Đánh giá tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã tại xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN



LÊ THỊ LAN
ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC THI CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ
PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ TẠI XÃ NGUYÊN KHÊ,
HUYỆN ĐÔNG ANH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
HÀ NỘI, 2015
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng đề tài nghiên cứu này là của riêng tôi và không trùng
lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu nào của tác giả khác. Các số liệu, kết quả
nghiên cứu trong khóa luận này là hoàn toàn trung thực, chưa hề được sử dụng để
bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận này đã được
cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong khóa luận này đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày tháng năm 2015
Sinh viên
Lê Thị Lan
i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được khóa luận này ngoài sự nỗ lực của bản thân tôi còn nhận
được sự giúp đỡ tận tình của các cá nhân, tập thể trong và ngoài trường.
Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể các thầy giáo, cô giáo trong trường nói
chung, khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn nói riêng đã truyền đạt cho tôi những
kiến thức, kinh nghiệm quý báu trong thời gian tôi tham gia học tập tại trường. Đặc
biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Phạm Bảo Dương đã tận tình chỉ
bảo, hướng dẫn, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực tập và hoàn thiện

đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn các bác, các cô, các chú, các anh, các chị làm việc tại
UBND xã Nguyên Khê, các chủ nhiệm, phó chủ nhiệm các Hợp tác xã cùng các hộ dân
đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tạo điều kiện để tôi tiếp cận được những số liệu, thông tin
cần thiết để hoàn thành khóa luận.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và bạn bè đã luôn
động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực tập và hoàn thành khóa luận.
Mặc dù đã có rất nhiều nỗ lực, cố gắng nhưng khóa luận của tôi không tránh khỏi
những hạn chế, thiếu sót. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của
thầy cô cùng toàn thể bạn đọc.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày….tháng….năm 2015
Sinh viên
Lê Thị Lan
ii
TÓM TẮT KHOÁ LUẬN
Phát triển Hợp tác xã trong giai đoạn hiện nay là vấn đề đáng được quan tâm
bởi hầu hết các HTX phát triển èo uột, cầm chừng nhờ các nguồn hỗ trợ từ Nhà
nước. Nhận thấy mô hình hợp tác xã (HTX) còn có cơ hội phát triển trong nền kinh
tế thị trường định hướng XHCN Đảng và Nhà nước ta đã ban hành rất nhiều các
chính sách hỗ trợ phát triển HTX nhằm giúp các HTX thoát khỏi tình trạng khó
khăn, kém phát triển như hiện tại. Đối với xã Nguyên Khê, việc triển khai thực hiện
các chính sách hỗ trợ, phát triển HTX những năm vừa qua đã đạt một số kết quả
nhất định, tuy nhiên vẫn còn rất nhiều bất cập. Nhưng cho đến nay chưa có nghiên
cứu nào về tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển HTX trên địa bàn xã, do
đó để giải quyết những tồn tại, hạn chế đó tôi đã tiến hành nghiên cứu đề tài: “
Đánh giá tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã tại xã
Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội”.
Để giải quyết vấn đề mục tiêu chung mà tôi đặt ra là trên cơ sở đánh giá tình
hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại xã Nguyên Khê thuộc huyện

Đông Anh thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách hỗ
trợ phát triển hợp tác xã tại xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh thành phố Hà Nội.
Để thực hiện được mục tiêu chung tôi đã tiến hành thực hiện các mục tiêu cụ thể
sau: (1) Góp phần hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về thực thi chính sách hỗ trợ
phát triển hợp tác xã. (2) Phân tích tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển
hợp tác xã. (3) Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tính hình thực thi chính sách hỗ
trợ phát triển HTX. (4) Đề xuất các giải pháp nâng cao kết quả, hiệu quả thực thi
chính sách hỗ trợ phát triển HTX tại xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, TP Hà Nội.
Xuất phát từ thực tiễn cũng như các nghiên cứu về tình hình thực thi các
chính sách về HTX ở trong và ngoài nước tôi rút ra được một số bài học kinh
nghiệm cho nghiên cứu của mình như: (1) cần nâng cao nhận thức cho các cấp ủy
đảng, chính quyền, cán bộ đảng viên các ngành, các cấp, các đoàn thể chính trị và
xã hội về vị trí vai trò của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng
iii
XHCN. (2) , chấn chỉnh và đổi mới HTX phải hoạt động theo Luật; đổi mới cả về tổ
chức, cơ chế quản lý, phương thức phân phối và phát huy dân chủ. (3) muốn chính
sách hỗ trợ phát triển HTX phát triển thì rất cần có sự hỗ trợ thiết thực của Nhà
nước. Đặc biệt, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Sở ngành, Đoàn thể của tỉnh
với các huyện và Liên minh HTX trong việc thực thi chính sách hỗ trợ phát triển
HTX. (4) cần phải có đội ngũ cán bộ giỏi; có bộ máy quản lý HTX ổn định, đặc biệt
có chủ nhiệm giỏi và được ổn định qua nhiều nhiệm kỳ.
Để thực hiện những mục tiêu nghiên cứu của mình tôi đã lựa chọn những
phương pháp như: Phương pháp chọn điểm nghiên cứu (chọn địa bàn và đối tượng
nghiên cứu), phương pháp thu thập số liệu tài liệu (bao gồm cả thu thập số liệu, tài
liệu sơ cấp và thứ cấp), phương pháp xử lý và phân tích bao gồm phương pháp
thống kê mô tả, so sánh.
Qua quá trình tìm hiểu về tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển HTX
tại xã Nguyên Khê cũng như thực tế điều tra 3 cán bộ lãnh đạo xã, 6 cán bộ HTX và
54 hộ tại 3 thôn trong xã, thông qua khảo sát, tính toán tôi đã có được một số kết
quả như sau: (1) Công tác chuẩn bị triển khai chính sách hỗ trợ phát triển HTX

