Slide văn 11 PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN _Thị Thắm

SỞ GD&ĐT ĐIỆN BIÊN
TRƯỜNG THPT BÚNG LAO
Giáo viên: Vũ Trường Giang
Năm học: 2012 - 2013
SỞ GD&ĐT TỈNH ĐIỆN BIÊN QUỸ LAURENCES’TINH
Cuộc thi Thiết kế bài giảng điện tử E-Learning

BÀI GIẢNG
TIẾNG VIỆT: PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
(TIẾT 105-PPCT)
Chương trình Ngữ văn, Lớp 11
Trường THPT Búng Lao, Huyện Mường Ảng – Tỉnh Điện Biên
Tháng 1, năm 2015
Giáo viên: Nguyễn Thị Thắm


PHÂN
LOẠI
VĂN
BẢN
THEO
PCNN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ SINH HOẠT
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌC
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN


PCNN
PCNN
SINH
SINH


HOẠT
HOẠT
PCNN
PCNN
BÁO
BÁO
CHÍ
CHÍ
LỚP 10
LỚP 10
LỚP 11
LỚP 11
LỚP 12
LỚP 12
PCNN
PCNN
KHOA
KHOA
HỌC
HỌC
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PCNN
PCNN
NGHỆ
NGHỆ
THUẬT
THUẬT
PCNN
PCNN
CHÍNH
CHÍNH
LUẬN
LUẬN
PCNN
PCNN
HÀNH
HÀNH
CHÍNH
CHÍNH


Nội dung

Mối quan hệ và sự khác
biệt giữa chính luận với
nghị luận.

Tìm hiểu về văn bản
chính luận và ngôn ngữ
chính luận.

Tiết 105: Tiếng việt-
Tiết 105: Tiếng việt-
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN (Tiết 1)
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN (Tiết 1)
1. Văn bản chính luận
* Tìm hiểu ngữ liệu
I. Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính
luận
Đọc kĩ 2 đoạn văn
bản(ngữ liệu) và hệ
thống những đơn vị kiến
thức theo bảng ?


Ngữ liệu- 1
Ngữ liệu- 2
VB- Đại cáo bình Ngô
VB- Tuyên ngôn độc lập
“Từng nghe:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.
Núi sông bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác.
Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc

lập,
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên
xưng đế một phương.
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng có.”
(Trích Đại cáo bình Ngô- Nguyễn Trãi, SGK
NV10, Tập 2, NXBGD)
“Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền
bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền
không ai có thể xâm phạm được; trong những
quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do
và quyền mưu cầu hạnh phúc.”
Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn
Độc lập năm 1776 của nước Mĩ. Suy rộng ra,
câu ấy có nghĩa là: tất cả các dân tộc trên
thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào
cũng có quyền sống, quyền sung sướng và
quyền tự do.
Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân
quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng
nói: “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về
quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và
bình đẳng về quyền lợi.”
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi
được.”
(Trích Tuyên ngôn độc lập- Hồ Chí Minh, SGK
NV12, Tập 1, NXBGD)
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
Văn
Văn
bản
bản
Kiến
Kiến
thức
thức
VB- NL 1
VB- NL 1
VB- NL2
VB- NL2
Thể loại
Thể loại
Cáo
Cáo
Tuyên ngôn
Tuyên ngôn
Thời đại
Thời đại
ra đời
ra đời


Trung đại
Trung đại

Hiện đại
Hiện đại
Mục đích
Mục đích
viết
viết
T
T
uyên bố rộng khắp về việc dẹp yên
uyên bố rộng khắp về việc dẹp yên
giặc Ngô,
giặc Ngô,






khẳng định quyền độc lập dân tộc.
khẳng định quyền độc lập dân tộc.
Tuyên bố về việc nước ta đã giành
dược quyền độc lập, dân ta đã được tự
do; khai sinh ra một nhà nước mới
Lĩnh vực
Lĩnh vực
của
của
vấn
vấn

