Một số thuyết về công nhận quốc tế

Bài tập học kỳ công pháp Phạm Thị Vân Anh –KT33H
MỤC LỤC
Danh mục tài liệu tham khảo
BÀI LÀM
A- ĐẶT VẤN ĐỀ
Hợp tác và hội nhập quốc tế ngày càng trở thành yêu cầu bức thiết đối với các quốc
gia. Phát triển quan hệ hợp tác quốc tế, tiến hành các hoạt động tiến tới hộp nhập khu
vực và toàn cấu tất yếu đặt ra hàng loạt vấn đề phức tạp, cần nghiên cứu, trong đó có
vấn đề lý luận về công nhận. Sự xuất hiện và tồn tại trên trường quốc tế những quốc gia
mới với những quy chế pháp lý hoàn toàn khác với quy chế pháp lý của những quốc gia,
chính phủ đã tồn tại trước đó đã đặt ra hàng loạt vấn đề phức tạp buộc các quốc gia phải
xử lý, bày tỏ thái độ của mình trong quan hệ hợp tác quốc tế với quốc gia mới xuất hiện.
Một trong những phương thức bày tỏ thái độ chính thức của quốc gia, chính phủ đối với
sự xuất hiện và tồn tại của quốc gia là công nhận hay không công nhận về mặt quốc tế
đối với quốc gia mới được thành lập.
Có quan điểm cho rằng: “Công nhận không tạo ra tư cách chủ thể luật quốc tế nhưng
nó tạp ra điều kiện cho quốc gia mới thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình một cách
đầy đủ nhất, tham gia vào các quan hệ quốc tế một cách tốt nhất”, theo em đây là một
quan điểm đúng với pháp luật quốc tế trong giai đoạn hiện nay. Dưới đây là một số
những lập luận của em để chứng minh cho quan điểm trên là đúng. Do lượng kiến thức
có hạn nên không tránh khỏi những thiếu sót trong bài làm, em rất mong được sự góp ý
của thầy cô để bài làm của em được hoàn thiện hơn.
Đại học luật Hà Nội
1
Bài tập học kỳ công pháp Phạm Thị Vân Anh –KT33H
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I- Một số khái niệm và định nghĩa
1. Công nhận quốc tế (sau đây gọi gọi tắt là công nhận)
Sự xuất hiện và tồn tại trên trường quốc tế những quốc gia trẻ, mới giành được độc
lập và việc thành lập tại nhiều quốc gia những chính phủ mới có quy chế pháp lý hoàn
toàn khác với quy chế pháp lý của chính phủ đã tồn tại trước đó trong cộng đồng quốc

tế tất yếu sẽ gây nên những phản ứng khác nhau cho các quốc gia, các chính phủ khác.
Trước các sự kiện trên, các quốc gia, các chính phủ khác thường có những hành động
nhất định nhằm thể hiện thái độ, phản ứng của mình, qua đó bày tỏ quan điểm của mình
đối với sự kiện này.
Như vậy, công nhận quốc tế là hành vi chính trị - pháp lýcủa quốc gia công nhận dựa
trên nền tảng các động cơ nhất định (mà chủ yếu là động cơ chính trị, kinh tế, quốc
phòng) nhằm xác nhận sự tồn tại của thành viên mới trong cộng đồng quốc tế, khẳng
định quan hệ cuả quốc gia công nhận đối với chính sách, chế độ chính trị, kinh tế của
thành viên mới và thể hiện ý định muốn được thiết lập các quan hệ bình thường, ổn định
với thành viên mới của cộng đồng quốc tế trongnhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống
quốc tế.
