Đánh giá tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trinh nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả nghiên cứu trình bày trong khóa luận là trung thực và chưa từng được
công bố trong bất kì nghiên cứu nào khác.
Tôi cam đoan rằng mọi sự cộng tác, giúp đỡ cho việc thực hiện khóa
luận này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong khóa luận đã được
ghi nguồn
Hà Nội, ngày tháng năm 2015
SV thực hiện
Phí Thị Hồng Mến
i
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài “ Đánh giá tình hình hoạt động dịch
vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà
Nội”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân
và tập thể, tôi xin được bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới các cá nhân, tập thể đã
tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Khoa Kinh tế và
Phát triển nông thôn, trường Học viện Nông Nghiệp Việt Nam đã dạy bảo
và trang bị cho tôi những kiến thức giúp tôi hoàn thành khóa luận tốt
nghiệp này.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới thầy giáo TS. Nguyễn Viết Đăng đã
trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian làm khóa luận tốt nghiệp.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể cán bộ lãnh đạo ủy
ban nhân dân xã, các hợp tác xã và tập thể bà con trong xã Mai Lâm, huyện
Đông Anh, thành phố Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian tôi
thực tập tại địa bàn.
Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè và
những người thân đã động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập
cũng như hoàn thành khóa luận này.
Tuy đã có nhiều cố gắng trong khi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này

nhưng trình độ, năng lực của bản thân còn hạn chế không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Vì vậy, kính mong nhận được những ý kiến đóng góp quý
báu của thầy cô và các bạn để nội dung nghiên cứu này được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2015
Sinh viên
Phí Thị Hồng Mến
ii
TÓM TẮT KHÓA LUẬN
Đất nước đang bước sang giai đoạn phát triển mới, đẩy mạnh công
nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, đặc biệt đối với lĩnh vực nông nghiệp
vốn được coi là thế mạnh của Việt Nam cũng được Đảng và Nhà nước tập
trung nguồn lực để đẩy mạnh phát triển cùng với sự phát triển của cả đất
nước. Những giải pháp đã được thực hiện trong thời gian qua là phát triển
loại hình kinh tế tập thể với nòng cốt là hợp tác xã. Hợp tác xã là một thành
phần không thể thiếu. Cùng với kinh tế của đất nước thì hợp tác xã trở thành
một nền tảng vững chắc của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa. Tuy nhiên trong quá trình hình thành và phát triển của mình, hợp tác
xã vẫn còn tồn tại những khó khăn vưỡng mắc ảnh hưởng trực tiếp đến kết
quả hoạt động sản xuất kinh doanh của mình và cần được giải quyết kịp thời.
Mai Lâm là xã ngoại thành Hà Nội thuộc huyện Đông Anh, trong
những năm qua phong trào phát triển hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp ở xã
Mai Lâm không ngừng được củng cố và ngày càng thể hiện vai trò to lớn,
nhất là trong nông nghiệp nông thôn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu, phát triển
ngành nghề, cuộc sống nhân dân được cải thiện, mức sống tăng lên, đời sống
văn hóa tinh thần ngày càng phong phú. Tuy nhiên hoạt động dịch vụ của các
hợp tác xã vẫn còn gặp không ít những vướng mắc, khó khăn. Vì vậy, việc
đánh giá tình hình hoạt động của các hợp tác xã nhằm nhận thức được những
điểm tốt, điểm yếu của các hợp tác xã từ đó có những giải pháp cải thiện và
nâng cao hoạt động dịch vụ của hợp tác xã là cần thiết.

Xuất phát từ những lý do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “ Đánh giá
tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông
Anh, thành phố Hà Nội”
Đề tài góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động
dịch vụ của hợp tác xã. Đánh giá hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác
iii
xã tại xã Mai Lâm. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động
dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm. Các khái niệm được tìm hiều qua
nhiều góc độ và cách nhìn nhận của nhiều nhà nghiên cứu trước đây. Từ các
cơ sở lý luận về hoạt động dịch vụ đề tài đã bước đầu khái quá hóa khái niệm
hoạt động dịch vụ.
Trong quá trình tiến hành nghiên cứu, đề tài sử dụng một số phương
pháp nghiên cứu thu thập thông tin: thông tin sơ cấp ( số liệu do UBND xã
Mai Lâm, các hợp tác xã, do điều tra hộ cung cấp ) thông tin thứ cấp,
phương pháp xử lý thông tin hệ thống hóa số liệu, tổng hợp bằng tay và phần
mềm EXCEL trên máy tính; phương pháp phân tích thông tin, thống kê mô
tả, so sánh, phân tích SWOT, các tiêu chí cần thiết về doanh thu, chi phí lợi
nhuận, các chỉ tiêu hiệu quả và kết quả hoạt động.
Tính đến hết năm 2014 toàn xã Mai Lâm có 1506 hộ thành viên, ngoài
các hộ thành viên hợp tác xã có thuê thêm lao động làm dịch vụ. Số lượng
cán bộ có trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học chiếm tỉ lệ rất thấp, cán bộ
của các hợp tác xã được các thành viên tín nhiệm bầu lên. Ban quản trị có
nhiệm kì 5 năm, các bộ phận chuyên môn còn đơn giản và hoạt động chưa có
hiệu quả cao.
Các hợp tác xã dịch vụ tại xã Mai Lâm được chia làm 4 nhóm chính là
hoạt động tốt, hoạt động khá, hoạt động trung bình và hoạt động yếu. Trong
đó nhóm hoạt động khá và tốt đang có xu hướng tăng lên về lượng, nhóm
hoạt động yếu đang có xu hướng giảm đi qua 3 năm qua. Các hợp tác xã tập
trung chủ yếu cung cấp các loại dịch vụ cơ bản thiết yếu trong nông nghiệp
như thủy lợi, bảo vệ thực vật, cung ứng vật tư, bảo vệ đồng điền, dịch vụ làm