đề
đề


Vấn đề thuộc lĩnh vực chính trị-
Vấn đề thuộc lĩnh vực chính trị-
xã
xã
hội
hội
.
.
Vấn đề thuộc lĩnh vực chính trị-
Vấn đề thuộc lĩnh vực chính trị-
xã hội
xã hội
.
.
Quan
Quan
điểm của
điểm của
người
người
phát
phát
ngôn đối
ngôn đối
với vấn
với vấn

đề
đề
Quan điểm công khai,
Quan điểm công khai,
rõ ràng,
rõ ràng,
nhất
nhất
quán.
quán.
Quan điểm công khai,
Quan điểm công khai,
rõ ràng,
rõ ràng,
nhất quán.
nhất quán.


I. Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
I. Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
* Nhận xét:
- Khái niệm:

- Phân loại( theo thời đại ra đời):
1. Văn bản chính luận

* Tìm hiểu ngữ liệu
+ Văn bản chính luận Trung đại:

Cáo, chiếu, biểu, hịch, từ…
+ Văn bản chính luận hiện đại:
Tuyên ngôn, Lời kêu gọi, tuyên bố,
bình luận, xã luận…
Hình ảnh
một số văn bản chính luận
Mời bạn quan sát


Bình Ngô đại cáo
Bình Ngô đại cáo
(Nguyễn Trãi)
(Nguyễn Trãi)


“
Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền
Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền
bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền
bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền
không ai có thể xâm phạm được; trong
không ai có thể xâm phạm được; trong
những quyền ấy, có quyền được sống,
những quyền ấy, có quyền được sống,
quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.
quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.
Lời bất hủ ấy trong bản Tuyên ngôn Độc lập
Lời bất hủ ấy trong bản Tuyên ngôn Độc lập
1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu đó có ý
1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu đó có ý

nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều
nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều
sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có
sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có
quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự
quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự
do. Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân
do. Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân
quyền của Cách mạng Pháp năm 1791cũng
quyền của Cách mạng Pháp năm 1791cũng
nói:”Người ta sinh ra tự do, bình đẳng về
nói:”Người ta sinh ra tự do, bình đẳng về
quyền lợi, và phải luôn luôn tự do và bình
quyền lợi, và phải luôn luôn tự do và bình
đẳng về quyền lợi”
đẳng về quyền lợi”
Đó là những lẽ phải không ai chối được.
Đó là những lẽ phải không ai chối được.
(Hồ Chí Minh)
(Hồ Chí Minh)
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP
Tuyên ngôn
(Hồ Chí Minh)
(Hồ Chí Minh)


“Ngày 9/3/1945, ở Đông Dương, phát
xít Nhật quật thực dân Pháp xuống chân
đài chính trị. Không đầy hai mươi bốn tiếng
đồng hồ, trong các thành phố lớn, thực dân

Pháp đều hạ súng xin hàng.Nhiều đội quân
của Pháp nhằm biên giới cắm đầu chạy.
Riêng ở Cao Bằng và Bắc Cạn, một vài đội
quân của Pháp định thống nhất hành động
với Quân Giải phóng Việt Nam chống Nhật.
Ở Bắc Cạn, họ đã cùng ta tổ chức “ Ủy ban
Pháp- Việt chống Nhật”. Nhưng không bao
lâu họ cùng bỏ ta chạy sang Trung Quốc.
Có thể nói là quân Pháp ở Đông Dương đã
không kháng chiến và công cuộc kháng
chiến ở Đông Dương là công cuộc duy
nhất của nhân dân ta.”
( Trường Chinh, Cách mạng dân tộc dân
chủ nhân dân Việt Nam, tập 1, Nxb Sự
thật,1976)
CAO TRÀO CHỐNG NHẬT CỨU NƯỚC
Bình luận thời sự
(Trường Chinh)


I. Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
I. Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
2. Ngôn ngữ chính luận.
Theo dõi 2 video và so sánh
phần lời, nhận diện ngôn ngữ
chính luận(vi deo- 1) trên cơ sở đối
chiếu với ngôn ngữ nghệ thuật
(video- 2) ở các phương diện sau:

* Tìm hiểu ngữ liệu
1. Văn bản chính luận
- Thể loại
- Đề tài, vấn đề
- Thái độ, tư tưởng, quan điểm,
tình cảm của người phát ngôn
- Phương tiện diễn đạt( Từ ngữ,
câu văn, biện pháp tu từ…)
- Vị thế xã hội của người phát ngôn


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN


Vi deo 1: Lời phát biểu của Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng
Vi deo 2: Lời bài hát- Nơi đảo xa
của nhạc sĩ Thế Song
“Nơi anh đến là biển xa, nơi anh tới ngoài
đảo xa
Từ mảnh đất quê ta giữa đại dương, mang
tình thương quê nhà
Đây Trường Sa, kia Hoàng Sa
Ngàn bão tố phong ba đã vượt qua, vượt
qua

Lướt sóng con tầu, mang tín hiệu trong
đất liền
Mắt em nhìn theo con tầu đi xa mãi
Giữa nơi biển khơi đang nở rộ ngàn bông
hoa san hô
Cánh hoa đỏ thắm bao hy vọng anh gửi về
tặng em
Ơi ánh mắt em yêu như trời xanh, như
biển xanh trong nắng mới
Nhớ cả dáng hình em mùa gặt nặng đôi
vai
Sóng ru mối tình đời thủy thủ càng thêm
vui
Đẩy con tầu ra khi, đẩy con tầu ra
khơi.”
“ Vấn đề thứ hai, chúng ta phải giải
quyết và khẳng định chủ quyền, đó là vấn
đề quần đảo Hoàng Sa. Thưa các đồng chí
và các vị đại biểu là: Việt Nam chúng ta
khẳng định có đủ căn cứ về pháp lí và lịch
sử để khẳng định rằng 2 quần đảo này
thuộc chủ quyền của Việt Nam. Chúng ta
đã làm chủ thực sự, ít nhất là từ thế kỉ
XVII. Chúng ta làm chủ khi hai quần đảo
này chưa thuộc bất kì một quốc gia nào.
Chúng ta đã làm chủ trên thực tế và liên
tục hòa bình.
Nhưng đối với vấn đề Hoàng Sa thì năm
1956 thì Trung Quốc đưa quân chiếm
đóng Rồi đến năm 1974 cũng Trung

Quốc …đánh chiếm Chính phủ lâm thời
lúc đó… cũng ra tuyên bố phản đối hành
vi chiếm đóng này. Lập trường nhất quán
của chúng ta là quần đảo Hoàng Sa là của
Việt Nam… Đó là loại vấn đề thứ
hai…”…


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
NL
NL
Tiêu
Tiêu
chí
chí
Video-
Video-
1
1
, NL1
, NL1
Video-
Video-
2
2
, NL2
, NL2
Thể loại
văn bản

Người
phát
ngôn
Đề tài,
Đề tài,
Chủ đề
Chủ đề
Phương tiện
diễn đạt
Thái độ,
tình cảm,
quan điểm
Quan điểm
Quan điểm
, thái độ, lập trường
, thái độ, lập trường
công
công
khai,
khai,
rõ ràng,
rõ ràng,
nhất quán
nhất quán
…
…
Lời phát biểu trong phiên họp Quốc hội, nói trực
tiếp
Lời bài hát
Thủ tướng Chính Phủ, đại diện cho chính