được thực hiện bằng việc tập huấn cho cán bộ xã, các bộ HTX bằng việc tổ chức
các lớp học về Luật HTX, ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện. (2) Hoạt động
tuyên truyền, phổ biến chính sách thực hiện qua hệ thống truyền thanh xã, cán bộ
HTX phổ biến và qua các tài liệu, sổ tay về HTX. (3) Các chính sách hỗ trợ HTX đã
và đang được thực hiện tại xã bao gồm: chính sách đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân
lực; chính sách hỗ trợ vốn, giống khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh; chính
sách hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; chính sách hỗ trợ phát triển kết
cấu hạ tầng. (4) Các chính sách chưa được thực thi bao gồm: ứng dụng khoa học,
công nghệ; chính sách tạo điều kiện tham gia các chương trình mục tiêu, chương
trình phát triển KT - XH; chính sách tiếp cận vốn Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, ưu đãi
tín dụng; chính sách đất đai; chính sách hỗ trợ chế biến sản phẩm. Nguyên nhân các
chính sách chưa được thực thi tại địa phương là do: (1) Chính sách chưa phù hợp
với thực tế hoạt động của các HTX. (2) Sự thiếu quan tâm của UBND xã, Liên
minh HTX thành phố Hà Nội đối với các HTX. (3) Do sự yếu kém trong hoạt động
iv
của các HTX.
Để góp phần khắc phục những khó khăn trong việc thực hiện các chính sách
phát triển HTX trong thời gian tới tôi đề xuất một số giải pháp sau: (1) Tăng cường
sự hiểu biết về vai trò của Hợp tác xã, chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã cho
các cấp chính quyền địa phương và cho cán bộ Hợp tác xã. (2) Tăng cường công tác
tuyên truyền, phổ biến chính sách đến người dân. (3) Tăng cường nhận thức cho đối
tượng thụ hưởng chính sách. (4) Nhóm chính sách đã được thực thi cần chú ý hơn
về vai trò của các cấp, các đơn vị liên quan trong việc tổ chức thực hiện chính sách,
đối chiếu kết quả đạt được với mục tiêu của chính sách để điều chỉnh việc thực hiện
chính sách. (5) Nhóm chính sách chưa được thực thi cần sớm có biện pháp, kế
hoạch triển khai thực hiện trong thời gian tới.
v
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
Sinh viên i

LỜI CẢM ƠN ii
Sinh viên ii
TÓM TẮT KHOÁ LUẬN iii
MỤC LỤC vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ix
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH x
DANH MỤC HỘP xi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT xii
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1
1.1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu 3
1.2.1 Mục tiêu chung 3
2.1.2. Mục tiêu cụ thể 3
1.3. Câu hỏi nghiên cứu 3
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
1.4.2. Đối tượng nghiên cứu 4
1.4.3. Phạm vi nghiên cứu 4
1.4.4. Phạm vi không gian 5
PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ
PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ 6
2.1 Cơ sở lý luận về thực thi chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã 6
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản 6
2.1.2. Nội dung nghiên cứu tình hình thực hiện chính sách 11
2.2 Cơ sở thực tiễn việc thực thi chính sách phát triển Hợp tác xã 21
vi
2.2.1 Kinh nghiệm quốc tế về thực thi chính sách phát triển Hợp tác xã 21
2.2.2 Kinh nghiệm trong nước về thực thi chính sách phát triển Hợp tác xã 24
PHẦN III: ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28
3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 28
3.1.1 Đặc điểm về điều kiện tự nhiên 28

3.1.2 Điều kiện về kinh tế- xã hội 31
3.1.3 Đánh giá chung tiềm năng của xã 34
3.2 Phương pháp nghiên cứu 35
3.2.1 Phương pháp tiếp cận 35
3.2.2 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu 35
3.2.3 Phương pháp thu thập dữ liệu 36
3.2.4. Phương pháp xử lý dữ liệu 39
3.2.5. Phương pháp phân tích thông tin 39
3.3 Hệ thống chỉ tiêu phân tích và xử lý số liệu 40
PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 42
4.1 Tình hình thực thi chính sách phát triển HTX trên địa bàn xã Nguyên Khê, huyện
Đông Anh, TP Hà Nội 42
4.1.1 Hệ thống chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã trên địa bàn xã Nguyên Khê,
huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội 42
4.1.2 Cơ cấu tổ chức hợp tác xã của xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, TP Hà Nội 44
4.1.3. Tổ chức triển khai thực hiện chính sách phát triển Hợp tác xã tại xã Nguyên Khê,
huyện Đông Anh, TP Hà Nội 46
4.2 Kết quả thực thi chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã tại xã Nguyên Khê, huyện
Đông Anh, thành phố Hà Nội 50
4.2.1 Các chính sách đã được thực thi 50
4.2.2 Các chính sách chưa được thực thi 65
4.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách phát triển Hợp tác xã tại xã Nguyên
Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội 71
4.3.1 Các yếu tố vĩ mô 71
4.3.2 Các yếu tố vi mô 76
4.4 Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển Hợp
tác xã trên địa bàn xã Nguyên Khê 80
vii
4.4.1 Nhóm giải pháp chung 80
4.4.2 Nhóm giải pháp cụ thể cho từng nhóm chính sách 82

PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 87
5.1 Kết luận 87
5.2 Kiến nghị 89
5.2.1 Kiến nghị đối với nhà nước 89
5.2.2 Kiến nghị đối với địa phương 89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 92
viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Sinh viên i
Sinh viên ii
Bảng 3.1: Tình hình sử dụng đất đai của xã Nguyên Khê giai đoạn 2012 – 2014 30
Nguồn: UBND xã Nguyên Khê, 2015 30
Bảng 3.2: Tình hình dân số và lao động của xã Nguyên Khê giai đoạn 2012 – 201432
Bảng 3.3: Tình hình cơ sở vật chất của xã Nguyên Khê năm 2014 33
Bảng 3.4: Nguồn dữ liệu thứ cấp 36
Bảng 3.5: Số lượng cán bộ lãnh đạo xã, cán bộ quản lý HTX và người sản xuất nông
nghiệp được phỏng vấn 37
Bảng 4.1 : Các cơ quan tham gia vào thực thi chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã
47
Bảng 4. 2: Các hình thức tuyên truyền phổ biến chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác
xã tại xã Nguyên Khê 49
Bảng 4.3: Lý do và mức độ tham gia đào tạo bồi dưỡng của cán bộ Hợp tác xã
Nguyên Khê giai đoạn 2012-2014 51
Bảng 4.4 : Thời gian và địa điểm đào tạo 52
Bảng 4.5: Đánh giá mức độ quan trọng của việc đào tạo, bồi dưỡng đối với từng đối
tượng quản lý HTX 53
Bảng 4.6: Đánh giá của cán bộ HTX về nội dung đào tạo 54
Bảng 4.7 : Hỗ trợ thuốc và thóc giống diệt chuột vụ xuân 2015 tại xã Nguyên Khê. 57
Bảng 4.8: Kết quả xây dựng đường giao thông nội đồng và kiên cố hoá kênh mương
tại Nguyên Khê giai đoạn 2012 – 2014 61

Bảng 4.9: Đánh giá hoạt động của Liên minh Hợp tác xã 74
Bảng4.10 : Trình độ chuyên môn, thâm niên công tác của cán bộ Hợp tác xã 76
ix
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH
Sinh viên i
Sinh viên ii
Sơ đồ 4.1 : Sơ đồ tổ chức quản lý một HTX trên địa bàn xã Nguyên Khê 45
Biểu đồ 4.1: Tỷ lệ các lớp đào tạo, bồi dưỡng giai đoạn 2012-2014 50
Biểu đồ 4.2 : Kết quả hỗ trợ vốn, giống tại xã Nguyên Khê
giai đoạn 2012 – 2014 56
Hình 4.1: Loại thuốc diệt chuột (trái) và thóc mầm diệt chuột (phải) mà HTX nhận được để hỗ
trợ người dân vụ xuân 2015 57
Hình 4.2: Hệ thống giao thông nội đồng tại Nguyên Khê chưa được kiên cố hoá hoàn toàn 60
Hình 4.3: chợ Vân Trì – một trong những địa điểm bán sản phẩm của người dân (trái) và một
cửa hàng cung ứng hạt giống rau tại xã Vân Nội, Đông Anh 62
Hình 4.4: Trụ sở UBND xã Nguyên Khê (trái) và một trạm bơm đã cũ - tài sản duy nhất của
HTX DVNN thôn Sơn Du (phải) 68
Biểu đồ 4.3: Những khó khăn chủ yếu của các Hợp tác xã tại Nguyên Khê giai đoạn 2012 -
2014 72
Biểu đồ 4.4: Đánh giá về hiệu quả công tác cải cách hành chính giai đoạn 2012-2014 tại xã
Nguyên Khê 75
x
DANH MỤC HỘP
Hộp 4.1: Cán bộ trung tuổi ngại tham gia đào tạo 52
Hộp 4.2: Học về cũng không làm được lâu dài 55
Hộp 4.3: Nên chuyển từ hỗ trợ vật chất sang hỗ trợ tài chính 59
Hộp 4.4: Hợp tác xã hoạt động mang tính phúc lợi 68
Hộp 4.5: Các Hợp tác xã hiện nay đều thiếu đất 70
Hộp 4.6 : Chính sách đãi ngộ đối với cán bộ Hợp tác xã 78
Hộp 4.7 : Không có thời gian tìm hiểu quy định của chính sách 79

