Tìm hiểu công tác bổ sung vốn tài liệu tại thư viện trường đại học sư phạm hà nội 2

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA CÔNG NGHỆ THƠNG TIN
=======***=======

ĐỔNG THỊ THƢƠNG

TÌM HIỂU CƠNG TÁC BỔ SUNG
VỐN TÀI LIỆU TẠI THƢ VIỆN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chun ngành: Thƣ viện Thơng tin

HÀ NỘI - 2014


TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA CÔNG NGHỆ THƠNG TIN
=======***=======

ĐỔNG THỊ THƢƠNG

TÌM HIỂU CƠNG TÁC BỔ SUNG
VỐN TÀI LIỆU TẠI THƢ VIỆN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chun ngành: Thƣ viện Thơng tin

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
ThS. Lê Thị Phúc

HÀ NỘI - 2014


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành được khóa luận tốt nghiệp này em đã nhận được rất
nhiều sự giúp đỡ của mọi người.
Trước tiên em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến Ths. Lê Thị Phúc,
người đã hết lòng giúp đỡ em trong suốt q trình thực hiện khóa luận tốt
nghiệp này.
Em xin chân thành cảm ơn tập thể thầy cô trong khoa Công nghệ thông
tin đã cung cấp nền tảng tri thức quý báu cho em trong 4 năm đại học để em
có thể hồn thành khóa luận tốt nghiệp của mình.
Em cũng xin cảm ơn tập thể cán bộ công tác tại thư viện Trường ĐHSP
Hà Nội 2 đã nhiệt tình giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập, thu thập số
liệu và nghiên cứu.
Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, người thân và bạn bè
của em, những người đã động viên giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và
thực hiện khóa luận.
Do hạn chế về thời gian nên khóa luận khơng tránh khỏi những thiếu
sót, em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp để khóa luận của em
được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày ... tháng ... năm 2014
Sinh viên thực hiện
Đổng Thị Thƣơng


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan khóa luận “Tìm hiểu công tác bổ sung vốn tài liệu
tại thư viện Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội 2” là cơng trình nghiên cứu

của bản thân em dưới sự hướng dẫn của Ths. Lê Thị Phúc.
Các số liệu trong khóa luận đều trung thực, bám sát với tình hình thực
tiễn, khơng có sự sao chép ngun văn của bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào.
Một lần nữa em xin khẳng định sự trung thực của lời cam đoan trên.
Hà Nội, ngày ... tháng ... năm 2014
Sinh viên thực hiện
Đổng Thị Thƣơng


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1 - Thống kê số lượt bạn đọc đến sử dụng thư viện
Bảng 2 - Thống kê thành phần vốn tài liệu tại thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2
Bảng 3 - Thống kê nội dung vốn tài liệu theo sổ đăng ký tổng quát (tính đến
ngày 31/03/2014)
Bảng 4 - Thống kê số sách bổ sung vào thư viện từ năm 2008 - 2014


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

Nghĩa của từ viết tắt

ĐHSP

Đại học sư phạm

NDT

Người dùng tin

NCT

Nhu cầu tin

CSDL

Cơ sở dữ liệu

CBTV

Cán bộ thư viện

TTTV

Thông tin thư viện

NGND

Nhà giáo nhân dân

VTL

Vốn tài liệu

TV

Thư viện

TL

Tài liệu


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
Chương 1. KHÁI QUÁT VỀ THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
HÀ NỘI 2 .......................................................................................................... 6
1.1. Vài nét giới thiệu về thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 ....... 6
1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ................................................... 6
1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của thư viện .................................................. 8
1.1.3. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ của thư viện ............................. 10
1.1.4. Cơ sở vật chất kĩ thuật.................................................................... 11
1.2. Đặc điểm người dùng tin và nhu cầu tin tại Trường ĐHSP Hà Nội 2 . 13
1.3. Vai trị của cơng tác bổ sung vốn tài liệu trong hoạt động thông tin thư
viện tại Trường ĐHSP Hà Nội 2 ................................................................. 16
1.3.1. Khái niệm bổ sung tài liệu ............................................................. 16
1.3.2. Vai trò của bổ sung tài liệu ............................................................ 18
1.3.3. Yêu cầu trong công tác bổ sung tài liệu ......................................... 21
Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỔ SUNG VỐN TÀI LIỆU TẠI
THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 ............................. 23
2.1. Đặc điểm vốn tài liệu của thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 .............. 23
2.1.1. Thành phần vốn tài liệu .................................................................. 23
2.1.2. Tổ chức quản lý vốn tài liệu........................................................... 27
2.2. Công tác bổ sung tài liệu tại thư viện Trường Đại học Sư phạm
Hà Nội 2 ...................................................................................................... 31
2.2.1. Các giai đoạn của quá trình bổ sung tài liệu .................................. 31
2.2.2. Các hình thức bổ sung tài liệu ........................................................ 42
2.2.3. Nguyên tắc bổ sung tài liệu ............................................................ 46
2.2.4. Các nguồn bổ sung vốn tài liệu ...................................................... 46
2.2.5. Kinh phí cho hoạt động bổ sung vốn tài liệu của thư viện Trường

