vận dụng kiến thức liên môn giải quyết tình huống thực tiễn tình trạng ô nhiễm nguồn nước trên sông ngòi việt nam

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN MỸ ĐỨC
TRƯỜNG THCS XUY XÁ
Địa chỉ: Xã Xuy Xá, Huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội
Điện thoại: 0433847429
Email:
Tên tình huống: Tình trạng ô nhiễm nguồn nước
trên sông ngòi Việt Nam
Môn học chính: Địa lí
Các môn tích hợp: Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân
Thông tin về học sinh:
Họ tên:Đỗ Hải Vân
Ngày sinh:26. 04. 2001
Lớp : 8A- Trường THCS Xuy Xá- Mỹ - Đức- Hà Nội
Năm học 2014- 2015
BÀI DỰ THI
Vận dụng kiến thúc liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn
Năm học 2014- 2015
1.TÊN TÌNH HUỐNG:
Tình trạng ô nhiễm nguồn nước trên sông ngòi Việt Nam
2.MỤC TIÊU GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
- Giúp các bạn học sinh hiểu kĩ hơn về địa lí sông ngòi Việt Nam.
- Cập nhật được những thông tin về thực trạng ô nhiễm trên sông ngòi Việt Nam.
- Thấy được nguyên nhân và hậu quả vô cùng to lớn của sự ô nhiễm ấy.
- Có ý thức bảo vệ sông ngòi- tài nguyên thiên nhiên, môi trường đất nước- giữ
gìn cuộc sống của chính mình.
3. TỔNG QUAN VỀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC GIẢI
QUYẾT TÌNH HUỐNG:
- Nghiên cứu về sông ngòi Việt Nam, ta thấy giá trị to lớn của chúng về mặt địa
lí, lịch sử, đời sống, trong tiềm năng phát triển du lịch đặc biệt là trong việc cung
cấp nguồn nước cho sản xuất và dân sinh.

-Hiện nay sông ngòi Việt Nam bị ô nhiễm quá nặng nề.
-Hiện tượng này cần có cách giải quyết, khắc phục đặc biệt là xây dựng ý thức
bảo vệ môi trường cho người dân.
4. GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
- Nghiên cứu bài 33 chương trình Địa lí 8: “ Đặc điểm sông ngòi Việt Nam”.
- Nghiên cứu bài 17 chương trình Giáo dục công dân 7: “Bảo vệ tài nguyên- môi
trường”.
- Các bài Ngữ văn địa phương.
- Kiểu bài văn thuyết minh và nghị luận.
5. THUYẾT MINH TIẾN TRÌNH GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:




Các bạn ạ! Mỗi chúng ta sinh ra ai cũng có và gắn bó với một quê hương. Quê
hương tôi nằm bên dòng sông Đáy thơ mộng quanh năm nước chảy hiền hoà. Con
sông đẹp diệu kì, bình dị như bao con sông khác trên nước Việt thân yêu. Con sông
ấy đã đi vào lời ca tự nhiên như nó sinh ra vậy:
“Dòng sông Đáy quê em
Sông trăng hay sông lụa
Nong kén vàng như lúa
Tròn vạnh một góc trời…”
( Lai Vu )
Đẹp là thế, nên thơ là thế- dù đi đâu xa thì những người con ven Đáy vẫn tự hào
và nhớ về sông Đáy như một kỉ niệm không thể quên về quê hương. Vậy mà những
năm gần đây, sông Đáy đâu còn là con sông thần tiên trong lòng người nữa. Sông
Đáy ô nhiễm nặng, bờ bãi bên sông cũng theo đó mà héo tàn. Những ngày thời tiết
thay đổi, nước sông đen ngòm, cá tôm chết nổi lềnh bềnh trên mặt sông, người dân
cũng không còn ra sông tắm mát, bơi lội hay gánh nước tưới rau. Con sông buồn và
lòng người cũng buồn. Nhìn thấy vậy lòng tôi cũng thấy dằn vặt về trách nhiệm của

