thảo luận phân tích kĩ năng lắng nghe và liên hệ thực tiễn bản thân

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Để đạt được mục đích của việc giao tiếp chúng ta cần biết rất nhiều kĩ năng.
Một trong những kĩ năng ấy là kĩ năng lắng nghe. Kĩ năng lắng nghe tồn tại
rất nhiều trong khía cạnh trong đời sống riêng tư và công việc hằng ngày.
Vấn đề là bạn hiểu như thế nào về kĩ năng lắng nghe và vận dụng nó trong
cuộc sống của mình như thế nào. Để hiểu hơn về kĩ năng lắng nghe em sẽ
phân tích kĩ năng lắng nghe và liên hệ thực tiễn bản thân
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. PHÂN TÍCH KĨ NĂNG LẮNG NGHE
1. Khái niệm lắng nghe
Lắng nghe là một kĩ năng quan trọng trong giao tiếp. Để tìm hiểu hơn về
kĩ năng lắng nghe trước tiên ta phải hiểu lắng nghe là gì? Lắng nghe là hoạt
động tâm lý tích cực có sự tham gia của ý thức đòi hỏi người nghe chú ý, tập
trung cao độ, tiếp nhận thông tin và hiểu được ý nghĩa của thông tin.
2. Vai trò của việc lắng nghe
Trong giao tiếp thì việc lắng nghe đem lại nhiều lợi ích thiết thực. Lắng
nghe đóng vai trò quan quan trọng, có ý nghĩa thực tiễn không chỉ đối với
người nghe mà còn cả đối với người nói như:
Thứ nhất lắng nghe sẽ thỏa mãn nhu cầu của người nói: trong giao tiếp ai
cũng muốn mình được tôn trọng. Khi chúng ta chú ý lắng nghe người đối
thoại là chúng ta đã thỏa mãn nhu cầu đó của họ. Sẽ rất khó chịu nếu bạn nói
mà không có người nghe. Vì vậy việc chú ý lắng nghe cũng giúp tạo được ấn
tượng tốt với người đối thoại. Chẳng hạn: Trong một tiết học nếu cso một
bạn rất chăm chú nghe cô giảng bài và tích cực nghi chép , phát biêu ý kiến
thì cô giáo sẽ án tượng với bạn này, có thể là nhớ mặt hay nhớ tên bạn.
Thứ hai Lắng nghe giúp cho người nghe thu thập được nhiều thông tin và
nhận ra ẩn ý của người nói không thể hiện bằng lời. Người ta chỉ thích nói
với những ai biết lắng nghe. Do đó việc chú ý lắng nghe không những giúp
nghe hiểu và nắm bắt được thông tin mà người nói đưa ra mà còn kích thích
người nói nói nhiều hơn và cung cấp cho chúng ta nhiều thông tin hơn trong
giao tiếp.

Thứ ba Lắng nghe sẽ hạn chế được những sai lầm trong giao tiếp: Khi chú ý
lắng nghe người đối thoại nói, người nghe cũng như người hành nghề luật sẽ
hiểu được thông tin họ đưa ra, cái họ muốn đồng thời người nghe cũng có
thời gian cân nhắc xem nên đối đáp thế nào cho hợp lý. Như vậy sẽ tránh
được những sai lầm (hiểu sai thông tin, khôn đúng ý của người nói) do hấp
tấp , vội vàng .
Thứ tư là Lắng nghe giúp giải quyết được nhiều vấn đề. Có nhiều vấn đề,
nhiều mâu thuẫn không giải quyết được chỉ vì các bên không chịu lắng nghe
để hiểu nhau. Trong giao tiếp người nghe cần phải nghe bằng thái độ tôn
trọng, biết lắng nghe nhau mỗi bên sẽ hiểu hơn về vụ việc cần giải quyết ,
xác định được nguyên nhân gây vụ việc và từ đó có thể cùng đưa ra giải pháp
Thứ năm Lắng nghe sẽ tạo được không khí biết lắng nghe nhau trong giao
tiếp: Khi người đối thoại nói, bạn ý lắng nghe thì đến khi bạn lên tiếng họ
cũng sẽ lắng nghe bạn nghĩa là tạo không khí tôn trọng, biết lắng nghe nhau
trong giao tiếp.
3. Các yếu tố cản trở việc lắng nghe có hiệu quả
Lắng nghe có vai trò quan trọng trong giao tiếp nghề luật nhưng trên thực
tế vẫn còn tình trạng không đạt được mục đích lắng nghe của mình . Điều đó
là do: vẫn còn nhiều yếu tố cản trở việc lắng nghe đó là:
a. Yếu tố chủ quan cản trở việc lắng nghe
a. Tốc độ tư duy
Tốc độ tư duy của con người cao hơn nhiều so với tốc độ nói. Vì vậy, khi
nghe chúng ta thường có dư thời gian và chúng ta thường dùng thời gian dư
thừa đó để suy nghĩ một vấn đề khác, nghĩa là tư tưởng của chúng ta bị phân
tán cho nên khi trình bày chúng ta cần đi thẳng vào vấn đề ,trình bày ngắn
gọn nhưng đầy đủ, chính xác
b. Thái độ của nghe
Khi lắng nghe người nghe thường thiếu kiên nhẫn, dễ chán nản hay là có
hiện tượng cả hai cùng nói, tranh nhau nói…. Như vậy thái độ trên của người
nghe làm cho việc lắng nghe sẽ không đạt hiệu quả