quyền , cho đất nước phát biểu trước đại
biểu
Nhạc sĩ, ca sĩ hoặc bất kì ai …có thể hát
- Đề tài; Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa
- Chủ đề: Quan điểm, thái độ của nhà
nước, của chính phủ về Chủ quyền biển
đảo quê hương, chủ quyền lãnh thổ của
đất nước…
- Đề tài: Quần đảo Hoàng Sa, Trường
Sa và tình yêu của người lính biển
- Chủ đề: Tình cảm, thái độ, trách nhiệm
của công dân đối với chủ quyền biển đảo
quê hương ; Tình yêu quê hương và tình
yêu lứa đôi
- Dùng nhiều từ ngữ mang màu sắc chính trị
- Chủ yếu dùng câu văn ngắn gọn, lời lẽ rõ ràng,
dứt khoát, sử dụng nhiều câu khẳng định…
- Giọng văn mạnh mẽ, hùng hồn, …
- Điệp từ, điệp câu, lập luận chặt chẽ,
dùng lí lẽ và dẫn chứng logic, hợp lí
-
Thái độ trân trọng, ý chí quyết tâm
tình cảm tha thiết, xúc cảm dạt dào, …
-
Dùng nhiều từ ngữ mang màu sắc biểu
cảm, mang tính nghệ thuật…
-
Câu văn linh hoạt về dung lượng và
mục đích và sắc thái…
-

Giọng điệu ngọt ngào, tha thiết, sâu lắng
- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
I. Văn bản chính luận
I. Văn bản chính luận
và ngôn ngữ chính luận
và ngôn ngữ chính luận
1. Văn bản chính luận
2. Ngôn ngữ chính
luận
* Tìm hiểu ngữ liệu
* Nhận xét:
Khái
Khái
niệm
niệm


NNCL là ngôn ngữ được dùng trong các văn bản chính luận
NNCL là ngôn ngữ được dùng trong các văn bản chính luận
hoặc lời nói miệng(khẩu ngữ) trong các buổi hội thảo, hội nghị,
hoặc lời nói miệng(khẩu ngữ) trong các buổi hội thảo, hội nghị,
nói chuyện thời sự, …nhằm trình bày, bình luận, đánh giá
nói chuyện thời sự, …nhằm trình bày, bình luận, đánh giá
những sự kiện, những vấn đề về chính trị, xã hội, văn hóa, tư
những sự kiện, những vấn đề về chính trị, xã hội, văn hóa, tư
tưởng… theo một quan điểm chính trị nhất định.

tưởng… theo một quan điểm chính trị nhất định.
Dạng tồn
Dạng tồn
tại
tại
+ Dạng nói: phát biểu tại hội nghị, các cuộc thảo luận, tranh
+ Dạng nói: phát biểu tại hội nghị, các cuộc thảo luận, tranh
luận mang tính chất chính trị
luận mang tính chất chính trị
+ Dạng viết: tác phẩm lí luận, tài liệu chính trị…
+ Dạng viết: tác phẩm lí luận, tài liệu chính trị…
Mục đích
Mục đích


Trình bày ý kiến hoặc bình luận, đánh giá một sự kiện, vấn
Trình bày ý kiến hoặc bình luận, đánh giá một sự kiện, vấn
đề chính trị,
đề chính trị,
chính sách, chủ trương về văn hóa, xã hội theo quan điểm nhất
chính sách, chủ trương về văn hóa, xã hội theo quan điểm nhất
định.
định.
Biểu
Biểu
hiện ở
hiện ở
văn bản
văn bản

Có lớp từ chính trị xuất hiện trong văn bản với tần số cao.
Có lớp từ chính trị xuất hiện trong văn bản với tần số cao.
Ngôn ngữ chính luận ít là những từ ngữ địa phương hoặc
Ngôn ngữ chính luận ít là những từ ngữ địa phương hoặc
những từ ngữ xa lạ.
những từ ngữ xa lạ.


