phương pháp luận thực hiện LCA.

Báo cáo thực tập tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Hà Minh
Chương 3
GIỚI THIỆU PHƯƠNG PHÁP LCA
Đánh giá vòng đời sản phẩm là một kỹ thuật đánh giá các khía cạnh môi trường gắn liền với sản
phẩm, một quá trình sản xuất hay một dịch vụ trong vòng đời của sản phẩm đó.
Chương này chủ yếu sẽ trình bày một số thông tin về Đánh giá vòng đời sản phẩm (Life Cycle
Assessment - LCA) và phương pháp luận thực hiện LCA.
3.1 GIỚI THIỆU VỀ LCA
LCA được sử dụng để định lượng một cách hệ thống các tác động môi trường của một sản phẩm
hay một hệ thống dịch vụ bắt đầu từ khi khai thác nguyên vật liệu thô, chế tạo vật liệu, sản xuất
sản phẩm, tiêu thụ sản phẩm cho đến khi thải bỏ sản phẩm đó.
Một tổ chức thể giới có liên quan đến LCA và giúp LCA trở nên phổ biến rộng rãi hơn chính là Tổ
chức Tiêu chuẩn Thể giới - ISO. Sự phát triển các tiêu chuẩn LCA được khởi xướng vào năm
1993. Sau đó vào năm 1997, một tiêu chuẩn chung về LCA được ban hành được gọi là ISO 14040.
Như được mô tả trong ISO 14040 thì “LCA là sự thu thập tài liệu, ước lượng các thông số đầu
vào, đầu ra và các tác động môi trường tiềm tàng của một hệ thống sản phẩm thông qua vòng đời
của chúng”. Bộ tiêu chuẩn ISO 14040 (Quản lý môi trường - Đánh giá vòng đời sản phẩm) gồm 7
tiêu chuẩn sau đây:
- ISO 14040: Tiêu chuẩn về các nguyên tắc và khung làm việc (Năm 1997)
- ISO 14041: Tiêu chuẩn về phân tích thống kê số liệu (Năm 1998)
- ISO 14042: Tiêu chuẩn đánh giá tác động môi trường (Năm 2000)
- ISO 14043: Tiêu chuẩn diễn giải vòng đời sản phẩm (Năm 2000)
- ISO 14047: Ví dụ áp dụng ISO 14042 (Năm 2003)
- ISO 14048: Tiêu chuẩn format tài liệu (Năm 2002)
- ISO 14049: Ví dụ áp dụng ISO 14041 mục tiêu, xác định phạm vi và phân tích thống kê (Năm
2000)
LCA có thể được sử dụng nhằm xác định các điểm nóng phục vụ cho quá trình thiết lập hoặc can
thiệp vào các điều luật, chính sách của nhà nước, và xác định sự thỏa hiệp trong hệ thống sản
phẩm giữa các giai đoạn sản xuất và các tác động môi trường do các giai đoạn này gây ra. Mục
tiêu chính của LCA là sự tối ưu về môi trường của hệ thống sản phẩm thông qua các phân tích “Từ
nôi đến mộ” (Cradle to grave).