c. Tâm sinh lý của người nghe
Lắng nghe là một quá trình nhận thức. Quá trình lắng nghe và kết quả của
nó không những phụ thuộc vào thông tin và người phát ra thông tin đó mà cả
đặc điểm tâm sinh lý của người nghe, đặc biệt là những thành kiến định kiến
ở họ. Khi họ có thành kiến, định kiến về người đối thoại hoặc vấn đề mà
người đối thoại trình bày thì chúng ảnh hưởng xấu đến thái độ và kết quả
lắng nghe.
d. Thói quen xấu khi lắng nghe
Khi lắng nghe người khác, chúng at thường mắc pahir những thói quen xấu
như lười suy nghĩ, cắt ngang lời người nói, giả vờ chú ý…. Những thói quen
này làm giảm hiệu quả lắng nghe
b. Yếu tố khách quan cản trở việc lắng nghe
a. Môi trường
Mội trường có ảnh hưởng lớn đến quá trình lắng nghe. Giả xử trong một môi
trường ồn ào, nhiều tranh ảnh thú vị… sẽ làm giảm sự chú ý lắng nghe của
người nghe
b. Sự phức tạp của vấn đề
Trước một vấn đề phức tạp, đặc biệt là vấn đề ít liên quan đến chúng ta
thường có xu hướng chọn con đường dễ nhất đó là bỏ ra ngoài tai không chú
ý lắng nghe nữa
c. Ngoài ra các yếu tố như uy tín, ngôn ngữ , giọng điệu, cử chỉ hành
động, của người nói cũng ảnh hưởng đến quá trình nghe. Chẳng hạn
người miền bắc nghe người miền nam nói sẽ có một số từ không nghe
được….
4. Các mức độ lắng nghe
Khi nghe người khác tùy theo mức độ tình huống mà chúng ta thể hiện một
trong các mức độ sau:
- Lờ đi, không nghe thấy gì cả: tức là bỏ ngoài tai mọi lời nói của người
nói.
- Giả vờ nghe: Trong trường hợp này người nghe đang suy nghĩ về vấn