ĐHSP Hà Nội 2 ....................................................................................... 50


2.2.6. Phối hợp bổ sung, trao đổi vốn tài liệu giữa các thư viện Trường
Đại học ...................................................................................................... 50
2.2.7. Thanh lý tài liệu ............................................................................. 51
2.3. Ứng dụng tin học trong công tác bổ sung ............................................ 52
2.4. Kết quả hoạt động công tác bổ sung vốn tài liệu của thư viện ............ 53
Chương 3. MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ CÔNG TÁC BỔ SUNG VỐN TÀI LIỆU TẠI THƯ VIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 ................................................. 55
3.1. Một số nhận xét chung về công tác bổ sung vốn tài liệu ..................... 55
3.1.1. Những thuận lợi ............................................................................. 55
3.1.2. Những khó khăn ............................................................................. 56
3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bổ sung vốn tài liệu
tại thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2........................................................... 57
3.2.1. Tăng cường kinh phí cho thư viện ................................................. 57
3.2.2. Chủ động bổ sung các loại tài liệu đặc thù theo đối tượng người
dùng tin của Thư viện. ............................................................................ 58
3.2.3. Kế hoạch thanh lý, phục chế tài liệu hợp lý ................................... 59
3.2.4. Nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ và phương pháp làm việc
cho cán bộ tại thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 ...................................... 60
3.2.5. Xây dựng mạng lưới cộng tác viên cho thư viện ........................... 61
3.2.6. Hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ công tác phát triển và khai thác
vốn tài liệu ................................................................................................. 62
3.2.7. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động của
thư viện...................................................................................................... 62
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 63
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 65
PHỤ LỤC

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thư viện là một thiết chế văn hóa xã hội có chức năng, nhiệm vụ giữ gìn
di sản thư tịch của dân tộc; thu thập, tàng trữ, tổ chức việc khai thác và sử dụng
chung vốn tài liệu trong xã hội nhằm truyền bá tri thức, cung cấp thông tin
phục vụ cho nhu cầu học tập, nghiên cứu và giải trí của mọi tầng lớp nhân dân.
Bổ sung vốn tài liệu là một khâu quan trọng trong quy trình xử lý
nghiệp vụ của các cơ quan thông tin thư viện. Bổ sung tài liệu bao gồm những
chính sách và hoạt động thực tiễn đặc thù nhằm bảo vệ những tài liệu thư
viện. Bổ sung vốn tài liệu có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao chất lượng
phục vụ người dùng tin, truyền bá tri thức, cung cấp thông tin phục vụ cho
nhu cầu đa dạng của mọi tầng lớp nhân dân. Do vậy công tác bổ sung vốn tài
liệu cũng góp phần khơng nhỏ vào việc nâng cao uy tín, chất lượng hoạt động
của thư viện, góp phần quyết định sự tồn tại và phát triển cơ quan Thông tin Thư viện.
Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 là một trong những thư
viện lớn nằm trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, và cũng là một thư viện được đánh
giá cao về sự phong phú, đa dạng của vốn tài liệu đã và đang đáp ứng nhu cầu
cho mọi đối tượng bạn đọc trong và ngoài trường và cũng là một thư viện có
vốn tài liệu khá phong phú.
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của bạn đọc cả về nội dung và hình
thức tài liệu, các thư viện đã khơng ngừng tìm kiếm, bổ sung phát triển vốn
tài liệu của mình ngày càng đa dạng phong phú phù hợp với nhu cầu của bạn
đọc. Thư viện thường bổ sung những tài liệu tốt phù hợp với người dùng tin
và chức năng, nhiệm vụ của thư viện thì sẽ thu hút được nhiều độc giả, tần số
sách phục vụ bạn đọc sẽ cao, tiết kiệm nhiều kinh phí và đem lại nhiều hiệu
quả kinh tế lẫn tinh thần.