mình với dòng sông. Chính vì vậy mà tôi đến với bài dự thi này mong được nói với
mọi người về thực trạng sông ngòi Việt Nam và cách giải quyết cho vấn đề ấy.
Nghiên cứu bài 33 chương trình Địa lí 8, tôi thấy Việt Nam có một hệ thống
sông ngòi dày đặc, đặc biệt là ở Nam Bộ. Mạng lưới sông ngòi ấy chảy theo hướng
Tây Bắc- Đông Nam, bắt nguồn từ miền núi cao rồi đổ ra biển. Có những con sông
bắt nguồn từ nước khác như sông Đà, sông Cửu Long,… Sông ngòi Việt Nam có
nhiều tác dụng: nó bồi đắp cho đồng ruộng một lượng phù sa màu mỡ ở những
miền đất nó đi qua; đem lại nguồn lợi thuỷ sản lớn; là hệ thống giao thông đường
thuỷ quan trọng; tạo nên vẻ đẹp cho quê hương đất nước- có tiềm năng khai thác du
lịch cho đất nước.
Nếu các bạn đã đọc chương trình Lịch sử Việt Nam ở lớp 7, lớp 8, các bạn có
thể thấy rằng những con sông tên tuổi của Việt Nam gắn với những chiến công,
những sự kiện lịch sử oai hùng của dân tộc: sông Bạch Đằng với chiến thắng chống
quân Nam Hán của Ngô Quyền thế kỉ X; với 3 lần chống quân Nguyên Mông của
nhà Trần thế kỉ XII, thế kỉ XIII; sông Hồng, sông Đáy gắn với tên tuổi Quang
Trung với chiến thắng chống Thanh thế kỉ XVIII; sông Hiền Lương với sự kiện vĩ
tuyến 17 ở thế kỉ XX… Mỗi con sông với vẻ đẹp và chiến tích của nó đã đi vào
những trang sử vàng của dân tộc. Mỗi con sông gợi nhớ cho các thế hệ sau về chiến
công của cha ông thuở trước. Sông Việt oai hùng là thế, hiên ngang là thế! Sông
cuộn lên dòng máu anh hùng của người Việt, dữ dội nổi sóng đánh đuổi kẻ thù khi
tổ quốc bị xâm lăng. Rồi lại hiền hoà, dịu êm khi đất nước thanh bình, cùng con
người bình lặng trong những trang thơ, những câu hát, những cuộc hẹn hò với kẻ ở
người đi,… Sông đi vào lịch sử dân tộc, đi vào lòng người từ muôn đời muôn
kiếp… Nhà thơ Tế Hanh khi xa con sông Trà Bồng đã viết:
“Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống dòng sông lấp loáng…
…Có những trưa tôi đứng dưới hàng cây
Bỗng nghe dâng cả một nỗi tràn đầy

Hình ảnh con sông quê mát rượi
Lai láng chảy lòng tôi như suối tưới…”
Trong bài hát “ Trở về dòng sông tuổi thơ”, tác giả viết: “Quê hương ai cũng có
một dòng sông riêng mình, tim tôi luôn gắn bó với dòng sông tuổi thơ. Con sông tôi
tắm mát, con sông tôi đã hát, con sông cho tôi đậm một tình yêu nước non quê
nhà…”. Rồi đến Huế, ta lại thưởng thức vẻ đẹp của sông Hương: “ Nước sông
Hương còn vương chưa cạn, trăng núi Ngự tìm bạn chưa về…”.
Mỗi con sông đi vào thơ ca đều mang vẻ đẹp rất riêng của nó. Mỗi nét riêng tư ấy
làm cho nó sống trong lòng mỗi người dân quê mà không thể hoà trong niềm
thương nỗi nhớ nào khác.
Vậy mà, những con sông tuyệt vời trong lịch sử và thơ ca đang lên tiếng kêu than
về mức độ ô nhiễm của nó. Nhìn những con sông sủi bọt đen ngòm mỗi khi thời tiết
thay đổi, hẳn những người Việt Nam còn chút lương tâm sẽ cảm thấy thương xót
cho chúng.
Nguyên nhân của sự ô nhiễm ấy là gì? Qua sách báo, truyền hình, mạng
Internet, hẳn các bạn đã phần nào biết được. Sông ô nhiễm do rất nhiều nguyên
nhân khác nhau:



Thứ nhất, do chất thải công nghiệp của các nhà máy, khu công nghiệp không
qua xử lí thải ra. Vì quá trình xử lí chất thải công nghiệp khá tốn kém nên các “ông
chủ” bất chấp, vì lợi ích của bản thân mà “ ném” ra sông tất cả những chất cặn bã
có hại cho nguồn nước. Hiện tượng nhà máy bột ngọt VEDAN xả nước thải ra sông
Thị Vải năm 2008 bị phát hiện là một ví dụ; nhà máy pin Văn Điển và các xưởng
dệt nhuộm ở Phùng Xá- Mỹ Đức- Hà Nội cũng đã vi phạm việc xử lí chất thải…

Thứ hai, do chất thải nông nghiệp: thuốc trừ sâu, phân bón hoá học trên đồng
ruộng dư thừa hoặc bị rửa trôi tự nhiên chảy ra mương máng rồi đổ ra sông một
cách tự nhiên; những chai lọ thuốc trừ sâu bị những người dân vô ý thức quẳng

xuống sông cũng tự nhiên. Thậm chí, người ta còn chôn cả kho thuốc trừ sâu xuống
dòng chảy như ở Thanh Hoá tháng 11 năm 2014. Và sông trở thành bãi thải của
người nông dân.

Thứ ba, do chất thải dân sinh: Tất cả chất thải của những khu dân cư, những
thôn xóm, những chuồng trại chăn nuôi cứ tự nhiên được bắc đường ống hoặc theo
cống rãnh chảy ra sông mà không được qua xử lí. Ở quê tôi, tình trạng những
chuồng trại chăn nuôi lợn, gà, vịt thải phân sống ra sông là thường xuyên.
Vậy là, sông trở thành nơi chứa rác thải, chất thải, nước thải của công nghiệp,
nông nghiệp, dân cư. Thật buồn khi sông ô nhiễm là do chính con người- những
con người đã từng “mắc nợ”, “mang ơn’ những con sông.
Hậu quả của việc những dòng sông bị ô nhiễm thì không thể kể hết, tôi chỉ
xin được đưa ra một số hậu quả trước mắt như thế này:
Sông ô nhiễm thì không khí ô nhiễm, những người dân sống ven sông thật
khổ sở, chịu đựng mùi hôi thối từ dòng sông bốc lên mà không thể làn gì để ngăn
chặn. Nhà nhà đóng cửa để ngăn mùi, không dám ra ngoài hóng mát vui chơi vì
mùi của dòng sông.
Sông ô nhiễm thì nguồn nước sinh hoạt ô nhiễm. Người dân Việt Nam( trừ
dân cư đô thị) hầu hết dùng nguồn nước từ giếng khoan lấy từ lòng đất. Những
mạch nước ngầm thông với mạch nước sông làm cho nước giếng khoan ô nhiễm
nặng. Dân cư một số vùng Nam Bộ vẫn có thói quen dùng nước sông để sinh hoạt
thậm chí làm nước ăn nên mức độ sử dụng nước ô nhiễm cao hơn. Hậu quả thật
không kể xiết khi từng ngày từng ngày con người chúng ta tự đưa vào mình những
chất độc ngay từ nguồn nước mình đang sử dụng. Bệnh tật nảy sinh từ đó. Có
những vùng do ô nhiễm nước, người dân mắc bệnh ung thư, thần kinh, viêm da
hàng loạt. Tính mạng con người bị đe doạ- đau đớn thay!
Sông ô nhiễm ảnh hưởng đến nông nghiệp. Ở quê tôi, có vụ, cả cánh đồng lúa
chết do lấy nước từ dòng sông ô nhiễm; có vụ, cả cánh đồng tốt rộp không thể cho
bông vì chất dinh dưỡng trong nước sông quá thừa. Nhìn bờ bãi, cây cỏ ven sông
chết dần chết mòn, hẳn chúng ta thấy xót xa lắm!