đề khác nhưng lại tỏ vẻ chú ý người nghe đối thoại để an ủi họ đồng
thời che dấu việc mình chẳng nghe gì cả
- Nghe có chọn lọc : Tức là chỉ nghe những phần mà mình quan tâm. Cách
nghe này có hiệu quả cao bởi vì người nghe không theo dõi liên tục nên
không nắm được đầy đủ chính xác những thông tin mà nguwoif đối
thoại đưa ra
- Nghe chăm chú: tập trung mọi sự chú ý vào lời đối thoại và cố gắng hiểu
họ
- Nghe thấu cảm là mức độ cao nhất của lắng nghe. Trong trường hợp
này người nghe không những chú ý lắng nghe mà còn đặt mình vào vị
trí của người nói để hiểu người nói nghĩ gì. Nghĩa là chúng ta đi sâu vào
nội tâm của họ lắng nghe không chi bằng tai mà bằng cả trái tim, lắng
nghe cả những thông tin được nói thành lời và những thông tin không
được nói thành lời.
5. Chu trình lắng nghe
Lắng nghe không phải là bản năng mà là nghệ thuật, kĩ năng cần phải
rèn luyện lâu dài. Lắng nghe chính là hùng biện nhất song lại ít người biết
được điều đó . Trong giao tiếp với nhau chúng ta thường tranh nhau thể
hiện mà thật ít người tranh nhau để lắng nghe. Để có một kĩ năng lắng
nghe tốt bạn cần tuân thủ các bước sau đây của chu trình lắng nghe :
Tập trung: Yếu tố đầu tiên để lắng nghe hiệu quả là tập trung lắng nghe.
Tập trung có nghĩa là trong một thời điểm chỉ làm một việc. Nhiều người
giao tiếp không thành công vì trong khi lắng nghe người khác truyền tải
thông điệp thì để các công việc khác xen vào. Kết quả là thông điệp được
truyền tải từ người nói đến người nghe không có chung một cách hiểu như
nhau. Tập trung lắng nghe cũng là biểu hiện tôn trọng người nói, giúp
người nói có thêm sự tin tưởng để giao tiếp một cách cởi mở hơn
Tham dự: Tham dự trong lắng nghe được biểu hiện bằng sự chú ý của đôi
mắt, những cái gật đầu của người nghe. Về ngôn từ là những từ đệm như:
dạ, vâng ạ, thế ạ, thật không? Tuy nhiên cũng Không nên ngắt lời người

nói khi họ chưa trình bày hết không vọi vàng tranh cãi hay phản bác lại
người nói
Hiểu: Nhiều cuộc giao tiếp diễn ra trong bối cảnh ông nói gà, bà nói vịt vì
không hiểu được thông điệp của giao tiếp.Để hiểu được thông điệp của
người gửi, yêu cầu của người nghe phải xác định lại thông điệp bằng cách
trình bày lại nội dung của người nói theo cách hiểu của mình hoặc bằng
cách đặt câu hỏi để xác nhận như: Tôi hiểu như thế này có đúng không ?
Hoặc ý anh là thế này…?
Ghi nhớ: Cái gì cũng chép cũng ghi, không biết thì hỏi tự ti làm gì là
nguyên tắc cơ bản của giao tiếp. Để ghi nhớ thông điệp của quá trình giao
tiếp bạn không thể nhớ hết tất cả những gì mà người nói truyền tải. Bạn
phải biết chọn lọc những thông điệp chính mà người nói muốn truyền tải.
Cách tốt nhất để bạn không quên đi những thông tin cơ bản của một cuộc
giao tiếp là trước mỗi cuộc giao tiếp bạn nên chuẩn bị cho mình một cuốn
sổ và một cây bút. Đó là những công cụ quan trọng nhất giúp bạn ghi nhớ
những thông tin quan trọng của một cuộc giao tiếp.
6. Kĩ năng lắng nghe có hiệu quả
Trong giao tiếp nghề luật thì kĩ năng lắng nghe là một kĩ năng rất quan
trọng. Vì chỉ có lắng nghe thì họ mới có thông tin để giải quyết vấn đề, tìm ra
phương án giải quyết đúng pháp luật nhất , bảo vệ được quyền và lợi ích của
nhà nước, xã hội và của công dân. Để lắng nghe có hiệu quả những người
nghe phải nghe ở mức độ nghe chăm chú và thấu cảm. Muốn làm được điều
đó cần chú ý rèn luyện các kĩ năng sau đây:
- Tạo không khí bình đẳng cởi mở
Để tạo không khí bình đẳng cởi mở cần chú ý đến khoảng cách giữa nghe
và người nói, vị trí , tư thế, cử chỉ của người nghe và người nói.
+) Khi lắng nghe người nghe phải xác định mục đích của việc lắng nghe, tạo
môi trường bầu không khí lắng nghe hiệu quả và có nhu cầu thực sự mong
muốn lắng nghe
+) Khoảng cách giữa người nghe và người đối thoại không quá xa hoặc quá