1

Bên cạnh nhu cầu sử dụng tài liệu đa dạng của bạn đọc là sự phát triển
mạnh mẽ của khoa học công nghệ, sự bùng nổ thông tin của thế kỷ 21, kỷ
nguyên của nền kinh tế tri thức, sự ham hiểu biết khám phá tri thức, chinh
phục khó khăn của con người đã trở thành động lực quan trọng thúc đẩy thư
viện phải luôn tăng cường bổ sung vốn tài liệu (nguồn lực thông tin) để thỏa
mãn cao nhất nhu cầu tin của người dùng tin.
Tuy nhiên do nhu cầu ngày càng cao, yêu cầu cấp thiết đặt ra cho thư
viện là phải có thêm nhiều tài liệu mới phong phú về nội dung và hình thức.
Bên cạnh những tài liệu truyền thống, thư viện cần bổ sung nhiều dạng tài liệu
mới, đa dạng ở nhiều lĩnh vực nhằm nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng
nhu cầu tin tại thư viện.
Xuất phát từ mong muốn hỗ trợ tốt hơn cho quá trình xây dựng, phát
triển vốn tài liệu tại thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, đồng thời
đóng góp những kế hoạch bổ sung vốn tài liệu phù hợp với tình hình của thư
viện và với nhu cầu của bạn đọc. Chính vì vậy mà tơi đã chọn đề tài: “Tìm
hiểu cơng tác bổ sung vốn tài liệu tại thƣ viện Trƣờng Đại học Sƣ phạm
Hà Nội 2” làm Khóa luận tốt nghiệp của mình.
2. Lịch sử nghiên cứu
Công tác bổ sung vốn tài liệu trong thư viện đóng một vai trị rất quan
trọng, vốn tài liệu là cầu nối giữa bạn đọc và thư viện, giúp thư viện hoàn
thành xuất sắc chức năng nhiệm vụ của mình, đồng thời thỏa mãn nhu cầu của
bạn đọc, gắn kết bạn đọc với thư viện để học tập nghiên cứu, giải trí và tăng
cường tri thức cho mình.
Các đề tài nghiên cứu khoa học về thư viện nói chung khá phong phú.
Tuy nhiên cơng tác bổ sung vốn tài liệu lại chưa phải đề tài thu hút nhiều dự
án nghiên cứu lớn, chủ yếu là những khóa luận tốt nghiệp của sinh viên các
trường Đại học, cao đẳng chuyên ngành Thư viện - Thông tin. Tại trường Cao

2


đẳng Văn Lang Hà Nội đã có đề tài nghiên cứu về lĩnh vực này như đề tài của
sinh viên Nguyễn Thị Loan “Công tác bổ sung vốn tài liệu của thư viện
trường trung học cơ sở Dương Quỳ - Thực trạng và giải pháp”, đề tài của
Nguyễn Thanh Hảo “Công tác bổ sung tài liệu tại trung tâm thông tin thư
viện Đại học Kinh tế quốc dân”, đề tài của Trần Thị Mận “Tìm hiểu cơng tác
bổ sung tài liệu tại Trung tâm Thư viện Tư liệu và Thư viện trường Đại học
Vinh”. Mỗi đề tài đã đi sâu nghiên cứu hiện trạng và giải pháp về công tác bổ
sung vốn tài liệu theo những hướng khác nhau, dựa trên những đặc thù riêng
của từng thư viện.
Ngành Thư viện - Thông tin Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 chưa
có đề tài khóa luận nghiên cứu về vấn đề này, nên đề tài “Tìm hiểu cơng tác
bổ sung vốn tài liệu tại thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2” vẫn là
đề tài mới, đến nay chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách đầy đủ. Mặc
dù vậy, những tài liệu nói trên ln là những tài liệu quan trọng giúp tôi tiếp
tục đi sâu nghiên cứu và hồn thành khóa luận của mình.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Đề tài đi sâu tìm hiểu thực trạng cơng tác bổ sung vốn tài liệu tại thư
viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, trên cơ sở đó đưa ra một số khuyến
nghị nhằm làm phong phú, phát triển hơn nữa kho tài liệu trong thư viện.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu cơng tác bổ sung vốn tài liệu tại thư viện Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội 2.
- Khảo sát phân tích, đánh giá thực trạng cơng tác bổ sung vốn tài liệu
tại thư viện.
- Đưa ra những khuyến nghị, đề xuất một số giải pháp để xây dựng và
phát triển vốn tài liệu, đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng tài liệu của bạn đọc trong

thư viện trường.

3


4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu về vốn tài liệu tại thư viện Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội 2 và các vấn đề liên quan tới công tác bổ sung vốn tài liệu
của thư viện như: Kinh phí cho hoạt động bổ sung; Các nguồn bổ sung; Nhân
lực thực hiện công tác bổ sung; Kế hoạch công tác bổ sung; Diện bổ sung…
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi thời gian: Công tác bổ sung vốn tài liệu của thư viện trong giai
đoạn hiện nay.
Phạm vi không gian: Tại thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong suốt q trình nghiên cứu cơng tác bổ sung vốn tài liệu tại thư
viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, tôi dự kiến sẽ sử dụng các phương
pháp cụ thể sau:
- Khảo sát thực tiễn
- Điều tra xã hội học
- Thống kê
- Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu
- Phương pháp phỏng vấn
6. Đóng góp của đề tài
- Đề tài làm rõ vai trò của thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
cũng như công tác bổ sung vốn tài liệu trong việc nâng cao dân trí, phục vụ
nhu cầu học tập, nghiên cứu, giải trí của bạn đọc.
- Vận dụng kinh nghiệm hợp tác, chia sẻ nguồn lực thông tin của một
số thư viện công cộng ở trong nước để mở rộng, phát triển công tác bổ sung

vốn tài liệu trong thư viện, nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu thông tin phục vụ
cho mọi nhu cầu đa dạng của bạn đọc.

