Rèn luyện kĩ năng viết bài văn tự sự cho HS lớp 9

GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
BẢN TÓM TẮT ĐỀ TÀI

- Tên đề tài: RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN TỰ SỰ CHO
HỌC SINH LỚP 9.
- Họ và tên giáo viên: Trần Thò Kim Sa.
- Đơn vò công tác : Trường THCS Thò Trấn.
1. Lý do chọn đề tài :
- Trong nhà trường THCS, môn Ngữ văn ngoài việc trang bò cho học sinh
những tri thức để đánh giá đúng các vấn đề văn học, tạo cho học sinh khả năng
khám phá vẻ đẹp của tác phẩm văn học còn có nhiệm vụ giúp học sinh hình thành
và phát triển khả năng sản sinh văn bản mới (nói và viết).
- Học sinh đã được học kiểu bài văn tự sự trong suốt chương trình cấp học với
nhiều cấp độ khác nhau. Chương trình Ngữ văn lớp 9 tiếp tục rèn luyện cho các
em kó năng làm văn tự sự ở mức cao hơn là kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm
và nghò luận.
- Thực tế vì nhiều lí do, học sinh lớp 9 ở trường mà tôi trực tiếp giảng dạy vẫn
còn nhiều hạn chế khi làm kiểu bài này. Đề tài “Rèn luyện kó năng viết bài văn tự
sự cho học sinh lớp 9” phân tích thực trạng chất lượng bài viết, đề ra kinh nghiệm,
phương pháp giảng dạy, cách thức rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự, góp phần
nâng cao chất lượng dạy học bộ môn.
2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu :
a/ Đối tượng:
Giáo viên dạy Ngữ văn và học sinh lớp 9 trường THCS Thò Trấn - Châu
Thành năm học 2009- 2010 và 2010-2911. Cụ thể là:
- Thực trạng về phương pháp giảng dạy của giáo viên và bài viết văn tự sự
của một số học sinh.
- Những giải pháp chủ yếu để rèn luyện kó năng, nâng cao chất lượng .
b/ Phương pháp :
Trên cơ sở nghiên cứu tài liệu, phân tích đối chiếu với thực trạng đưa ra
những đề xuất có tính khoa học để giáo viên vận dụng.

3. Giải pháp rèn kó năng làm văn nghò luận văn học cho học sinh:
Làm văn tự sự là huy động tổng hợp kiến thức Văn học, Tiếng Việt, Tập
làm văn và cả kiến thức về đời sống.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
1
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
Giáo viên:
- Đổi mới phương pháp theo hướng tích cực hóa hoạt động dạy của giáo viên,
học của học sinh.
- Có phương pháp dạy lý thuyết tập làm văn tự sự kết hợp yếu tố miêu tả, miêu
tả nội tâm, nghò luận, hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm…trên cơ
sở củng cố kiến thức đã học và bổ sung, nâng cao, chú trọng cách làm bài, hướng
nhiều vào việc thực hành để rèn luyện kó năng cần thiết cho các em: kó năng phân
tích đề, tìm ý, lập dàn ý, viết đoạn và liên kết đoạn….Uốn nắn, sửa chữa kòp thời.
- Phương pháp hướng dẫn học sinh cảm thụ tốt văn bản để bồi dưỡng tình cảm,
mở rộng nhận thức về cuộc sống, có ý thức học tập, vận dụng phương pháp sáng
tác của các tác giả vào bài làm văn tự sự; vận dụng tốt kiến thức và kó năng thực
hành về tiếng Việt, chuẩn bò tốt nhất cho việc viết bài tập làm văn.
- Thực hiện tốt khâu hướng dẫn làm bài, chấm bài, thực hiện tốt tiết trả bài
viết.
Học sinh:
- Tích cực học tập: chuẩn bò bài tốt ở nhà, đọc sách báo để mở rộng, nâng cao
nhận thức về đề tài và kó năng sử dụng tiếng Việt.
- Nắm vững kiểu văn bản và yêu cầu tạo lập văn bản, vận dụng tốt lý thuyết
vào thực hành, mạnh dạn trình bày một sự việc theo suy nghó, cảm xúc của bản
thân.
4. Hiệu quả áp dụng:
Nhờ có sự đổi mới trong phương pháp dạy và học nên chất lượng bài viết văn
tự sự của học sinh được nâng cao rõ rệt. Cụ thể là:
+ Đa số bài làm của các em đều đáp ứng được yêu cầu của đề về nội dung,

thể loại.
+ Nắm vững hơn phương pháp làm văn tự sự, biết chọn chi tiết kể, rất ít bài
viết lan man hoặc quá sơ lược, nghèo ý.
+ Ngày càng nhiều học sinh có sự tìm tòi sáng tạo, thể hiện sự cảm nhận, óc
quan sát tinh tế khi viết bài văn tự sự, vận dụng kết hợp tốt các phương thức biểu
đạt.
+ Rất ít bài viết còn mắc các lỗi chính tả, dùng từ. Tình trạng viết câu sai ngữ
pháp, không phân đoạn hay tách đoạn tùy tiện cũng giảm đáng kể, biết sử dụng
dấu câu hợp lí, phân biệt lời kể và lời thoại rõ ràng.
5. Phạm vi áp dụng:
Giải pháp nêu ra trong đề tài đã được người viết áp dụng có hiệu quả ở lớp
9A
1
và 9A
2
trường THCS Thò Trấn năm học 2010-2011. Có thể đây cũng là kinh
nghiệm hữu ích cho giáo viên dạy Ngữ văn 9 nói chung đang quan tâm đến vấn đề
này.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
2
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
Châu Thành, ngày 5 tháng 4 năm 2011
Người thực hiện

Trần Thò Kim Sa

Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
3
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
A.MỞ ĐẦU

1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong nhà trường nói chung, trong trường THCS nói riêng, Ngữ văn là môn
học trang bò cho học sinh những tri thức để đánh giá đúng các vấn đề văn học (bao
gồm: tác phẩm, tác giả, các quá trình văn học… ), có nghóa là góp phần tạo cho học
sinh khả năng khám phá vẻ đẹp của tác phẩm văn học trong việc tiếp nhận cũng
như khả năng biết đánh giá đúng đắn, khoa học các hiện tượng.
Song song với nhiệm vụ trên là quá trình giúp học sinh hình thành và phát triển
khả năng sản sinh văn bản mới (nói và viết).
Làm văn là phân môn hướng tới nhiệm vụ thứ hai này. Nó giúp học sinh hình
thành những kó năng cần thiết để làm được bài văn, trong đó dạng bài sáng tác văn
học được chú trọng đầu tiên (miêu tả, tường thuật, kể chuyện…). Trong nhà trường
phổ thông, nhìn chung không đặt ra yêu cầu sáng tác văn học. Tuy nhiên để phù
hợp với lứa tuổi, học sinh THCS được làm quen với kiểu sáng tác, tạo tiền đề cho
các em có thể vận dụng tốt trong quá trình học sau này.
Những bài văn hay loại này là những bài văn viết đúng quy cách, chân thật, có
những khám phá hồn nhiên về thiên nhiên và đời sống gia đình, xã hội …
Trong chương trình Ngữ văn THCS.Tuy đã được học văn tự sự từ lớp 6 (ở
THCS) nhưng vì nhiều lí do, học sinh làm loại văn này vẫn chưa tốt. Qua thực tế
giảng dạy, tôi thấy học sinh còn mắc nhiều lỗi mà nếu giáo viên có thể giúp các
em khắc phục được thì kết quả sẽ tốt hơn. Những hạn chế trong bài làm văn tự sự
của học sinh một phần là do bản thân các em, một phần do giáo viên chưa có biện
pháp giúp đỡ phù hợp.
Là giáo viên được trực tiếp giảng dạy môn Ngữ văn lớp 9, tôi luôn trăn trở
trước thực trạng chất lượng bài viết văn tự sự của học sinh. Vì vậy tôi chọn đề
tài “Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9”, với mục đích phân
tích thực trạng chất lượng bài viết của học sinh hiện nay, đối chiếu với phương
pháp giảng dạy của giáo viên, đề ra kinh nghiệm, phương pháp giảng dạy, cách
thức rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh, góp phần nâng cao hơn
nữa chất lượng dạy học văn, giải quyết tình hình kém chất lượng trong dạy học
văn hiện nay.