gần
+) Tư thế ngang tầm, đối diện: Cùng đứng hoặc cùng ngồi, hướng vào nhau,
ngồi ngang tầm nhau ( tránh người ngồi nghế cao người ngồi nghề thấp),
không khoanh tay hoặc đút tay vào túi quần vì những điệu bộ, cử chỉ này
biểu hiện sự khép kín, không muốn tham gia
- Bộc lộ sự quan tâm
Cũng qua tư thế, điệu bộ cử chỉ, ánh mắt người hành nghề luật thể hiện sự
quan tâm của mình đến người đối thoại và lời nói của họ
+) Khi nghe người nghe phải có tư thế hướng về phía người nói, dướn mình
về phía người nói
+) Người nghe phải Tập trung chú ý để hiểu được thông tin về sự việc
+) Phải ghi chép lại toàn bộ thông tin sự việc, ghi chép lại những bình luận
của người đối thoại về sự việc. Có câu “Trí nhớ đậm không bằng nét mực
mờ”. Chính vì vậy khi lắng nghe việc ghi chép là vô cùng cần thiết
+) Khi nghe người nghe phải biết đánh gia thông tin để xác định tình tiết
nào là cơ bản, tình tiết nào là phụ từ đó xác định tính có căn cứ của thông tin.
+ ) Khi lắng nghe phải có sự tiếp xúc bằng mắt, mắt nhìn người nói một
cách nhẹ nhàng, nhưng không tập trung vào một điểm nào đó mà nhìn bao
quát
+ ) Khi lắng nghe cần có các động tác đáp ứng như : gật đầu, động tác của
tay. Cần tránh những động tác biểu lộ sự không chú ý của người nghe như bẻ
tay, dung ngòn tay mân mê một vật gì đó
- Gợi mở vấn đề và khuyến khích người nói
Muốn nghe được nhiều, nắm bắt được nhiều thông tin thì người nghe cần
khuyến khích người đối thoại trút bầu tâm sự bằng cách:
+) Tỏ ra am hiểu vấn đề và thông cảm với người đối thoại ( thể hiện ở lời
nói, nét mặt, những cái gật đầu…). Ví dụ như “ tôi hiểu”., “ tôi hiểu tại sao
anh nghĩ như vậy”
+) Quan tâm đến thái độ, hành vi, cử chỉ và biểu cảm nét mặt của khách
hàng

+ Thay đổi nét mặt phù hợp với lời nói của người nói
+) Chú ý lắng nghe và phản hồi một cách thích hợp bằng lời và cả điệu bộ,
cử chỉ
+) Thỉnh thoảng đặt câu hỏi: “ rồi sau đó ra sao” “ chắc lúc đó anh giân
lắm”… việc đưa ra những câu hỏi ấy vừa giúp người nghe hiểu vấn đề, vừa
chúng tỏ nười nghe rất quan tâm đến câu chuyện của người nói.
- Phản ảnh lại
Sau khi nghe người đối thoại trình bày một vấn đề nào đó người nghe có thể
diễn đạt lại nội dung đó theo cách hiểu của bản thân mình. Ví dụ như” “ theo
tôi ý anh là …có phải không?. Việc phản ánh lại của người nghe vừa cho
người đối thoại biết bán đã hiểu họ như thế nào, có cần giải thích, bổ sung gì
không, vừa cho họ thấy họ đã được chú ý lắng nghe.
II. LIÊN HỆ THỰC TIỄN BẢN THÂN
Lắng nghe là một trong những kĩ năng ứng xử quan trọng trong giao tiếp
hằng ngày. Có câu “Ba tuổi đủ để học nói nhưng cả đời không đủ để biết
lắng nghe”. Là một sinh viên việc tiếp thu cũng như tích lũy kiến thức là hết
sức quan trọng và để làm được như vậy trước tiên chúng ta phải biết lắng
nghe. Biết lắng nghe – điều này có vẻ đơn giản nhưng không phải ai cũng có
thể làm được vì lắng nghe là một hoạt động thường nhật hằng ngày, cho nên
chỉ có một số ít người quan tâm tới việc phát triển kỹ năng lắng nghe của
mình. Bản thân em cũng chưa thực sự chú ý đến việc phát triển kĩ năng lắng
nghe của mình. Cụ thể:
1. Trong học tập
Đối với một sinh viên, học tập tốt là việc quan trọng nhất. Tuy nhiên để
học tập tốt thì cần rất nhiều yếu tố, nhiều sự cố gắng một trong những yếu tố
ấy là phải biết lắng nghe. Khi đến trường nhiệm vụ của em là phải tiếp thu
kiến thức mà bạn bè, thầy cô giảng dạy. Muốn có được kiến thức em biết
mình phải lắng nghe. Tuy nhiên việc lắng nghe của em chưa thực sự đạt hiệu
quả cao nhất. Ví dụ:
- Em chưa có sự chuẩn bị lắng nghe