xi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BVTV Bảo vệ thực vật
CHLB Cộng hoà liên bang
CN Chủ nhiệm
CNH Công nghiệp hoá
HĐH Hiện đại hoá
HĐND Hội đồng nhân dân
HTX Hợp tác xã
HTX DVNN Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp
KT – XH Kinh tế - xã hội
NN & PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thông
PCT Phó chủ tịch
SXKD Sản xuất kinh doanh
TCTD Tổ chức tín dụng
THCS Trung học cơ sở
THPT Trung học phổ thông
UBND Uỷ ban nhân dân
XHCN Xã hội chủ nghĩa
xii
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu
Từ thời kỳ đầu trong lịch sử phát triển xã hội con người đã biết liên kết và
hợp tác với nhau để chính phục thiên nhiên tạo ra của cải vật chất phục vụ đời sống
của mình. Khi xã hội phát triển cao hơn, cùng với những tiến bộ của khoa học kỹ
thuật quá trình chuyên môn hóa và phân công lao động xã hội diễn ra ngày càng sâu
rộng, thúc đẩy sự hợp tác về sản xuất và đời sống nhằm mang lại hiệu quả các hoạt
động ngày một cao hơn.
Hợp tác là phương thức tất yếu của các hoạt động sản xuất kinh doanh và đời
sống của con người. Ở Việt Nam, chúng ta vận dụng những nguyên lý tất yếu của

lịch sử. Sau năm 1954 cùng với việc khôi phục và phát triển kinh tế sau chiến tranh,
miền Bắc bắt tay vào xây dựng các hình thức hợp tác kinh tế, điển hình là các Hợp
tác xã nông nghiệp. Đảng và nhà nước chủ trương xây dựng các Hợp tác xã từ bậc
thâp đến bậc cao đưa nông dân vào con đường làm ăn tập thể. Nhờ đó mà chúng ta
huy động được sức người sức của, khai thác sức mạnh tổng hợp phục vụ cho cuộc
kháng chiến chống Mỹ, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Như hầu hết các địa phương khác ở vùng Đồng bằng sông Hồng, phong trào
hợp tác hóa ở thành phố Hà Nội đã diễn ra mạnh mẽ trong thời kỳ kế hoạch hóa tập
trung. Tuy nhiên, trong tiến trình đổi mới, HTX đã có những thay đổi căn bản về
hình thức tổ chức và quản lý.
Những năm vừa qua, trong khu vực nông thôn của thành phố Hà Nội có
nhiều HTX mới thành lập, và nhiều HTX cũ chuyển đổi sang hoạt động theo Luật
HTX. Các HTX mới có trường hợp do nông dân thành lập, có trường hợp được phát
triển lên từ tổ hợp tác, có trường hợp được các tổ chức tư vấn của các cơ quan nhà
nước, đoàn thể hay tổ chức phi chính phủ hỗ trợ. Các HTX, đặc biệt là HTX mới
thành lập đã dần tuân thủ đúng các quy định pháp luật, đảm bảo các giá trị, nguyên
tắc HTX. Hoạt động của các HTX đã có bước chuyển biến, nội dung hoạt động đa
dạng và rõ nét hơn. Một bộ phận HTX đã tăng cường được sức mạnh về vốn, công
nghệ, chất lượng sản phẩm, năng động hơn trong sản xuất - kinh doanh và đầu tư
1
phát triển sản xuất, tổ chức, hoạt động đa dạng. Tính đến cuối năm 2011 toàn thành
phố Hà Nội có 575 HTX với trên 179.640 thành viên (Báo cáo của Thành phố Hà
Nội, 2011), các HTX hoạt động trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, môi trường,
trong đó tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực và tiểu thủ công nghiệp trong nông
thôn, sự phát triển của các HTX thời gian qua đã góp phần tích cực vào quá trình
chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội
theo hướng công nghiệp và hiện đại.
Tuy nhiên, trong quá trình chuyển đổi, vì nhiều lý do khác nhau, có rất nhiều
HTX chuyển đổi một cách hình thức, đáng tiếc, số HTX này chiếm tỷ trọng không
nhỏ trong tổng số HTX ở ngoại thành Thành phố. Thực tế phát triển các HTX ở