Trong nghiên cứu LCA thì mục tiêu và xác định phạm vi là rất quan trọng vì kết quả của nghiên
cứu phụ thuộc rất nhiều vào các quyết định được đưa ra trong giai đoạn này. Một ghi chú quan
trọng khác của bộ tiêu chuẩn ISO 14040 là sự lặp lại các đặc điểm của một LCA. Tất cả các giai
đoạn đều phải được thực hiện nhiều hơn một lần do nhu cầu mới được đặt ra từ các giai đoạn phía
sau. Một bài trình bày sơ bộ những kết quả đạt được trong nghiên cứu LCA có thể mô tả một trong
những sự lặp lại đó. Đây là cách tốt để kiểm tra lại giai đoạn xác định mục tiêu và phạm vi nghiên
cứu. Sau khi trình bày sơ bộ kết quả nghiên cứu thì những người thực hiện sẽ dễ dàng lập kế hoạch
cho phần còn lại của dự án. Cần xác định giới hạn các tài liệu tham khảo cho báo cáo đánh giá tác
động môi trường yêu cầu (ví dụ như các chỉ tiêu về chất lượng nước nên được tường trình). Một
trong số những tài liệu này không được nêu trong báo cáo LCA và do đó báo cáo LCA sẽ được
hoàn thành dựa vào các thông tin liên quan đến môi trường khác.
3-1
Báo cáo thực tập tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Hà Minh
3.2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN THỰC HIỆN LCA
Theo Consoli và cộng sự (1993) và ISO (1997), phương pháp luận thực hiện một LCA gồm 4
bước, được mô tả trong Hình 3.1.
Hình 3.1 Khung LCA và các bước thực hiện (Theo ISO, 1997).
Bước 1: Xác định mục tiêu và phạm vi
Xác định mục tiêu là phần then chốt của LCA. Mục tiêu của nghiên cứu cần rõ ràng, rành mạch để
quá trình thực hiện nghiên cứu LCA cũng như ứng dụng kết quả của nghiên cứu được diễn ra một
cách suôn sẻ. Khi mục tiêu rõ ràng thì việc xác định phạm vi hệ thống thực hiện sẽ không gặp
nhiều khó khăn. Phạm vi của nghiên cứu cũng sẽ xác định những yêu cầu liên quan, để chắc chắn
phương hướng và chiều sâu của nghiên cứu là phù hợp và tương thích với mục đích đã định sẵn,
đáp ứng được yêu cầu của việc báo cáo và góp ý sau này.

Chất lượng của thông tin thu thập được là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng của LCA.
Bước 2: Phân tích thống kê vòng đời sản phẩm
Phân tích thống kê là quy trình cơ sở dữ liệu khách quan nhằm xác định số lượng nguồn tài
nguyên, năng lượng được sử dụng và sự phát tán ra môi trường có liên quan đến hệ thống nghiên
cứu. Trong giai đoạn này, việc xác định biên giới giữa hệ thống với môi trường xung quanh là rất

quan trọng.
Các thành phần của hệ thống có thể được chia thành các hệ thống con và sự kết nối giữa các hệ
thống con sẽ được trình diễn bằng biểu đồ tiến độ hoạt động của toàn bộ quá trình. Các thông số
đầu vào và đầu ra được đưa vào các hệ thống con sẽ được nhận dạng và xác định số lượng. Một
cách nói khác thì phân tích thống kê là sự mô tả số lượng của tất cả các dòng vật chất và năng
Bước 1
Xác định mục tiêu và
phạm vi
Bước 2
Phân tích thống kê
Bước 3
Đánh giá tác động
Bước 4
Diễn giải
Khung LCA
Áp dụng:
Cải tiến và phát triển sản
phẩm
Kế hoạch chiến lược cho
nhà nghiên cứu, nhà sản
xuất...
Xây dựng chính sách
Marketing
Các mục đích khác
3-2
Báo cáo thực tập tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Hà Minh
lượng theo suốt biên giới hệ thống (kể cả đầu vào hoặc đầu ra đối với từng đơn vị chức năng của
hệ thống).
Các giai đoạn chính cần tiến hành làm thống kê số liệu theo khung kỹ thuật đã được xác định cho
LCA gồm:

- Thu nhận nguyên vật liệu,
- Sản xuất,
- Sử dụng/tái sử dụng/lưu trữ
- Phân phối và vận chuyển
- Tái chế
- Quản lý chất thải
Bước 3: Đánh giá tác động vòng đời sản phẩm
Đánh giá tác động vòng đời sản phẩm được sử dụng để chuyển đổi số liệu thống kê vòng đời sản
phẩm thành các thông số tác động mang tính định lượng. Kết quả của các đánh giá tác động này sẽ
mô tả được độ lớn và tầm quan trọng của những tác động môi trường tiềm tàng trong việc sử dụng
tài nguyên và mức phát thải có liên quan đến biên giới hệ thống đã được xác định.
Trong giai đoạn này, người ta lựa chọn các loại tác động để ước tính mức tác động liên quan đến
việc sử dụng nguyên vật liệu và mức phát thải liên quan đến hệ thống được nghiên cứu. Các loại
tác động đã lựa chọn kể cả các chỉ số ảnh hưởng nên phản chiếu một cách đầy đủ hậu quả môi
trường có liên quan đến hệ thống được nghiên cứu. Mục tiêu và phạm vi của nghiên cứu nên được
tham khảo khi lựa chọn loại tác động và chỉ số tác động.
Các loại tác động môi trường thường được đánh giá trong LCA được mô tả trong Bảng 3.1.
Bảng 3.1 Các loại tác động môi trường sử dụng trong LCA
Loại tác động Mô tả
Suy giảm vật lý tiềm ẩn Sự khai thác quá mức nguồn tài nguyên thiên nhiên không
thể tái tạo được (VD: quặng sắt, nhôm...)
Suy giảm năng lượng tiềm ẩn Sự giảm sút các nguồn năng lượng không thể tái tạo được,
có thể bao gồm các tài nguyên trong Suy giảm vật lý tiềm ẩn
Sự ấm lên toàn cầu Góp phần vào sự hấp thu tia hồng ngoại trong khí quyển làm
tăng nhiệt độ của trái đất
Suy giảm tầng ozone Sự góp phần làm giảm ozone tầng bình lưu, tạo điều kiện gia
tăng tia cực tím tiếp xúc bề mặt trái đất
Độc tính đối với con người Sự góp phần gây nên các vấn đề sức khỏe của con người
thông qua sự hiện diện của các độc chất trong không khí, đất
hoặc nước

Độc tính sinh thái môi trường cạn/nước Sự góp phần gây nên các vấn đề sức khỏe của con người
trong quần thể động thực vật bởi sự hiện diện của các độc
chất
Acid hóa Góp phần vào sự lắng đọng acid vào môi trường đất và môi
trường nước
Khói mù quang hóa Sự góp phần hình thành ozone tầng đối lưu
Phú dưỡng hóa Sự góp phần làm suy giảm nồng độ oxy trong nước (hoặc
đất) bằng cách cung cấp chất dinh dưỡng cho sự phát triển
sinh khối
Nguồn: Clift (2001)
3-3
Báo cáo thực tập tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Hà Minh
Tuy nhiên, chúng ta có thể sử dụng các tiêu chuẩn khác để định lượng các tác động môi trường.
Đây là những bộ tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi và liệt kê đầy đủ các loại tác động và các chỉ số
kèm theo, gồm:
• CML2 Baseline 2000;
• EPS 2000;
• Và Eco-indicator 99
Sau khi lựa chọn loại tác động đồng nghĩa với việc lựa chọn phương pháp đánh giá tác động, ta
tiến hành bước tiếp theo và là nguyên lý cơ bản của quy trình phân tích thống kê vòng đời sản
phẩm là phân loại và mô tả đặc tính, các bước tiêu chuẩn hóa, phân nhóm, chuyển đổi khố lượng
và phân tích chất lượng dữ liệu là yếu tố không bắt buộc.
Quá trình phân loại và mô tả đặc tính có tác dụng tách và phân tích các dữ liệu thống kê cho phù
hợp với từng loại tác động. Còn các quá trình còn lại tuy không bắt buộc nhưng có tác dụng khiến
cho kết quả LCA trở nên dễ hiểu và đáng tin cậy hơn khi được công bố ra cộng đồng.
Bước 4: Diễn giải kết quả đánh giá tác động
Tiêu chuẩn ISO 14043 quy định các phân tích mang tính trọn vẹn (tất cả các dữ liệu cần diễn giải
phải luôn sẵn sàng và hoàn chỉnh), nhạy cảm và không chắc chắn (kết quả của LCA sẽ bị ảnh
hưởng bởi tính không chắc chắn của dữ liệu và trong squá trình thực hiện LCA), và nhất quán (các
giả định, phương pháp và dữ liệu nhất quán với mục tiêu và phạm vi của nghiên cứu) sẽ được trình

bày trước khi diễn giải. Mục đích của giai đoạn này là ước tính sự cần thiết và cơ hội để giảm
thiểu các tác động nhờ vào sự nhận biết, ước tính và quyết định sự chọn lựa để cải thiện môi
trường trong sản xuất.
3-4