Bài giảng cộng trừ số hữu tỉ môn đại số 7

Kiểm tra bài cũ
HS1: Định nghĩa số hữu tỉ. Muốn so sánh hai số hữu
tỉ ta làm thế nào? Làm bài tập 4 SGK trang 8.
* Số hữu tỉ là số viết đ ợc d ới dạng phân số

với a, b Z, b 0.
* Muốn so sánh hai số hữu tỉ ta viết chúng d ới dạng phân số rồi so sánh hai phân số đó.
* Bài 4:Khi a, b cùng dấu thì > 0.
Khi a, b khác dấu thì < 0
b
a
b
a
§¹i sè
TiÕt 4
§2. Céng, trõ sè h÷u tØ
1. Cộng trừ hai số hữu tỉ
?. Nhắc lại quy tắc cộng, trừ phân số.
?. Định nghĩa số hữu tỉ.
?. Muốn cộng trừ hai số hữu tỉ ta làm thế nào?
* Muốn cộng trừ hai số hữu tỉ x, y ta viết chúng d ới dạng hai phân số có cùng một mẫu d
ơng rồi áp dụng quy tắc cộng, trừ phân số.
?. Nhắc lại các tính chất của phép cộng phân số.
* PhÐp céng sè h÷u tØ cã c¸c tÝnh chÊt
cña phÐp céng ph©n sè: giao ho¸n, kÕt hîp, céng
víi sè 0. Mçi sè h÷u tØ ®Òu cã mét sè ®èi (Cho VD).
Víi x = , y = (a, b, m ∈ Z, m> 0), ta cã:
x + y = + =
x + y = + =
m
a

m
b
m
a
m
b
m
ba +
x - y = - =
x - y = - =
m
a
m
b
m
ba −
VÝ dô
VÝ dô
a. + = + = =
b. (-5) - ( ) = - = =
c. (-0,2) - = - = =
a. + = + = =
b. (-5) - ( ) = - = =
c. (-0,2) - = - = =
5
9−
9
11
45
81−

45
55
45
5581 +−
45
26−
3
7
−
3
7−
3
15−
3
7)(15)( −−−
3
8−
3
2
−
5
1−
3
2−
15
10)(3)( −−−
15
7
TÝnh: a) 0,6 + ; b) - (-4).
TÝnh: a) 0,6 + ; b) - (-4).

a) 0,6 + = + = =
b) - (-4) = - ( ) = =
?1
?1
3
1
3
2
−
3
2
−
5
3
3
2−
15
10)(9 −+
15
1−
3
1
3
1
3
12−
3
12)(1 −−
3
13

2. Quy tắc chuyển vế
?. Hãy phát biểu quy tắc chuyển vế trong Z.
T ơng tự nh trong Z, trong Q ta cũng có quy tắc chuyển vế:
?. Hãy phát biểu quy tắc chuyển vế trong Z.
T ơng tự nh trong Z, trong Q ta cũng có quy tắc chuyển vế:
Khi chuyển một số hạng từ vế này sang vế kia của một đẳng thức, ta phải đổi dấu
số hạng đó.
Với mọi x, y, z

Q: x + y = z

x = z y.
VÝ dô
VÝ dô
Theo quy t¾c “chuyÓn vÕ“, ta cã:
x = +

x = + =
VËy: x =
Theo quy t¾c “chuyÓn vÕ“, ta cã:
x = +

x = + =
VËy: x =
9
5
−
3
4
9

12
9
5
−
9
7
9
7
T×m x, biÕt + x =
T×m x, biÕt + x =
3
4
−
9
5
−
T×m x, biÕt:
a) x - = ; b) - x = .
T×m x, biÕt:
a) x - = ; b) - x = .
Gi¶i:
?2
?2
2
1
3
2
−
7
2

4
3
−
a) x = +
x = +
x =
VËy: x =
b) + = x
x = +
x =
VËy: x =
3
2
−
2
1
6
4−
6
3
6
1−
6
1−
7
2
4
3
28
8

28
21
28
29
28
29
► Chó ý
► Chó ý
Trong Q, ta còng cã nh÷ng tæng ®¹i sè,
trong ®ã cã thÓ ®æi chç c¸c sè h¹ng, ®Æt
dÊu ngoÆc ®Ó nhãm c¸c sè h¹ng mét c¸ch
tuú ý nh c¸c tæng ®¹i sè trong Z.
§iÒn –§– hay –S– vµo « trèng vµ ch÷a l¹i cho ®óng nÕu sai:
■
Tr¾c nghiÖm
■
Tr¾c nghiÖm
Bµi lµm
§óng hay sai
Ch÷a l¹i cho ®óng
Ph ¬ng ph¸p
KÕt qu¶
0,5 + = + = 1
S S 0,5 + = + = 0
+ = = S

