bài giảng cắt lớp viêm tụy cấp

Viªm tôy cÊp
Viêm tụy cấp
Viêm cấp nhu mô tụy kèm theo
sự giải phóng ồ ạt men tụy do các
tuyến tụy tự phá huỷ
Cấp cứu bụng có nguy cơ tử
vong cao
Viêm tụy cấp
Nguyên nhân
Sỏi mật
R-ợu
Nguyên nhân khác:
-Tỷ lệ triglycerid trong máu tăng
cao do rối loạn chuyển hoá lypit
- RL vận động cơ Oddi
- Sau chụp mật, tụy ng-ợc dòng
- Chấn th-ơng
- Tụy tách biệt
- Không rõ NN (10%)
Viªm tôy cÊp
Gi¶i phÉu bÖnh
ThÓ phï
ThÓ ho¹i tö ch¶y m¸u
Viêm tụy cấp
Sinh lý bệnh
Men tụy , trypsin, hoạt hoá ngay tại tụy
làm tiêu huỷ nhu mô và gây viêm tụy
VTC do sỏi họăc do giun: Dịch mật hoặc
dịch tá tràng trào vào ống Wirsung làm
hoạt hoá men trypsin tại tụy gây viêm
tụy cấp.

Viêm tụy cấp
Chẩn đoán
Lâm sàng: Đau bụng cấp
Xét nghiệm:
- Amilaza máu tăng cao trong vàI giờ đầu và
giảm sau vàI ngày. Không đặc hiệu: Có thể
tăng trong thủng ổ loét dạ dày tá tràng, nhồi
máu mạc treo, tắc ruột, GEU
- Tăng amilaza niệu có tính đặc hiệu hơn
- Tăng lipaza máu
- Tăng đ-ờng huyết và đ-ờng niệu, giảm canxi
máu là những dấu hiệu nặng
Viªm tôy cÊp
C¸c ph-¬ng ph¸p chÈn ®o¸n h×nh ¶nh:
Chôp bông kh«ng chuÈn bÞ, chôp phæi
Siªu ©m
CLVT
CHT
Viêm tụy cấp
Mục đích của các ph-ơng pháp chẩn đoán hình
ảnh:
Khảng định chẩn đoán
Tìm một số nguyên nhân
Xác định các yếu tố làm nặng và tiên l-ợng
Theo dõi tiến triển và biến chứng
H-ớng dẫn can thiệp điều trị nếu cần thiết
Chụp bụng không chuẩn bị và chụp phổi
Mục đích phát hiện hơi trong ổ phúc mạc, mức
n-ớc-hơi, nguyên nhân (sỏi mật, tụy)
Có thể thấy:

- Quai ruột non gin: quai ruột cảnh giới
- Hơi trong vùng tụy do áp xe
- Gin đại tràng khu trú
- Dấu hiệu tràn dịch trong hoặc sau phúc mạc
- Tràn dịch màng phổi, hay gặp bên trái
Không đặc hiệu và Se thấp
Viêm tụy cấp
Siêu âm
Viêm tụy cấp
Hạn chế: Hơi trong các quai ruột, ng- ời béo.
Siêu âm có thể không tiếp cận đ- ợc tụy ở lần
khám đầu tiên khoảng 20%
Mục đích:
-Chẩn đoán một số nguyên nhân
-Đánh giá tổn th- ơng tại tụy và quanh tụy
-Tìm kiếm dòng chảy của dịch viêm tụy
-Chẩn đoán các biến chứng
Viªm tôy cÊp
Tôy b×nh th-êng
14-28%
ThÓ phï:
Tôy to toµn bé
hoÆc khu tró, nhu
Ýt ©m h¬n b×nh
th-êng ®Òu. Bê
tôy ®Òu vµ râ nÐt
Siªu ©m
Tæn th- ¬ng t¹i tôy
Viêm tụy cấp

Chụp cắt lớp vi tính
Là ph- ơng pháp chẩn đoán hình ảnh
tốt nhất để đánh các tổn th- ơng viêm tụy
cấp
Kỹ thuật:
- Uống thuốc cản quang ống tiêu
hoá
-Tiêm cản quang tĩnh mạch nhanh
-Các lớp cắt mỏng qua tụy. Nh- ng
phảI cắt hết cả khoang bụng
Thể phù:
Tụy bình th- ờng (14-28%), Tụy to toàn bộ
hoặc khu trú (18%). Giảm tỷ trọng sau khi tiêm
cản quang
Thể hoại tử chảy máu:
- Tr- ớc khi tiêm cản quang: tụy to nhiều,
bờ không nét, giảm tỷ trọng, không đều, có các
dải tăng tỷ trọng do chảy máu
- Sau khi tiêm: Không đều với các dải giảm
tỷ trọng t- ơng ứng với phù nề và các ổ thiếu máu
hoặc hoại tử.
Đôi khi tụy bình th- ờng
Viêm tụy cấp
Chụp cắt lớp vi tính
Viªm tôy cÊp
1
2
3
4
5

