Bài giảng kinh tế vĩ mô chương 8.PDF

CHƯƠNG 9
LẠM PHÁT
MỘT VÀI CÂU HỎI LIÊN
QUAN ĐẾN LẠM PHÁT?
Lạm phát là gì?
Tại sao các nhà kinh tế quan tâm đến lạm phát?
Nguyên nhân nào gây ra lạm phát?
Người ta làm gì với lạm phát?
1
LẠM PHÁT LÀ GÌ?
Lạm phát (giá cả) là sự gia tăng thường xuyên mức giá tổng quát của
hàng hóa và dịch dụ theo thời gian
• Lạm phát tiền tệ là sự gia tăng cung tiền quá mức cần thiết
• Giảm phát là sự sụt giảm thường xuyên trong mức giá tổng quát của hàng hóa và
dịch dụ theo thời gian
• Thiểu phát hay giảm lạm phát là giảm tỷ lệ lạm phát
• Siêu lạm phát là vòng xoát lạm phát vượt quá tầm kiểm soát
• Đình trệ (lạm phát) là tình trạng nền kinh tế tăng trưởng chậm, thất nghiệp cao và có
lạm phát
• Lạm phát cơ bản là lạm phát được đo lường với rỗ hàng hóa không bao gồm các loại
hàng hóa có giá cả biến động bất thường như thực phẩm, năng lượng
Một trong những việc làm đầu tiên của chính phủ là làm cho Ngân
hàng trung ương độc lập
 Loại bỏ nguy cơ các nhà chính trị in quá nhiều tiền
2
LÝ THUYẾT SỐ LƯỢNG TIỀN
Sự thay đổi cung tiền danh nghĩa dẫn đến sự thay đổi tương ứng trong giá cả
nhưng sản lượng và việc làm không bị ảnh hưởng.
 Trong ngắn hạn, mức giá không thể điều chỉnh ngay tức thời, do vậy lãi suất và sản lượng sẽ
thay đổi
 Trong dài hạn, thay đổi giá cả thường gắn liền với thay đổi cung tiền

3
LÝ THUYẾT SỐ LƯỢNG TIỀN(2)
Lý thuyết số lượng tiền:
M V = P Y
 trong đó V = tốc độ lưu thông của tiền
Giả thiết rằng
 Sản lượng không đổi
 Tốc độ lưu thông của tiền ổn định
Một sự gia tăng trong cung tiền danh nghĩa dẫn đến một sự gia tăng tương
đương trong giá
 %∆M = % ∆ P
 Nhưng nếu vòng quay đồng tiền thay đổi hoặc giá cứng nhắc, mối liên kết này sẽ bị phá
vỡ.
4
TIỀN VÀ LẠM PHÁT
Trong ngắn hạn, khi giá chưa điều chỉnh cung tiền danh nghĩa tăng
thì cung tiền thực tăng
 Lãi suất danh nghĩa giảm và tổng cầu tăng
 Tổng cầu tăng kéo theo sự gia tăng sản lượng và thu nhập thực
Trong dài hạn, khi giá điều chỉnh cung tiền tăng kéo theo sự gia tăng
tương ứng trong giá
 Tăng trưởng cung tiền quyết định tỷ lệ lạm phát
5
TIỀN VÀ LẠM PHÁT
Milton Friedman cho rằng:
‘Lạm phát mọi nơi mọi lúc luôn là một hiện tượng tiền tệ.’
 Giả thiết cầu tiền ổn định
Nhưng điều này không chứng minh rằng tăng tiền luôn là nguyên nhân
dẫn đến sự tăng giá
 Cầu tiền thực tế có ổn định không?