Văn bản chính luận có sức hấp dẫn và truyền cảm là do cách
Văn bản chính luận có sức hấp dẫn và truyền cảm là do cách
dùng ngôn ngữ chính luận vào các lập luận chặt chẽ, hoặc lối
dùng ngôn ngữ chính luận vào các lập luận chặt chẽ, hoặc lối
so sánh cụ thể, sát hợp
so sánh cụ thể, sát hợp




I.
I.
Văn bản chính luận
Văn bản chính luận
và ngôn ngữ chính luận
và ngôn ngữ chính luận
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
1. Văn bản chính luận
2. Ngôn ngữ chính luận
3. Chính luận và nghị luận

Phân biệt hai khái niệm
nghị luận
và chính luận




-Trình bày quan điểm về vấn đề
-Trình bày quan điểm về vấn đề
chính trị.
chính trị.
-
-
Sử dụng ở tất cả các lĩnh vực.
Sử dụng ở tất cả các lĩnh vực.
Phạm vi sử dụng
Phạm vi sử dụng
- Là phong cách ngôn ngữ
- Là phong cách ngôn ngữ
độc lập.
độc lập.


- Là thao tác tư duy, là phương tiện
- Là thao tác tư duy, là phương tiện
biểu đạt dùng để diễn giải, phân
biểu đạt dùng để diễn giải, phân
tích, bình luận về vấn đề hoặc hiện
tích, bình luận về vấn đề hoặc hiện
tượng nào đó.

tượng nào đó.
Chức năng
Chức năng
Nghị luận
Tiêu chí
Tiêu chí
Chính luận
Phân biệt khái niệm
Phân biệt khái niệm
nghị luận
nghị luận
và chính luận
và chính luận
Khái niệm
Khái niệm
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN


I.
I.
Văn bản chính luận
Văn bản chính luận
và ngôn ngữ chính luận
và ngôn ngữ chính luận
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
1. Văn bản chính luận
2. Ngôn ngữ chính luận
3. Chính luận và nghị luận

4. Luyện tập
* Bài tập 2(SGK-99)
Vì sao có thể khẳng định đoạn văn
sau đây thuộc phong cáh ngôn ngữ chính luận?
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền
thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc
bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành
một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi
sự nguy hiểm khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán
nước và cướp nước.
(Trích” Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”,
Hồ Chí Minh)
Gợi ý
- trả lời
- Từ ngữ chính trị được dùng nhiều( dân ta, yêu nước, truyền thống,
tổ quốc, xâm lăng,…)
- Câu văn rõ ý, mạch lạc, chặt chẽ…
- Phương thức diễn đạt: bằng các lập luận chặt chẽ, hình ảnh so
sánh cụ thể, sát thực, giọng văn hùng hồn có điểm nhấn tạo ấn
tượng mạnh …


Trong các văn bản sau, văn bản nào không thuộc văn bản chính
Trong các văn bản sau, văn bản nào không thuộc văn bản chính
luận?
luận?
A) "Về luân lí xã hội ở nước ta" (Phan Châu Trinh)
B)
"Tiếng mẹ đẻ" - nguồn giải phóng các dân tộc
bị áp bức (Nguyễn An Ninh")

C) "Ba cống hiến vĩ đại của C.Mác" (Ăng-ghen)
D) "Một thời đại trong thi ca" (Hoài Thanh)
Chính xác – Hãy Click chuột để
tiếp tục
Chính xác – Hãy Click chuột để
tiếp tục
Không chính xác – Hãy Click
chuột để tiếp tục
Không chính xác – Hãy Click
chuột để tiếp tục
Bạn phải trả lời câu hỏi trước
khi tiếp tục
Bạn phải trả lời câu hỏi trước
khi tiếp tục
Submit
Đồng ý
Clear
Chọn lại
CỦNG CỐ


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-
SGK Ngữ văn 11- NXBGD
-
CKTKN Ngữ văn 11- NXBGD
-
SGV Ngữ văn 11- NXBGD

-
Các tài liệu có liên quan trên trang mang VIOLET




Chân thành cảm ơn sự theo dõi của các bạn!
Chân thành cảm ơn sự theo dõi của các bạn!