ngoại thành Hà Nội thời gian qua cho thấy, đa phần các HTX hoạt động còn mang
tính đơn lẻ, thiếu sự liên kết theo hệ thống, phạm vi hoạt động nhỏ hẹp; phần lớn
các HTX có quy mô nhỏ, thiếu vốn để tổ chức các hoạt động sản xuất, kinh doanh,
dịch vụ; đại bộ phận nhân dân chưa có sự nhận thức đúng về HTX, coi HTX như
một tổ chức hỗ trợ, cho không vật tư sản xuất, đa số cơ sở vật chất của các HTX còn
nghèo nàn, lạc hậu, các công trình và điều kiện đảm bảo dùng để ứng dụng, thực
nghiệm và chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật cho thành viên không có; đất
đai do HTX sử dụng và quản lý không còn; trình độ quản lý của đội ngũ cán bộ
HTX còn nhiều hạn chế; các chính sách hỗ trợ phát triển HTX của Nhà nước chưa
được triển khai đồng bộ, HTX vẫn khó tiếp cận các chính sách; sự đa dạng hóa
ngành nghề sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của hệ thống HTX còn thụ động; các nhu
cầu được hưởng dịch vụ của thành viên và cộng đồng xã hội với chất lượng hàng
hóa đảm bảo, giá cả phù hợp, cung ứng thuận tiện HTX vẫn chưa thực sự đáp ứng
tốt, chưa có sự khác biệt lớn giữa thành viên HTX và người ngoài HTX.
Một trong những nguyên nhân khiến các HTX yếu kém là do cơ chế chính
sách chưa được ban hành đồng bộ như các chính sách về hỗ trợ phát triển HTX,
chính sách khuyến khích liên kết sản xuất trong chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp.
Thông tư hướng dẫn Nghị định 193 của Chính phủ về thực hiện Luật HTX, hướng
dẫn việc giải quyết các vấn đề về công nợ, tài sản để thực hiện giải thể các HTX
hoạt động không hiệu quả đã dừng hoạt động từ lâu… chưa được ban hành nên
2
trong quá trình tổ chức thực hiện gặp nhiều khó khăn.
Nguyên Khê là một xã thuộc huyện Đông Anh với lợi thế là vùng chuyên
sản xuất và cung cấp sản phẩm rau an toàn cho thành phố Hà Nội và các tỉnh
lân cận. Các hợp tác xã trên địa bàn xã đã tồn tại và phát triển từ những năm
trước đổi mới nhưng hoạt động vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó, vấn đề cấp bách
đặt ra đối với phát triển các HTX Nguyên Khê là phải đánh giá đúng thực trạng phát
triển các HTX hiện nay, chỉ ra những điểm của từng loại hình HTX làm tốt, những
tồn tại hạn chế vướng mắc HTX đang gặp phải từ đó, đề xuất những định hướng,
giải pháp tiếp tục đổi mới và phát triển, tăng cường sự liên kết và phát triển hệ

thống HTX trong thời gian tới.
Xuất phát từ thực tế trên tôi đã chọn đề tài: “ Đánh giá việc thực thi chính
sách phát triển hợp tác xã tại địa bàn xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành
phố Hà Nội”.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1 Mục tiêu chung
Trên cơ sở đánh giá tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
tại xã Nguyên Khê thuộc huyện Đông Anh thành phố Hà Nội, từ đó đề xuất các giải
pháp hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại xã Nguyên Khê, huyện
Đông Anh thành phố Hà Nội.
2.1.2. Mục tiêu cụ thể
-Góp phần hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về thực thi chính sách hỗ trợ phát
triển hợp tác xã ;
-Phân tích tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại xã Nguyên
Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội;
-Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tính hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển
HTX tại xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội và;
-Đề xuất các giải pháp nâng cao kết quả, hiệu quả thực thi chính sách hỗ trợ phát
triển HTX tại xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, TP Hà Nội.
1.3. Câu hỏi nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung trả lời các câu hỏi sau:
- Công tác thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã gồm những nội
3
dung, phương pháp, yếu tố ảnh hưởng nào?
- Những kinh nghiệm về nâng cao hiệu quả thực hiện của chính sách hỗ trợ
phát triển hợp tác xã trong nước và trên thế giới?
- Kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã trên địa bàn xã
Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội ra sao?
- Các yếu tố nào ảnh hưởng tới công tác thực hiện chính sách hỗ trợ phát
triển hợp tác xã trên địa bàn xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội?

- Những định hướng và giải pháp gì để nâng cao hiệu quả thực hiện chính
sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố
Hà Nội.
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.4.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính của đề tài là các nội dung liên quan đến tình
hình thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã.
Chủ thể nghiên cứu điều tra là các cơ quan, đơn vị thực thi chính sách hỗ trợ
phát triển HTX trên địa bàn xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội.
Khách thể nghiên cứu của đề tài là các chính sách phát triển HTX.
1.4.3. Phạm vi nghiên cứu
1.4.3.1. Phạm vi nội dung
Nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về tình hình thực thi chính
sách hỗ trợ phát triển HTX tại xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố
Hà Nội, cụ thể:
Theo nghị định 88/2005/NĐ – CP về chính sách phát triển hợp tác xã và mới
đây là Nghị định 193/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật HTX
2012 thì đề tài đánh giá về thực thi chính sách phát triển hợ tác xã thông qua các
hoạt động cụ thể :
- Đánh giá của cán bộ xã, cán bộ HTX về hệ thống chính sách hỗ trợ phát
triển HTX trên địa bàn.
- Đánh giá của cán bộ xã, cán bộ HTX, người dân về quá trình chuẩn bị
nguồn lực, phổ biến thông tin tuyên truyền về tổ chức thực thi chính sách hỗ trợ
phát triển HTX trên địa bàn.
- Đánh giá cán bộ hợp tác xã về hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân
4
lực, hoạt động hỗ trợ xúc tiến thương mại, hoạt động hỗ trợ phát triển kết cấu hạ
tầng phục vụ sản xuất của thành viên HTX.
- Đánh giá của nông dân và cán bộ hợp tác xã về hoạt động hỗ trợ vốn,
giống khi gặp khó khăn do thiên tai dịch bệnh.