Để việc lắng nghe có hiệu quả tốt nhất thì một sinh viên như em cần phải có
bước chuẩn bị lắng nghe chẳng hạn : trước khi lắng nghe xác định được mục
đích của việc nghe, có nhu cầu thực sự mong muốn lắng nghe…. Tuy nhiên
nhiều khi em đến trường nghe thầy cô giảng bài gần như là một nghĩa vụ
phải làm. Không hề có sự chuẩn bị bài, tìm hiểu bài học trước khi đến nghe
thầy cô giảng, tư thế ngồi nghe thầy( cô) giảng nhiều khi cũng chưa đúng ví
dụ như nằm ra bàn.
- Em thường chỉ nghe mà chưa lắng nghe
Sinh viên ai cũng vậy, thường chỉ nghe mà không lắng nghe. Trong khi nghe
và lắng nghe lại ở hai mức hoàn toàn khác nhau. Cụ thể:
Nghe là hoạt động vô thức của con người, chúng ta nghe bài giảng mà
không nhất thiết phải hiểu bài thầy cô đang giảng. Còn khi lắng nghe hệ thần
kinh sẽ nhận thông tin, phân tích, xử lý thông tin và lưu những gì chúng
chúng ta nghe được thành dạng dễ hiểu và dễ sử dụng. Tức là chúng ta nghe
bài gắn liền với việc hiểu bài.
Tuy nhiên rất ít sinh viên làm được như vậy, sinh viên chúng ta thường chỉ
nghe bài mà không quan tâm đến việc mình có hiểu bài hay không?
- Thiếu sự tập trung lắng nghe
Khi đến lớp gặp rất nhiều bạn bè, có rất nhiều chuyện để nói với nhau nên
sinh viên chúng em thường không có sự tập trung, chú ý nghe giảng. Hơn
nữa sinh viên vẫn chưa thể gạt bỏ hết những việc không liên quan đến việc
học để nghe giảng mà thường mang tâm trạng hay những chuyện ngoài lề
đến lớp, trong lớp thường nói chuyện riêng chưa tập trung vào việc nghe
giảng hay ghi chép. Vì vậy việc lắng nghe không đạt hiệu quả
- Ít có sự tham dự để khuyến khích thầy cô nói
Khi lắng nghe việc tham dự hay khuyến khích người nói là rất quan trọng.
Tuy nhiên sinh viên đến lớp nghe giảng chỉ ngồi nghi chép là chính mà ít có
sự tham dự vào bài giảng của thầy cô khi cần thiết. Ví dụ như phát biểu hay
thắc mắc những vấn đề mà bản thân chưa hiểu
2. Trong giao tiếp hằng ngày

Cũng như trong học tập thì lắng nghe cũng có vai trò quan trọng trong
giao tiếp hằng ngày. Tuy nhiên do chưa hiểu được tầm quan trọng của việc
lắng nghe nên trong giao tiếp hằng ngày sinh viên chúng ta vẫn chưa đạt
được hiệu quả của việc lắng nghe. Điều đó là do
- Em thường lười lắng nghe.
Trong giao tiếp hằng ngày em thường thích nói hơn thích nghe. Em
thường khuynh hướng nhàm chán những chủ đề khô khan, không chú ý lắng
nghe nếu người nói trình bày dở, thiếu sự tập trung khi nghe người khác nói
(suy nghĩ lan man, lo ra)
- Nhiều lúc thiếu tích cực khi lắng nghe
Khi nghe người khác nói một vấn đề mà mình đã được biết sơ sơ em thường
có suy nghĩ là mình đã biết tất cả rồi, không cần quan tâm đến vấn đề mà
người khác đang nói hay tiêu cực hơn là chỉ chăm chăm nghe để tìm lỗi sai
của người nói để phản bác lại. Thái độ lắng nghe như vậy sẽ không đạt được
hiệu quả của việc lắng nghe.
C. KẾT THÚC VẤN ĐỀ
Qua đây ta thấy được tầm quan trọng của việc lắng nghe trong học tập
cũng như trong giao tiếp hằng ngày. Đồng thời cũng thấy được bản thân
mình còn mắc những sai lầm gì khi lắng nghe. Để sửa chữa và có cách
lắng nghe hiệu quả nhất