 Lạm phát xuất hiện khi cung tiền tăng nhanh hơn thu nhập thực hay
sản lượng.
6
TIỀN VÀ LẠM PHÁT (2)
…nhưng trong dài hạn, một sự thay đổi trong thu nhập thực và lãi
suất sẽ làm thay đổi cần tiền thực một cách có ý nghĩa
Vì thế không có một sự tương quan chặt chẻ giữa việc tăng cung
tiền quá mức và lạm phát.
Và trong ngắn hạn, mối liên kết giữa cung tiền và giá có thể bị
phá vỡ nếu
 Tốc độ lưu thông đồng tiền không ổn định
 Giá cứng nhắc
7
TIỀN VÀ LẠM PHÁT
8
LẠM PHÁT VÀ LÃI SUẤT
Giả thuyết của FISHER
 Lạm phát tăng 1% sẽ làm tăng tương ứng lãi suất danh
nghĩa 1%
 Lãi suất thực=Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát
 Giả thuyết Fisher cho rằng lãi suất thực không có sự thay
đổi nhiều
 Nhưng lãi suất danh nghĩa là chi phí cơ hội của việc giữ tiền
 Vì thế khi lãi suất danh nghĩa thay đổi sẽ ảnh hưởng đến cầu
tiền thực
9
SIÊU LẠM PHÁT
… chỉ cho những giai đoạn khi tỷ lệ lạm phát cao vượt quá khả năng kiểm
soát
Trong những giai đoạn như vậy, có xu hướng in tiền quy mô lớn

 Chi phí cơ hội của việc giữ tiền rất cao
 Vì vậy, người ta chỉ giữ một lượng tiền rất nhỏ
 Đức năm 1922-23, Hungary 1945-46, Brazil cuối 1980s.
Thâm hụt ngân sách chính phủ lớn là một trong những nguyên nhân dẫn
đến siêu lạm phát
 Lạm phát dai dẵng gắn liền với tốc độ tăng cung tiền liên tục
10
LẠM PHÁT DO CẦU KÉO
Lạm phát do tổng cầu tăng vượt quá năng lực sản xuất trong nền kinh tế (sản
lượng cân bằng vượt quá sản lượng tiềm năng) được gọi là lạm phát do cầu kéo.
Có hai nguyên nhân chính dẫn đến tổng cầu tăng quá mức
• Gia tăng cung tiền
• Gia tăng chi tiêu của chính phủ
Tác động
• Tổng cầu tăng kéo theo sự gia tăng giá và sản lượng
• Khi sản lượng vượt mức sản lượng tiềm năng, xuất hiện tình trạng thiếu hụt lao động
• Tiền lượng có xu hướng điều chỉnh tăng lại tiếp tục kéo theo sự tăng giá
• Vòng xoát lạm phát giá-lương
11
VÒNG XOÁY LẠM PHÁT
GIÁ-LƯƠNG
12
Y Y
0
P
0
P LRAS
SRAS
0
AD

1
AD
0
AD
2
SRAS
1
SRAS
2
P
1
P
2
P
3
LẠM PHÁT DO CHI PHÍ ĐẨY
Lạm phát do sự giảm sút trong tổng cung. Có hai nguyên nhân chính
trong giảm tổng cung
• Sự gia tăng tiền lương
• Sự gia tăng mức giá của các nguyên liệu chủ yếu
Tác động
• Tổng cung giảm kéo theo sự tăng giá và giảm sản lượng
• Chính sách tăng tổng cầu để khôi phục mức sản lượng tiềm năng lại kéo theo sự tăng
giá
• Một lần nữa chi phí sản xuất điểu chỉnh tăng do sự tăng giá
• Vòng xoáy giá-chi phí sản xuất
• Hiện tượng lạm phát xảy ra vào những năm 1970 khi các nước OPEC gia tăng giá
dầu
13
VÒNG XOÁY LẠM PHÁT

GIÁ-CHI PHÍ
14
Y Y
0
P
0
P
LRAS
SRAS
1
AD
0
SRAS
0
SRAS
2
Y
1
P
1
AD
1
AD
2
P
2
P
3
P
4

ĐƯỜNG PHILLIPS TRONG
NGẮN HẠN
15
Có sự đánh đổi giữa
lạm phát và thất nghiệp
GS. A W Phillips chứng minh có mối
quan hệ thống kê giữa lạm phát hàng
năm và thất nghiệp ở Anh
Tỷ lệ thất nghiệp (%)
Ty lệ lạm phát (%)
Đường Phillips chỉ ra rằng
tỷ lệ lạm phát càng cao
thì tỷ lệ thất nghiệp càng thấp.
Đường Phillips
u
N
𝜋
e
ĐƯỜNG PHILLIPS VÀ SỰ GIA
TĂNG TỔNG CẦU
16
Giả sử nền kinh tế bắt đầu E,
với tỷ lệ lạm phát bằng 
e
và tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên U
N


e
Một sự gia tăng chi tiêu chính phủ được

tài trợ bằng cách in tiền sẽ đưa nền kinh tế
về tại A,với tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn
nhưng tỷ lệ lạm phát tăng 
1
.
…nhưng những gì xảy ra kế tiếp?
Thát nghiệp
Lạm phát
PC
0
U
N
U
1
A
E