4


7. Bố cục của đề tài nghiên cứu
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, Khóa luận
được xây dựng thành 3 chương:
Chương 1: Khái quát về thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
Chương2: Thực trạng công tác bổ sung vốn tài liệu tại thư viện
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
Chương 3: Một số nhận xét và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công
tác bổ sung vốn tài liệu tại thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

5


Chƣơng 1
KHÁI QUÁT VỀ THƢ VIỆN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
1.1. Vài nét giới thiệu về thƣ viện Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2
1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển
Thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 được thành lập vào ngày 1967, theo
Quyết định số 128/CP ngày 14/8/1967 của chính phủ. Lúc này, Trường ĐHSP
Hà Nội 2 được đặt ở Cầu Giấy, Từ Liêm, Hà Nội, có nhiệm vụ đào tạo giáo
viên khoa học tự nhiên cho các trường trung học phổ thông. Với nhiệm vụ đó,
trong các năm 1967 đến năm 1975, trường gồm các khoa tự nhiên: Khoa
Tốn, Khoa Vật Lý, Khoa Hóa, Khoa Sinh - Kỹ thuật nông nghiệp, Khoa Kỹ
thuật Công nghiệp và Khoa cấp 2. Trường đã đào tạo được hàng ngàn giáo

viên và cán bộ giáo dục. Nhiều cán bộ đã được thực tập, đào tạo, bồi dưỡng ở
nước ngoài. Trong điều kiện chiến tranh ác liệt, phải sơ tán, phong trào thi
đua “Hai tốt” của trường vẫn không ngừng được đẩy mạnh. Đội ngũ cán bộ
trưởng thành đã có nhiều đóng góp quan trọng vào sự phát triển của các
ngành khoa học cơ bản và sự nghiệp giáo dục của nước nhà.
Ngày 30/4/1945 cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta
giành thắng lợi, đất nước được hoàn toàn thống nhất, cả nước bước vào giai
đoạn hàn gắn vết thương sau chiến tranh và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Ngày 11/10/1975, Bộ trưởng Bộ Giáo dục ra Quyết định số 872/QĐ về
việc cải tạo xây dựng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 và Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội 2 để mỗi trường hoàn chỉnh, có các khoa đào tạo giáo viên
cấp 3 khoa học xã hội, các khoa đào tạo giáo viên cấp 3 khoa học tự nhiên và
chuyển Trường ĐHSP Hà Nội 2 lên Xn Hịa, Sóc Sơn, Hà Nội (nay là
phường Xuân Hòa, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc). Từ đó, trường bước vào
giai đoạn mới, xây dựng và phát triển toàn diện.

6


Hiện nay, Trường ĐHSP Hà Nội 2 đã phát triển mở rộng về nhiệm vụ
và quy mô đào tạo, trở thành trường đại học đào tạo đa ngành học, đa cấp học.
Từ 6 khoa ban đầu, đến nay trường đã có 11 khoa và một bộ mơn trực thuộc.
Trong đó có:
- 15 ngành cử nhân sư phạm gồm: Tốn, Vật lý, Hóa, Sinh, Kỹ thuật,
Ngữ văn, Giáo dục tiểu học, Giáo dục cơng dân - Giáo dục Quốc phịng, Giáo
dục mầm non, Kỹ thuật nông nghiệp (ghép sư phạm công nghiệp và sư phạm
Kinh tế gia đình), Thể dục thể thao và Giáo dục quốc phòng, Sư phạm Ngoại
ngữ, Sư phạm Tin học, Sư phạm Lịch sử.
- 11 ngành cử nhân khoa học gồm có Cơng nghệ thơng tin, Tốn học,
Vật lý, Hóa học, Sinh học, Văn học, Tiếng Anh, Lịch sử, Việt nam học, Khoa

học thư viện, Tiếng Trung Quốc.
- 12 chuyên ngành thạc sỹ bao gồm: Toán giải tích, Vật lý chất rắn, Lí
luận và Phương pháp học vật lí, Sinh học thực nghiệm, Giáo dục học bậc Tiểu
học, Lí luận văn học, Vật lý lý thuyết, Vật lý tốn, Khoa học máy tính, Quản
lý giáo dục, Động vật học, Toán ứng dụng.
- 3 chuyên ngành nghiên cứu sinh: Tốn giải tích, Giáo dục tiểu học,
Vật lý lý thuyết và vật lý toán.
Nhà trường đang tập trung đào tạo sinh viên và học viên ở trình độ cử
nhân khoa học các ngành sư phạm và cử nhân khoa học các ngành khoa học
cơ bản, kĩ thuật, công nghệ; thạc sỹ các chuyên ngành khoa học cơ bản và
quản lí giáo dục; tiến sỹ.
Mục tiêu của nhà trường là trở thành cơ sở đào tạo giáo viên cho các
trường phổ thông đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục trong giai đoạn đẩy
mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đồng thời đào tạo,
bồi dưỡng giảng viên cho các trường đại học, cao đẳng; là cơ sở đào tạo cử
nhân đa ngành, đa lĩnh vực phục vụ cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; là