đất và một số công tác khác để phục vụ các thành viên trong sản xuất
nông nghiệp.
iv
Hiệu quả kinh tế của hoạt động dịch vụ bởi các hợp tác xã không cao
thể hiện qua tỷ lệ lợi nhuận, doanh thu trên chi phí bỏ ra và tài sản sử dụng
phục vụ cho dịch vụ sản xuất nông nghiệp.
Hiện nay, dịch vụ thủy lợi, cung ứng giống, khuyến nông, bảo vệ thực vật
được hộ thành viên và hộ nông dân sử dụng nhiều nhất. Đa số các dịch vụ
được đánh giá về mức độ đáp ứng nhu cầu là khá cao ( trung bình khoảng
70%). Chất lượng dịch vụ tương đối tốt như dịch vụ thủy lơi, dịch vụ cung
ứng giống cây trồng, khuyến nông, bảo vệ thực vật bên cạnh đó vẫn có những
dịch vụ chất lượng chưa được đánh giá tốt, các hợp tác xã cần phải có những
giải pháp khắc phục và cải thiện lại dịch vụ. Đánh giá mức độ hài lòng của
các thành viên nhận thấy rằng đối với các loại dịch vụ khác nhau có mức độ
hài lòng khác nhau và có một vài lý do dẫn đến sự không hài lòng đó là do
chất lượng dịch vụ, thái độ phục vụ và số lượng dịch vụ, giá cả dịch vụ.
Những khó khăn trong quá trình hoạt động dịch vụ như đầu ra cho sản phẩm
nông nghiệp, trình độ cán bộ hạn chế, khó khăn về vốn, thiếu nhân lực,
thương hiệu sản phẩm Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động dịch
vụ của các hợp tác xã chủ yếu về khoa học kỹ thuật, vốn, trình độ cán bộ
quản lý, chính sách của nhà nước
Để nâng cao hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai
Lâm cần có những định hướng và giải pháp cụ thể:
- Định hướng: Đổi mới phương thức tổ chức, hoạt động sản xuất kinh
doanh dịch vụ theo luật hợp tác xã. Phát triển kinh tế tập thể, kinh tế hộ thàn
viên nâng cao sự đóng góp của thành phần này trong tỷ trọng nông nghiệp
của xã. Tổ chức mở rộng quy mô, chuyển giao khoa học kỹ thuật, công
nghệ, khuyến nông, khuyến ngư cho các hợp tác xã. Từ đó nâng cao hiệu
quả hoạt động đảm bảo sự bền vững dựa trên cơ sở mở rộng hợp tác, học
hỏi kinh nghiệm để phát triển. Cùng với đó là nâng cao chất lượng dịch

vụ, mở rộng thêm các hoạt động dịch vụ, xây dựng cơ sở hạ tầng, để các
v
hợp tác xã hoạt động có hiệu quả cao hơn giúp người dân và các hộ thành
viên trong sản xuất
- Giải pháp: Đào tạo đội ngũ cán bộ, nâng cao chất lượng lao động của các
thành viên. Tăng cường vốn hoạt động, đầu tư tu bổ, xây dựng cơ sở hạ tầng
phục vụ cho các hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã. Nâng cao chất lượng
dịch vụ, điều chỉnh giá cả dịch vụ mà hợp tác xã cung ứng phù hợp với điều
kiện chi trả và chi phí bỏ ra trong sản xuất của người dân. Tăng cường điều
chỉnh lại quy mô, hình thức cung ứng dịch vụ, mở rộng và phát triển các loại
dịch vụ mà hợp tác xã chưa cung ứng hoặc cung ứng nhưng chưa đem lại
hiệu quả trong sản xuất.
Như vậy, để nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã tại xã Mai
Lâm cần phải có những biện pháp, phối hợp cùng với sự quan tâm của các
cấp, Nhà nước, chính quyền, các hợp tác xã và các hộ nông dân, hộ thành
viên hợp tác xã.
vi
MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG
vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
viii
DANH MỤC ĐỒ THỊ
ix
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BQ : Bình quân
BVTV : Bảo vệ thực vật
CC : Cơ cấu
CP : Chi phí
DT : Doanh thu

DV : Dịch vụ
DT : Diện tích
ĐVT : Đơn vị tính
HTX : Hợp tác xã
HTXDVNN : Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp
HTXNN : Hợp tác xã nông nghiệp
HTXDVTH : Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp
ICA : Hiệp hội Hợp tác quốc tế
ILO : Tổ chức lao động quốc tế
LĐ : Lao động
LN : Lợi nhuận
NĐ : Nghị định
NQ : Nghị quyết
SL : Số lượng
Tr.đ : Triệu đồng
T.Ư : Trung ương
x
PHẦN I: MỞ ĐẦU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Sự phát triển kinh tế là một yếu tố quan trọng, quyết định sự bền vững
và giàu mạnh của một quốc gia. Đối với Việt Nam, là một nước đang phát
triển, bên cạnh đó xuất phát điểm của Việt Nam là một nước nông nghiệp lạc
hậu, nên gặp rất nhiều khó khăn, chính vì lẽ đó việc phát triển kinh tế không
thể xem nhẹ. Trong khi đó, quá trình hội nhập kinh tế thế giới đòi hỏi Việt
Nam phải có một nền kinh tế thị trường tác xã có vai trò quan trọng trong
phát triển kinh tế xã hội của đất nước
Với khoảng 70% dân số là nông dân, vấn đề nông nghiệp, nông dân và
nông thôn.Vai trò nông nghiệp, nông dân và nông thôn là vô cùng quan trọng.
Để phát triển tối đa tiềm lực phát triển kinh tế nông nghiệp cần có những biện
pháp, các chính sách để thúc đẩy sự phát triển. Việc thực hiện tiếp tục, đổi

mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể được Đảng và Nhà nước
luôn được quan tâm. Hợp tác xã nông nghiệp là đơn vị tổ chức sản xuất quan
trọng ở nông nghiệp thời gian qua, rất nhiều HTX vẫn loay hoay trong định
hướng hoạt động. Thực tế cho thấy, việc chuyển đổi mô hình hoạt động theo
luật HTX 2012 đang mang lại hiệu quả rõ rệt. Nhiều hợp tác xã, liên hiệp hợp
tác xã mới được thành lập, hoạt động đa dạng về nghành nghề, lĩnh vực; số tổ
hợp tác tiếp tục tăng, phần lớn các hợp tác xã đã cơ bản hoàn thành việc
chuyển đổi theo quy định của pháp luật. Nhiều hợp tác xã được củng cố, đổi
mới về tổ chức và hoạt động, trong đó xuất hiện một số điển hình tiên tiến, hỗ
trợ tốt hơn kinh tế hộ xã viên, tạo việc làm và thu nhập thường xuyên cho
người lao động. Liên kết giữa các hợp tác xã với nhau và với các tổ kinh tế
khác bước đầu có sự phát triển. Các tổ chức kinh tế tập thể đã từng bước
khẳng định là nhân tố quan trọng góp phần bảo đảm an ninh xã hội, ổn định
chính trị ở cơ sở và sự phát triển kinh tế- xã hội của đất nước.
1
Hà Nội là thủ đô của cả nước, là đô thị lớn đang trong quá trình công
nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong quá trình đó, nhiệm vụ phát triển nông
nghiệp và nông thôn cũng được chuyển dịch từ trọng tâm là sản xuất lương
thực, thực phẩm sang sản xuất thực phẩm hàng hóa có giá trị kinh tế cao, chất
lượng cao, an toàn và bảo vệ môi trường và tạo cảnh quan, phát triển theo
hướng nông nghiệp đô thị sinh thái. HTX ở ngoại thành Hà Nội đóng vai trò
tiên phong trong phong trào phát triển HTX của cả nước. Vấn đề cấp bách
đặt ra đối với phát triển HTX ở ngoại thành Hà Nội là phải đánh giá đúng
thực trạng phát triển các HTX hiện nay, chỉ ra những điểm của từng loại hình
HTX làm tốt, những tồn tại hạn chế vướng mắc HTX đang gặp phải từ đó đề
xuất những định hướng, giải pháp tiếp tục đổi mới và phát triển, tăng cường
sự liên kết và phát triển hệ thống HTX trong thời gian tới. Trong những năm
qua Đảng và Chính phủ đã quan tâm đặc biệt đến thủ đô Hà Nội, yêu cầu Hà
Nội đi đầu trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông
thôn.

Nằm ở vùng ngoại ô phía Bắc sông Hồng, huyện Đông Anh từ lâu là
nguồn cung ứng trực tiếp số lượng khá lớn nông sản và thực phẩm cho thị
trường Thủ đô. Để duy trì nguồn cung, huyện đang kiên trì theo đuổi việc
phát triển HTX ở những vùng sản xuất hàng hóa tập trung, ở khu vực trung
tâm huyện, các xã miền Đông, ven đê sông Hồng và sông Đuống. Phát triển
HTX ở các vùng sản xuất hàng hóa. Trong xu thế phát triển chung của Hà
Nội, kinh tế huyện Đông Anh gần đây chuyển nhanh sang công nghiệp và đô
thị. Đông Anh có 24 xã, thị trấn với tổng đất tự nhiên rộng trên 18000 ha, dân
số gần 40 vạn người.
Xã Mai Lâm là một xã thuộc địa phận huyện Đông Anh, Thành phố Hà
Nội. Là một xã nằm ở ngoại thành Hà Nội cùng với Thành phố thực hiện các
mục tiêu đề ra nhằm giúp cho sự phát triển của nông nghiệp nông thôn được
diễn ra theo sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Diện tích đất
2
tự nhiên của xã là 584,08 ha( năm 2014). Trong đó diện tích đất nông nghiệp
là 290,7ha chiếm 49,77%, đất phi nông nghiệp là 288,2 ha chiếm 49,34%.
Trong những năm qua với việc thực hiện các Nghị quyết, chính sách của
Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể và HTX, xã Mai Lâm đã có
những bước tiến trong công cuộc phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn,
góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế của huyện Đông Anh nói riêng và cả
nước nói chung. Đạt được các thành tựu như tạo công ăn việc làm, tăng thu
nhập, nâng cao đời sống vật chất,tinh thần của người dân trong toàn xã.
Nhưng các HTX vẫn gặp không ít những khó khăn trong công tác chuyển
đổi, hoạt động theo mô hình hợp tác xã kiểu mới.
Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Đánh giá tình hình hoạt động dịch vụ của
các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội” làm
đề tài nghiên cứu.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung:
Đánh giá hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trên địa bàn xã

