Bài giảng Kinh tế vĩ mô: Chương 5 - TS. Phan Nữ Thanh Thủy

1
CHƯƠNG 5
Chính sách tiền tệ
( Monetary Policy)
2
I.CUNG TIỀN
1. Khái niệm:
• Tiền: là phương tiện thanh toán được chấp
nhận chung và được dùng vào bất kỳ lúc nào
để thanh toán cho bất kỳ ai.
• Cung tiền: là toàn bộ khối tiền hiện có trong
lưu hành
3
Tùy theo mục đích thành lập, cung tiền
bao gồm những khối tiền sau:
• M1 = TM ngoài NH + TKTG o KH
• M2 = M1 + TKTG có KH và tiền TK
• M3 = M2 + TD
4
2. Cơ số tiền và thừa số tiền
• Cơ số tiền (H): Toàn bộ lượng tiền mặt do
NHTW phát hành vào nền kinh tế.
• Thừa số tiền (K
M
): Hệ số phản ảnh cung tiền
được tạo ra từ một đơn vị cơ số tiền.
• M= K
M
.H
H = TM ngoài NH + Dự trữ TM của NHTM
5

M= K
M
.H (1)
M = C + D H = C + R
D
C
c 
=> H = (c + r). D
r
c
H
D


 M = (c +1). D
)2(.
1
H
r
c
c
M



r
c
c
Kvà
M




1
)2()1(
Từ M = C + D
DcC .


D
R
r 
DrR .


6
r
c
c
K
M



1
1/ K
M
>1
2/ K
M

↑
M= K
M
.H

c↓ và r↓

M>>>H
(vì 0< r <1)

M > H
r
c
r
r
c
rc






1
r
c
r




1
1
=> 0<c+r < c+1
7
3. Vai trò của NH đối với cung tiền.
a/ NHTM
- KN: NHTM là trung gian tài chính, có giấy phép
kinh doanh của NHTW để cho vay, nhận tiền gửi và
thực hiện các nghiệp vụ ngân hàng theo luật (Luật
Ngân hàng và Luật các TCTD 1997).
- Chức năng: Kinh doanh tiền
8
- Các loại:
+ NHTM NN: ĐT, NN
+ NHTM CP
+NH liên doanh
+ Chi nhánh NH nước ngoài tại VN
+ Các TCTD
9
-Hoạt động:
+Dự trữ:
*Dự trữ bắt buộc (Rr)
* Dự trữ tùy ý (Re)
+ Kinh doanh: Cho vay, chiết khấu chứng từ có giá, tín dụng
thuê mua (cho thuê tài chính), bảo lãnh…
* Do việc kinh doanh tiền của các NHTM đã làm M↑
Ông A có 100đ gởi ở NH B: Dự trữ 10%: 10đ
Cho vay 90%: 90đ (ông C vay)
M = C+ D = 90đ +100đ = 190đ
H = C + R = 90đ + 10đ = 100đ

* Nếu tiền đi qua NH càng nhiều lần M càng↑
)(
D
R
r
r
r

)(
D
R
r
e
e

9,1
100
190

H
M
K
M
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
 Tỷ lệ dự trữ tùy ý
10
b. NHTW
*Chức năng: Quản lý, điều tiết lượng tiền trong nền
kinh tế, cụ thể:
- Phát hành tiền

+NHTM: cho NHTM vay
+ Kho Bạc: Cho KB vay
+ Thị trường mở: Mua trái phiếu CP trên TTM
+ Thị trường vàng và ngoại tệ: Mua vàng, ngoại tệ
làm tăng dự trữ quốc gia
• - NH của các NHTM.
• - NH của CP:
• + Quản lý lượng tiền trong nền KT
+ Tài trợ thâm hụt NSCP
• - Điều tiết KTVM
11
* Các công cụ của CSTT.
1/ Quy định tỷ lệ dự trữ bắt buộc
2/ Quy định lãi suất tái chiết khấu
3/ Nghiệp vụ thị trường mở
12
1/ Quy định tỷ lệ dự trữ bắt buộc (r
r
)
• Nếu muốn ↑ M, NHTW phải↓r
r
vì khi↓r
r
lượng tiền còn lại ở NHTM ↑
lượng cho vay ở NHTM↑
 M↑
△M cho tröôùc
…… △r
r
= ?