2. ĐỐI TƯNG NGHIÊN CỨU:
Giáo viên, học sinh lớp 9 trường THCS Thò Trấn năm học 2009 - 2010, 2010
-2011.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
4
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
Một số tiết dạy văn bản, tiếng Việt và tập làm văn của giáo viên lớp 9 trong
trường mà tôi được dự giờ trao đổiû kinh nghiệm.
Bài viết của học sinh ở các lớp được giảng dạy năm học 2009 -2010, 2010
-2011.
3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Do thời gian và điều kiện của bản thân, trong phạm vi giải pháp, tôi tập trung
đề cập đến:
- Những cơ sở lý luận để nghiên cứu giải pháp.
- Thực tiễn của vấn đề nghiên cứu.
- Thực trạng bài viết văn tự sự của học sinh, thực trạng quá trình giảng dạy
của giáo viên.
- Những giải pháp rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9 đạt
kết quả cao.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Để thực hiện giải pháp tôi đã áp dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
a. Nghiên cứu tài liệu :
Nghiên cứu tài liệu nghiệp vụ dạy học môn Ngữ văn lớp 9, sách giáo khoa,
sách giáo viên, ý kiến của các nhà nghiên cứu, các nhà quản lí giáo dục, quản lý
chuyên môn, các giáo viên giỏi trong toàn quốc trên các bài viết đăng trên các tạp
chí khoa học…
b. Phân tích đối chiếu :
Phân tích đối chiếu yêu cầu giữa chuẩn kiến thức, chuẩn kó năng đối với học
sinh lớp 9 bậc THCS với những bài viết thực tế của học sinh, tìm ra những hạn chế
chủ yếu của học sinh khi viết bài tự sự.

c. Giả thuyết khoa học:
Đưa ra những giải pháp, những đề xuất có tính khoa học để giáo viên vận
dụng vào việc rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh nhằm phát huy
khả năng tư duy, khám phá, sáng tạo, năng lực giao tiếp.
B. NỘI DUNG

Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
5
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN :
Từ năm 1998, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai dự án phát triển giáo
dục THCS nhằm đổi mới một cách toàn diện bậc học này. Thực hiện Nghò quyết
số 40/2000/QH khóa 10 ngày 9/12/2000 của Quốc hội, tháng 9 năm 2002, cả nước
bắt đầu dạy học theo chương trình và SGK THCS mới bắt đầu từ lớp 6. Môn Ngữ
văn là một trong những môn học có vò trí hết sức quan trọng trong hệ thống các
môn học của nhà trường phổ thông cũng là môn học có nhiều thay đổi nhất trong
việc đổi mới chương trình, SGK, phương pháp đến đánh giá kết quả học tập. Nhiều
vấn đề được đặt ra khi phải tiếp cận một chương trình mới, trong đó vấn đề đổi
mới phương pháp nâng cao chất lượng học tập của học sinh là vấn đề được đặt lên
hàng đầu. Chương trình SGK Ngữ văn lớp 9 được tổ chức thực hiện từ năm 2005
-2006 đến nay đã được gần 6 niên học. Nội dung đổi mới chương trình, việc đổi
mới phương pháp giảng dạy, chất lượng học tập của học sinh đã được phản ánh sôi
nổi trên báo chí, trong hội thảo khoa học và các phương tiện thông tin đại chúng,
song bài toán chất lượng là điều làm cho các nhà quản lý giáo dục, quản lý chuyên
môn phải tính toán.
Quan điểm đổi mới phương pháp dạy học chương trình Ngữ văn 9 là phải kết
hợp nhiều phương pháp trong dạy học, là phải “tích hợp nhiều phương pháp trong
bài học, tiết học và trong cả quá trình tổ chức hoạt động dạy học trên cơ sở xác
đònh phương pháp chính gắn với đặc trưng của môn học. Tổ chức hoạt động dạy
học theo hướng tích cực, phát huy năng lực chủ động, sáng tạo ở cả người dạy lẫn

người học, chú trọng khái quát nội dung kiến thức tạo thuận lợi để học sinh lónh
hội và phát triển các thao tác tư duy khoa học. Tăng cường và sử dụng hợp lý các
phương tiện trong dạy học, “nâng cao chất lượng hoạt động thực hành hướng tới
đảm bảo sự phát triển năng lực cho mỗi cá nhân” (Tài liệu bồi dưỡng giáo viên
dạy SGK lớp 9 -Vụ giáo dục trung học trang 6,7). Lớp 9 là lớp cuối của vòng II,
đồng thời cũng là lớp cuối cùng của cấp THCS nên có một vò trí hết sức quan trọng
: vừa phải tổng kết được những kiến thức, kó năng được học tập, rèn luyện trong
bốn năm học, vừa phải chuẩn bò cho các kì thi, tạo tâm thế, tiềm lực cho học sinh
học lên THPT hoặc đi vào cuộc sống.
Tập làm văn tự sự trong chương trình lớp 9 là sự kế thừa và nâng cao kó năng
làm văn thể loại này mà học sinh đã được học, được rèn luyện từ các lớp dưới.
Cùng với miêu tả, biểu cảm, làm văn tự sự thuộc dạng sáng tác văn học. Đặc trưng
cơ bản của kiểu bài là kích thích trí tưởng tượng phong phú, xây dựng óc quan sát
tinh tế cho học sinh đối với những sự việc, hiện tượng trong đời sống gia đình và
xã hội, qua đó bồi dưỡng cho các em những tình cảm tốt đẹp.
Người giáo viên bao giờ cũng muốn học trò của mình làm được những bài văn
hay. Bài văn hay trước hết phải là viết đúng (đúng theo nghóa tương đối, nghóa là
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
6
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
trong khuôn khổ nhà trường). Hay và đúng có mối quan hệ mật thiết với nhau. Bài
văn hay trước hết phải đúng yêu cầu của đề bài, đúng những kiến thức cơ bản,
hình thức trình bày đúng quy cách…, đồng thời phải thể hiện sự sáng tạo, trí tưởng
tượng phong phú mà vẫn chân thật, sinh động. Tuy nhiên, giúp học sinh làm được
như thế không phải là dễ.
Năm 2008, Bộ Giáo dục tiếp tục triển khai cho giáo viên trên toàn quốc một
số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn, trong đó phương pháp
giảng dạy phân môn Tập làm văn được chú trọng nhiều nhất cũng đã mở ra nhiều
hướng suy nghó mới, giúp cho giáo viên giảng dạy tốt hơn nếu biết tự nghiên cứu
và vận dụng sáng tạo hơn.

2. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
a. Thực tiễn của vấn đề nghiên cứu:
- Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn 9 nói chung, phân môn
Tập làm văn nói riêng đã dược quan tâm rất nhiều. Với sự chỉ đạo của các cấp
quản lí chuyên môn, về cơ bản đại đa số giáo viên đã nắm được phương pháp, vận
dụng sáng tạo theo tình hình đòa phương và theo đối tượng học sinh. Tuy nhiên
thực tế vẫn còn nhiều giáo viên thực hiện chưa đúng chức năng, chưa tích cực
nghiên cứu, tìm ra phương pháp giảng dạy đạt hiệu quả cao, dẫn đến chất lượng
học tập của học sinh chưa được nâng lên, trong đó chất lượng bài viết văn tự sự rất
đáng quan tâm. Kết quả các bài kiểm tra và thi học kì đạt rất thấp, chất lượng bài
làm của học sinh giỏi chưa thật xuất sắc.
- Đi sâu vào tìm hiểu thực trạng chúng ta có thể thấy được sự hạn chế trong
phương pháp giảng dạy của giáo viên lẫn phương pháp tự học, tự nghiên cứu của
của học sinh:
+ Về phía giáo viên:
- Giáo viên chưa đảm bảo kết hợp và tích hợp giữa dạy Văn - Tiếng Việt và
Tập làm văn.
+ Giờ học văn bản, sự gợi mở giúp học sinh cảm thụ tác phẩm chưa đạt kết
quả cao. Học sinh thụ động buộc giáo viên giảng nhiều, làm việc nhiều, làm thay
cho trò, làm tê liệt sự hào hứng học văn bản của học sinh, do đó không kích thích
được niềm say mê, chưa khơi gợi ý tưởng sáng tác văn chương của các em. Giáo
viên cũng chưa giúp học sinh hiểu rõ và nắm vững các yếu tố nghệ thuật cơ bản
khi xây dựng nên tác phẩm tự sự như tình huống, cốt truyện, nhân vật, hình ảnh có
ý nghóa biểu tượng… để các em học tập, vận dụng.
+ Giờ Tiếng Việt đòi hỏi giáo viên dạy cho học sinh dùng tiếng Việt một cách
chính xác để giao tiếp, có cách diễn đạt tốt trong khi tạo lập văn bản, nhưng giáo
viên chưa vận dụng tối đa các tình huống giao tiếp, cho học sinh thực hành ít nên
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
7
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9