- Đề xuất một số khuyến nghị cơ bản nhằm bổ sung , hoàn thiện chính sách
phát triển hợp tác xã.
1.4.3.2. Phạm vi thời gian
Đề tài thực hiện từ ngày 23/1/2015 đến ngày 2/6/2015
1.4.4. Phạm vi không gian
Thực hiện trên địa bàn xã Nguyên Khê, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội
5
PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC THI CHÍNH
SÁCH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ
2.1 Cơ sở lý luận về thực thi chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản
2.1.1.1.Kinh tế hợp tác
Kinh tế hợp tác là hình thức liên kết tự nguyện của những người lao động,
những người sản xuất nhỏ, dưới các hình thức đa dạng, kết hợp sức mạnh tập thể
với sức mạnh của từng thành viên để giải quyết hiệu quả hơn những vấn đề sản
xuất, kinh doanh và đời sống. Sức mạnh của kinh tế hợp tác chính là sự liên kết, sự
hợp sức, hợp vốn của các thành viên, cùng nhau tạo điều kiện để phát triển sản xuất
kinh doanh có hiệu quả ổn định và bền vững.
Hộ nông nghiệp của nước ta là hộ tiểu nông nhỏ bẻ, cơ sở vật chất lạc hậu,
thu nhập và đời sống của hộ thấp, sản xuất gặp nhiều thiên tai. Trong thực tế hộ
nông dân phần lớn thiếu vốn, thiếu tri thức khoa học và trình độ kinh doanh. Trong
điều kiện kinh tế thị trường cạnh tranh phức tạp, đặc biệt trong tiến, trình hội nhập
kinh tế quốc tế như hiện nay kinh tế hộ nông dân chỉ có thể đứng vững được trên cơ
sở hợp tác của đông đảo các hộ sản xuất với nhiều hình thức kinh tế hợp tác đa dạng
nhằm giúp đỡ nhau cùng phát triển.
Khi đất nước chuyển sang giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì vai trò
của kinh tế hợp tác ngày càng có ý nghĩa to lớn, phát triển kinh tế hợp tác không
chỉ vì mục tiêu kinh tế mà còn đạt tới mục tiêu xã hội. Người lao động nghèo chỉ có
thể hợp tác với nhau mới có thể giúp đõ nhau, hỗ trợ nhau để tạo ra sức mạnh trong
sản xuất kinh doanh, từ đó mới có thể xóa đói giảm nghèo.

2.1.1.2 Hợp tác xã
Hợp tác xã là hình thức cao của kinh tế hợp tác, tuy nhiên lại có nhiều cách
hiểu khác nhau về hợp tác xã.
Theo từ điển Anh- Việt về Kinh tế - Tài chính – Ngân hàng của Lê Văn Tế
(1996) thì :” Hợp tác xã là một hình thức quản lý và điều hành xí nghiệp bởi một
nhóm cá nhân vì lợi ích chung”. Khái niệm này đã đề cập được khía canh tập thể,
6
công đồng của HTX, song mới chỉ thấy được mặt kinh tế mà chưa thấy mặt tổ chức,
mặt xã hội của HTX và do đó chưa nói lên được các giá trị của HTX.
Tuyên ngôn của HTX đầu tiên trên thế giới đã xác định :” HTX là nòng cốt
làm cho những người vô sản giai cấp hóa ra anh em. Anh em thì làm giùm nhau,
nhờ lẫn nhau. Bỏ hết thói cạnh tranh. Làm sao cho ai trồng cây thì được ăn trái, ai
muốn ăn trái thì giùm vào trồng cây”.
Theo Luật HTX 2012, định nghĩa về Hợp tác xã Hợp tác xã là tổ chức kinh
tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện
thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo
việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu
trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý hợp tác xã. Mặc dù Luật không xác
định HTX hoạt động như một loại hình doanh nghiệp, nhưng xác định HTX thành
lập để hợp tác tương trợ nhau trong sản xuất, kinh doanh. HTX vẫn được thành lập
doanh nghiệp trực thuộc, nhưng chỉ khác là khi HTX phát triển đến trình độ cao
hơn, có nghĩa là HTX mới thành lập hoặc HTX hoạt động yếu kém thì chưa được
thành lập doanh nghiệp trực thuộc. Hợp tác xã là một tổ chức kinh tế tập thể, tự chủ
của những người tự nguyện liên kết lại với nhau để đáp ứng những nhu cầu và
nguyện vọng chung của họ về kinh tế, xã hội và văn hóa thông qua hợp tác xã do
chính các thành viên đồng sở hữu và quản lý một cách dân chủ. Mục đích của nó là
hợp tác về mặt KTXH, văn hóa cung cấp những thứ cần thiết và đáp ứng những
mong muốn mạnh mẽ thông qua một thể chế làm việc chung và quản lý mang tính
dân chủ”.
2.1.1.3 Chính sách

