RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
BẰNG TỪ KHÓA
Đổi mới phương pháp dạy và học văn trong nhà trường phổ
thông theo định hướng coi học sinh là chủ thể sáng tạo phải là s
ự
thay đổi toàn diện và đồng bộ. Trước hết cần xác định rõ mục
tiêu và quan hệ giữa việc dạy tri thức và dạy tư duy, dạy chữ và
dạy người, dạy tiếng Việt và d
ạy văn học. Cái chính của dạy văn
ở cấp phổ thông là dạy người, dạy cho học sinh cách sống, cách
cảm, cách nghĩ, khả năng giao tiếp. Sẽ không giao tiếp tốt, nếu
học sinh không thông thạo bốn kỹ năng nghe - nói - đọc - viết.
Đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn trong trư
ờng
phổ thông không thể không nhắm đến rèn luy
ện cho học sinh kỉ
năng “viết”
Trường chúng tôi mới thành lập được 4 năm, chất lư
ợng
học sinh đầu vào rất thấp, đặc biệt là môn Ngữ văn, các em ch
ưa
có kĩ năng viết, phân tích,… Nên rất lúng túng, viết lan man, m
ơ
h
ồ, kĩ năng diễn đạt yếu, mất rất nhiều thời gian cho phần mở đề
khi làm một bài văn.
Để giúp học sinh có thể tìm thấy cho mình một ph
ương
pháp học tập có hiệu quả, biết rèn luyện các kĩ năng viết một b
ài
văn nghị luận, phân tích là m
ột vấn đề hết sức khó khăn đối
với chúng tôi. Nhà trường đã có nhiều suy tư, trăn trở để t
ìm ra
cách hướng dẫn các em kĩ năng viết một bài văn ngh
ị luận, điều
không thể thiếu trong các đề văn thi tốt nghiệp và đại học m
à
các em cần phải vượt qua.
Xuất phát từ nguồn cảm hứng Bản đồ tư duy c
ủa tác giả
Tony Buzan, chúng tôi thiết kế thành phương pháp rèn luy
ện
học sinh kĩ năng viết bài văn nghị luận bằng “Từ khóa”. T
ừ khóa
là những từ cô đọng, dễ nghe, dễ nhớ gợi mở cho học s
inh cách
tái hiện kiến thức, hướng suy nghĩ, hướng làm bài theo trình t
ự
các bước để làm một bài văn nghị luận xã hội hay bài văn ngh
ị
luận văn học.Kết quả đã giúp h
ọc sinh giảm bớt lúng túng, biết
bắt đầu từ đâu khi viết một bài văn nghị luận.
Sau đây chúng tôi xin trình bày minh h
ọa về Từ khóa để
viết bài văn nghị luận xã hội :
1/ Đối với nghị luận xã hội về một tư tưởng, đạo lí: đ
ặt Từ
khóa cho 3 phần theo kết cấu của bài văn, như sau :
a. Mở bài : Gợi – Đưa – Báo
+ Gợi : là Gợi ý ra vấn đề cần nghị luận;
+ Đưa : sau khi gợi thì Đưa vấn đề cần nghị luận ra;
+ Báo : là Báo phải làm gì về vấn đề đưa ra ngh
ị luận ( có tính
chuyển ý )
b. Thân bài : Giải – Phân – Bác – Đánh
+ Giải: Giải thích rõ nội dung tư tư
ởng, đạo lí ( bằng cách
giải thích các từ ngữ,các khái niệm…)
+ Phân:Phân tích các mặt đúng của tư tưởng, đạo lí (dùng d
ẫn
chứng từ cuộc sống và văn học để chứng minh)
+ Bác: Bác bỏ những biểu hiện sai lệch liên quan đến tư tư
ởng,
đạo lí (dùng dẫn chứng từ cuộc sống và văn học để chứng minh)
+ Đánh: Đánh giá ý nghĩa tư tưởng, đạo lí đã nghị luận
c. Kết bài : Tóm – Rút – Phấn
+ Tóm : Tóm tắt, khái quát lại vấn đề đã nghị luận
+ Rút : Rút ra ý nghĩa, bài học nhận thức từ tư tưởng, đạo lí;
+ Phấn : Phấn đấu, suy nghĩ riêng của bản thân v
ề vấn đề nghị
luận;
2/ Đối với nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống : đ
ặt
Từ khóa cho 3 phần theo kết cấu của bài văn, như sau :
a. Mở bài : Gợi – Đưa – Báo
+ Gợi : là Gợi ý ra vấn đề cần nghị luận;
+ Đưa : sau khi gợi thì Đưa vấn đề cần nghị luận ra;
+ Báo : là Báo phải làm gì về vấn đề đưa ra ngh
ị luận ( có tính
chuyển ý )
b. Thân bài : Thực – Nguyên – Hậu – Biện
+ Thực : nêu lên Thực trạng hiện tượng đời sống đ
ưa ra
nghị luận;
+ Nguyên nhân: là Nguyên nhân nào xảy ra hiện tư
ợng đời
sống đó ( nguyên nhân khách quan và chủ quan )
+ Hậu : là Hậu quả của hiện tư
ợng đời sống mang lại, gồm
có hậu quả tốt và hậu quả xấu;
+ Biện pháp : là Biện pháp tác động vào hiện tư
ợng đời
s
ống để ngăn chặn (nếu gây ra hậu quả xấu) hoặc phát triển
(nếu hậu quả tốt)