Bài giảng đau liên quan đến phẫu thuật.PPT

Đau liên quan với
Đau liên quan với
phẫu thuật
phẫu thuật

GS.TS.Lê Quang Nghóa
ĐH Y Dược TpHCM
BV.Bình Dân
Đặt vấn đề

Phẫu thuật: đau

Mối lo sợ

Chăm sóc đúng: BN
bình phục nhanh

Mỗi BN: một phác
đồ điều trò
Mục tiêu

Mô tả đường dẫn
truyền thần kinh đau

Biết tác hại của đau

Biết nguyên tắc điều
trò đau
Đònh nghóa đau

Cảm giác khó chòu


Tình trạng xáo trộn
tâm lý

Do tổn thương mô tế
bào

Đường thần kinh hướng tâm

Từ ngoại biên vào não

Cảm giác vào sừng sau tủy
sống

Tổn thương mô: môi chất kích
thích đầu mối TK cảm giác

Dây TK A-delta và C

Neuron thứ hai: qua bên kia
tủy đi lên não

Lên vùng đồi thò (thalamus)

Đường thần kinh ly tâm

Chạy từ vỏ não
xuống

Ức chế neuron thứ

hai

Điều khiển cơ thể
tiết chất môi giới
TK như
enkephalins,
opiates nội sinh

Aỷnh hửụỷng
Aỷnh hửụỷng
cuỷa ủau
cuỷa ủau
treõn beọnh nhaõn
treõn beọnh nhaõn

Trên hệ nội tiết

Tăng biến dưỡng

Tăng nhu cầu dưỡng
khí

Ứ đọng muối và nước

Cơ thể tiêu thụ nhiều
đạm
Trên hệ tim-mạch
*Huyết áp tăng
*Nhòp tim tăng
*Do hệ TK giao

cảm
*Do hiện hiện
tượng thoái biến
trong cơ thể
Trên hệ hô hấp

Cơ co rút bất thường

Rối loạn hô hấp sau
mổ vùng ngực và
bụng

Xẹp phổi, viêm phổi

Suy hô hấp cấp
Trên hệ tiêu hóa

Rối loạn tiêu
hóa

Liệt ruột
Trên hệ tiết niệu

Bí tiểu

Người nhiều tuổi

Nằm liệt giường

Bệnh tiền liệt tuyến

Trên hệ máu

Máu dễ đông

Dễ viêm tónh
mạch sâu
Trên hệ miễn dòch

Lành sẹo chậm

Cơ thể giảm sức đề
kháng
Các stress này sẽ
Các stress này sẽ
nặng hơn nếu bệnh
nặng hơn nếu bệnh
nhân lo âu. Trò đau
nhân lo âu. Trò đau
giúp giảm đi
giúp giảm đi

Nguyeõn taộc ủieu trũ
Nguyeõn taộc ủieu trũ
ủau do phaóu thuaọt
ủau do phaóu thuaọt

Thời kỳ tiền phẫu
*Quyết đònh thành bại
*Hỏi tiền sử về đau
*Giải thích (tâm lý)

*Không dùng lại cách đã
thất bại (opiates)
Baûng ñaùnh giaù ñau
Nguyên tắc điều trò
đau do ung thư

Tổ chức y tế thế giới về chống đau đề nghò 3
bước điều trò đau trong ung thư

Bước 1 là đau nhẹ (1-3 trên thang điểm đau):
chỉ cần dùng Nonopiods.

Bước 2 là đau vừa (4-6 trên thang điểm đau):
dùng Opiods và Nonopiods.

Bước 3 là đau nặng (7-10 trên thang điểm
đau): Opioids và Nonopioids.

Cả 3 bước đều có thể cần thuốc khác hỗ trợ
nếu cần.
Nguyên tắc điều trò
đau do ung thư
Bước 3: Đau nặng
Opioids
+/- Nonopiods
Bước 2: Đau vừa
Opioids
+ Nonopiods
Bước 1: Đau nhẹ
Nonopioids

Có hoặc không có điều trò hỗ trợ
Nguyên tắc điều trò
đau do ung thư
Bước 3: Đau nặng
Thêm Opioids
mạnh
Bước 2: Đau vừa
Tê vùng &
opioids nhẹ
(nếu không hiệu quả)
Bước 1: Đau nhẹ
Aspirin hoặc NSAIDs
(nếu không hiệu quả)
Nguyên tắc điều trò
đau do phẫu thuật
-Mới đầu bệnh nhân đau rất nhiều, thầy thuốc
cần đến thuốc giảm đau mạnh phối hợp với tê
vùng và các thuốc giảm đau ngoại biên.
-Thuốc uống không được chuộng trong giai doạn
sau mổ nên phải dùng thuốc dạng tiêm truyền.
-Thông thường đau sau
phẫu thuật sẽ giảm dần và
phẫu thuật sẽ giảm dần và
chúng ta sẽ nhanh chóng bỏ được thuốc tiêm
chúng ta sẽ nhanh chóng bỏ được thuốc tiêm
truyền.
truyền.