bài giảng siêu âm hệ tĩnh mạch

SIEÂU AÂM HEÄ TÓNH MAÏCH
SIEÂU AÂM HEÄ TÓNH MAÏCH






A.SƠ LƯC GIẢI PHẨU:
A.SƠ LƯC GIẢI PHẨU:
1.HỆ TĨNH MẠCH CHI DƯỚI
1.HỆ TĨNH MẠCH CHI DƯỚI
:
:


-H TM chi d i bao g m m ng l i ệ ướ ồ ạ ướ
-H TM chi d i bao g m m ng l i ệ ướ ồ ạ ướ
tónh mạch sâu và m ng l i tónh mạch ạ ướ
tónh mạch sâu và m ng l i tónh mạch ạ ướ
nông.
nông.


- Hai m ng l i này thông v i nhau b i ạ ướ ớ ở
- Hai m ng l i này thông v i nhau b i ạ ướ ớ ở
vô s các tónh mạch xuyên và tónh mạch ố

vô s các tónh mạch xuyên và tónh mạch ố
thông nối.
thông nối.
•
-Hệ tónh mạch sâu là đường dẫn máu chủ
-Hệ tónh mạch sâu là đường dẫn máu chủ
yếu.
yếu.
•



TM chủ dưới
TM chủ dưới
TM chậu trong
TM chậu trong
TM đùi sâu
TM đùi sâu
TM chậu chung
TM chậu chung
TM chậu ngoài
TM chậu ngoài
TM đùi chung
TM đùi chung
TM đùi (nông)
TM đùi (nông)
TM khoeo
TM khoeo
TM chày trước
TM chày trước

TM chày sau
TM chày sau
TM mác
TM mác
MẠNG LƯỚI TM SÂU




1.1 HỆ TĨNH MẠCH SÂU:
1.1 HỆ TĨNH MẠCH SÂU:
1.1.1 Tónh mạch chủ dưới và tónh mạch
1.1.1 Tónh mạch chủ dưới và tónh mạch
chậu:
chậu:


+Tại L5,hai tónh mạch chậu hợp
+Tại L5,hai tónh mạch chậu hợp
nhất thành tónh mạch chủ dưới.
nhất thành tónh mạch chủ dưới.
•


+Tại khớp cùng chậu, hai tónh mạch
+Tại khớp cùng chậu, hai tónh mạch
chậu ngoài và chậu trong hợp thành tónh
chậu ngoài và chậu trong hợp thành tónh
mạch chậu chung.
mạch chậu chung.

•






1.1.2 Tónh mạch đùi:
1.1.2 Tónh mạch đùi:


+Ngay tại nếp bẹn,tónh mạch chậu
+Ngay tại nếp bẹn,tónh mạch chậu
ngoài đổi tên thành tónh mạch đùi chung,
ngoài đổi tên thành tónh mạch đùi chung,
sau đó chia thành tónh mạch đùi nông và
sau đó chia thành tónh mạch đùi nông và
đùi sâu.
đùi sâu.


+Tónh mạch hiển lớn đổ vào tónh
+Tónh mạch hiển lớn đổ vào tónh
mạch đùi chung ở mặt trước.
mạch đùi chung ở mặt trước.


+Các tónh mạch đùi đều nằm sâu
+Các tónh mạch đùi đều nằm sâu
hơn so với tónh mạch cùng tên.

hơn so với tónh mạch cùng tên.
•


•







1.1.3 Tónh mạch khoeo:
1.1.3 Tónh mạch khoeo:


T
T
ạo thành do sự hợp nhất của tónh
ạo thành do sự hợp nhất của tónh
mạch chày trước và chày sau.
mạch chày trước và chày sau.
•


•

A.SƠ LƯC GIẢI PHẨU:
A.SƠ LƯC GIẢI PHẨU:
1.2 HỆ TĨNH MẠCH NÔNG:
1.2 HỆ TĨNH MẠCH NÔNG:


-Tónh mạch hiển lớn:đổ vào tónh
-Tónh mạch hiển lớn:đổ vào tónh
mạch đùi chung ở mặt trước.
mạch đùi chung ở mặt trước.