13
M=C+D
=> △M = ΔC+
△
D
H=C+R
=> △H = △ C+ △ R
r
r
→M
△H=0
△Re=0
△ D=0
=> △ C = -△ R
=> △M = -△ R
= -△ Rr
△M = -△r
r
.D
D
M
r
r


14
2/ Quy định lãi suất tái chiết khấu
• Nếu muốn ↑ M,
vì↓i
D

lượng cho vay đối với khách hàng↑
 M ↑
NHTW phải↓i
D
NHTM vay vốn ở NHTW↑
15
3/ Nghiệp vụ thị trường mở (OMO)
• Thị trường mở là thị trường riêng do NHTW tổ
chức để mua hoặc bán trái phiếu (ngắn hạn) nhằm
bơm hoặc rút tiền ra khỏi nền kinh tế
• - NHTW mua trái phiếu:
•  Trả tiền cho khách hàng
• lượng tiền (H) trong nền kinh tế ↑
•  M↑(ΔM= K
M
. ΔH)
- NHTW bán trái phiếu …. M↓
= C + R
16
Các công cụ của CSTT
• r
r
↓
=> M↑ = K
M
H↑
H = C + R↑ ↓
r
c
c

K
M



1
17
II. CẦU TIỀN.
1. Khái niệm.
• Lượng tiền giao dịch (tiền mặt + TG0KH) mà
dân chúng cần giữ
2. Nguyên nhân giữ tiền.
- Chi xài
- Dự phòng
- Đầu tư chứng khoán sinh lời
18
3. Các nhân tố tác động:
+Y↑  D
M
↑
+P↑  D
M
↑
+i↑
 D
M
↓
Chi phí cơ hội của việc giữ tiền:
Phần lãi bị mất nếu giữ tiền chứ không phải CK sinh lời
19

Hàm số cầu tiền theo lãi suất
D
M
= f(i) = D
0
+ D
m
.i ( D
m
< 0 )
M
i
D
M
Đồ thị cầu tiền theo lãi suất i
Nếu Y, P↑
 D
M
dịch chuyển phải
D
M’
20
III. THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ.
• Thị trường tiền tệ: Thị trường giao dịch các
loại vốn ngắn hạn (t < 1 năm)
• Thị trường CK (thị trường vốn): giao dịch các
loại vốn trung, dài hạn (trung hạn: 1 - 5 năm,
dài hạn ≥5 năm)
• Thị trường tài chính gồm thị trường tiền tệ và
thị trường vốn

21
1. Sự cân bằng trên thị trường tiền tệ.
M
i S
M
D
M
i
o
M
o
i
1
M
1
Tiền thiếu
Thị trường tiền tệ cân bằng khi cung cầu tiền cân bằng, nếu cung cầu tiền
không cân bằng thì lãi suất sẽ điều tiết
D
S
Po
P1
Hàng thiếu
= giá trị CK thừa
TTHH
-Cung tiền do NHTW quyết định phụ thuộc vào tình trạng
kinh tế, không phụ thuộc i
=> S
M
= f(i) = Mo

-Cầu tiền nghịch biến lãi suất => D
M
= f(i) = Do+D
m
i
22
2. Thay đổi điểm cân bằng
• a/ Do S
M
thay đổi
• S
M
dịch chuyển sang phải (NHTW tăng cung tiền:
↓r
r
,↓i
D
, mua CK), D
M
cố định
•  Tiền thừa
Mua CK↑ i↓
23
2. Thay đổi điểm cân bằng
• a/ Do S
M
thay đổi.
M
i
D

M
S
M1
S
M2
i
1
i
2
M1
M2
24
b/ Do D
M
thay đổi
• D
M
dịch chuyển sang phải
S
M
cố định
 Tiền thiếu
 Bán CK,rút tiền NH↑  i↑
(dân chúng cần giữ thêm tiền do TN↑,P↑),
25
b/ Do D
M
thay đổi
M
i S

M
D
M1
i
1
M
o
D
M2
i
2