1
ĐƯỜNG PHILLIPS VÀ SỰ GIA
TĂNG TỔNG CẦU
17
Nếu cung tiền danh nghĩa
cố định trong dài hạn, giá
và tiền lương linh hoạt nền
kinh tế sẽ quay về trạng thái
toàn dụng.
Nhưng cung tiền danh
nghĩa không cần
thiết phải cố định trong
dài hạn

Thát nghiệp
Lạm phát
PC
0
U
N
U
1
A
E

1
C

e
ĐƯỜNG PHILLIPS THẲNG ĐỨNG
18
Thất nghiệp
Lạm phát
PC
0
U
N
U
1

e
A
E
C

Đường Phillip thẳng đứng khi
nền kinh tế luôn điều chỉnh về U
N
.
LRPC
Đường Phillips ngắn hạn chỉ sự
đánh đổi giữa lạm phát và thất
nghiệp
Vị trí của đường Phillips phụ
thuộc vào kỳ vọng về lạm phát.
PC
1
KỲ VỌNG VÀ SỰ TIN CẬY
19
Thất nghiệp
PC
2
PC
1

1
U
N
Tỷ lệ thất nghiệp tăng đến U
1
U
1
Giả sử rằng nền kinh tế bắt đầu tại E, với một sự cam
kết từ chính phủ là giảm lạm phát.
E

LRPC
Tốc độ tăng cung tiền giảm xuống 
2
.

2
Trong ngắn hạn nền kinh tế sẽ dịch chuyển đến A.
A
Khi kỳ vọng điều chỉnh, đường
Phillip dịch chuyển đến PC
2
, và U
N
Khôi phục tại F.
F
TỶ LỆ THẤT NGHIỆP
TỰ NHIÊN
20
Tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên là tỷ lệ thất nghiệp khi nền kinh tế toàn
dụng
• Khi tỷ lệ lạm phát thực tế bằng tỷ lệ lạm phát kỳ vọng thì tỷ lệ thất nghiệp thực tế
bằng tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên
• Tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên tương ứng vơ`1i mức sản lượng tiềm năng
• Cho đến những năm 1970, tỷ lệ thất nghiệp tư nhiên được coi như không đổi
• Trong những năm gần đây, người ta tìm thấy có nhiều bằng chứng về sự thay đổi của
tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên
Nguyên nhân tăng tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên có thể là do
• Tác động của đổi mới công nghệ
• Các chính sách bảo trợ xã hội hào phóng
LẠM PHÁT VÀ THẤT NGHIỆP Ở ANH

1978-99
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
4 6 8 10 12
Unemployment
Inflatio n
21
1978
1980
1986
1990
1999
1993
THÂM HỤT NGÂN SÁCH,
TĂNG TRƯỞNG TIỀN
VÀ NGUỒN THU THỰC TẾ
Một chính phủ có mức thâm hụt cao kéo dài
Khoảm thâm hụt được tài trợ bằng đi vay
Nợ gia tăng và khó khăn trong vay mượn
Chính phủ in tiền để tài trợ cho thâm hụt
Vấn đề đặc lợi từ việc in tiền: Chính phủ thu được giá trị thực tế bao nhiệu từ

việc in tiền?
22
THÂM HỤT, TĂNG TRƯỞNG
TIỀN
VÀ NGUỒN THU THỰC TẾ
Thuế đúc tiền là nguồn thu chính phủ nhận được thông qua việc in tiền
Thuế lạm phát là tác động của lạm phát làm tăng nguồn thu thực tế cho chính
phủ bằng cách giảm giá trị thực của các khoản vay mượn
23
ẢO GIÁC LẠM PHÁT
Người ta có ảo giác lạm phát khi họ có sự nhầm lẫn giữa sự thay đổi
giá trị danh nghĩa vá giá trị thực.
Phúc lợi của con người phụ thuộc vào biến số thực chứ không phụ
thuộc vào biến danh nghĩa.
Nếu tất cả biến danh nghĩa (giá và tiền lương) gia tăng cùng mức,
biến thực sẽ không đổi.
24