-Tónh mạch hiển bé:đổ vào tónh
-Tónh mạch hiển bé:đổ vào tónh
mạch khoeo ở mặt sau.
mạch khoeo ở mặt sau.

HỆ TĨNH MẠCH NÔNG
HỆ TĨNH MẠCH NÔNG
Thân TM hiển lớn
TM Leonard
TM xuyên sinh đôi trong
TM xuyên Boyd
TM xuyên Dodd
TM xuyên chéo đùi
Nhánh TM sau
TM đáy chậu
Nhánh TM trước

TM dưới da bụng
TM thẹn ngoài nông
TM HIỂN LỚN
(hiển trong)



HỆ TĨNH MẠCH NÔNG
HỆ TĨNH MẠCH NÔNG
TM mũ chậu
Nhánh TM sau
Nhánh TM trước
Nhánh TM phụ trước
Nhánh TM phụ sau
TM bắp chân trước
TM bắp chân sau
(TM
(TM
Leonard)
Leonard)




2.HỆ THỐNG VAN TĨNH MẠCH:
2.HỆ THỐNG VAN TĨNH MẠCH:
-Thường gồm 2 lá van
-Thường gồm 2 lá van
-Giúp máu di chuyển 1 chiều
-Giúp máu di chuyển 1 chiều

-Xoang van:Giống như bầu chứa,
-Xoang van:Giống như bầu chứa,
hoạt động giống như bơm
hoạt động giống như bơm
-Tại cẳng chân cứ mổi 2cm có 1 van
-Tại cẳng chân cứ mổi 2cm có 1 van
và xoang van
và xoang van





C.HÌNH ẢNH SIÊU ÂM BÌNH
C.HÌNH ẢNH SIÊU ÂM BÌNH
THƯỜNG:
THƯỜNG:
1.2D:
1.2D:
•
-Lòng tónh mạch :echo trống, luôn
-Lòng tónh mạch :echo trống, luôn
luôn trơn láng,thành rất mỏng, khó
luôn trơn láng,thành rất mỏng, khó
quan sát
quan sát
•
-Khảo sát van và xoang van
-Khảo sát van và xoang van
•

-Lòng tónh mạch dễ bò đè xẹp.
-Lòng tónh mạch dễ bò đè xẹp.
•
-Tónh mạch tứ chi thường có kích
-Tónh mạch tứ chi thường có kích
thước lớn hơn so với động mạch
thước lớn hơn so với động mạch
tương ứng.
tương ứng.
2.DOPPLER MÀU:
2.DOPPLER MÀU:


- Bắt màu hoàn toàn,dòng máu trải
- Bắt màu hoàn toàn,dòng máu trải
rộng đến sát thành tónh mạch.
rộng đến sát thành tónh mạch.


- Không có vùng khuyết màu
- Không có vùng khuyết màu


•



HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HÌNH ẢNH BÌNH THƯỜNG-2D

HÌNH ẢNH BÌNH THƯỜNG-2D
Nghiệm pháp Valsalva

HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
Thực hiện Nghiệm pháp Valsalva Ngưng Nghiệm pháp Valsalva
Ph.Melki et al. Echo-Doppler Vasculaire et Visceral. 2001




3.PHỔ DOPPLER:
3.PHỔ DOPPLER:
•


-Phổ xuất hiện 1 cách tiên phát.
-Phổ xuất hiện 1 cách tiên phát.
•


-Phổ dao động theo pha
-Phổ dao động theo pha
•
-Phổ biến mất khi làm nghiệm pháp
-Phổ biến mất khi làm nghiệm pháp
Valsalva
Valsalva

•
-Phổ tăng vận tốc khi làm nghiệm pháp
-Phổ tăng vận tốc khi làm nghiệm pháp
đuổi
đuổi
•
-Phổ xuất hiện 1 chiều.
-Phổ xuất hiện 1 chiều.





HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
KỸ THUẬT THĂM KHÁM
KỸ THUẬT THĂM KHÁM
•
Các TM đùi chung, TM đùi nông, và vài cm
Các TM đùi chung, TM đùi nông, và vài cm
đầu tiên của TM đùi sâu cần phải được khảo
đầu tiên của TM đùi sâu cần phải được khảo
sát liên tục bằng các lát cắt ngang.
sát liên tục bằng các lát cắt ngang.
•
1/3 dưới của TM đùi nông thường khó khảo
1/3 dưới của TM đùi nông thường khó khảo
sát qua đường trước, ta dùng một bàn tay đặt
sát qua đường trước, ta dùng một bàn tay đặt
dưới đùi để ép lên mặt sau của TM đùi nông.

dưới đùi để ép lên mặt sau của TM đùi nông.

HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
KỸ THUẬT THĂM KHÁM
KỸ THUẬT THĂM KHÁM
•
TM khoeo khảo sát bằng đường sau.
TM khoeo khảo sát bằng đường sau.
•
Các TM chày sau, TM mác khảo sát bằng
Các TM chày sau, TM mác khảo sát bằng
đường sau-trong.
đường sau-trong.
•
Các TM chày trước khá mảnh được khảo sát
Các TM chày trước khá mảnh được khảo sát
bằng đường trước-ngoài, chúng nằm phía
bằng đường trước-ngoài, chúng nằm phía
trước mạc liên cốt chày-mác.
trước mạc liên cốt chày-mác.

HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
•
Tầng chậu-đùi:
Tầng chậu-đùi:
–

Khảo sát theo nhịp thở.
Khảo sát theo nhịp thở.
–
Nghiệm pháp Valsalva (BN bịt mũi thổi phồng miệng).
Nghiệm pháp Valsalva (BN bịt mũi thổi phồng miệng).
–
Nghiệm pháp đè ép vùng quanh rốn (Một tay cầm đầu dò
Nghiệm pháp đè ép vùng quanh rốn (Một tay cầm đầu dò
đặt ở vùng TM cần quan sát, một tay đè ép vùng cạnh rốn).
đặt ở vùng TM cần quan sát, một tay đè ép vùng cạnh rốn).
•
Tầng đùi-khoeo-cẳng chân:
Tầng đùi-khoeo-cẳng chân:
–
Nghiệm pháp đuổi máu (manoeuvre de chasse) (Một tay
Nghiệm pháp đuổi máu (manoeuvre de chasse) (Một tay
cầm đầu dò, một tay bóp các khối cơ ở vùng thượng lưu
cầm đầu dò, một tay bóp các khối cơ ở vùng thượng lưu
cho máu dồn về vùng hạ lưu (bóp vùng bàn chân để khảo
cho máu dồn về vùng hạ lưu (bóp vùng bàn chân để khảo
sát vùng 1/3 dưới cẳng chân, bóp vùng 1/3 dưới cẳng chân
sát vùng 1/3 dưới cẳng chân, bóp vùng 1/3 dưới cẳng chân
để xem vùng 1/3 giữa cẳng chân…).
để xem vùng 1/3 giữa cẳng chân…).

HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
Phổ Doppler TM đùi chung thay đổi

theo nhịp thở
Ph.Melki et al. Echo-Doppler Vasculaire et Visceral. 2001

HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
Thực hiện Nghiệm pháp đè ép vùng
quanh rốn
Ngưng Nghiệm pháp đè ép vùng
quanh rốn
Ph.Melki et al. Echo-Doppler Vasculaire et Visceral. 2001

HỆ TĨNH MẠCH SÂU
HỆ TĨNH MẠCH SÂU
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
KỸ THUẬT THĂM KHÁM - DOPPLER
Phổ Doppler thay đổi khi thực hiện Nghiệm pháp đuổi máu
Ph.Melki et al. Echo-Doppler Vasculaire et Visceral. 2001