình sản xuất
mà không thực hiện đúng thì đều gây nên lẫn tạp giống và sẽ dẫn đến sự thoái hóa giống.
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 14
- Thụ phấn chéo: Cây lúa là cây tự thụ phấn, tuy nhiên lúa vẫn bị lẫn tạp do phấn của cây khác
bay tới, tỷ lệ lẫn tạp này thường không quá 2% tuỳ theo từng giống và sự cách ly các giống
trong sản xuất. Đây cũng là nguyên nhân khá quan trọng làm thoái hóa giống lúa.
- Sâu bệnh: Trong quá trình sản xuất, giống lúa bị nhiễm sâu bệnh nhưng không thay giống và
tuyển chọn lại thì cũng gây nên hiện tượng thoái hóa giống.
- Canh tác: Trên một chân đất vụ này làm một giống, vụ sau làm giống khác sẽ làm lúa bị lẫn
rất nhiều. Trong quá trình trồng lúa thực hiện những biện pháp canh tác không đúng, không
phù hợp cho giống đã dẫn tới giống bị thoái hóa làm cây cao, cây thấp, trổ chín không đều
làm giảm năng suất lúa.
- Khí hậu: Do điều kiện khí hậu thời tiết bất lợi như quá nắng, quá khô hạn, lũ lụt, yếu tố bức
sạ... gây ra hiện tượng biến đổi gen sẽ làm thay đổi cơ bản các đặc điểm nông học của giống.
(Nguồn: - chuyên mục: Lúa - Gạo: Kỹ thuật - Công Nghệ -Khắc phục
thoái hóa giống lúa - Đăng ngày 1/10/09)
¾ Năng suất: Sản lượng đạt được cho một thời vụ trên một diện tích gieo trồng.
Hiện nay, phần lớn bà con nông dân sau khi thu hoạch lúa, sẽ bán ngay tại đồng ruộng. Lúc
này đa phần lúa chưa đạt ẩm độ chuẩn (là 14%). Nhưng khi thương lái mua, thường quy đổi
về ẩm độ chuẩn. Nếu như Bà con nông dân không biết cách tính ở những ẩm độ khác nhau,
đồng thời người mua lại quy đổi ẩm độ theo quy tắc tam suất thì bà con rất thiệt thòi. Ví dụ
như sau:
Giả sử một hecta (10.000m
2
) lúa, thu hoạch được 10 tấn. Ẩm độ hạt lúc thu hoạch là 18%
Làm thế nào để quy về năng suất ở ẩm độ chuẩn 14%?
Nếu tính theo quy tắc tam suất, (theo kiểu thương lái) thì được kết quả là:
(10 x 14)/18 = 7,7778 tấn
Nếu áp dụng đúng công thức, thì được kết quả phải là:
10 x (100-18)/(100-14) = 9,53 Tấn
Như vậy, chênh lệch 1,752 tấn.

Do đó để tránh thiệt thòi cho Bà con nông dân, chúng tôi lập công thức tính như sau:
Wa * (100 – Ha) = Wb * (100 – Hb)
Æ Wa = Wb * (100 – Hb)/(100-Ha)
Với:
- Wa: Năng suất khô cần tính ở ẩm độ Ha
- Ha: Ẩm độ cần tính (thường là ẩm độ chuẩn 14%).
- Wb: Năng suất lúc thu hoạch
- Hb: Ẩm độ ở thời điểm thu hoạch.
(Nguồn: - Chuyên trang Giống lúa - Cảnh giác với cách tính năng
suất -
Cập nhật:01/6/2006)


Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 15
¾ Thời vụ canh tác
Thời vụ canh tác là một khoảng thời gian nhất định trong năm đủ để cho cây trồng hoàn thành
chu kì sinh trưởng có kết quả. Các yếu tố thời tiết, khí hậu và thuỷ văn và giống cây trồng có
ảnh hưởng và liên quan nhất định đến thời vụ canh tác của một vùng. Trong điều kiện ở
ĐBSCL các thời vụ chính trong năm gồm có: Hè thu, Đông xuân, Thu Đông, Mùa.
Hình 5: Lịch thời vụ canh tác

1) Vụ hè thu: từ tháng 4-5 đến tháng 8-9 dương lịch (dl).
- Quang kỳ dài, nhật chiếu ngắn do mây mù và mưa, cường độ ánh sáng ít hơn. Cây sinh
trưởng thân lá mạnh, đầu vụ có thể mưa không đều, cây chết phải gieo lại hoặc mọc không đều:
Cuối vụ gặp mưa, bão và lũ lụt ảnh hưởng đến năng suất sản lượng lúa và cây trồng khác.
- Mưa nhiều ẩm độ cao vào giữa và cuối vụ tạo điều kiện sâu bệnh phát triển. Năng suất
kém. Thu hoạch, phơi sấy, bảo quản khó khăn. Chất lượng nông sản sau thu hoạch giảm.
2) Vụ thu đông: từ tháng 7 đến tháng 11 (vụ 3)