6
7
8
9
10
1:Khoang canh thận tr-ớc
2: Hậu cung mạc nối
3:Mạc treo đại tràng ngang
4: Gốc mạc treo
5: Dạ dày
6: Tá tràng
7: Tụy
8: đai tràng ngang
9: Quai ruột non
10: Thận trái
Dòng chảy của dịch tụy
viêm
Viêm tụy cấp
Viªm tôy cÊp
ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n
 Sái, giun ®-êng mËt, giun èng Wirsung
 Viªm tôy m¹n
 C¸c khèi u: Viªm phÇn th-îng l-u cña khèi u
Viêm tụy cấp
Tiến triển và biến chứng
Nặng, tỷ lệ tử vong cao (5-15%)
Điều trị tốt tụy sẽ trở về bình th-ờng ngay khi
đ có hoại tử. Dịch viêm tụy cũng đ-ợc hấp thụ
dần.
Tiên l-ợng bệnh có thể dựa trên các dấu hiệu

CĐHA (CLVT)
Thể phù (Thể phù (TDM)TDM)
Balthazar et al, radiology, 156, 767Balthazar et al, radiology, 156, 767 72, 198572, 1985
Giai đoạnGiai đoạn A:A: Tụy bTụy bìình th- ờngnh th- ờng
Giai đoạn B:Giai đoạn B: Tụy to toàn bộ hoặc khu trúTụy to toàn bộ hoặc khu trú
Giai đoạn C:Giai đoạn C: Viêm tổ chức mỡ quanh tụyViêm tổ chức mỡ quanh tụy
Giai đoạn D:Giai đoạn D: Một ổ tụ dịch hoặc viêm nhiễmMột ổ tụ dịch hoặc viêm nhiễm
duy nhấtduy nhất
Giai đoạn E:Giai đoạn E: > 2 ổ tụ dịch hoặc viêm, hoặc các> 2 ổ tụ dịch hoặc viêm, hoặc các
bọt khí trong một khối tụ dịch, hoặc hoại tử tụybọt khí trong một khối tụ dịch, hoặc hoại tử tụy
Viêm tụy cấp
Tiên l-ợng
ThÓ ho¹i töThÓ ho¹i tö
(TDM)(TDM)
Balthazar et al, Radiology, 156, 767Balthazar et al, Radiology, 156, 767 72, 198572, 1985
 Ho¹i tö d- íi 1/3 tuyÕn tuþHo¹i tö d- íi 1/3 tuyÕn tuþ
 Ho¹i tö tõ 1/3Ho¹i tö tõ 1/3  1/21/2
 Ho¹i tö h¬n 1/2Ho¹i tö h¬n 1/2
Viªm tôy cÊp
Tiªn l-îng
ChØ sè nÆngChØ sè nÆng
Balthazar et al, Radiology, 174, 331Balthazar et al, Radiology, 174, 331 336, 1990336, 1990
•• GG §§ AA 0 0 ®®
•• GG §§ BB 1 1 ®®
•• GG §§ CC 22 ®®
•• GG §§ DD 3 3 ®®
•• g®g® EE 44®®
•• KK h«ng ho¹i töh«ng ho¹i tö 00 ®®
•• Ho¹i töHo¹i tö < 30 %< 30 % 22 ®®
•• 30% <30% < ho¹i töho¹i tö <50%<50% 44®®

•• Ho¹i töHo¹i tö > 50%> 50% 6pts6pts
Phï nÒPhï nÒ
Ho¹i töHo¹i tö
Viªm tôy cÊp
Tiªn l-îng
Balthazar et al, Radiology, 174, 331-336, 1990
=0-3 =4-6 =7-10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
=0-3 =4-6 =7-10
M
O
R
T
A
L
I
T
E
MORBIDITE
Viªm tôy cÊp

Tiªn l-îng
ChØ sè nÆngChØ sè nÆng
Viêm tụy cấp
Biến chứng
Nang giả tụy
áp xe tụy
Các biến chứng mạch máu:
-Tụ máu: mạch máu bị bào mòn
- Giả phồng động mạch
- Huyết khối tĩnh mạch lách hoặc tính mạch mạc
treo
-Thông động tĩnh mạch
Ngµy thø 30
Viªm tôy cÊp m-ng mñ
Nang gi¶ tôy