nhiều em viết sai chính tả, nghèo vốn từ, dùng từ chưa chính xác, đặt câu chưa
đúng ngữ nghóa, ngữ pháp. Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất
lượng bài văn.
+ Giờ Tập làm văn học sinh chưa được học đến nơi đến chốn. Giáo viên chưa
có cách giúp học sinh có được những kiến thức và kó năng theo chuẩn bằng những
ví dụ mẫu linh hoạt sáng tạo, gắn với thực tế đời sống hàng ngày, có tác dụng
khắc sâu kiến thức (ngoài SGK). Giáo viên chưa chú ý đúng mức đến việc phát
huy tinh thần tích cực chủ động của học sinh khi học lý thuyết làm văn tự sự theo
yêu cầu kết hợp sử dụng các yếu tố biểu cảm, miêu tả nội tâm, nghò luận,… trước
khi tạo lập văn bản hoặc bài thực hành luyện tập, luyện nói. Khi xây dựng dàn ý
cho bài làm văn tự sự, giáo viên dễ thiên về cảm nhận chủ quan khi đưa ra những
gợi ý, uốn nắn học sinh, khiến các em trở nên rụt rè, thiếu tự tin, vì vậy mà khả
năng tư duy, sáng tạo của học sinh không được phát huy, cảm xúc bò gò bó.
- Việc xác đònh các phương pháp dạy tập làm văn cũng chưa thật sự phù hợp,
tối ưu. Có giáo viên chọn phương pháp bình giảng trong tiết cung cấp kiến thức về
kiểu bài, chưa chú trọng các phương pháp thực hành trong giờ luyện tập, ra bài tập
về nhà…
- Giáo viên chưa nghiên cứu kó chuẩn kiến thức - kó năng, xác đònh đầy đủ
mục đích yêu cầu cần đạt, kó năng cần rèn luyện trong từng bài. Việc bố trí thời
lượng cho tiết dạy chưa hợp lý, chưa dành nhiều thời gian cho thực hành, giáo viên
khó có thể rèn luyện kó năng cho học sinh.
- Việc chấm bài của giáo viên cũng còn nhiều thiếu sót. Đôi khi giáo viên chỉ
cho học sinh biết điểm, có bài chấm không có lời phê nào hoặc phê bài còn qua
loa, chưa cẩn thận, chưa cụ thể. Đa số giáo viên phê bài rất chung chung, nhận xét
khái quát. Nhiều lời phê, nhận xét bên lề bài viết chưa giúp học sinh thấy được cụ
thể lỗi sai của mình mà sửa. Các em không biết phải làm như thế nào khi bò nhận
xét là “kể chuyện chưa cụ thể, chân thực”, hoặc “chuyện chưa có ý nghóa sâu
sắc”, “khô khan”. Các em cũng không rõ lý do tại sao, vì lẽ gì mà đoạn văn, câu
văn của mình bò phê là “lủng củng”, “câu què”, “tối nghóa”, cũng không hiểu có
khi chỗ này “dùng từ” là nghóa làm sao (sai hay đúng ? Nếu sai thì sai thế nào?),

chỗ kia “diễn đạt” là trục trặc hay trôi chảy, chỗ nọ một từ gạch chân là hay hay
dở? Như thế rất khó giúp học sinh hiểu rõ mà tự sửa được, rút kinh nghiệm được.
- Những giờ trả bài tiến hành không thống nhất theo chuyên đề mà ngành
chuyên môn đã triển khai. Đa số giáo viên thực hiện không mấy công phu . Giáo
án trả bài của giáo viên thường soạn qua quýt, không ghi rõ những lỗi cần phải sửa
trên lớp, hoặc có thì cũng không ghi rõ cách sửa; lỗi nhặt từ bài làm của học sinh
không tiêu biểu khó có thể rèn luyện những kó năng cần thiết nhất đònh. Có giáo
viên trả bài rồi mới nhận xét ưu khuyết điểm, hướng dẫn học sinh sửa chữa.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
8
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
+ Về phía học sinh:
- Chưa coi trọng bộ môn so với các môn khoa học tự nhiên nên chưa đầu tư,
chưa có thái độ học tập đúng đắn; chưa có thói quen chuẩn bò bài trước khi đến
lớp, chưa chòu khó đọc các tài liệu tham khảo thêm để mở rộng kiến thức.
- Trước một đề bài văn tự sự, các em ít chòu khó suy nghó, tưởng tượng sáng tạo,
mà chỉ đọc loáng thoáng, phóng bút viết tràng giang đại hải, không cần xác đònh
phải kể theo trình tự nào, các tình tiết nào cần phải kể rõ ràng, cụ thể, tình tiết nào
nên lượt thuật, cách thể hiện các nhân vật nhân vật chính, phụ như thế nào…cũng
như ý nghóa, bài học sâu sắc rút ra từ câu chuyện. Nhiều bài văn chưa đạt yêu
cầu do chưa biết cách kể chuyện, chưa xây dựng được cốt truyện, tình huống, sự
việc một cách chân thực, sinh động, lời văn quá thô thiển hoặc không được trong
sáng, rõ ràng.
- Thiếu năng lực cảm thụ văn học, năng khiếu văn chương, hạn chế về khả
năng, ý thức nhận thức cuộc sống. Vì vậy làm văn tự sự chỉ mang tính gượng ép, ,
nhằm mục đích đối phó là chính.
- Về ngữ pháp, kó năng dùng từ, viết câu của học sinh hiện nay còn bộc lộ
nhiều yếu kém. Trong bài viết của các em có nhiều câu què, câu cụt, câu tối
nghóa. Tình trạng mắc lỗi chính tả, dùng từ sai cũng rất phổ biến. Có bài viết từ
đầu đến cuối các em không sử dụng dấu câu nào hoặc sử dụng không đúng.

* Những hạn chế chủ yếu khi học sinh viết bài văn tự sự ở lớp 9:
- Chưa nắm vững đặc trưng cơ bản của thể loại tự sự, cách viết bài văn tự sự đã
học ở các lớp dưới, chưa xây dựng được câu chuyện có bố cục hoàn chỉnh, có cốt
truyện hợp lí, có ý nghóa theo yêu cầu đề bài, cách kể chưa tự nhiên, chân thực,
sinh động (kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm)
- Chưa nắm được yêu cầu nâng cao năng lực, trình độ viết bài văn tự sự ở lớp 9.
Đó là yêu cầu kết hợp yếu tố miêu tả nội tâm trong việc khắc họa đặc điểm, tính
cách nhân vật; kết hợp yếu tố nghò luận để làm nổi bật ý nghóa sự việc, tô đậm
tính chất triết lí của câu chuyện; sử dụng hiệu quả các yếu tố đối thoại, độc thoại,
độc thoại nội tâm …
Do đó khi tạo lập văn bản tự sự các em thường mắc các khuyết điểm sau:
+ Tìm không ra sự việc để kể nên giới thiệu lòng vòng câu chuyện hoặc đi
vào miêu tả nhân vật quá nhiều.
+ Không biết lựa chọn chi tiết tiêu biểu, quan trọng để kể nên viết lan man,
dài dòng, lời thoại quá vụng về, thô thiển, thiếu tính thẩm mỹ, chọn lọc.
+ Kể diễn biến sự việc chưa sinh động, chân thực, hấp dẫn người đọc do chưa
vận dụng phù hợp, tự nhiên các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghò luận.Thường thì
các em hay hạn chế ở việc thể hiện nội tâm nhân vật do không hiểu rõ quy luật
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
9
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
tâm lí, bộc lộ cảm xúc thiếu tự nhiên, thậm chí dẫn đến những sự việc hoặc kết
thúc vô lí. Kết hợp yếu tố nghò luận chưa khéo léo, tế nhò, làm giảm đi giá trò của
câu chuyện.
+ Thực hiện nhiệm vụ từng phần trong bố cục ba phần của bài làm văn chưa
đầy đủ. Ví dụ khi viết phần mở bài, yêu cầu học sinh phải giới thiệu chung về câu
chuyện, nhân vật được kể, hoàn cảnh xảy ra câu chuyện, nhưng nhiều em lại đi
thẳng vào diễn biến cốt truyện như các nhà văn thực thụ, được “phá cách”, và đôi
khi cũng không cần nêu lên suy nghó, ấn tượng gì của mình trong phần kết bài ( chỉ
kết thúc câu chuyện). Như thế sẽ làm cho ý nghóa bài văn bò dàn trải, lại chưa mở

ra được hướng suy nghó cho người đọc.
+ Kó năng dùng từ, đặt câu, dựng đoạn, lối diễn đạt, cách hành văn còn
nhiều hạn chế. Đặc biệt, nhiều em chưa biết cách trình bày bài văn tự sự, ngắt
đoạn không đúng chỗ, không phân biệt lời thoại với lời kể.
b. Sự cần thiết của đề tài :
Đề tài có tác dụng giúp giáo viên Ngữ văn đối chiếu giữa lý luận với thực tế
chất lượng bộ môn mình giảng dạy, đặc biệt là chất lượng làm văn tự sự của học
sinh lớp mình phụ trách, vận dụng những giải pháp tối ưu để nâng cao chất lượng,
giải quyết một phần tình hình học sinh học yếu kém bộ môn Ngữ văn như hiện
nay, cũng là góp phần quan trọng vào việc rèn luyện kó năng sống, kó năng giao
tiếp cho học sinh.
3. NỘI DUNG VẤN ĐỀ:
a. Đặt vấn đề:
- Yêu cầu chủ yếu của tập làm văn tự sự ở lớp 9 là củng cố tri thức và kó năng
đã được học ở các lớp dưới, đồng thời nâng cao hơn kó năng viết bài. Qua đó bồi
dưỡng năng lực quan sát, nhận thức và giáo dục tình cảm cho học sinh trước những
sự việc, con người trong đời sống xung quanh.
- Hơn nữa, chương trình Ngữ văn mới coi phần tập làm văn là sự tổng hợp của
ngôn ngữ và văn (tích hợp ngang) và nguyên tắc ôn cũ - hiểu mới (tích hợp đồng
tâm), đảm bảo truyền thụ tri thức có hệ thống khoa học (tích hợp dọc).
Khi làm bài tập làm văn, học sinh phải huy động tổng hợp kiến thức tiếng Việt
để viết đúng chính tả, câu đúng ngữ pháp, dùng từ chính xác, phù hợp với phong
cách văn bản nhằm đạt được yêu cầu của đề bài và để có một bài văn hoàn chỉnh,
phần văn bản có vai trò hỗ trợ làm văn tự sự về phương pháp, đề tài sáng tác, kích
thích trí tưởng tượng, óc quan sát của học sinh. Bên cạnh đó, việc nắm vững
phương pháp làm văn là yêu cầu không thể thiếu được.
Như vậy Tập làm văn nói chung, làm văn tự sự nói riêng là môn học mang tính
thực hành toàn diện tổng hợp và sáng tạo, có vò trí đặc biệt trong chương trình Ngữ
văn. Vì thế giáo viên phải dạy tốt, học sinh phải học tốt ở tất cả các phân môn
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa

10
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
Tập làm văn, Văn học, Tiếng Việt để chuẩn bò tốt cho việc thực hành tổng hợp
này.
b. Một số giải pháp rèn luyện kó năng viết bài nghò luận văn học cho học sinh
lớp 9:
b.1. Đối với bản thân giáo viên:
- Dạy học Ngữ văn cũng như nhiều môn học khác, giáo viên cần thực hiện đổi
mới phương pháp giảng dạy theo hướng tích cực hóa các hoạt động nhận thức của
học sinh. Tăng cường tổ chức các hoạt động cho các em, chú trọng rèn luyện cho
học sinh phương pháp học và tự học một cách chủ động, tăng cường hoạt động cá
nhân với nhóm, làm cho các em tự đánh giá được năng lực và kết quả làm văn của
mình.
- Nắm chắc các phương pháp giảng dạy nhằm tích cực hóa các hoạt động của
người học. Ngoài các phương pháp phổ biến như nêu vấn đề, vấn đáp, hoạt động
hợp tác, giáo viên có thể sử dụng lời nói nghệ thuật, thông báo, giải thích, trò chơi,
trực quan… Các bước lên lớp cần linh động, chú ý đến hoạt động giao tiếp. Đây là
một biện pháp quan trọng nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh trong
việc tạo lập văn bản, phát huy vai trò chủ thể của học sinh một cách thực sự.
- Phân bố cân đối thời gian giữa dạy lý thuyết và thực hành, quan tâm nhiều đến
các thao tác rèn luyện kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Học sinh là chủ thể làm chủ
mọi thao tác dưới sự hướng dẫn của giáo viên, tránh áp đặt làm giảm khả năng suy
nghó, sáng tạo của các em.
- Như đã nói, Tập làm văn là môn học mang tính chất thực hành – tổng hợp, đòi
hỏi học sinh phải vận dụng cả kiến thức, kó năng về Văn học, Tiếng Việt. Do vậy,
dạy học tập làm văn không thể tách rời hai phân môn này. Căn cứ vào chương
trình, chuẩn kiến thức – kó năng, giáo viên phải chú ý vận dụng tích hợp các phân
môn một cách thường xuyên, nhuần nhuyễn và linh hoạt. Trong đó, Tập làm văn
vẫn đóng vai trò chủ đạo.
* Dạy học phân môn Tập làm văn:

Để rèn luyện tốt kó năng làm bài văn tự sự cho học sinh, việc hướng dẫn tìm
hiểu lý thuyết là rất quan trọng. Trước hết giáo viên cần cho học sinh nắm lại
những kiến thức đã học về kiểu bài, sau đó mới hình thành kó năng về Văn học,
Tiếng Việt, làm văn theo yêu cầu của toàn cấp THCS. GV cần cho học sinh ôn lại
thế nào là văn tự sự, các yếu tố quan trọng, cơ bản trong văn tự sự như tình huống,
cốt truyện, nhân vật, nhấn mạnh vai trò của người kể chuyện và ngôn ngữ kể.
Đối với kiểu bài tự sự, học sinh đã được học những kiến thức và kó năng cơ bản
từ lớp 6 và được nâng cao hơn ở lớp 8 (kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm). Trong
chương trình lớp 9, làm văn tự sự đạt đến yêu cầu cao nhất, có sự kết hợp gần như
tất cả các phương thức biểu đạt. Nếu ở các lớp dưới, bài làm văn tự sự phải đạt
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
11
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
mức độ đúng thì đến lớp 9, bài văn này không chỉ phải “đúng” mà còn thực sự
“hay”. Yêu cầu nâng cao kó năng viết bài văn tự sự được trình bày qua các đơn vò
bài học chủ yếu là: Miêu tả trong văn bản tự sự; Miêu tả nội tâm trong văn bản tự
sự; Nghò luận trong văn bản tự sự; Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong
văn bản tự sự; Người kể chuyện trong văn bản tự sự Và giáo viên sẽ từng bước
củng cố, hướng dẫn học sinh hoàn thiện kó năng làm bài ở Bài viết văn tự sự (Bài
viết số 2 và số 3)
Trước khi đi vào tìm hiểu và rèn luyện kó năng thực hành vận dụng các yếu tố
trên vào bài văn tự sự, giáo viên cần giúp học sinh nắm lại kiến thức cơ bản về
văn tự sự.VD: Thế nào là văn tự sự ? (Văn bản chủ yếu dùng phương thức tự sự –
là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia,
để từ đó nêu lên một ý nghóa nào đó); các yếu tố quan trọng không thể thiếu trong
văn bản tự sự là gì ? (sự việc, nhân vật, cốt truyện, ngôi kể…). Sau đó giúp các em
hiểu rõ vai trò, tác dụng của các yếu tố đan xen trong bài văn nghò luận và có
được kó năng làm bài thông qua từng đơn vò kiến thức.
- Bài Miêu tả trong văn bản tự sự (Bài 6 - tiết 33):
Học sinh đã thấy được vai trò và ý nghóa của yếu tố miêu tả trong văn tự sự ở

lớp 8. Song qua việc phân tích đoạn văn trích theo yêu cầu SGK, cần cho các em
hiểu rõ hơn rằng việc miêu tả tái hiện lại những hình ảnh, trạng thái, đặc điểm,
tính chất… của sự vật, con người và cảnh vật trong tác phẩm sẽ làm cho lời kể trở
nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn.
Cần dành thời gian cho học sinh thực hành luyện tập nhận biết, phân tích tác
dụng của yếu tố miêu tả trong văn tự sự và viết đoạn văn tự sự kết hợp miêu tả.
Uốn nắn, sửa chữa để hoàn thiện kó năng hơn.
VD: Bài tập 1 (SGK/ trang 92): Các yếu tố miêu tả người và tả cảnh trong đoạn
trích Chò em Thúy Kiều và Cảnh ngày xuân nhằm tái hiện lại chân dung “mỗi
người một vẻ mười phân vẹn mười” của Thúy Kiều và Thúy Vân và làm nổi bật
cảnh sắc mùa xuân, làm cho văn bản sinh động, hấp dẫn và giàu chất thơ.
Bài tập 2 (SGK/trang 92): Có thể hướng dẫn học sinh viết đoạn văn kể về
việc chò em Thúy Kiều đi chơi trong buổi chiều ngày Thanh minh dựa vào đoạn
trích Cảnh ngày xuân: (Lưu ý xác đònh các từ ngữ có tác dụng gợi tả hình ảnh
thiên nhiên, không khí lễ hội, trạng thái tâm lí con người…)
VD: “Một buổi chiều xuân trong tiết Thanh minh, những cánh chim én rộn ràng
bay liệng như thoi đưa giữa bầu trời trong sáng, thảm cỏ non như trải rộng tới
chân trời, trên cành lê điểm một vài bông hoa trắng. Chò em Thúy Kiều hòa vào
dòng người nhộn nhòp đi chơi xuân. Tiết Thanh minh mọi người sắm sửa lễ vật đi
tảo mộ và vui hội đạp thanh. Quang cảnh thật rộn ràng, tấp nập. Khi mặt trời ngả
bóng về tây, không khí lặng dần, chò em Kiều ra về trong tâm trạng bâng khuâng”.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
12
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
Ngoài bài tập SGK, giáo viên có thể ra thêm bài tập về nhà cho học sinh: Viết
đoạn văn ngắn kể về một sự việc mà em quan sát, chứng kiến.
- Bài “Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự ” (Bài 8 – tiết 40):
Nhân vật là yếu tố quan trọng nhất của tác phẩm tự sự. Để xây dựng nhân vật
nhà văn thường miêu tả ngoại hình và miêu tả nội tâm. Miêu tả nội tâm nhằm
khắc họa “chân dung tinh thần” của nhân vật, là tái hiện lại những trăn trở, dằn