2. Chủ thể luật quốc tế
Khác với các chủ thể thuộc đối tượng điều chỉnh của pháp luật quốcgia, các chủ thể
của luật quốc tế không xuất hiện tại cùng một thời điểm với nhau. Khi tham gia vào các
quan hệ pháp luật quốc tế, do tính chất quyền năng chủ thể khác nhau nên vai trò của
các chủ thể luật quốc tế cũng khác nhau. Về cơ bản, việc xác định một thực thể là chủ
thể của luật quốc tế có một số dấu hiệu sau:
• Có sự tham gia vào các quan hệ quốc tế do luật quốc tế điều chỉnh
• Có ý chí độc lập(không phụ thuộc vào các chủ thể khác) trong sinh hoạt quốc tế;
• Có đầy đủ quyền và nghĩa vụ riêng biệt đối với các chủ thể khác thuộc phạm vi
điều chỉnh của luật quốc tế;
• Có khả năng gánh vác những trách nhiệm pháp lý quốc tế do những hành vi mà
chủ thể đã thực hiện gây ra.
Căn cứ vào các dấu hiệu nêu trên, có thể thấy: Chủ thể luật quốc tế là những thực thể
độc lập tham gia vào những quan hệ do luật quốc tế điều chỉnh, có đầy đủ các quyền,
nghĩa vụ và khả năng gánh vác trách nhiệm pháp lý quốc tế từ những hành vi mà chính
chủ thể thực hiện.
II- Công nhận không tạo ra tư cách chủ thể luật quốc tế
Đại học luật Hà Nội
2

Bài tập học kỳ công pháp Phạm Thị Vân Anh –KT33H
1. Quốc gia- chủ thể cơ bản của luật quốc tế
Chủ thể của luật quốc tế bao gồm: Quốc gia, tổ chức quốc tế, dân tộc đang đấu tranh
giành quyền dân tộc tự quyết, và một số thực thể đặc biệt khác. Trong đó, quốc gia được
xác định là chủ thể truyền thống và phổ biến nhất của luật quốc tế.
Quốc gia là một phần tạo nên cộng đồng quốc tế, hiện nay trong khoa học pháp lý
quốc tế chưa có một định nghĩa thống nhất được chấp nhận chung về thuật ngữ "quốc
gia". Tuy nhiên, tại Điều 1 Tuyên bố Montevideo về quyền và nghĩa vụ của các quốc gia
được thông qua tại Hội nghị quốc tế các nước châu Mỹ ngày 27/12/1933 có đưa ra một
vài yếu tố chính dẫn đến sự hình thành quốc gia, đó là:
• Thứ nhất, có lãnh thổ xác định: đây là dấu hiệu cơ bản nhất hình thành quốc gia.
Không tồn tại lãnh thổ thì không thể có quốc gia. Lãnh thổ quốc gia được xác định là
một phần của trái đất và được coi là cơsở vật chất cho sự tồn tại và phát triển của quốc
gia. Lãnh thổ quốc gia là ranh giới để xác định chủ quyền quốc gia đối với dân cư của
mình.Vấn đề kích thước lãnh thổ rộng hay hẹp, địa hình thuận lợi hay bất lợi đều không
có ý nghĩa quyết định đến sự tồn tại hay mất đi của danh nghĩa quốc gia.
• Thứ hai, có cộng đồng dân cư ổn định: Theo nghĩa rộng, dân cư của một quốc gia
là tất cả những người sinh sống trên lãnh thổ một quốc gia nhất định và tuân theo pháp
luật của nhà nước đó. Theo nghĩa hẹp, dân cư dùng để chỉ tất cả những người có quốc
tịch của quốc gia đó. Mối quan hệ pháp lý ràng buộc giữa nhà nước với cộng đồng dân
cư của quốc gia chủ yếu thông qua chế định quốc tịch.
• Thứ ba, có chính phủ với tư cách là người đại diện cho quốc gia trong quan hệ
quốc tế. Chính phủ này phải là chính phủ thực thi một cách có hiệu quả quyền lực nhà
nước trên phần lớn hoặc toàn bộ lãnh thổ quốc gia một cách độc lập, không bị chi phối,
khống chế bởi quốc gia khác.
• Thứ tư, có khả năng độc lập tham gia vào các quan hệ pháp luật quốc tế: "khả
năng" này có được xuất phát từ chủ quyền quốc gia khi thực.