7


trung tâm nghiên cứu khoa học giáo dục, khoa học cơ bản và khoa học ứng
dụng, là cầu nối chuyển giao công nghệ mới vào thực tiễn giáo dục, văn hóa
và kinh tế; sinh viên được tiếp thu tri thức khoa học tiên tiến, được rèn luyện
trong môi trường sư phạm và được chuẩn bị kĩ năng nghề nghiệp đạt chuẩn
quốc gia và khu vực, sẵn sàng thích ứng với sự phát triển của xã hội.
Trường ĐHSP Hà Nội 2 phấn đấu đến năm 2020 trở thành trường đại
học đa ngành, đa lĩnh vực, là trung tâm nghiên cứu khoa học và chuyển giao
công nghệ đa năng.
Thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 được thành lập ngay khi Trường
ĐHSP Hà Nội 2 được thành lập với mục đích là nơi làm việc, nơi cung cấp tài

liệu phục vụ học tập và nghiên cứu của cán bộ, giáo viên và sinh viên trong
toàn trường. Trải qua hơn 40 năm hoạt động, thư viện không ngừng phát triển
cùng sự đi lên của nhà trường. Trong tiến trình đổi mới giáo dục, thư viện đã
và đang chuyển mình, đổi mới một cách tồn diện, sâu sắc theo hướng hiện
đại hóa, kịp thời đáp ứng những yêu cầu mới của hoạt động đào tạo, nghiên
cứu khoa học và học tập trong điều kiện mới.
1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của thƣ viện
- Chức năng:
Thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 trực thuộc và chịu trách nhiệm trước
Hiệu trưởng về việc quản lý và tổ chức các hoạt động của thư viện phục vụ
cho nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học, nâng cao tri thức cho cán bộ,
học viên và sinh viên trong toàn trường.
Thư viện có chức năng đảm bảo việc thu thập, lưu trữ, phổ biến và
cung cấp thông tin khoa học cho các ngành đào tạo cao học, cử nhân khoa học
và cử nhân sư phạm, cũng như việc hỗ trợ khai thác hiệu quả những nguồn
thông tin phục vụ cho công tác giảng dạy học tập và nghiên cứu khoa học của
cán bộ, giảng viên, sinh viên trong và ngoài trường.

8


Ngoài ra cũng như các thư viện khác thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2
cịn có 4 chức năng chính: Chức năng thông tin, chức năng lưu trữ, chức năng
văn hóa và chức năng giải trí.
- Nhiệm vụ:
Lập kế hoạch tổ chức thực hiện việc: Bổ sung - trao đổi, phân tích - xử
lý, bảo quản các tài liệu, xây dựng, hồn thiện hệ thống tra cứu, tìm kiếm phù
hợp, hướng dẫn NDT truy cập, khai thác kho tư liệu một cách hiệu quả.
Thu nhận lưu chiểu các tài liệu do Nhà trường xuất bản, các cơng trình
nghiên cứu khoa học đã được nghiệm thu, tài liệu hội nghị, hội thảo, khóa

luận tốt nghiệp, luận văn thạc sỹ, luận án tiến sỹ, các đề tài cấp nhà nước, các
dự án lớn...
Cung cấp các sản phẩm và dịch vụ thông tin chất lượng cao, định kỳ
đưa ra những thông tin thư mục, giới thiệu nguồn tư liệu mới, phục vụ cho
công tác tìm kiếm và khai thác tài liệu của NDT. Các sản phẩm và dịch vụ
bao gồm:
+ Dịch vụ mượn - trả
+ Dịch vụ tư vấn thông tin
+ Dịch vụ photocopy
+ Trưng bày giới thiệu sách
+ Tổ chức hội nghị, hội thảo
+ Đào tạo NDT
+ Thông báo sách mới
+ Thư mục giới thiệu sách chuyên đề
Mở rộng hợp tác quốc tế, ứng dụng những thành tựu khoa học tiên tiến
vào phát triển thư viện, các cơ hội mở rộng nguồn tin, bổ sung vốn tài liệu,
phát triển cơ sở vật chất...

9


1.1.3. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ của thƣ viện
Cơ cấu tổ chức của một cơ quan thơng tin - thư viện là hệ thống các
phịng ban với những chức năng và nhiệm vụ riêng. Cơ quan thơng tin - thư
viện có thể hồn thành tốt nhiệm vụ, chức năng của mình thơng qua hoạt
động của các phịng ban. Vì vậy, tất yếu phải có sự phân công trách nhiệm,
sắp xếp tổ chức một cách rõ ràng giữa các cán bộ và sự phối hợp hoạt động
thống nhất trong cơ quan.
Bộ máy tổ chức của thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 có Ban chủ nhiệm và
3 phịng chức năng gồm 21 cán bộ, trong đó có: 05 thạc sỹ, 11 cử nhân và 02 Cao

đẳng, Trung cấp 03 cán bộ, được chia thành các phòng, ban cụ thể như sau:
+ Ban chủ nhiệm: 1 chủ nhiệm, 1 phó chủ nhiệm.
+ Tổ nghiệp vụ - bổ sung
+ Tổ phòng đọc: Gồm các phòng
- Phòng đọc tổng hợp (hơn 160 chỗ ngồi dành cho người dùng tin)
- Phòng tra cứu (hoạt động theo phương thức kho mở)
- Phòng báo, tạp chí (hoạt động theo phương thức kho mở)
- Phòng đọc đa phương tiện
+ Tổ phòng mượn, gồm:
- Phòng mượn giáo trình
- Phịng mượn tài liệu tham khảo

