BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 11
1. Tác giả:
- Phri-đích Ăng ghen (1820 –
1895). Là nhà triết học, lí luận
chính trị xuất sắc người Đức.
- Là nhà hoạt động cách mạng
nổi tiếng của phong trào công
nhân thế giới.
- Là bạn thân của Mác, cùng Mác
soạn thảo “Tuyên ngôn Đảng
cộng sản”.
I. Tìm hiểu chung
Phri-đích Ăng ghen
(1820 – 1895).
Nêu hiểu biết của em
về Ăng ghen ?
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ ĂNG GHEN
ĂNG GHEN THỜI TRẺ
Engels lon don house (1870-1894)
122. Regents’ park road
2. Các Mác (1818-1883)
- Nhà triết học và lí luận
chính trị vĩ đại người Đức,
lãnh tụ thiên tài của giai cấp
vô sản và nhân dân lao động
thế giới.
- Công trình nổi tiếng nhất là
“Bộ tư sản” (1864 -1876).
- Ông mất 14/3/1883 an táng
tại nghĩa trang Hai ghết
(Luân Đôn).
Các Mác (1818-1883)
Nêu hiểu biết của em
về Các Mác ?
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ CÁC MÁC
THE KARL MARX - HOUSE
MUSEUM
TÌNH BẠN GIỮA MÁC VÀ ĂNG GHEN
3. Văn bản:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác là bài điếu
văn của Ăng ghen đọc trước mộ Mác.
b. Thể loại: Văn chính luận tiêu biểu,vừa có
giá trị văn chương.
c. Bố cục
Phần 1
(đoạn văn 1 và 2)
Thông báo Các Mác
qua đời và nhận định
khái quát về Mác.
Phần 2
(đoạn văn 3, 4, 5, 6)
Những cống hiến vĩ đại
của Các Mác đối với
nhân loại.
Phần 3
(đoạn văn 7 và câu kết)
Ca ngợi bày tỏ
tiếc thương của nhân
loại đối với Mác.
II. ĐỌC HIỂU:
1. Thời điểm Mác qua đời và nhận định khái quát về Mác
a.Thời điểm Mác qua đời:
- Thời gian: 3 giờ kém 15 phút.
Chiều14/3/1883
- Không gian: Trong phòng trên chiếc ghế bành
- Sự qua đời: “ngừng suy nghĩ”, “ngủ thiếp đi”, “giấc ngủ
nghìn thu”
Cách giói thiệu ngắn gọn nhưng thể hiện niềm tiếc thương
và thành kính. Gợi cảm xúc sâu xa trong lòng người đọc
Nêu thời điểm Mác
qua đời? Để diễn tả
sự ra đi của Mác tác
giả đã sử dụng từ
ngữ nào?
b. Nhận định khái quát về Mác
“ Nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng
hiện đại”
- Niềm tiếc thương vô hạn đối với sự ra đi của Mác
+ Là một tổn thất lớn (không sao lường hết được) đối
với giai cấp vô sản đối với khoa học lịch sử.
+ Là nỗi trống vắng ghê gớm đối với toàn thể nhân
loại
Mác được nhận định
là người như thế
nào?
Cách đặt vấn đề cho thấy vai trò quan trọng của Mác đối
với sự phát triển của nhân loại, đồng thời bộc lộ sâu sắc
niềm yêu mến và thương tiếc của người ở lại.
Nhận xét về cách
mở đầu của tác giả?
II. ĐỌC HIỂU:
2. Những cống hiến vĩ đại của Các Mác:
Cống hiến 1: “tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài
người”
Bản chất của quy luật:
cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng
tư liệu sản xuất, cách
sản xuất tư liệu sản
xuất, trình độ phát
triển kinh tế…
hình thức, thể chế nhà nước,
tôn giáo, văn học nghệ
thuật…
Mác đã có những
cống hiến vĩ đại
nào để trở thành
“ nhà tư tưởng vĩ
đại nhất trong số
những nhà tư
tưởng hiện đại?
Để làm nổi bật cống hiến này Ăng –ghen đã sử dụng những
biện pháp nghệ thuật nào?
- Nghệ thuật:
+ So sánh cống hiến của:
Đác- uyn
Tìm ra quy luật phát
triển của thế giới hữu cơ.
-> Từ vô cơ đến hữu cơ.
Các Mác
Tìm ra quy luật phát triển
của lịch sử loài người.
-> Từ cơ sở hạ tầng đến
kiến trúc thượng tầng.
=> So sánh tương đồng tạo ra sự đối sánh song song
nhằm nhấn mạnh hai cống hiến vĩ đại như nhau.
+ Lập luận chặt chẽ, dễ hiểu:
* Sử dụng từ ngữ so sánh “giống như ”
* Theo kiểu cấu tạo: Nếu (A) đã … thì (B) cũng …
=> Đây là phát hiện mới mẻ, là hạt nhân của chủ
nghĩa duy vật lịch sử.
- Giá trị thặng dư: Do lao động sống tạo
thêm ra ngoài giá trị sức lao động, là lao
động không công của người công nhân làm
thuê.
-> Giai cấp tư sản ngày càng giàu lên,giai
cấp công nhân ngày càng kiệt quệ, bần cùng.
=> Bản chất bóc lột của giai cấp tư sản.
Cống hiến 2: “tìm ra quy luật vận động riêng của phương
thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hiện nay và xã hội tư sản do
phương thức đó đẻ ra ”
Quy luật giá trị thặng dư.
Cống hiến thứ hai của Mác
là cống hiến nào?