Vì vậy, khi có đủ các yếu tố trên thì một quốc gia mới ra đời. Điều đó cũng đồng
nhất với việc quốc gia đó đã có tư cách để tham gia các quan quan hệ quốc tế với tư
cách là chủ thể của Luật quốc tế. Và việc quốc gia khác công nhận hay không cũng

không tạo ra tư cách chủ thế luật quốc tế của quốc gia đó.
2. Sự công nhận quốc gia mới thành lập
Sự xuất hiện của một chủ thể của pháp luật quốc tế có thể thấy được đặc điểm ặc biệt
quan trọng giữa pháp luật quốc gia và pháp luật quốc tế như sau:
Đại học luật Hà Nội
3
Bài tập học kỳ công pháp Phạm Thị Vân Anh –KT33H
• Thứ nhất, thông thường sự xuất hiện của một chủ thể của pháp luật trong nước
đòi hỏi phải có đủ hai yếu tố cấu thành cơ bản đó là yếu tố vật chất và yếu tố pháp lý.
Về yếu tó vật chất mà nói, thì sự xuất hiện của một chủ thể mới của pháp luật quốc gia
có nghĩa là sự xuất hiện một thực thể mới được quy tụ về mặt vật chất, một hiệp hội mới
được tổ chức, một nghiệp đoàn mới được sáng lập, một độc thể mới độc lập hoặc một
thực trạng không thể phủ nhận được và chịu sự chi phối của luật quốc gia. Về yếu tố
pháp lý mà nói, thì các quy phạm pháp luật quốc gia là yếu tố cơ bản để xác thực và
chứng minh sự xuất hiện của một chủ thể mới của pháp luật quốc gia, nếu thiếu yếu tố
pháp lý thì sự tồn tại của yếu tố vật chất có thể bị đánh giá là bất hợp pháp.
• Thứ hai, trong lĩnh vực quốc tế thì sự xuất hiện của một chủ thể của pháp luật
quốc tế nói chung và sự thành lập các quốc gia nói riêng được xem như một sự kiện tự
nhiên, không phụ thuộc vào pháp luật quốc tế và không bị pháp luật quốc tế chi phối.
Pháp luật quốc tế chỉ được áp dụng để hợp thức hóa các sự kiện tự nhiên đó xảy ra chứ
không phải là để xem xét liệu sự kiện đó xảy ra chứ không phải là để xem xét liệu sự
kiện đó có đáp ứng được yêu cầu, điều kiện pháp lý hay không. Điều này đã được nhiều
luật gia quốc tế thừa nhận khi họ tuyên bố rằng hành vi công nhận quốc gia là khẳng
định sự tồn tại của quốc gia đó trong quan hệ quốc tế chứ không tạo lập ra quốc gia đó.
Tuy rằng, trong quan hệ quốc tế, cũng có không ít người bác bỏ quan điểm này. Nhưng
dù sao đi nữa quan điểm về sự xuất hiện của chủ thể pháp luật quốc tế là sự kiện tự
nhiên đã được án lệ quốc tế công nhận và được thuyết Stimson khẳng định.
Sự xuất hiện một quốc gia- đó là sự xuất hiện một chủ thể mới của pháp luật quốc tế.