10


Sơ đồ cơ cấu tổ chức phòng ban của thƣ viện
Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2
1.1.4. Cơ sở vật chất kĩ thuật
Cơ sở vật chất là một trong những thành phần quan trọng không thể
thiếu của cơ quan thông tin thư viện. Cơ sơ vật chất đầy đủ, tiện nghi, thuận
lợi là yếu tố quan trọng thu hút ban đọc đến với thư viện.
Thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 mặc dù là thư viện trường Đại học,
song cơ sở vật chất tương đối đầy đủ phục vụ cho ban đọc khi lên thư viện,
đảm bảo cho cán bộ lên thư viện, cũng như bạn đọc có khơng gian thoải mái,
mơi trường trong lành sạch đẹp, thống mát, trụ sở thư viện khang trang,
thuận lợi để sử dụng tài liệu một cách hiệu quả nhất. Hiện nay thư viện có
diện tích sử dụng là 2650m2, với 2 cơ sở phục vụ:
- Cơ sở 1 đặt tại tầng 1 và tầng 3 nhà đa năng 8 tầng.
- Cơ sở 2 tại tầng 2 và tầng 4 nguyên đơn 2 nhà 10.
Bao gồm:

+ 04 phòng đọc mở - tự chọn
+ 01 phòng multimedia
+ 02 phòng mượn về nhà

11


+ Các phòng chức năng khác
Nắm rõ chức năng quan trọng của thư viện là chức năng giáo dục nên
thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 được hết sức quan tâm trang bị với hệ thống
phòng đọc, bàn ghế, điều hòa. Đặc biệt thư viện được trang bị 53 chiếc máy
tính nối mạng trong đó có 10 chiếc phục vụ cho việc tra cứu tài liệu được đặt
ở tầng 1 nhà 8 tầng, 25 chiếc phục vụ cho tài liệu điện tử, 17 chiếc phục vụ
cho phòng chức năng, 02 chiếc đặt ở nhà 10 phục vụ cho việc tra cứu tài liệu.
Năm 2004 Trường ĐHSP Hà Nội 2 được hưởng mức A “Dự án giáo
dục đại học” từ quỹ nâng cao chất lượng của ngân hàng thế giới với số tiền
500.000 USD trường đã đầu tư một phần ngân sách để nâng cấp thư viện,
mua mới phần lớn các giá sách, bổ sung thêm các tài liệu, đặc biệt trong thời
gian này thư viện được trang bị phần mềm tích hợp Libol 5.5 vào việc quản
lý, tra cứu và khai thác dữ liệu. Đồng thời áp dụng khung phân loại thập phân
Dewey (DDC) vào công tác phân loại tài liệu, việc biên mục các tài liệu thư
viện áp dụng theo khổ mẫu MARC21, AACR2.
Tính cho đến nay cơ sở vật chất của thư viện khá tiện nghi và đầy đủ,
vốn tài liệu ngày càng tăng lên phong phú về mặt nội dung đa dạng về mặt
hình thức đáp ứng được nhu cầu nghiên cứu, dạy và học. Với sự đầu tư của
Nhà trường và sự nỗ lực của tập thể cán bộ viên chức trong đơn vị năm học
2013-2014 đã hoàn thành đưa 100% tài liệu vào quản lý điện tử với 1100 đầu
sách số, 05 cơ sở dữ liệu (sách, báo, tạp chí, khóa luận, luận án, luận văn...),
khoảng 294 đầu báo, tạp chí chuyên ngành, 20 đầu sách điện tử tiếng Anh
Langmaster, 2.000 đĩa VCD ngoại văn, trên 7553 file luận án luận văn, khóa

luận tốt nghiệp, 65.000 file điện tử các loại.
Để phục vụ cho công tác bổ sung vốn tài liệu thư viện cũng đã được
đầu tư các trang thiết bị để phục vụ cho công tác nghiệp vụ cũng như phục vụ
tốt nhất cho người dùng tin.

12


1.2. Đặc điểm ngƣời dùng tin và nhu cầu tin tại Trƣờng ĐHSP Hà Nội 2
Người dùng tin là một nhóm người cụ thể trong xã hội, có nhu cầu tin
và sử dụng thông tin để thỏa mãn nhu cầu của mình thơng qua việc sử dụng
các sản phẩm và dịch vụ thơng tin.
Nhu cầu tin là những địi hỏi khách quan của con người đối với việc
tiếp nhận và sử dụng thơng tin nhằm duy trì hoạt động sống của mình.
Với đặc điểm là thư viện trường đại học, người dùng tin chủ yếu là sinh
viên và giảng viên trong trường. Ngồi ra thư viện cịn phục vụ người dùng
tin ngồi nhà trường có nhu cầu sử dụng các dịch vụ tại thư viện. Lượt bạn
đọc trung bình khoảng 117.521 lượt bạn đọc một năm (số liệu thống kê của
thư viện năm 2007 - 2008). Hầu hết sử dụng các sản phẩm và dịch vụ của thư
viện như mượn về nhà, đọc tại chỗ, tra cứu hệ thống thông tin truyền thống và
hiện đại. Cụ thể:
Năm