Mai Lâm, từ đó đưa ra một số giải pháp hoàn thiện hoạt động dịch vụ của các
hợp tác xã trong thời gian tới.
Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động dịch vụ
của các hợp tác xã.
- Đánh giá hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trên địa bàn xã
Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động dịch vụ của các
hợp tác xã trên địa bàn xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội.
I.3 Câu hỏi nghiên cứu
- Hợp tác xã tại xã Mai Lâm hoạt động theo hình thức nào?
- Các hợp tác xã tại xã Mai Lâm hiện nay có thực trạng hoạt động dịch
vụ như thế nào?
- Các dịch vụ của hợp tác xã được thực hiện như thế nào?
3
- Các khó khăn, thuận lợi gì của hợp tác xã trong việc cung cấp các dịch
vụ, hoạt động của hợp tác xã ?
- Đề xuất giải pháp gì để hoàn thiện, nâng cao hoạt động dịch vụ của các
hợp tác xã trong toàn xã Mai Lâm
I.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.4.1 Đối tượng nghiên cứu
- Tình hình tổ chức và hoạt động dịch vụ của các Hợp tác xã.
1.4.2 Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Các Hợp tác xã trên địa bàn xã Mai Lâm, các hộ nông
dân, cán bộ quản lý Hợp tác xã.
- Về thời gian:
+ Dữ liệu thứ cấp phục vụ cho nghiên cứu thu thập từ năm 2012- 2014
+ Dữ liệu sơ cấp phục vụ cho nghiên cứu được khảo sát từ năm 2015
+ Các định hướng phát triển hợp tác xã ở xã Mai Lâm, huyện Đông Anh,
Thành phố Hà Nội.

1.4.3 Phạm vi nội dung:
Đề tài tập trung làm rõ tình hình hoạt động dịch vụ của hợp tác xã tại xã
Mai Lâm huyện Đông Anh thành phố Hà Nội qua đó đưa ra các kiến nghị
hoàn thiện, nâng cao hoạt động của các hợp tác xã
Phần II : Cơ sở lý luận và thực tiễn về tình hình hoạt động dịch
vụ của các HTX
2.1 Cơ sở lý luận về tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã.
4
2.1.1 Một số khái niệm cơ bản
Kinh tế tập thể là hình thức hợp tác đa dạng, mà nòng cốt là hợp tác xã
dựa trên cơ sở hữu của các thành viên và sở hữu tập thể, liên kết rộng rãi
những người lao động, các hộ sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và
vừa thuộc các thành phần kinh tế, không gian giới hạn quy mô, lĩnh vực và
địa bàn. Phân phối theo lao động, theo vốn góp và mưc độ tham gia dịch vụ,
hoạt động theo các nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Thành viên kinh
tế tập thể bao gồm các thể nhân và pháp nhân, cả người ít vốn và người nhiều
vốn, cùng góp vốn và góp sức trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc tự nguyện,
bình đẳng cùng có lợi
Đại hội liên minh hợp tác xã quốc tế (International Co-operative
Alliance – ICA) lần thứ 31 tổ chức tại Manchester- Vương Quốc Anh đã định
nghĩa về hợp tác xã như sau: Hợp tác xã là hiệp hội hay là tổ chức tự chủ của
cá nhân liên kết với nhau một cách tự nguyện nhằm đáp ứng các nhu cầu,
nguyện vọng chung về kinh tế, xã hội và văn hóa thông qua một tổ chức kinh
tế cùng làm chủ chung và kiểm tra dân chủ
Tổ chức lao động quốc tế (ILO) định nghĩa: “HTX là sự liên kết của
những người đang gặp phải những khó khăn kinh tế giống nhau, tự nguyện
liên kết lại trên cơ sở bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ, sử dụng tài sản mà
họ đã chuyển giao vào HTX phù hợp với nhu cầu chung và giải quyết những
khó khăn chủ yếu bằng sự tự chủ, tự chịu trách nhiệm và bằng cách sử dụng
các chức năng kinh doanh trong tổ chức hợp tác phục vụ lợi ích vật chất và

tinh thần chung” (ILO, 2002)
Nhiều nước trên thế giới cũng đưa ra định nghĩa hợp tác xã cho phù hợp
với điều kiện nước mình. ở Việt Nam căn cứ vào tình hình, đặc điểm kinh tế -
xã hội của đất nước Luât hợp tác xã được sửa đổi năm 2012:” HTX là tổ chức
kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 7 thành viên tự
nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất kinh
5
doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở
tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý liên hiệp
HTX (Quốc hội, 2012)
- Khái niệm hợp tác xã nông nghiệp, hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp
Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp (HTXDVNN) là tổ chức kinh tế tập thể
do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân có nhu cầu lợi ích chung, tự nguyện
góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của luật HTX để phát huy sức mạnh
tập thể của từng xã viên tham gia HTX, cùng giúp nhau thực hiện có hiệu quả
các hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất, chế biến, tiêu thụ
sản phẩm nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và kinh doanh các ngành
nghề khác ở nông thôn
HTX dịch vụ tổng hợp ( HTXDVTH) là một loại hình của HTXDVNN
chịu trách nhiệm đảm nhiệm dịch vụ nhiều khâu cho sản xuất nông nghiệp
cũng như cung ứng vật tư đầu vào, tiêu thụ sản phẩm( đầu ra), dịch vụ giống ,
bảo vệ thực vật, tưới tiêu, làm đất Tùy thuộc vào đặc điểm, điều kiện,
trình độ sản xuất tập quán ở từng vùng mà nhu cầu của nông hộ đối với từng
loại hình dịch vụ có khác nhau
Như vậy ta có thể hiểu HTX là một tổ chức kinh tế tập thể được các
thành viên thành lập trên cơ sở tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình
đẳng, dân chủ, họ cùng nhau hợp tác thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh
doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung.
6
2.1.2 Đặc điểm của các hoạt động dịch vụ của hợp tác xã