vặt, những rung động tinh vi trong tình cảm, tư tưởng của nhân vật (những yếu tố
này nhiều khi không thể tái hiện được bằng miêu tả ngoại hình). Vì thế miêu tả
nội tâm có vai trò và tác dụng to lớn trong việc khắc họa đặc điểm, tính cách nhân
vật.
Liên hệ, hướng dẫn học sinh phân tích đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích và
Lão Hạc (SGK) để biết được các cách thức khác nhau để miêu tả nội tâm nhân
vật: diễn tả trực tiếp những ý nghó, cảm xúc, tình cảm của nhân vật; cũng có thể
miêu tả nội tâm gián tiếp thông qua miêu tả cảnh vật, nét mặt, cử chỉ, trang phục…
của nhân vật. Từ đó rèn luyện kó năng sử dụng các yếu tố miêu tả nội tâm trong
văn bản tự sự. Có thể tổ chức theo nhóm, gợi ý để học sinh thực hành tại lớp các
bài tập 1,3 trong phần Luyện tập (SGK).
Bài tập 1: Thuật lại đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều bằng văn xuôi, chú ý
miêu tả nội tâm của nàng Kiều.
Giáo viên hướng dẫn học sinh chuyển thành văn xuôi đoạn trích, lưu ý về độ
dài đoạn văn, lựa chọn ngôi kể thứ nhất hoặc ngôi kể thứ ba (dựa vào đoạn trích
thơ đã học để xác đònh các sự việc diễn ra và tâm trạng của Kiều lúc đó).
VD: Sau khi Kiều quyết đònh bán mình chuộc cha, mụ mối đưa một gã đàn ông
đến nhà Vương ông. Gã đàn ông ấy khoảng hơn bốn mươi tuổi, ăn mặc chải chuốt
tới mức đỏm dáng. Hắn xưng là Mã Giám Sinh nhưng khi vào nhà, chủ nhà hỏi han
trò chuyện thì hắn bộc lộ rõ chân tướng là một kẻ lưu manh vô học bằng những câu
trả lời cộc lốc, trống không, với cử chỉ ngồi tót lên ghế trên một cách sỗ sàng. Gã
ngồi gật gù, có vẻ ưng ý khi xem xét, “kiểm tra” tài sắc của Kiều như một món hàng
ngoài chợ, rồi bắt đầu một cuộc mặc cả đúng nòi con buôn… Trong khi mụ mối và
Mã Giám Sinh dường như đang “say đòn” với cuộc mua bán thì nàng Kiều đáng
thương chết lặng đi trong nỗi đau đớn, tuổi nhục ê chề… Nàng đâu ngờ cuộc đời
mình lại đến nông nỗi này ?… Cuối cùng thì cuộc mặc cả cũng kết thúc, một người
con gái tài sắc, đoan trang, hiếu thảo được đònh giá “vàng ngoài bốn trăm”.
Bài tập 2: Ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi với bạn.
Cần lưu ý học sinh kể lại sự việc không hay mà mình gây ra cho bạn là việc gì,
diễn ra như thế nào, tâm trạng của em sau khi gây ra việc không hay đó ra sao, có

thể miêu tả nội tâm bằng cách nào. Cho học sinh tham khảo văn bản Bài học
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
13
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
đường đời đầu tiên (Ngữ văn 6, tập hai), xác đònh đâu là kết hợp miêu tả nội tâm
của nhân vật trong bài, từ đó vận dụng vào bài làm của mình. (Nên viết ngắn gọn)
VD: Đoạn văn miêu tả nội tâm: “Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng tôi. Còn
Dế Choắt than thở thế nào, tôi cũng không để tai. Hồi ấy, tôi có tính tự đắc, cứ
miệng mình nói tai mình nghe chứ không biết nghe ai, thậm chí cũng chẳng để ý có
ai nghe mình không”.
(Theo Dế mèn phiêu lưu kí)
Gọi 2 - 3 em trình bày, cả lớp cùng góp ý sửa chữa. Giáo viên bổ sung, uốn
nắn. Có thể đọc đoạn văn cho học sinh tham khảo:
Một hôm tôi bò mất cây bút kim tinh mà người cậu vừa mới tặng. Tôi vừa buồn
vừa sợ nên khóc hu hu. Cô giáo bảo cả lớp mở cặp sách cho cô khám xét. Cả lớp
lào rào tiếng mở cặp, xì xầm, bàn tán… Chợt có một người không chòu mở cặp cho
cô xem. Đó là Hạnh, cô bạn ở cạnh nhà tôi.Cô bé rất say mê đọc truyện và thích
những đồ vật lung linh, đẹp mắt. Mặt Hạnh tái mét. Cô giáo giật lấy chiếc cặp mở
toang ra. Và tôi thấy có cây bút của mình ở trong đấy.Cả lớp làm ầm lên, cô hỏi
Hạnh: “Tại sao em lại lấy cắp của bạn?”Hạnh giàn giụa nước mắt , giọng đứt
quãng: “Da ï! Thưa… em không lấy cắp… Em nhặt được ạ !”… Cô giáo bảo: “Nếu
nhặt được của rơi thì em phải trả lại cho người đánh mất chứ. Em làm cô thất vọng
quá”. Tôi tức giận ném cho Hạnh cái nhìn khinh bỉ: “Bạn đừng nói dối ! Đồ ăn
cắp”. Và từ đó tôi bắt đầu xa lánh Hạnh.
… Rồi một hôm đang giờ học, Hạnh mang lên cho cô giáo một hộp bút chì màu
bảo là nhặt được. Tuần sau, Hạnh lại mang lên một cuốn tập mới, rồi một số tiền
nhặt được… Có lúc tôi cảm thấy dường như mình có lỗi với Hạnh.
Một hôm, mẹ Hạnh hớt hải chạy sang xin mẹ tôi một củ gừng. Hạnh bò cảm lạnh.
Tôi cũng theo mẹ chạy sang. Mẹ Hạnh kể dạo này hễ đi học về là Hạnh tranh thủ đi
hốt trấu hoặc ra ruộng bắt cua về bán, dành dụm tiền để ủng hộ cho các bạn

nghèo, học giỏi. Hạnh vừa nhờ mẹ mua một chiếc khăn tay mới để tặng bạn… Tôi
dần dần vỡ lẽ. Thì ra bấy lâu nay Hạnh không hề nhặt được của rơi. Hạnh âm thầm
kiếm tiền mua đồ mang đến lớp bảo là nhặt được. Hạnh muốn chuộc lại lỗi lầm của
mình. Còn cây bút của tôi có thể đúng là Hạnh đã nhặt được. Tôi buồn quá, bật
khóc… Cho đến bây giờ mỗi lần nhớ đến tuổi thơ tôi lại nhớ đến Hạnh, nhớ con ăn
cắp… như nhớ một bài học tuổi thơ, một kỉ niệm khó phai mờ.
- Bài Nghò luận trong văn bản tự sự ( Bài 10 – tiết 50) và “Luyện tập viết
đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghò luận (Bài 12 – tiết 60):
Có thể nói tự sự chính là bức tranh gần gũi nhất với cuộc sống. Mà cuộc sống
thì hết sức đa dạng, phong phú, với đầy đủ tất cả các tình huống, cảnh ngộ, tất cả
các kiểu nhân vật, các mẫu người ta vẫn thường gặp hằng ngày. Để tập trung khắc
họa kiểu nhân vật hay triết lý, hay suy nghó, trăn trở, về lí tưởng, về cuộc đời, về
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
14
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
yêu ghét, vui buồn… như nhân vật ông giáo trong truyện ngắn Lão Hạc, hoặc để
khắc họa kiểu nhân vật ăn nói khúc chiết, gãy gọn “khôn ngoan” như Hoạn Thư
trong Truyện Kiều,… Nam Cao cũng như Nguyễn Du không thể không dùng các
yếu tố nghò luận để tô đậm tính cách nhân vật mà mình muốn khắc họa. Hoặc để
thể hiện một quan điểm, lập trường, cách nhìn nhận, đánh giá, một ý nghóa triết lý
nào đó trong câu chuyện, người ta có thể sử dụng kết hợp yếu tố nghò luận. Trong
một văn bản tự sự thì nghò luận chỉ là những yếu tố đơn lẻ, biệt lập trong một tình
huống cụ thể, một sự việc hay một nhân vật cụ thể, đan xen “thấp thoáng”, cốt để
làm nổi bật sự việc và con người, làm cho tự sự thêm sâu sắc. Bài học lý thuyết
cần giúp học sinh nắm được vai trò, tác dụng này của yếu tố nghò luận trong văn
tự sự. Yếu tố nghò luận thường được biểu hiện trong văn bản tự sự bằng cách:
- Người viết (kể) và nhân vật nêu lên các ý kiến, nhận xét cùng các lí lẽ dẫn
chứng để người đọc (người nghe) phải suy ngẫm về vấn đề đó. Thường xuất
hiện trong các cuộc đối thoại, độc thoại.
- Dùng các từ ngữ và kiểu câu mang tính chất lập luận.