Lƣợt bạn đọc

2007 - 2008

117.521

2009 - 2010

143.864

2010 - 2011

145.976

2011 - 2012

146.812

2012 - 2013

148.312

Bảng 1: Thống kê số lƣợt bạn đọc đến sử dụng thƣ viện
Ngày nay, thơng tin đóng vai trị vơ cùng quan trọng, không thể thiếu
trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội: Học tập, nghiên cứu, công việc, nâng
cao sự hiểu biết cho mọi người... Mỗi bạn đọc là sinh viên, công nhân viên
chức, cán bộ quản lý đều trở thành những người sử dụng thơng tin tích cực
của bất kỳ thư viện nào.
Thư viện Trường ĐHSP Hà Nội 2 ngày một thu hút nhiều độc giả tới
sử dụng vốn tài liệu, cũng như nguồn lực thông tin của thư viện, thành phần

13


bạn đọc chính của thư viện bao gồm 3 đối tượng chính sau:
- Cán bộ quản lý lãnh đạo
- Cán bộ làm công tác giảng dạy

- Sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh
 Nhóm cán bộ quản lý, lãnh đạo
Họ là những người làm công tác quản lý, lãnh đạo các cơ quan, tập thể,
họ có trình độ chuyên môn sâu, hiểu biết rộng về nhiều lĩnh vực.
Nhu cầu thơng tin của nhóm này rất phong phú, do cường độ lao động
cao, khơng có nhiều thời gian cho việc tìm kiếm thơng tin, nhưng họ lại ln
u cầu thơng tin phải kịp thời, chính xác, ngắn gọn phù hợp với cơng việc họ
quản lý. Đó là những thơng tin về chính trị, xã hội, các văn bản, nghị định,
nghị quyết của Đảng và Nhà nước về lĩnh vực họ cơng tác, và các thơng tin về
tình hình địa phương, xã hội.
Hình thức phục vụ thường là các bản tin nhanh, các tin tóm tắt, tổng
quan, phục vụ chủ yếu bằng phương pháp từ xa, theo yêu cầu cụ thể.
 Nhóm cán bộ làm cơng tác giảng dạy
Là nhóm người dùng tin có nhu cầu tin phong phú, đa dạng gắn liền với
chuyên môn và phục vụ cho công tác giảng dạy, nghiên cứu chuyên ngành.
Đây là nhóm người dùng tin có hoạt động thơng tin năng động và tích cực, họ
vừa là chủ thể, vừa là khách thể, trong hoạt động thơng tin. Là chủ thể vì là
những người trực tiếp cung cấp thông tin đến người học thơng qua hệ thống
bài giảng, giáo trình, bài tập,... Là khách thể bởi họ đến trung tâm để tìm tin
và sử dụng thông tin phục vụ cho nhiệm vụ chuyên mơn. Nhóm cán bộ làm
cơng tác giảng dạy là thành phần quan trọng trong hoạt động cung cấp thông tin
của trung tâm.
Là nhóm NDT trình độ cao, NCT phong phú, chuyên sâu và đa dạng. Số
thẻ thư viện của cán bộ giảng viên chiếm 140/7025 tổng số thẻ đang sử dụng.

14


Các cán bộ giảng viên có trình độ cao hơn so với trình độ của sinh viên
nên nhu cầu tin của họ cũng cao hơn, nhưng chủ yếu vẫn là tài liệu chuyên

ngành phục vụ giảng dạy và nghiên cứu khoa học cùng với những tạp chí
chuyên ngành ngoại văn. Họ thường xuyên đến thư viện để tìm và sử dụng
thông tin phục vụ cho công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học của mình.
Đặc điểm NCT của nhóm NDT này là: thơng tin phải mang tính chun sâu
và mang tính chất mới. Thơng tin mang tính thời sự, thơng tin chứa đựng
những thành tựu khoa học, các đề tài nghiên cứu - triển khai trong nước và
ngồi nước.
Nhóm người dùng tin này, nguồn cung cấp và phương thức cung cấp
thông tin là: Thư viện luôn tạo điều kiện tốt nhất cho nhóm NDT này. Các tạp
chí chun mơn, chun ngành hẹp theo từng lĩnh vực giảng dạy được chú ý
quan tâm, nhất là các tạp chí chuyên ngành được viết bằng tiếng nước ngoài.
Là tài liệu gốc cho mượn về nhà, bản sao hay một phần bản sao của tài liệu
gốc. Bên cạnh đó, họ có thể yêu cầu thư viện cung cấp các danh mục tài liệu
(hiện có tại thư viện hay khơng có tại thư viện) để phục vụ cho nhiệm vụ,
công việc của họ. Với những tài liệu hiện có, thư viện đáp ứng nhanh nhất,
trong khoảng thời gian ngắn nhất. Với những tài liệu không có tại thư viện thì
thư viện có kế hoạch cung cấp cho NDT bằng cách khai thác từ nguồn tài liệu
bên ngồi (các cơ quan thơng tin - thư viện khác).
 Nhóm NDT là sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh
Nhóm bạn đọc là sinh viên trong trường chiếm số lượng thẻ dùng thư
viện cao nhất 6131/7025 tổng số thẻ. Nhu cầu tin của họ gắn với chương trình
học tập hằng năm. Nhu cầu của sinh viên những năm đầu chủ yếu là sách giáo
khoa, giáo trình và tài liệu tham khảo để bổ sung cho bài học trên lớp, nhằm
nâng cao kiến thức. Những năm cuối sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học,
làm khóa luận, thi tốt nghiệp nên nhu cầu sử dụng về tài liệu là đa dạng và
chuyên sâu hơn.
15