Hợp tác xã là một tổ chức kinh tế nhưng mục tiêu chủ yếu không phải
chỉ là kiếm lợi nhuận cho mình. Đây không phải là đặc trưng tuyệt đối nhưng
là đặc trưng phổ biến của kinh tế hợp tác xã. Khác với loại hình doanh nghiệp
lấy lợi nhuận làm mục tiêu cao nhất, hợp tác xã với tư cách là tổ chức kinh tế
được thành lập trước hết để đáp ứng các yêu cầu và nguyện vọng chung của
các thành viên, phục vụ và hỗ trợ phát triển kinh tế thành viên. Bản thân các
thành viên khi tham gia hợp tác xã đều với mục đích được sự trợ giúp của các
hợp tác xã trong những việc, trong những lĩnh vực mà cá nhân họ không thể
làm hoặc không có hiệu quả. Nhờ hợp tác xã mà các thành viên khắc phục
được những điểm yếu, phát triển được kinh tế của mình. Mọi hoạt động sản
xuất kinh doanh , dịch vụ của hợp tác xã đều hướng tới tăng thêm năng lực,
hiệu quả và lợi ích của thành viên.
2.1.2.1 Hoạt động dịch vụ của hợp tác xã mang tính thời vụ:
Do sản xuất nông nghiệp có tính thời vụ nên các hoạt động dịch vụ
nông nghiệp cũng mang tính thời vụ. Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc trực
tiếp vào tự nhiên và sự sinh trưởng phát triển của sản phẩm nông nghiệp.
Đó là nét đặc thù điển hình nhất của sản xuất nông nghiệp, bởi vì một
mặt sản xuất nông nghiệp là quá trình tái sản xuất kinh tế với quá trình tái sản
xuất tự nhiên, thời gian hoạt động và thời gian sản xuất xen kẽ vào nhau,
song lại không hoàn toàn trùng hợp nhau, sinh ra tính thời vụ cao trong nông
nghiệp. Tính thời vụ trong nông nghiệp là vĩnh cửu không thể xoá bỏ được,
trong quá trình sản xuất chỉ tìm cách hạn chế nó. Mặt khác do sự biến thiên
về điều kiện thời tiết – khí hậu, mỗi loại cây trồng có sự thích ứng nhất định
với điều kiện đó, dẫn đến những mùa vụ khác nhau. Đối tượng của sản xuất
nông nghiệp là cây trồng – loại cây xanh có vai trò cực kỳ to lớn là sinh vật
có khả năng hấp thu và tàng trữ nguồn năng lượng mặt trời để biến từ chất vô
cơ thành chất hữu cơ, tạo nguồn thức ăn cơ bản cho con người và vật nuôi.
7
Như vậy, tính thời vụ có tác động rất quan trọng đối với nông dân. Tạo hoá
đã cung cấp nhiều yếu tố đầu vào thiết yếu cho nông nghiệp, như: ánh sáng,

ôn độ, độ ẩm, lượng mưa, không khí. Lợi thế tự nhiên đã ưu ái rất lớn cho
con người, nếu biết lợi dụng hợp lý có thể sản xuất ra những nông sản với chi
phí thấp chất lượng. Để khai thác và lợi dụng nhiều nhất tặng vật của thiên
nhiên đối với nông nghiệp đòi hỏi phải thực hiện nghiêm khắc những khâu
công việc ở thời vụ tốt nhất như thời vụ gieo trồng, bón phân, làm cỏ, tưới
tiêu v.v… Hoạt động cung ứng dịch vụ của các HTX phụ thuộc trực tiếp vào
vào tính thời vụ của sản xuất nông nghiệp. Từ những khâu đầu tiên về làm
đất, chọn giống hay thủy lợi đều phụ thuộc vào thời gian canh tác của sản
xuất nông nghiệp. Và các khâu dịch vụ này chỉ cung ứng hợp lý nhất vào thời
vụ cụ thể, các dịch vụ khác thời vụ sẽ không được sử dụng hoặc không có
hiệu quả. Trong mỗi dịch vụ có thời gian cung ứng cụ thể, về dịch vụ thủy lợi
sẽ có lịch bơm nước vào các cánh đồng phục vụ cho sản xuất, dịch vụ thuốc
bảo vệ thực vật sẽ có lịch phun phòng, trừ sâu bệnh cho từng loại nông sản
khác nhau. Không tuân thủ đúng lịch sẽ dẫn đến không có hiệu quả, ảnh
hưởng trực tiếp đến năng suất, sản lượng của cây trồng. Việc thực hiện kịp
thời vụ cũng dẫn đến tình trạng căng thẳng về lao động đòi hỏi phải có giải
pháp tổ chức lao động hợp lý, cung ứng vật tư – kỹ thuật kịp thời, trang bị
công cụ, máy móc thích hợp, đồng thời phải coi trọng việc bố trí cây trồng
hợp lý, tạo thêm việc làm ở những thời kì nông nhàn.
2.1.2.2 Hoạt động dịch vụ phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp
Hoạt động nông nghiệp chỉ có hiệu quả cao khi thực hiện đồng thời
và trên phạm vi rộng lớn. Sản xuất nông nghiệp có hiệu quả khi được quy
hoạch sản xuất, quy hoạch sản xuất: Trồng cây gì? Nuôi con gì? Trồng ở
đâu? Và trồng như thế nào? Trả lời các câu hỏi trong sản xuất và đưa vào
trong quá trình sản xuất nông nghiệp. Hoạt động dịch vụ phụ thuộc vào hoạt
động nông nghiệp vì hoạt động dịch vụ cung ứng các dịch vụ cho quá trình
8
sản xuất nông nghiệp. Việc quy hoạch sản xuất trong nông nghiệp giúp cho
cung ứng các dịch vụ có hiệu quả cao hơn. Các dịch vụ HTX cung ứng như
giống, làm đất, BVTV, thủy lợi, phụ thuộc trực tiếp bởi hoạt động sản xuất