Quan hệ so sánh giữa sự xuất hiện một quốc gia với tư cách là chủ thể cơ bản của pháp
luật quốc tế và vấn đề công nhận quốc gia đó đã và đang là vấn đề theo đó có sự đấu

tranh quyết liệt giữa các lực lượng chủ thuyết tuyên bố và lực lượng chủ thuyết cấu
thành (hai thuyết này được trình bày ở phần dưới). Điều quan trọng ở đây vẫn cần chú ý
là pháp luật quốc tế đặt vấn đề quyền năng chủ thể pháp luật quốc tế của bất kỳ quốc gia
nào trong quan hệ gắn bó với sự kiện tồn tại của quốc gia đó chứ không phaỉ gắn bó với
sự kiện công nhận quốc gia. Điều này đã được khẳng định trong nhiều văn kiện pháp lý
quốc tế. Chẳng hạn, trong tuyên bố Montevideo năm 1993 về quyền và nhiệm vụ của
quốc gia có ghi rõ “sự tồn tại chính trị của quốc gia không phụ thuộc vào việc các quốc
gia khác có công nhân quốc gia này hay không. Ngay cả khi chưa có quốc gia nào công
nhận quốc gia mới ra đời này thì quốc gia này vẫn có quyền bảo vệ sự độc lập và toàn
vẹn lãnh thổ của mình, được bảo đảm quyền tự quyết của mình, thực hiện quyền lực tối
cao trên lãnh thổ nước mình”. Quan điểm này được luật quốc tế thừa nhận là quy phạm
Đại học luật Hà Nội
4
Bài tập học kỳ công pháp Phạm Thị Vân Anh –KT33H
phổ biến của pháp luật quốc tế. Quan điểm này cũng được nhiều luật gia quốc tế thừa
nhận. Chẳng hạn, D.P. O’connell cho rằng sự xuất hiện một thực thể quốc gia mới
không thể bị đặt lệ thuộc vào sự nhìn nhận của quốc gia khác. Sự xuất hiện quốc gia
mới đương nhiên là sự xuất hiện một chủ thể mới của luật quốc tế.
Vấn đề một thực thể quốc gia nào đích thực là chủ thể của pháp luật quốc tế, trong
thực tiễn được giải quyết nhờ cái gọi là các tiêu chuẩn cần áp dụng để công nhận quốc
tế.
Trước đây, các tiêu chuẩn được áp dụng để công nhận hoặc không công nhận một
quốc gia mới là tiêu chuẩn về tính hợp pháp về sự xuất hiện của quốc gia mới này.
Nhưng trong thời đại này, khi mà cách mạng xã hội xảy ra ở khắp mọi nơi thì tiêu chuẩn
“hợp pháp” hay “không hợp pháp” dường như bị lãng quên. Các quốc gia mới thành lập
chủ yếu bằng con đường đấu tranh vũ trang của nhân dân các nước nhằm thực hiện
quyền dân tộc tự quyết của mình. Trong cuộc đấu tranh đó sự thể hiện ý chí của các dân
tộc đã được công nhận như là một nhân tố độc lập định lập một thức chế quốc gia độc
lập. Sự thiết lập một thiết chế quốc gia như vậy được thừa nhận là phù hợp với luật
quốc tế hiện đại.

Quyền tự quyết chân chính của các dân tộc khi thành lập quốc gia mới có quan hệ
mật thiết với sự kiện cao nhất đó là việc thành lập một quyền lực chính trị có chủ quyền.
Dân tộc trong trường hợp như vậy khi tham gia vào quan hệ quốc tế đã được coi là một
quốc gia chủ quyền độc lập. Đây là một chủ thể cơ bản của pháp luật quốc tế.
Tóm lại, các quốc gia mới được thành lập theo các trường hợp khác nhau, không phụ
thuộc vào thời gian, địa điểm, đặc điểm dân cư, lãnh thổ, hình thức nhà nước… là
những chủ thể mới của pháp luật quốc tế ngay từ khi thời điểm chúng được thành lập.
Luật pháp quốc tế thiết lập mối quan hệ này với yếu tố công nhận quốc tế. Sự công nhận
ở đây chỉ đóng vai trò tuyên bố sự tồn tại trên trường quốc tế của một quốc gia mà thôi.
Khi công nhân một quốc gia mới thành lập, các quốc gia công nhận chỉ ra rằng thành
viên mới đó của cộng đồng quốc tế là một quốc gia chủ quyền có đầy đủ các quyền và
nghĩa vụ quốc tế cơ bản theo luật quốc tế và thỏa mãn tiêu chuẩn cơ bản dùng để công
nhận một chủ thể của luật quốc tế.
III- Một số thuyết về công nhận quốc tế
Mối quan hệ hệ giữa công nhận quốc tế và quyền năng chủ thể Luật quốc tế, cũng
như vị trí, vai trò của công nhận quốc tế đối với các thành viên mới của cộng đồng quốc
tế được giải quyết theo chiều hướng khác nhau. Trong khoa học luật quốc tế, có nhiều
Đại học luật Hà Nội
5