Để tiếp tục làm sáng tỏ cống hiến hai của Mác, Ăng – ghen đã sử
dụng biện pháp nghệ thuật nào?
- Nghệ thuật:
+ So sánh giữa:
Công trình nghiên cứu
của các nhà kinh tế học tư
sản, các nhà phê bình
XHCN.
-> Mò mẫm trong bóng tối.
“ Bộ Tư bản ” với sự phát
hiện về giá trị thặng dư.
-> Ánh sáng đã xuất hiện.
=> Sự so sánh đối lập, tương phản để nhấn mạnh
ý nghĩa to lớn mà Mác đã phát hiện.
+ Lập luận so sánh tăng cấp:
* Qua câu “ Nhưng không chỉ có thế thôi ”
* Chứng minh -> làm sáng tỏ tạo sức thuyết phục.
-> Khẳng định tầm vĩ đại về triết học của Mác.
Em có nhận xét gì về mức độ cống hiến hai so với cống
hiến một?
=> Giá trị hơn, to lớn hơn cống hiến trước.
Cống hiến 3: Kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, biến lý
thuyết cách mạng thành hoạt động cách mạng.
- Khoa học = động lực lịch sử, lực
lượng cách mạng.
- đấu tranh = hành động tự nhiên.
Đối với
Các Mác
Các Mác không chỉ là một nhà khoa học. Trước hết,
Mác là một nhà cách mạng.
Lật đổ giai cấp tư sản
Giải phóng giai cấp vô sản
Tham gia
+ Sáng lập ra “ Hội liên hiệp công nhân quốc tế ”
- Nghệ thuật :
+ Lập luận so sánh tăng cấp: “ Nhưng đấy hoàn
toàn không phải là điều chủ yếu của Mác ”
+ Liệt kê, chứng minh.
+ Kết cấu hai đoạn văn.
=> Lập luận chặt chẽ thuyết phục.
=> Đây chính là cống hiến vĩ đại nhất của Mác.
Em hãy so sánh mức độ cống hiến thứ ba với hai cống
hiến trước.
Giống như
Đác-uyn
Mác
cống hiến 1
Nhưng không chỉ
có thế thôi
cống hiến 2
Nhưng đấy không
phải là điều chủ
yếu ở Mác Bởi
lẽ Mác là một
nhà cách mạng
cống hiến 3
Nhằm khẳng định, tự hào: “ Mác là nhà tư tưởng vĩ đại
nhất trong những nhà tư tưởng hiện đại ”.
3.Ca ngợi, bày tỏ lòng tiếc thương của nhân loại đối
với Mác
- Ca ngợi bản lĩnh kiên cường: “ bị căm ghét ” “ bị vu khống ”,
“ bị nguyền rủa ”, “ bị trục xuất ” -> Mác vẫn coi khinh.
- Tiếc thương vô hạn: Gia đình, dân tộc và hàng triệu người
khắp châu Âu, châu Mĩ -> ngưỡng mộ nhân cách cao đẹp của
ông.
- Tự hào: “ Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi ”-
> sự bất tử.
Ngưỡng mộ, tiếc thương, tự hào, khẳng định sự
bất tử.Điều đó chứng tỏ Mác là một bậc vĩ
nhân.
Mở rộng
Tham gia vào việc lật đổ xã hội tư sản và các thiết chế nhà nước do
nó dựng nên Mác chống lại bất công, chống lại cường quyền, bạo
quyền.
Tham gia vào sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản hiện đại mà ông
là người đầu tiên đem đến cho giai cấp ấy
thức về địa vị và yêu
cầu của mình,
thức về điều kiện để tự giải phóng . Mác bênh vực
những người lao động, những người cùng khổ, đem đến cho họ
niềm tin vào hạnh phúc.
Những cống hiến của Mác là tài sản chung của nhân loại, có giá trị
hành động, mở đường cho nhân loại tiến lên cống hiến của Mác
có lợi cho nhân loại, cho giai cấp vô sản.
Mở rộng
Hoạt động của Mác không phải phục vụ cho quyền
lợi cá nhân, mà là phục vụ quyền lợi chung.
ông có nhiều kẻ đối địch, nhưng chưa chắc đã có
một kẻ thù riêng nào cả.
III. TỔNG KẾT
1. Chủ đề:
- Ca ngợi những cống hiến vĩ đại của Mác.
- Bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn.
2. Nghệ thuật:
- Bài văn chính luận xuất sắc: bố cục rõ ràng, lập luận chặt
chẽ, lí lẽ sắc sảo.
- Kết hợp nhiều thao tác lập luận.
- Kết hợp hài hoà giữa tình cảm và lí lẽ.
Câu 1: Theo Ăng – ghen cống hiến quan trọng nhất
của Mác là:
A. Tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài
người.
B. Tìm ra quy luật về giá trị thặng dư.
C. Sự kết hợp giữa lí luận và thực tiễn.
D. Cả A, B và C.
IV.CỦNG CỐ - DẶN DÒ:
1. Củng cố:
Câu 2: Ăng ghen sử dụng các cụm từ “nhưng không chỉ có
thế thôi”, “nhưng đấy không phải là điều hoàn toàn ở Mác”,
“nhưng niềm vui của ông còn lớn hơn nữa” để:
A. Để liệt kê những cống hiến vĩ đại của Mác.
B. Cho thấy sự làm việc và phấn đấu không ngừng nghỉ của
Mác.
C. Cho thấy Mác là người có nhiều tài năng ở các lĩnh vực
khác nhau.
D. Để khẳng định cống hiến sau của Mác còn vĩ đại hơn
cống hiến trước.