nông nghiệp. Mỗi vùng có điều kiện về đất đai, quá trình sử dụng các loại đất
khác nhau nên các hoạt động nông nghiệp cũng không giống nhau. Mỗi loại
dịch vụ HTX cung ứng đều dựa trên nhu cầu và lợi ích của các thành viên
HTX nên việc sản xuất nông nghiệp của các thành viên ảnh hưởng đến hoạt
động cung ứng dịch vụ của các HTX.
Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là cơ thể sống – cây trồng và vật
nuôi. Các loại cây trồng và vật nuôi phát triển theo qui luật sinh học nhất định
(sinh trưởng, phát triển và diệt vong). Hoạt động dịch vụ của các HTX là
cung ứng các dịch vụ phục vụ cho quá trình sản xuất nông nghiệp hay nói
cách khác là phục vụ cho quá trình sinh trưởng, phát triển và tiêu thụ của cây
trồng, vật nuôi. Dịch vụ có hiệu quả phụ thuộc vào thời gian cung ứng, các
dịch vụ cung ứng có phù hợp với quá trình sinh trưởng và phát triển của các
sinh vật.
2.1.2.3 Hoạt động dịch vụ được cung ứng từ nhiều nguồn khác nhau
mang tính cạnh tranh cao.
Ngoài các HTX cung ứng dịch vụ cho các thành viên, các thành viên
còn có các sự lựa chọn khác nhau để được cung ứng dịch vụ. Chính vì có sự
lựa chọn của các thành viên dẫn đến có sự cạnh tranh trong hoạt động cung
ứng dịch vụ. Người dân có thể không sử dụng dịch vụ của các HTX mà thay
vào đó là sử dụng dịch vụ được cung ứng bởi các cá nhân hoặc doanh nghiệp
khác có dịch vụ đó cung ứng. Đó là sự cạnh tranh giữa các HTX và các đơn
vị cung ứng dịch vụ khác về chất lượng dịch vụ, giá cả dịch vụ, số lượng dịch
vụ Nhiệm vụ của các HTX là cung ứng dịch vụ cho các thành viên với số
lượng dịch vụ cao nhất, chất lượng tốt nhất với giá cả phù hợp nhất giúp các
thành viên và người dân cai thiện được chất lượng cuộc sống.
9
Sự cạnh tranh là không thể tránh khỏi vì vậy HTX đặt lợi ích của các
thành viên và người dân lên trên hết, HTX là tổ chức mang tính chất xã hội
cao nên HTX không lấy lợi nhuận làm tiêu chuẩn. Sự cạnh tranh trong thị
trường gây không ít khó khăn cho các HTX về hoạt động cung ứng dịch vụ

của mình. Đất nước đang trong quá trình đổi mới, công nghiệp hóa – hiện đại
hóa đất nước cạnh tranh về kinh tế không thể tránh khỏi và HTX đang phải
chịu rất nhiều cạnh tranh từ bên ngoài.
2.1.2.4 Nhiều loại hình dịch vụ khó định lượng chính xác.
HTX là tổ chức kinh tế khác với các tổ chức kinh tế khác, HTX còn
mang tính chất xã hội hóa rất cao. Mục đích hoạt động của HTX là tối đa hóa
lợi ích cho thành viên thông qua việc đáp ứng nhu cầu chung của thành viên
về sản phẩm, dịch vụ hoặc tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho thành viên
một cách hiệu quả hơn so với việc để từng thành viên đơn lẻ thực hiện; hoạt
động của hợp tác xã tác động trực tiếp vào hoạt động kinh tế của các thành
viên. Hoạt động của hợp tác xã có thể đem lại lợi nhuận cho các thành viên
nhưng lợi nhuận chỉ là phương tiện để hợp tác xã thực hiện mục tiêu tối đa
hóa lợi ích cho thành viên và thông qua lợi ích đó để tối đa hóa lợi nhuận cho
từng thành viên. Chính vì vậy, các hoạt động dịch vụ của HTX không phải
gắn liền với lợi nhuận của HTX mà chủ yếu là dựa trên lợi ích của các thành
viên. Việc đo lường, thống kê trong HTX về tất cả các dịch vụ là rất khó
chính xác.
2.1.3 Vai trò của hoạt động dịch vụ của hợp tác xã
Trong nông nghiệp hợp tác có vai trò hết sức quan trọng, đặc biệt
HTXDVNN với mục tiêu cơ bản là làm dịch vụ hỗ trợ cho kinh tế hộ phát
triển góp phần quan trọng trong việc thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế
nông nghiệp từ nguồn nông nghiệp tự cung tự cấp sang cung cấp hàng hóa.
Vượt ra khỏi kinh tế tự cung tự cấp bước vào nền sản xuất hàng hóa, người
nông dân bắt đầu có nhu cầu về vốn, về kĩ thuật và công nghệ. Mặt khác, quá
trình trồng trọt, chăn nuôi của người nông dân lại đòi hỏi sự chăm sóc tỷ mỉ,
10
chu đáo của từng cá nhân và điều đó hạn chế khả năng phát triển quy mô kinh
tế của hộ gia đình.
Người nông dân liên kết với nhau, họ cùng nhau mua sắm tư liệu sản
xuất và cùng nhau sản xuất theo một quy trình thống nhất và từ đó hình thành