Có nhiều tác giả đưa ra khái niệm về chính sách. Jame Anderson (2003) cho
rằng chính sách là một quá trình hành động có mục đích mà một cá nhân hoặc một
nhóm theo đuổi một cách kiên định trong việc giải quyết vấn đề (trích dẫn bởi
Nguyễn Hải Hoàng, 2001). William N. Dunn (1992) cho rằng chính sách là công cụ
kết hợp phức tạp những sự lựa chọn liên quan lẫn nhau, bao gồm cả các quyết định
không hành động, do các cơ quan Nhà nước hay các quan chức Nhà nước đề ra
7
(trích dẫn bởi Nguyễn Hải Hoàng, 2011). Từ điển bách khoa Việt Nam đã đưa ra
khái niệm về chính sách như sau:” chính sách là những chuẩn tắc cụ thể để thực
hiện đường lối, nhiệm vụ. Chính sách được thực hiện trong một thời gian nhất định,
trên một lĩnh vực cụ thể nào đó. Bản chất, nội dung và phương hướng của chính
sách tùy vào tính chất của đường lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế văn hóa… ( trích
dẫn bởi Nguyễn Hải Hoàng, 2011)
Theo Đỗ Kim Chung (2010), chính sách là tập hợp các chủ trương và hành
động về phương diện nào đó của nền kinh tế xã hội do Chính phủ thực hiện. Nó
bao gồm mục tiêu mà Chính phủ muốn đạt được và cách làm để đạt được mục
tiêu đó.
2.1.1.4 Chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
Dựa trên cơ sở định nghĩa về chính sách nói chung, có nhiều cách tiếp cận và
quan niệm về chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã nói riêng, chúng ta có thể hiểu
chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã là các hoạt động nhằm nâng cao kết quả,
hiệu quả hoạt động của hợp tác xã cũng như tác động đến những người lãnh đạo,
cán bộ HTX do chính phủ ban hành.
Chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã hướng vào mục tiêu khuyến khích,
tạo điều kiện thúc đẩy phát triển hợp tác xã, tác động trực tiếp vào sản xuất, kinh
doanh của kinh tế thành viên; tăng cường tính tự chủ, khải thác tối đa tiềm năng lợi
thế của HTX, nâng cao hơn nữa vai trò của HTX đối với sự phát triển, bảo đảm an
sinh xã hội của đất nước. Bên cạnh đó, tăng cường năng lực cạnh tranh của kinh tế
hộ gia đình, đặc biệt là kinh tế hộ nông dân và các cơ sở sản xuất, kinh doanh vừa
và nhỏ. Là văn bản chính sách, chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã quy định cụ

thể về các hoạt động hỗ trợ, khuyến khích phát triển về hợp tác xã phù hợp với điều
kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, đối tượng áp dụng khác nhau của vùng.
Như vậy, chính sách hỗ trợ phát triển HTX được hiểu là tập hợp các chủ
trương hành động về phương diện nông nghiệp nông thôn, bao gồm các hoạt động
đào tạo cán bộ HTX, các hoạt động về tín dụng, thuế , hoạt động xúc tiến thương
mại, hỗ trợ ứng dụng đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ khuyến nông và các
hoạt động ưu đãi về đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế xã hội.
8
2.1.1.5 Thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
Thực hiện chính sách được hiểu là việc triển khai chính sách, bao gồm việc
cụ thế hóa một chính sách hoặc chương trình kế hoạch và các hành động cụ thể của
từng ngành trong phát triển kinh tế.
Thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã được hiểu là tập hợp các
hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương về hoạt động phát triển
hợp tác xã nhằm triển khai thực hiện chính sách phát triển hợp tác xã từ Trung ương
đến người nông dân. Các hoạt động này bao gồm tuyên truyền phổ biến chính sách,
xây dựng kế hoạch triển khai, tổ chức triển khai, kiểm tra giám sát và đánh giá thực
hiện của địa phương.
Về việc thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển HTX ngày 15/12/2014 Thủ
tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 2261/QĐ-TTg về việc phê duyệt chương
trình hỗ trợ phát triển Hợp tác xã giai đoạn 2015- 2020 với mục tiêu khuyến khích,
tạo điều kiện thúc đẩy phát triển HTX mới, tác động trực tiếp vào sản xuất, kinh
doanh của kinh tế thanh viên; tăng cường tính tự chủ, khai thác tối đa tiềm năng, lợi
thế của HTX; tăng cường khả năng cạnh tranh của kinh tế hộ gia đình, đặc biệt là
kinh tế hộ nông dân.
Việc thực hiện chính sách ở mỗi địa phương là khác nhau do điều kiện
kinh tế, tự nhiên, xã hội đặc thù mà từ đó cán bộ thực hiện có những kế hoạch
thực hiện riêng cụ thể cho từng đơn vị để chính sách phát triển hợp tác xã đạt
hiệu quả cao nhất.
Như vậy thực tế việc thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã được