- Cây trồng sinh trưởng trong suốt một thời gian mưa nhiều, mây mù, cường độ ánh sáng
giảm, ẩm độ cao nên sâu bệnh nhiều, năng suất thấp. Thời gian nầy có nhiều bão và lũ lụt.
- Chủ yếu áp dụng ở những vùng mưa muộn hoặc nước sông bị nhiễm mặn không gieo trồng
kịp thời vụ Hè thu hoặc vụ hè thu gieo gặp hạn chết nhiều phải trồng lại.
- Ở những nơi có đê bao trồng thêm 1 vụ lúa thu đông (vụ 3) để tăng thu nhập.
3) Vụ mùa:
Vụ mùa dành cho các giống lúa địa phương chịu ảnh hưởng của quang kỳ. Lúa chỉ trổ khi có
ngày ngắn dưới 12 giờ Gồm:
- Lúa mùa sớm: thu hoạch trước 15/12 dl.
- Lúa trung mùa: thu hoạch trước 15/1 dl.
- Lúa mùa muộn: thu hoạch sau 15/1 dl.
Vụ mùa là vụ lúa truyền thống có tập quán từ lâu đời. Lợi dụng được điều kiện ánh sáng và
không mưa làm dễ dàng cho việc thu hoạch – phơi lúa và tồn trữ.
4) Vụ đông xuân: Từ tháng 11-12 đến tháng 2-3 năm sau.
- Áp dụng ở những vùng chủ động nguồn nước tưới, vùng đê bao khép kín nhất là lúc cuối vụ.
- Ít mây mù, điều kiện ánh sáng đầy đủ, ẩm độ tương đối thấp, trời nóng khô. Tương đối ít
sâu bệnh, dễ thu hoạch lúc chân ruộng khô ráo nên cho năng suất cao, thu hoạch, phơi, sấy và
bảo quản dễ dàng.
(Nguồn: ThS. Nguyễn Văn Minh - Tài liệu giảng dạy Trồng Trọt Đại Cương – 2007)
Nghiên Cứu Nhu Cầu Sử Dụng Giống Lúa Chất Lượng Của Nông Dân Huyện Châu Thành Tỉnh AG

GVHD: ThS. Trần Minh Hải SVTH: Mai Hoàng Tiến Trang 16
Tóm tắt chương 2
Trong chương II tác giả đã trình bày một số điểm lý thuyết sẽ được vận dụng trong đề tài
nghiên cứu, gồm có 4 nội dung chính: (1) Một số định nghĩa và khái niệm có liên quan
đến mô hình nghiên cứu, (2) Giới thiệu một số giống lúa đang được canh tác phổ biến
trong tỉnh AG, (3) Mô hình nghiên cứu, (4) Giải thích một số thuật ngữ được sử dụng
trong đề tài.
Trong phần định nghĩa và khái niệm tác giả đã nêu lên 5 điểm lý thuyết cơ bản: (1) Nhu cầu
và nhận thức nhu cầu, (2) Khách hàng, (3) Nhu cầu và vấn đề điều khiển hành vi, (4) Nguồn

gốc của nhu cầu (gồm có 3 nguồn gốc chính: Các nhu cầu về vật chất; Nhu cầu về cảm xúc;
Các nhu cầu xã hội), (5) Khái niệm giống và giống chất lượng - Đây là điểm lý thuyết quan
trọng của đề tài, dựa vào điểm lý thuyết này, ta có thể phân biệt được các cấp chất lượng
giống, các thuật ngữ cơ bản trong ngành giống, giúp đọc giả tiếp cận nhanh chống với nội
dung của đề tài.
Tiếp theo, căn cứ vào mục tiêu nghiên cứu, tác giả đã xây dựng mô hình nghiên cứu để làm cơ
sở cho việc thu thập và phân tích dữ liệu, có thể nói mô hình nghiên cứu là “kim chỉ nam”
trong suốt quá trình nghiên cứu, tất cả các nội dung về sau của đề tài đều được trình bày theo
các nội dung của mô hình nghiên cứu đã vẽ ra.
Cuối cùng, tác giả cũng đã trình bày và giải thích một số thuật ngữ được sử dụng trong đề tài.
Nội dung này cũng không kém phần quan trọng, tác giả đã nêu lên và làm rõ một số thuật ngữ
chuyên về nông nghiệp (ngành trồng trọt như: Lúa cỏ, giống kháng sâu bệnh, giống thoái hóa,
năng suất, thời vụ canh tác), giúp tác giả vận dụng từ ngữ đúng mục đích và giúp đọc giả nắm
bắt sâu hơn những nội dung mà tác giả nêu lên trong phần nội dung.