các tổ hợp tác, hợp tác xã về tiêu thụ sản phẩm. Bằng cách đó họ thay đổi
phương thức sản xuất kinh doanh của mình.
Xét trên góc độ của Nhà nước, hoạt động của những HTXNN sẽ bổ
sung cho những nỗ lực vĩ mô của nhà nước như cung cấp vốn cho người
nghèo, nông thôn, nông nghiệp, thực hiện các mục tiêu xã hội lớn như tạo
công ăn việc làm, xóa đói giảm nghèo, ổn định tình hình trật tự kinh tế, chính
trị, xã hội ở những nơi, những lĩnh vực mà nhiều khi Nhà nước không có khả
năng hay hoạt động không hiệu quả thìn mô hình HTXNN nói riêng mà mô
hình kinh tế HTX nói chung lại là phù hợp
Vai trò của hoạt động dịch vụ của hợp tác xã giúp người dân nông thôn
trên những khía cạnh chủ yếu sau:
 Thiết lập các mối quan hệ xã hội với nhau để giúp họ ổn định và nâng
cao vị thế trong xã hội:
Hoạt động dịch vụ của HTX góp phần thúc đẩy kinh tế hộ phát triển, giúp
nhau tăng sức cạnh tranh, khai thác các nguồn tiểm năng về vốn, lao động, kỹ
thuật để phát triển, góp phần thúc đẩy quá trình xã hội hóa sản xuất, thực hiện
tốt vai trò là cầu nối giữa các hộ sản xuất, xã viên với nhà nước và các tổ
chức kinh tế nhà nước.
 Đa dạng hóa sản xuất sang lĩnh vực mà từng người dân riêng lẻ và
người nghèo không thể làm được:
Hoạt động dịch vụ của các HTX nông nghiệp góp phần đưa tiễn bộ khoa học,
công nghệ, thiết bị kỹ thuật hiện đại tới người nông dân trong các khâu sản
xuất nông nghiệp và nông thôn; phát triển và mở rộng các hoạt động dịch vụ
và hệ thống khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công và khuyến
11
thương; đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và thực hành nông nghiệp cho lao động
nông nghiệp, nông thôn; tổ chức thực hiện việc phổ cập thông tin khoa học-
kỹ thuật và thông tin thị trường đến các xã, thôn.
 Tạo điều kiện cho nhiều người học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm của
nhau:

Hoạt động dịch vụ của HTX phát triển sẽ tạo ra nhiều chỗ làm việc, góp phần
giải quyết công ăn, việc làm, tăng thu nhập và bảo đảm đời sống ổn định cho
xã viên và người lao động, giải quyết nhiều vấn đề kinh tế - xã hội ở địa
phương, là tiền đề quan trọng để thực hiện dân chủ hóa và nâng cao văn minh
ở nông thôn; các HTX phát huy tinh thần tương thân, tương ái, đoàn kết hỗ
trợ giúp đỡ lẫn nhau để vượt nghèo, góp phần làm giảm bớt những mặt tiêu
cực của kinh tế thị trường và ổn định xã hội ở nông thôn.
Tạo ra cơ sở tốt hơn để những người sản xuất nhỏ liên kết có lợi với các tổ
chức kinh tế lớn trong quan hệ cung ứng và dịch vụ sản xuất, kinh doanh và
củng cố quan hệ giữa các cá nhân có cùng các mối quan tâm giống nhau. Tạo
cơ hội để xây dựng mối quan hệ hợp tác tin cậy lẫn nhau, chia sẻ thông tin,
phối hợp hành động, cùng gánh vác các công việc chung và tạo ra lưới an
sinh xã hội phi chính thức ở nông thôn.
 Giảm chi phí các đầu vào của sản xuất, đặc biệt những đầu vào phải
mua từ thị trường:
Hoạt động dịch vụ của HTX nông nghiệp góp phần quan trọng vào việc
nâng cấp và phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn.: hệ thống điện, thủy lợi,
giao thông nông thôn, các công trình phúc lợi và xã hội, như nhà mẫu giáo,
nhà trẻ, nhà văn hóa, trường học để phục vụ cho thành viên và cộng đồng dân
cư. Từ đó giúp tăng năng suất, hiệu quả của các hoạt động sản xuất giống
nhau. Tiếp cận dễ dàng hơn với thị trường và chi phí thấp, nâng cao giá cả
sản phẩm. Có khả năng hơn trong huy động vốn đầu tư vào sản xuất quy mô
lớn hơn.
12
Hợp tác xã nông nghiệp đã thể hiện được vai trò quan trọng trong việc
hướng dẫn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây
trồng vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa và hiệu quả kinh tế, góp phần
tích cực thể hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn. Nhiều
hợp tác xã đã tham gia cung ứng các dịch vụ thiết yếu cho xã viên.
Như vậy có thể thấy vai trò của các hợp tác xã trong nông nghiệp, nông

thôn là rất to lớn và có sức ảnh hưởng rộng khắp đối với nông dân và những
người sản xuất nhỏ trong nông thôn
2.1.4. Nội dung hoạt động dịch vụ của HTX
Mô hình HTX hình thành dựa trên các nguyên tắc hoạt động của riêng
mình, vừa mang hiệu quả kinh tế nhưng hiệu quả xã hội là yếu tố HTX quyết
định sự khác biệt giữa mô hình HTX với các mô hình kinh tế khác. Chính vì
mang một sự khác biệt đó, vai trò của mô hình HTX là không thể chối bỏ,
nhất là khi đất nước đang trong thời kì hội nhập như hiện nay. HTX nông
nghiệp là tổ chức làm cầu nối giữa chính quyền và người dân, góp phần giải
quyết các mối quan hệ sản xuất giữa HTX với các cơ quan chức năng, các tổ
chức kinh tế - xã hội có liên quan đến người lao động. Đồng thời tiếp nhận và
chuyển giao các chương trình, các tiến bộ khoa học kỹ thuật giúp nông dân
sản xuất, cải thiện đời sống.
HTX dịch vụ nông nghiệp hình thành do sự chuyển đổi hình thức hoạt
động sản xuất của HTX để phù hợp với môi trường kinh tế cũng như hoàn
cảnh kinh tế hiện nay. Các HTX nông nghiệp hiện nay hoạt động theo hình
thức cung cấp dịch vụ tới các thành viên theo nhu cầu của chính các thành
viên của HTX.
2.1.4.1 Dịch vụ giống cây trồng
Cùng với sự phát triển của đất nước, việc phát triển kinh tế nông nghiệp
nông thôn không tránh khỏi những khó khăn gặp phải khi ngành nông nghiệp
là ngành chịu sự ảnh hưởng khá mạnh của việc hiện đại hóa đất nước. Người
13
dân chịu ảnh hưởng đó từ tâm lý sản xuất đến các ảnh hưởng trong sản xuất
và tiêu thụ sản phẩm. Nông nghiệp ảnh hưởng rất nhiều từ tự nhiên, ảnh
hưởng bởi chính những yếu tố đầu vào. Yếu tố đầu vào như giống cây trồng
đối với nông nghiệp mà nói là vô cùng quan trọng. Chính vì vậy, trong điều
kiện hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng được bán tràn lan trên thị
trường và giống cây trồng cũng nằm trong số đó. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến
kết quả sản xuất, kinh doanh của hộ nông dân, người nông dân thì không thể