hiểu là việc triển khai tổ chức thực hiện một tập hợp các hoạt động đào tạo cán bộ,
tuyên truyền chính sách của nhà nước về HTX … có sự chỉ đạo của cơ quan nhà
nước và chuyên môn từ Trung ương đến địa phương đồng thời có sự phối hợp thực
hiện với cộng đồng người dân địa phương trong quá trình thực hiện cũng như giám
sát, đánh giá, kiểm tra.
a. Vai trò của thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
- Tuyên truyền phổ biến chủ trương hành động của Chính phủ về hoạt động
của HTX và tổ chức thực hiện công tác phát triển hợp tác xã. Truyền bá giáo dục
9
cho người dân hiểu rõ hơn về công việc họ đang làm, hướng dẫn họ tiếp cận với
chính sách phát triển HTX của nhà nước. Để từ đó họ có thể tự mình giải quyết các
vấn đề thực tiễn của nông thôn và đảm bảo cho nông thôn phát triển bền vững. Các
chính sách phát triển HTX có tác động rất lớn đến việc phát triển kinh tế của người
dân, việc thực hiện các chính sách đó sẽ giúp thực tiễn hóa các vấn đề trong văn bản
chính sách, tổ chức các hoạt động, chương trình hỗ trợ phát triển HTX sẽ giúp
người dân tích cực tham gia vào quá trình sản xuất.
- Đưa hệ thống chính sách hỗ trợ phát triển HTX vào triển khai thực tế từng
địa phương. Triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển HTX và hướng dẫn
cán bộ thực hiện tổ chức thực hiện theo kế hoạch của cấp trên sao cho khoa học và
đạt hiệu quả chính sách, báo cáo kịp thời những vướng mắc trong quá trình triền
khai thực hiện.
- Nâng cao trình độ nhận thức của cán bộ thực hiện và nông dân bằng cách
giúp người cán bộ có thêm hiểu biết về thực tế của người dân, điều kiện kinh tế của
nông dân cũng như kinh nghiệm tổ chức thực hiện chính sách phát triển hợp tác xã
phù hợp với điều kiện từng vùng. Thứ hai tuyên truyền phổ biến chính sách, phân
tích lợi ích mà chính sách mang lại cho người dân đề họ hiểu và thực hiện với đội
ngũ cán bộ.
- Phát hiện những nguyên nhân tồn tại hạn chế nhằm hoàn thiện bổ sung cơ
chế chính sách mới cho phù hợp hơn. Đây là vai trò quan trọng trong quá trình triển
khai thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển HTX ở mỗi địa phương để kiểm tra tính

phù hợp hay chưa phù hợp, cần thay thế hay bổ sung điều gì cho phù hợp với
nguyện vọng của người dân để từ đó hạn chế những tồn tại để hoàn thiện chính sách
trong thời gian tới.
b. Đặc điểm của thực thi chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
Thứ nhất, thực hiện chính sách hỗ trợ¸ phát triển HTX là quá trình tiếp nhận
và triển khai thực hiện từ Trung ương đến địa phương và đến người nông dân. Thực
hiện chính sách hỗ trợ phát triển HTX chính là việc cụ thể hóa nội dung chính sách,
triển khai thực hiện các hoạt động hỗ trợ phát triển HTX tại địa phương.
Thứ hai, cơ quan triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
10
được cấu trúc theo chiều dọc trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, phân thành
5 cấp chính từ Liên minh HTX Việt Nam đến Liên minh HTX cấp tỉnh/ thành phố
đến phòng PTNT huyện/ thị xã đến ban quản lý HTX và các thành viên HTX ( xã
viên). Ngoài ra trong quá trình thực hiện luôn có sự phối kết hợp với các ngành, cơ
quan, tổ chức khác có liên quan như Viện nghiên cứu; trường đại học; doanh
nghiệp; ban, ngành về nông nghiệp, nông thôn…
Thứ ba, thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển HTX phụ thuộc vào đặc điểm
tổ chức thực hiện ở mỗi địa phương. Mỗi địa phương khác nhau có cơ cấu tổ chức,
cách thực triển khai và các lĩnh vực về HTX khác nhau. Việc thực hiện chính sách
hỗ trợ phát triển HTX phải đảm bảo đi đúng hướng với mục tiêu phát triển KT-XH
của địa phương.
Thứ tư, đối tượng hưởng lợi của việc thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển
HTX bao gồm hai nhóm đối tượng là : người sản xuất nông nghiệp, nông dân, các
trang trại, cán bộ thực hiện và các tổ chức liên quan đến HTX. Việc thưc hiện chính
sách hỗ trợ phát triển HTX không thể thỏa mãn được nhu cầu của tất cả mọi người
trong xã hội, nó có thể ảnh hưởng tích cực đến đối tượng này nhưng có thể ảnh
hưởng tiêu cực đến đối tượng khác.
Thứ năm,thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển HTX phải dựa trên phương
pháp có sự tham gia của người dân, họ chính là đối tượng thụ hưởng của việc thực
hiện chính sách. Việc phát huy sự tham gia của ngườ dân trong thực hiện chính

sách là rất quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả các hoạt động phát triển HTX,
đồng thời tăng cường vai trò của người nông dân trong thực hiện chính sách sẽ tận
dụng tối đa nguồn lực cộng đồng, đảm bảo tính bền vững của chính sách.
2.1.2. Nội dung nghiên cứu tình hình thực hiện chính sách
2.1.2.1 Hệ thống chính sách hỗ trợ phát triển Hợp tác xã
a. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chính sách hỗ trợ phát triển
Hợp tác xã
Thứ nhất, các văn bản luật gồm có Luật Hợp tác xã 2003 và Luật Hợp tác xã
2012. Luật Hợp tác xã 2003 có 10 Chương và 52 Điều quy định về thành lập và
đăng ký kinh doanh HTX, xã viên, quy định về tổ chức và quản lý HTX, các tài sản,
11