Bài luyện tập phải hướng tới rèn luyện cho học sinh kó năng viết đoạn văn tự sự
có sử dụng yếu tố nghò luận, qua đó củng cố thêm kiến thức về văn tự sự như: sự
việc, người kể, ngôi kể, trình tự kể… Từ sự phân tích vai tró, tác dụng của yếu tố
nghò luận trong đoạn văn Lỗi lầm và sự biết ơn, nên dành nhiều thời gian hướng
dẫn học sinh làm bài tập thực hành viết đoạn văn (mục II).
VD: Bài tập 1: (SGK trang 161) Viết một đoạn văn kể lại buổi sinh hoạt lớp.
Trong buổi sinh hoạt lớp đó, em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là một
người bạn tốt. (hoặc bầu chọn một bạn trong lớp làm lớp trưởng chẳng hạn)
Giáo viên cần gợi ý cho học sinh bằng cách nêu câu hỏi như:
- Buổi sinh hoạt lớp diễn ra như thế nào? (thời gian, đòa điểm, ai là người
điều khiển, không khí của buổi sinh hoạt lớp ra sao,…)
- Nội dung buổi sinh hoạt là gì ? Em đã phát biểu về vấn đề gì ? Tại sao lại
phát biểu về việc đó ?
- Em đã thuyết phục cả lớp rằng Nam là người bạn rất tốt như thế nào (lí lẽ,
ví dụ, lời phân tích,…)
Yêu cầu học sinh viết đoạn văn trong 10 phút theo các gợi ý đã trao đổi. Gọi một
em đọc đoạn văn và hướng dẫn cả lớp phân tích, góp ý. Giáo viên nhận xét, đánh
giá.
Có thể cho học sinh tham khảo đoạn văn sau:
Sáng nay, trong buổi sinh hoạt lớp với chủ đề “Ai là người bạn tốt nhất?”.Lớp
trưởng Uyên sau khi nhận xét chung tình hình của lớp trong tuần, bạn đã thông qua
kết quả đánh giá 5 người bạn tốt nhất do các tổ bình bầu. Uyên vừa dứt lời, cả lớp
vỗ tay đồng thanh nhất trí. Nhưng riêng lòng tôi cứ day dứt về trường hợp của Nam.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
15
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
Nam không được ban cán bộ lớp xét duyệt vì lí do bạn đi học muộn một buổi. Sau
khi cân nhắc, suy nghó, tôi quyết đònh phát biểu ý kiến của mình về trường hợp của
Nam. Tôi nói:
- Thưa các bạn, lớp ta ai cũng biết Nam là một học sinh học giỏi, một cán bộ

lớp luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Nam vốn ít nói, nhưng lại rất
chan hòa với bạn, sẵn sàng giúp đỡ các bạn một cách âm thầm như giảng lại bài
cho bạn Thanh bò ốm, đưa Vân về tận nhà khi xe bạn bò hỏng giữa trưa hè, chân
thành, tế nhò góp ý khi bạn chưa nghiêm túc trong giờ kiểm tra… Lí do Nam đi
học muộn cũng bởi sáng hôm đó, trên đường đi học Nam đã giúp em Mai lớp 6A
bò ốm bất thường cấp cứu vào bệnh viện. Tôi nghó: người bạn tốt là người không
những biết chia sẻ khó khăn với bạn bè, sẵn sàng giúp đỡ người khác mà còn
dám thẳng thắn phê bình giúp bạn tiến bộ. Tôi khẳng đònh: Nam là người bạn rất
tốt của chúng ta !
Tôi vừa dứt lời, cả lớp hướng về phía Nam vỗ tay rào rào tán thưởng. Thậm chí
có bạn còn đề nghò Nam là đội viên xuất sắc trong đợt thi đua này. Vâng, phẩm
chất người bạn tốt phải thể hiện từ ý nghó, cử chỉ, đến việc làm cụ thể chứ đâu
phải chỉ ở lời nói !
Bài tập 2: Viết đoạn văn kể về những việc làm hoặc những lời dạy bảo giản dò
mà sâu sắc của người bà kính yêu đã làm cho em cảm động.
Cần gợi ý cho học sinh xác đònh:
- Người bà đã để lại một việc làm, lời nói hay một suy nghó? Điều đó diễn ra
trong hoàn cảnh nào ?
- Nội dung cụ thể là gì ? Nội dung đó giản dò mà sâu sắc, cảm động như thế
nào ?
- Suy nghó về bài học rút ra từ câu chuyện trên.
Học sinh dựa vào đoạn văn tham khảo SGK để làm. (Về nhà làm và trình bày ở
phần KTBC trong giờ học sau)
- Bài Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự (Bài 13 –
tiết 64):
Nhân vật trong tự sự được miêu tả trên nhiều phương diện: ngoại hình, nội
tâm, hành động, ngôn ngữ, trang phục,… Ở các lớp 6,7,8 học sinh đã học nhiều về
miêu tả nhân vật ở các mặt về ngoại hình, hành động, trang phục… Ngữ văn 9 tập
trung xem xét nhân vật ở phương diện ngôn ngữ. Ngôn ngữ nhân vật thể hiện
trong tự sự bao gồm ngôn ngữ đối thoại và ngôn ngữ độc thoại. Trong độc thoại có

độc thoại thành lời và độc thoại nội tâm (nói thầm với chính mình, không thành
lời). Ngôn ngữ là phương tiện nghệ thuật để nhà văn khắc họa tính cách và phẩm
chất nhân vật khá rõ nét. Qua hướng dẫn học sinh tìm hiểu đoạn trích từ truyện
ngắn Làng của Kim Lân (theo câu hỏi SGK), giáo viên giúp các em thấy được:
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
16
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
- Hình thức đối thoại tạo cho câu chuyện có không khí gần gũi, thật như cuộc
sống đang diễn ra trong thực tế; tạo tình huống để khai thác nội tâm nhân vật; thể
hiện tư tưởng, thái độ tình cảm của người nói.
- Hình thức độc thoại và độc thoại nội tâm giúp cho người đọc cảm nhận
được chiều sâu tâm lí tinh tế, nhạy cảm của nhân vật; góp phần khắc họa thành
công tính cách nhân vật.
Sau bài học này, giáo viên chú ý hướng dẫn, yêu cầu học sinh thực hiện bài
tập 2 (SGK) ở nhà: Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử
dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.(Kiểm tra, chấm điểm
ở giờ học sau). Lưu ý lời đối thoại phải được chọn lọc tránh sa vào “vụn vặt”, thể
hiện ý nghó, thái độ tình cảm, tính cách của nhân vật, có tác dụng tái hiện câu
chuyện một cách sinh động; mỗi lượt thoại được đánh dấu bằng dấu gạch ngang
đầu dòng.
Lời độc thoại, độc thoại nội tâm để biểu hiện tâm trạng nhân vật: day dứt, hối
hận, xúc động, biết ơn, lo lắng, vui mừng…
Cho học sinh tham khảo những đoạn văn sử dụng tốt các yếu tố này (bài làm
hay của học sinh).
VD: “… Tôi chỉ nhớ ánh mắt rưng rưng , Mai nhìn tôi, đầy tức giận, môi run rẩy:
- Đi ra ngay !
Tôi chạy vụt đi, lòng nặng nề vô cùng. Đó là lần đầu tiên tôi nhìn thấy Mai
giận dữ như vậy. Tôi chạy, chạy như trốn ánh mắt ấy, tôi muốn khóc quá. Tôi rất sợ
, sợ sự giận dữ Mai ném cho tôi, sợ cả chính việc mình vừa làm. Về đến nhà, tôi
đóng sập cửa phòng lại. Tôi thở hổn hển, chân tôi đứng không vững nữa, tôi bần

thần ngồi xuống ghế như không tin chuyện vừa xảy ra. Lúc bình tónh lại, tôi tự trách
mình sao lại làm như vậy. “Tại sao tôi lại không chiến thắng được tính tò mò của
mình? Tại sao?…”. Tôi buồn bực quăng cả chồng sách trên bàn xuống đất. Sự xấu
hổ và hối hận làm tôi day dứt, không yên.”
(Kể lại một lần trót xem nhật kí của bạn)
- Bài Người kể chuyện trong văn bản tự sự (Bài 14 – tiết 70):
Ngữ văn 9 tiếp tục nâng cao một bước về người kể chuyện và ngôi kể trong
văn tự sự. Người kể là ai, xuất hiện ở ngôi nào, xưng là gì? Đó là người trong cuộc
hay ngoài cuộc? Cũng là sự việc và con người ấy, nhưng nếu thay đổi ngôi kể,
thay đổi người kể thì nội dung hiệc thực được phản ánh và ý nghóa của câu chuyện
có thể rất khác nhau. Cần giúp học sinh thấy được đặc điểm, tác dụng của hai hình
thức người kể chuyện trong văn bản tự sự:
+ Người kể chuyện theo ngôi thứ ba: là người giấu mình, nhưng cái nhìn
của người kể này lại có mặt ở tất cả mọi nơi trong văn bản, đã biết hết mọi sự
việc, nhìn thấu được nhân vật trong truyện.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
17
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
+ Người kể chuyện theo ngôi thứ nhất: người kể xưng “tôi” , giúp cho
người kể dễ đi sâu vào tâm tư tình cảm, miêu tả được những diễn biến tâm lí tinh
vi, phức tạp trong nhân vật “tôi”, nhưng khó tạo ra cái nhìn nhiều chiều, dễ gây
nên sự đơn điệu trong giọng văn trần thuật.
Vai trò của người kể chuyện là dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện, kết nối
các sự việc, giúp người đọc hiểu về nhân vật, đưa ra nhận xét, đánh giá về những
điều được kể. Việc thay đổi ngôi kể trong văn tự sự để thay đổi điểm nhìn khác
nhau là rất có ý nghóa.
- Thực hành Viết bài Tập làm văn số 2 (Văn tự sự – tiết 34,35):
Trước khi làm bài, giáo viên cần gợi nhắc cho học sinh nắm lại các bước làm
một bài văn nói chung và bài văn tự sự nói riêng đã được học, đó là:
- Tìm hiểu đề, tìm ý.