Sông ô nhiễm làm mất mĩ quan. Những dòng sông vốn đẹp nổi tiếng giờ đây
gần như là bãi thải của con người. Dòng sông chật hẹp lại với những mớ chất thải
lềnh bềnh giữa dòng nước sủi bọt đen đặc hay những núi rác chất đầy hai bên bờ
sông. Con người đã lấy đi sự kiều diễm tự nhiên của những dòng sông Việt.
Từ việc nghiên cứu trên, với ý thức của một học sinh, một công dân của một
đất nước, tôi có những kiến nghị, giải pháp cho vấn đề như sau:
Qua nghiên cứu bài 17 Giáo dục công dân lớp 7: “ Bảo vệ tài nguyên môi-
môi trường” , tôi hiểu rằng nước là một tài nguyên thiên nhiên, là một yếu tố cấu
thành môi trường sống của chúng ta. Tài nguyên ấy không phải là vô tận. Nó sẽ cạn
kiệt nếu chúng ta không biết cách gìn giữ, bảo vệ. Vậy giáo dục ý thức bảo vệ tài
nguyên nước là một điều quan trọng với các trường phổ thông. Giúp các bạn học
sinh thấy rõ giá trị của nước, từ đó biết bảo vệ nguồn nước mình sử dụng, bảo vệ
sông ngòi không bị ô nhiễm. Mỗi bạn học sinh hãy là những tuyên truyền viên đem
ý thức bảo vệ sông ngòi đến với mọi người.
Nhà trường, Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên, các tổ nhóm học sinh nên tổ
chức các buổi lao động dọn dẹp, vệ sinh cho dòng sông. Hoặc phân khu vực quản
lý, bảo vệ , kiểm tra những vi phạm về vệ sinh sông ngòi. Báo cho cơ quan chức
năng nếu thấy hành động vi phạm . Trước những hành động đẹp, có ý thức tôn
trọng môi trường đặc biệt là sông ngòi của trẻ em như vậy, lẽ nào người lớn không
nghĩ gì về ý thức của mình!
Có quy định cụ thể cho việc xử lí chất thải công nghiệp, nông nghiệp, dân
sinh. Sử dụng chế tài cho việc vi phạm. Ví dụ: các nhà máy phải có hệ thống xử lí
chất thải công nghiệp, các khu chăn nuôi phải xây hầm bioga, không được đổ phân
gia súc, gia cầm ra sông ngòi… Việc quy định, chế tài phải được hướng dẫn, kiểm
tra, xử lí thường xuyên, nghiêm ngặt. Có như vậy mới mang lại hiệu quả.
Công ti vệ sinh môi trường kết hợp với các ngành xây dựng, thuỷ lợi, du
lịch… cần kết hợp để cải tạo các dòng sông, khơi thông dòng chảy, kè sạt lở để lấy
lại vẻ đẹp cho các con sông.
Xây dựng các nhà máy nước để giải quyết nhu cầu nước dân sinh, đảm bảo sức
khoẻ cho người dân.

6. Ý NGHĨA CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
Tôi tin rằng với việc nhận thức được giá trị của sông ngòi Việt Nam, hậu
quả mà con người phải chịu khi sông ngòi ô nhiễm. mỗi con người chúng ta sẽ có ý
thức bảo vệ nguồn tài nguyên vô cùng quý giá này. Cuộc sống của con người có tốt
đẹp hay không nhờ chính ở ý thức bảo vệ môi trường của mỗi chúng ta.
Các bạn, hãy cùng tôi chung tay bảo vệ sông ngòi trên quê hương mình nhé. Để
chúng ta có nguồn nước mát lành cho chính mình, cho những cánh đồng tươi mát,
cho “cá tôm theo thuyền về” mỗi buổi chiều xuống, cho dòng sông lại đi vào những
vần thơ, những câu hát, lưu giữ đến muôn đời vẻ đẹp của chúng.
Cảm ơn các bạn đã đọc, hiểu và làm theo những gì tôi nói!
Xuy Xá, ngày 01 tháng 12 năm 2014
Học sinh
Đỗ Hải Vân