S + = + =
- = 2( - ) = 0 S § - = - = 0
- 9 = = S S - 9 = - =
2

1−
2
1
2
1
2
7
3
7
32
7
+
5
7
2
1−
2
1
2
1−
3
1
2
3
1
2
3
1
3
1

5
12
5
912 −
5
3
2
7
3
7
6
21
6
14
6
35
3
1
2
3
1
2
3
7
3
7
5
12
5
12

5
45
5
33


60
595857
56
55545352
51
50
49
4847
46
45
44
43
4241
40
393837363534
33
32
313o
29
28
27
26
2524
2322

21
2019
18
1716
1514
13
12
11
10
98
7
6
54
3
2
1
0H t giế ờ
k
Bµi tËp cñng cè:
Bµi tËp cñng cè:
Thùc hiÖn nhanh phÐp tÝnh sau:
A = (5 - + ) - (3+ - ) - (1 - - ).
Gi¶i: A = (5 -3 -1) + (- - + ) + ( + + ).
A = 1 + +
A = 1 + +
A = 1 -2 + = 1 + = + = .
Thùc hiÖn nhanh phÐp tÝnh sau:
A = (5 - + ) - (3+ - ) - (1 - - ).
Gi¶i: A = (5 -3 -1) + (- - + ) + ( + + ).
A = 1 + +

A = 1 + +
A = 1 -2 + = 1 + = + = .
5
2
7
1
5
4
7
5−
5
4−
7
6
5
2
5
4
5
4−
7
1
7
5−
7
6
5
442 −−−
7
651 +−

5
10−
7
2
7
2
7
2
7
7
7
2
7
9
Bµi tËp vÒ nhµ
* Häc thuéc lÝ thuyÕt.
* Lµm bµi tËp 7; 8; 9; 10 (SGK-10).
* ChuÈn bÞ bµi míi.
H íng dÉn lµm bµi tËp
Bµi 7(sgk-10):
= + = +
= - = -
Bµi 8 (sgk-10): TÝnh:
a) + ( ) + ( ) = +( ) + ( ) = =
16
5−
16
1−
16
4−

4
1−
16
1−
16
5−
16
3
16
8
16
3
2
1
7
3
2
5
−
5
3
−
70
30
70
175
−
70
42
−

70
4217530 −−
70
177
−
b) ( ) + ( ) + ( ) = + + = = .
c) - ( ) - = - - = = .
d) - - + = + - - = = .
Bµi 9 (sgk-10): T×m x, biÕt:
a) x + =
x = -
x = = .
b) ( ) + ( ) + ( ) = + + = = .
c) - ( ) - = - - = = .
d) - - + = + - - = = .
Bµi 9 (sgk-10): T×m x, biÕt:
a) x + =
x = -
x = = .
3
4
−
5
2
−
2
3
−
30
40−

30
12−
30
45−
30
451240 −−−
30
97−
5
4
7
2
−
10
7
70
140
70
20−
70
49
70
4920140 −+
70
111
3
2
4
7
−

2
1
8
3
3
2
4
7
2
1
8
3
24
9124216 −−+
24
37
3
1
4
3
4
3
3
1
12
49 −
12
5
b) x - =
x = +

x =
c) -x - =
x + =
x = -
x =
5
2
7
5
7
5
5
2
35
39
3
2
7
6
−
3
2
7
6
7
6
3
2
21
4

d) - x =
x = -
x =
Bµi 10 (sgk-10): TÝnh gi¸ trÞ cña A:
A = (6 “ + ) “ (5 + “ ) “ (3 “ + ).
C1:
A = (6 + ) “ (5 + ) “ (3 + )
7
4
3
1
7
4
3
1
21
5
3
2
2
1
3
5
2
3
3
7
2
5
6

34 +−
6
910 −
6
1514 +−
A = - -
A = - -
A =
A = =
C2:
A = (6 “ 5 “ 3) + ( + ) + ( + ).
A = “ 2 + + .
A = “ 2 + 0 +( ) = =
6
136 −
6
118 +
6
130 +
6
35
6
31
6
19
6
193135 −−
6
15−
3

2
−
3
5
−
3
7
2
1
2
3
2
5
−
3
752 +−−
2
531 −+
2
1
−
2
14 −−
2
5−
2
5−
7
5
5

2
35
39