- Lập dàn ý.
- Viết bài.
- Đọc lại bài và sửa chữa.
Yêu cầu chủ yếu của bài viết này là học sinh viết được bài văn tự sự kết hợp
với miêu tả cảnh vật, con người, hành động. Giáo viên có thể chọn một trong các
đề bài ở SGK – Ngữ văn 9 để cho học sinh làm.
Điều cần thiết là phải khơi gợi được trí tưởng tượng của học sinh sao cho hợp
với quy luật của đời sống, tâm lí tình cảm khi tái hiện một sự việc nào đó.(Dặn dò
học sinh suy nghó, tìm ý cho các đề bài ở nhà).
Trên lớp, sau khi ghi đề bài cụ thể, có thể dành một khoảng thời gian ngắn để
gợi ý cho học sinh lập dàn bài.
VD:
Đề bài: Kể lại một giấc mơ, trong đó em được gặp lại người thân đã xa cách
lâu ngày.
+ Mở bài: Giới thiệu về giấc mơ ( Em nằm mơ lúc nào ? Trong mơ em gặp lại
người thân nào của mình ? Người ấy hiện đang đi công tác xa, chuyển chỗ ở tới nơi
xa hay đã mất ?).
+ Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện trong mơ. Có thể là:
* Người ấy và em gặp nhau ở đâu? Khi gặp lại em thấy người ấy như thế
nào? (Tả quang cảnh, nét mặt, dáng đi, giọng nói, nụ cười…).
* Người ấy làm gì, nói gì với em? Sự việc nào đáng nhơ ù? (kể và tả sự việc
ấy).
* Kết thúc cuộc gặp gỡ là sự việc gì ? (VD: Người ấy ôm em thật lâu, xúc
động, dặn dò).
* Một sự việc nào đó (chuông đồng hồ hoặc tiếng ai gọi…) đưa em trở về
thực tại.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
18
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
+ Kết bài: Cảm nghó của em về giấc mơ. (nuối tiếc, nhớ người ấy, hứa với lòng

sẽ thực hiện lời dạy của ngươiø ấy trong mơ…).
- Thực hành Viết bài Tập làm văn số 3 (Văn tự sự – tiết 68,69):
Yêu cầu của bài viết này là học sinh phải biết vận dụng những kiến thức đã
học ở phần TLV lớp 9 để thực hành viết một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố
miêu tả nội tâm và nghò luận.
Nhằm chuẩn bò cho bài viết số 3, giáo viên có thể giới thiệu một số đề bài cho
học sinh tham khảo, đònh hướng cốt truyện. (Có thể ngoài 4 đề bài trong SGK).
Trình tự hướng dẫn học sinh làm bài cũng giống như bài viết số 2. Tuy nhiên,
cần lưu ý việc vận dụng các yếu tố miêu tả nội tâm và nghò luận trong bài viết; và
tùy thuộc vào hoàn cảnh câu chuyện mà xây dựng những yếu tố tưởng tượng hợp
lí.
VD:
Đề bài: Hãy tưởng tượng mình gặp gỡ và trò chuyện với người lính lái xe trong Bài
thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật. Viết bài văn kể lại cuộc gặp gỡ
và trò chuyện đó.
Tình huống mà đề bài giả đònh là gặp lại người chiến só lái xe năm xưa trong bài
thơ đã học. Như thế để viết được bài văn này, học sinh cần nắm được nội dung
hình tượng người chiến só lái xe trong bài thơ (những suy nghó, tình cảm, những đặc
điểm, phẩm chất của anh bộ đội trong chiến tranh…). Từ đó kể lại cuộc gặp gỡ. Có
thể gợi ý cho học sinh xây dựng dàn bài như sau:
+ Mở bài: Giới thiệu tình huống cuộc gặp gỡ. (trong buổi họp mặt cựu chiến
binh, chuyến về thăm chiến trường xưa, trong mơ…).
+ Thân bài: Kể diễn biến cuộc gặp gỡ, trò chuyện.
* Hoàn cảnh câu chuyện: quang cảnh, thời gian cuộc gặp (trên Trường Sơn,
giờ nghỉ ngơi hay ở trọng điểm…).
* Nhân vật người chiến só lái xe: giọng nói, nụ cười, khuôn mặt, trang
phục…
* Nội dung cuộc trò chuyện: những khó khăn gian khổ trong chiến tranh,
suy nghó, hành động của người lính…(đối thoại)
* Những suy nghó, tình cảm của người viết về người chiến só lái xe, về

cuộc chiến tranh và trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với quá khứ lòch sự của cha anh
cũng như đối với hiện tại.( đan xen miêu tả nội tâm và nghò luận, sử dụng hình
thức độc thoại và độc thoại nội tâm).
+ Kết bài: Kết thúc cuộc gặp gỡ, ấn tượng sâu sắc (rút ra bài học về lẽ sống…)
- Thực hiện chấm bài và trả bài:
Muốn rèn luyện kó năng viết bài tập làm văn, giáo viên phải biết học sinh còn
hạn chế ở mặt nào. Bài viết của học sinh thể hiện rõ nhất các kó năng làm bài tập
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
19
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
làm văn nói chung như bố cục, diễn đạt, ngữ pháp, chính tả, kó năng làm bài tự sự
nói riêng, kết hợp tự nhiên các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghò luận… Trong quá
trình chấm bài giáo viên đối chiếu bài viết của học sinh với tất cả những yêu cầu
ấy để cho học sinh lời nhận xét trên bài làm chính xác, giúp các em nhận thức
đúng sai, thiếu sót, rút ra kinh nghiệm để viết bài đạt kết quả tốt hơn trong những
lần sau. Tránh không phê gì hoặc chỉ gạch chân các lỗi.
- Giáo viên cần thực hiện tốt tiết trả bài viết cho học sinh theo chuyên đề của
Sở Giáo dục đã triển khai ở các năm học trước. Các bước, các nội dung phải tiến
hành trong tiết này là:
1. Đề bài (ghi lại đề bài đã cho kiểm tra).
2. Phân tích đề (yêu cầu học sinh xác đònh thể loại, sự việc cần kể).
3. Lập dàn bài (giáo viên hướng dẫn học sinh xây dựng dàn bài hoàn chỉnh).
4. Nhận xét chung về bài làm (những ưu điểm, khuyết điểm).
5. Sửa lỗi phổ biến (dùng từ, đặt câu, dựng đoạn, diễn đạt, chính tả, việc vận
dụng các yếu tố miêu tả, biểu cảm…): giáo viên chọn những lỗi tiêu biểu,
nêu ra và hướng dẫn học sinh tự sửa chữa, rút kinh nghiệm cho bài viết sau.
6. Củng cố về nội dung và phương pháp.
7. Đọc bài văn hay - đoạn văn hay, biểu dương khích lệ.
8. Tái kiểm tra.
Tiết trả bài viết có vai trò quan trọng trong việc kiểm tra, đánh giá rèn luyện

kó năng viết hoàn chỉnh bài làm văn tự sự. Do đó giáo viên phải chuẩn bò thật kó từ
khâu chấm bài đến tổ chức tiết trả bài. Làm thế nào qua tiết học giúp từng học
sinh phát huy được những mặt mạnh, ưu điểm của mình và hạn chế những lỗi
thuộc về kiến thức và kó năng làm bài. (Phía sau giải pháp người viết xin đưa một
số bài viết minh họa cho các lỗi mà học sinh mắc phải trong khi làm bài tự sự và
cụ thể hướng chấm bài, phê vào bài để tham khảo).
- Đối với tiết Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghò luận và miêu tả nội tâm:
nhằm rèn luyện kó năng trình bày miệng một cách mạch lạc, hấp dẫn một sự việc
theo ngôi kể thứ nhất hoặc ngôi kể thứ ba. Qua tiết học, củng cố kiến thức lý
thuyết và kó năng làm bài văn tự sự có kết hợp với miêu tả nội tâm, nghò luận, có
đối thoại và độc thoại.
- Củng cố, nâng cao kiến thức và kó năng làm bài văn tự sự ở lớp 9 là yêu cầu
cần thiết. Giáo viên có thể lồng các nội dung kiến thức cần cung cấp, các kó năng
cần rèn luyện vào ngay nội dung bài học, vào phần củng cố hoặc vào các giờ bồi
dưỡng tăng tiết. Có thể cho học sinh đối chiếu, so sánh, tìm nét giống và nét khác
biệt của các kiểu bài tự sự ( gắn với thực tế đời sống hay nhiều yếu tố tưởng
tượng, hư cấu, thiên về cảm xúc hay triết lí…), để từ đó mở ra những ý tưởng hay
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
20
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
cho bài viết, rèn luyện cho học sinh thành thục các bước làm bài, luyện tập viết
đoạn.
* Dạy học phân môn Văn học:
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh cảm thụ các văn bản tự sự được học trong
chương trình một cách đầy đủ, sâu sắc về tình huống, nhân vật, sự việc, ý nghóa tư
tưởng, tình cảm,… để mở rộng quan sát, cảm nhận về đời sống xã hội, mở mang
kiến thức. Đồng thời, giúp học sinh phát hiện, tiếp thu những thành tựu đặc sắc về
nghệ thuật của các văn bản, có ý thức học tập, vận dụng phương pháp sáng tác của
các tác giả vào bài làm văn tự sự.
* Dạy học phân môn Tiếng Việt:

Trong các giờ học tiếng Việt, giáo viên cần giúp học sinh hiểu và vận dụng
kiến thức vào những hoàn cảnh giao tiếp cụ thể (Các phương châm hội thoại,
Xưng hô trong hội thoại ); rèn luyện để nắm vững nghóa của từ và làm tăng vốn
từ, dùng từ chính xác (Trau dồi vốn từ); ôn tập củng cố các kiến thức về câu, cách
sử dụng dấu câu, cách dựng đoạn và liên kết đoạn, rèn luyện cách viết đúng chính
tả… góp phần rèn luyện kó năng diễn đạt cho học sinh khi làm văn nói chung và
viết bài văn tự sự nói riêng đạt hiệu quả tốt nhất.
b.2. Đối với học sinh:
- Để đạt kết quả tốt trong việc rèn luyện kó năng làm văn tự sự cho học sinh,
giáo viên cần chú ý hướng dẫn các em tự học ở nhà thật tốt (đọc kó các mẫu văn
bản, soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn học bài, nghiên cứu để nắm vững bài học lí
thuyết, làm bài tập về nhà…); thường xuyên đọc sách báo, các tài liệu có liên quan
nhất là những tác phẩm tự sự để có đònh hướng tốt về đề tài và bồi dưỡng tình cảm
, phát triển năng lực quan sát, trí tưởng tượng phong phú trước những sự việc, hiện
tượng trong đời sống; tích cực học tập, phát biểu ý kiến xây dựng bài.
- Học tập thật tốt phân môn Tiếng Việt để có đầy đủ kiến thức về ngữ pháp, sử
dụng câu, dấu câu, từ vựng, chính tả, rèn luyện kó năng viết đoạn, liên kết đoạn …,
thường xuyên rèn luyện chữ viết để chuẩn bò tốt cho việc viết bài tập làm văn.
- Nắm vững kiến thức về kiểu văn bản và yêu cầu khi tạo lập các kiểu văn bản,
nhất là tự sự, kết hợp tốt các phương thức biểu đạt; rèn luyện các kó năng vận
dụng kiến thức văn học về nghệ thuật dựng truyện, khắc họa nhân vật, kó năng
diễn đạt,… rèn luyện để thành thạo các kó năng phân tích đề, tìm ý, lập dàn bài,
viết bài, sửa chữa sau khi viết.
- Rèn luyện kó năng thực hành tổng hợp, mạnh dạn trong việc trình bày những
cảm xúc, suy nghó thể hiện cách nhìn, tình cảm đối với con người và đời sống xã
hội.
Tóm lại muốn giỏi văn nói chung, học sinh phải thực sự yêu thích môn Văn,
tích cực, tự giác. Phải tha thiết yêu cuộc sống, yêu cái đẹp; phải biết vui buồn
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
21

GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
trước cuộc sống của con người. Toán học là trụ cột của khoa học tự nhiên, văn học
là trụ cột của khoa học xã hội. Một khi đã học tốt Toán, Văn thì các môn khác
chắc chắn sẽ học tốt. Người học có quyết tâm và sự kiên trì rèn luyện thì hiệu quả
sẽ cao.
c. Kết quả:
Với tâm huyết giảng dạy thật tốt kiểu bài làm văn tự sự kết hợp các yếu tố
miêu tả, biểu cảm và nghò luận, sau khi vận dụng một số kinh nghiệm hướng dẫn
học sinh phương pháp làm bài, quan tâm đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ
văn và chú ý rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9, tôi nhận thấy
chất lượng bài viết của học sinh các lớp do chính tôi trực tiếp giảng dạy được nâng
lên rõ rệt. Biểu hiện cụ thể ở các mặt sau:
+ Đa số bài làm của các em đều đáp ứng được yêu cầu của đề về nội dung
(có cốt truyện hợp lí, có ý nghóa) , đúng thể loại (không sa vào miêu tả hoặc biểu
cảm), có bố cục hoàn chỉnh, rõ ràng.
+ Nắm vững hơn phương pháp làm văn tự sự, biết chọn chi tiết kể, rất ít bài
viết lan man hoặc quá sơ lược, nghèo ý.
+ Ngày càng nhiều học sinh có sự tìm tòi sáng tạo, thể hiện sự cảm nhận và
óc quan sát tinh tế khi viết bài văn tự sự. Vận dụng kết hợp một cách tự nhiên các
yếu tố miêu tả nội tâm, nghò luận, các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại
nội tâm, làm cho bài văn chân thực, sinh động và có ý nghóa triết lí sâu sắc.
+ Rất ít bài viết còn mắc các lỗi chính tả, dùng từ. Tình trạng viết câu sai
ngữ pháp, không phân đoạn hay tách đoạn tùy tiện cũng giảm đáng kể. Hầu hết
các em biết sử dụng dấu câu hợp lí, phân biệt lời kể và lời thoại rõ ràng.
Sau đây là kết quả thống kê chất lượng bài viết Tập làm văn tự sự của học
sinh lớp 9A
1
, 9A
2
ở trường trong 2 năm học 2009-2010 và 2010-2011:

* Bài viết Tập làm văn số 2 (Tuần 7 – tiết 34,35):

Năm học TSHS Giỏi Khá TB Yếu Kém
2009-2010 67 6 18 29 11 3
2010-2011 67 8 20 30 8 1
* Bài viết Tập làm văn số 3 (Tuần 14 – Tiết 68,69):
Năm học TSHS Giỏi Khá TB Yếu Kém
2009-2010 67 6 15 30 12 4
2010-2011 67 9 18 30 10 0



Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
22
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9

C. KẾT LUẬN
1. Bài học kinh nghiệm:
Nâng cao chất lượng dạy và học nói chung, Tập làm văn tự sự nói riêng
đang là mối quan tâm của nhiều người. Làm sao để học sinh làm tốt bài văn tự sự
vẫn là một trong những vấn đề thời sự của khoa học cần phải thảo luận thêm.
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
23
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9
Qua nghiên cứu giải pháp rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh
lớp 9, tôi rút ra được những bài học kinh nghiệm cơ bản như sau:
- Thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy là phát huy tính tích cực chủ động
của học sinh trong giờ học, làm cho giờ học dân chủ hơn, học sinh được thực hành
giao tiếp nhiều hơn. Từ đó góp phần nâng chất lượng học tập, chất lượng bài viết
của học sinh, đó là thước đo hiệu quả của giáo dục.

- Để rèn luyện tốt kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9, cả giáo viên
và học sinh đều phải có sự nỗ lực nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo. Giáo viên phải ý
thức được vai trò, trách nhiệm của mình, nghiên cứu kó bài dạy, tích cực đầu tư
nhiều hơn trong việc đổi mới phương pháp, đổi mới các hình thức tổ chức và sử
dụng phương tiện dạy học, nhiệt tình khơi gợi hứng thú học tập của học sinh. Học
sinh phải tích cực, biết tự bồi dưỡng tình yêu cuộc sống, tình yêu văn chương nghệ
thuật, là chủ thể thực sự của quá trình học tập.
- Không có một kinh nghiệm nào là duy nhất có thể chung cho mọi người
Nếu mỗi giáo viên không ngừng học tập, kiên trì tích lũy kinh nghiệm thì chất
lượng sẽ ngày càng cao hơn.
2. Hướng phổ biến và áp dụng giải pháp:
Làm thế nào để nâng cao chất lượng bài viết văn tự sự cho học sinh là vấn
đề tôi đặc biệt quan tâm và có sự tìm tòi, nghiên cứu kó qua kinh nghiệm giảng
dạy của bản thân và các bạn đồng nghiệp, qua bài viết của nhiều đối tượng học
sinh trong các lần kiểm tra và thi học kì, có sự đối chiếu giữa lý luận đổi mới
phương pháp với thực tiễn. Vì vậy, đề tài có thể không chỉ có ích cho tôi mà cũng
rất cần thiết cho giáo viên giảng dạy bộ môn Ngữ văn 9 đang quan tâm đến vấn
đề này.
3. Hướng nghiên cứu tiếp của giải pháp:
Do thời gian, điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, đề tài chỉ xin nêu ra một vài
giải pháp để rèn luyện kó năng viết văn tự sự cho học sinh lớp 9 mà bản thân tôi
nghiên cứu, tích lũy được qua thực tế giảng dạy và trao đổi, học tập bạn đồng
nghiệp ở trường THCS Thò Trấn. Việc trình bày còn mang tính chủ quan của
người viết nên chắc chắn có nhiều vấn đề cần tranh luận. Hướng tới, nếu được
phổ biến và mở rộng phạm vi nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm của nhiều người
thì đề tài sẽ hoàn chỉnh và có giá trò khoa học cao hơn.
Vậy tôi rất mong được tiếp thu ý kiến đóng góp của Hội đồng khoa học nhà
trường, Hội đồng khoa học của Phòng Giáo dục – Đào tạo và quý đồng nghiệp
để kinh nghiệm được hoàn thiện hơn.
Châu Thành, ngày 5 tháng 4 năm 2011

Người thực hiện
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
24
GPKH: Rèn luyện kó năng viết bài văn tự sự cho học sinh lớp 9


Trần Thò Kim Sa
MỤC LỤC

A. MỞ ĐẦU………………………………………………………………………………………………………trang 1
1. Lý do chọn đề tài…………………………………………………………………………………………
2. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………………………………
3. Phạm vi nghiên cứu………………………………………………………………………… trang 2
Người thực hiện: Trần Thò Kim Sa
25