phân biệt thật rõ ràng chất lượng của từng loại giống. Và kết quả là kết quả
thấp kém, mất mùa,sâu bệnh Lúc này, HTX như cứu cánh của những người
nông dân, HTX là đơn vị dễ tiếp cận với khoa học kĩ thuật hơn người nông
dân. HTX được phổ biến các kiến thức về giống, cây trồng, vật nuôi và đơn
giản HTX là cầu nối giữa cơ quan nhà nước và người dân. Việc chuyển giao
khoa học kĩ thuật, giống cây trồng vật nuôi từ cơ quan Nhà nước xuống
người dân là vô cùng khó khăn nếu như HTX không tham gia. Ngoài việc
tiếp nhận những cái mới, cái tiến bộ, HTX còn tiếp nhận giúp người dân
những cái đúng và đủ trong sản xuất nông nghiệp.
Các thành viên HTX khi có nhu cầu sử dụng dịch vụ giống cây trồng vật
nuôi có thể đăng kí với ban quản trị HTX, ban quản trị HTX sẽ tiếp nhận yêu
cầu và thực hiện việc cung cấp chính sản phẩm mà thành viên có yêu cầu
trước đó, đảm bảo về chất lượng cũng như số lượng. Sở dĩ HTX có thể đáp
ứng được đúng yêu cầu của các thành viên HTX do có sự giúp sức từ các
khuyến nông, từ liên minh hợp tác xã huyện, tỉnh, thành phố hay từ các công
ty giống cây trồng trung ương, các viện, trung tâm.
Bản chất của hoạt động dịch vụ giống cây trồng, vật nuôi là sự hỗ trợ,
giúp đỡ của HTX đối với các thành viên của mình đảm bảo cho hoạt động
sản xuất nông nghiệp của các thành viên, tránh rủi ro không đáng có trong
nông nghiệp và nâng cao thu nhập cho người dân, giải quyết tốt vấn đề mất
mùa, sản xuất thiếu hiệu quả trong nông nghiệp.
14
2.1.4.2 Dịch vụ làm đất
Sản xuất nông nghiệp chịu ảnh hưởng từ điều kiện tự nhiên, việc cải tạo
làm đất đai phục vụ cho quá trình sản xuất là vô cùng quan trọng. Quá trình
làm đất ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của nông sản. Trước đây, việc
làm đất trong nông nghiệp người dân thường tự làm thủ công, từ khi có máy
móc phục vụ, việc canh tác diễn ra nhanh hơn, đúng thời vụ, giúp đất khô
thoáng tăng khả năng cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Nhận biết được
các lợi ích của việc làm đất bằng máy móc người dân đã thay đổi sang cải tạo

đất đai theo hướng hiện đại. Nhưng việc mỗi hộ nông dân sử dụng 1 máy
riêng trong việc làm đất, đem lại hiệu quả không cao trong sản xuất nông
nghiệp. HTXDVNN là đơn vị có thể khắc phục khó khăn này và nâng cao
hiệu quả trong việc làm đất giúp người dân an tâm canh tác, giảm chi phí tăng
thu nhập của người dân trong sản xuất nông nghiệp.
Bản chất của hoạt động dịch vụ làm đất là phục vụ theo nhu cầu của
người dân, hộ thành viên trong HTX. Cung cấp dịch vụ cho người dân trong
khâu làm đất, giảm chi phí cho người dân trong cả quá trình sản xuất.
HTXDVNN phục vụ máy cày, máy bừa trong vụ, chủ máy làm đất có trách
nhiệm đối với các xã viên HTX, đôn đốc cày ải trong điều kiện thời tiết cho
phép để các chủ máy làm đất kịp thời vụ gieo trồng.
2.1.4.3 Dịch vụ thủy lợi nội đồng
Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, nó quyết định nhiều đến kết quả lao
động của xã viên. Bước vào đầu vụ hàng năm Ban quản trị HTX xây dựng kế
hoạch sản xuất diện tích, gieo trồng, kí hợp đồng trực tiếp với các công ty
khai thác công trình thủy lợi. Những năm gần đây được Nhà nước quan tâm
hỗ trợ đến các hộ nông dân được miễn thủy lợi phí, xã viên đã được hỗ trợ
phần nào kinh phí đầu tư vào trong sản xuất.
HTX cung cấp các hệ thống tưới, tiêu hợp lý. Để đảm bảo công tác dịch
vụ thủy lợi HTX thường xuyên tổ chức thăm đồng ký hợp đồng lấy nước với
15