Nhóm bạn đọc là sinh viên cao học chiếm số thẻ dùng thư viện là

754/7025 thẻ bạn đọc, có số lượng nhỏ so với tổng số NDT của thư viện. Nội
dung tài liệu mà nhóm này thường quan tâm là các tài liệu về chuyên ngành
sâu tương ứng với các ngành đào tạo Thạc sỹ của nhà trường, bao gồm: tốn
giải tích, vật lý lý thuyết, giáo dục tiểu học, lý luận văn học. Loại hình tài liệu
mà nhóm người dùng tin quan tâm và sử dụng nhiều nhất là các luận án, luận
văn, các sách tiếng Anh và tạp chí chun ngành.
Ngồi ra thư viện cịn phục vụ số ít bạn đọc ngoài thư viện với số thẻ
bạn đọc khoảng 50 trên tổng số 7025 thẻ. Các bạn đọc ngoài thư viện chủ yếu
thuộc các trường trong khu vực như Trường Trung cấp Xây dựng số 4.
Thư viện đã rất cố gắng trong việc cung cấp tài liệu, cung cấp thơng tin
cho NDT. Ngồi ra, thư viện cịn mở các lớp bồi dưỡng, hướng dẫn sử dụng
thư viện điện tử, các sản phẩm dịch vụ hiện có tại thư viện. Nhằm tạo điều
kiện cho NDT có thể sử dụng và khai thác tối đa, hiệu quả nguồn lực thông
tin của thư viện và thuận lợi cho vấn đề bổ sung thêm những tài liệu mới, tại
mỗi phòng đọc của thư viện đều có sổ để bạn đọc ghi lại những tài liệu theo
yêu cầu của môn học. Đây là một việc làm đem lại hiệu quả cao. Thông qua
hoạt động này, thư viện có thể nắm bắt kịp thời NCT của NDT, điều chỉnh
chính sách bổ sung cho phù hợp nhất với điều kiện thực tiễn của thư viện và
NCT của NDT vào từng thời điểm khác nhau. Kết quả hoạt động này cho thấy
số lượt NDT đến thư viện sử dụng, khai thác thông tin cũng như sử dụng, khai
thác các sản phẩm và dịch vụ TTTV của thư viện ngày càng gia tăng theo
từng năm học.
1.3. Vai trị của cơng tác bổ sung vốn tài liệu trong hoạt động thông tin thƣ
viện tại Trƣờng ĐHSP Hà Nội 2
1.3.1. Khái niệm bổ sung tài liệu
Bổ sung tài liệu theo tiếng Latin là “Completus” có nghĩa là đủ bộ
phận, đủ thành phần của một cái gì đó. Trong thư viện học, quá trình này vẫn
16

chưa có ý kiến thống nhất mà vẫn cịn nhiều quan điểm khác nhau xung
quanh khái niệm này.
Quan điểm thứ nhất, dựa trên nhận thức chung về thuật ngữ “Bổ sung”
thì cho rằng: Bổ sung tài liệu là thu thập có kế hoạch và sự lựa chọn có hệ
thống các tài liệu để đưa vào thư viện. Hệ thống ở đây tức là lựa chọn một cách
liên tục, tuần tự, ở đâu có tài liệu thì đưa vào thư viện. Theo quan điểm này, bổ
sung tài liệu là nhằm tăng cường về mặt số lượng vốn tài liệu cho thư viện.
Quan điểm thứ hai cho rằng: Bổ sung tài liệu là một quá trình gồm hai
mặt. Một mặt là lựa chọn và thu thập để bổ sung tài liệu có giá trị. Mặt khác
là thanh lý ra khỏi thư viện những tài liệu đã lỗi thời, lạc hậu. Theo quan điểm
này, số lượng và chất lượng vốn tài liệu đều được quan tâm song công tác bổ
sung chưa quan tâm đến giá trị sử dụng của những tài liệu được bổ sung về.
Một quan điểm khác cho rằng: Bổ sung tài liệu là quá trình cung cấp
năng lượng cho thư viện để đảm bảo cho thư viện luôn ở trạng thái vận động.
Theo quan điểm này, quá trình bổ sung tài liệu được ví như q trình trao đổi
chất trong sinh học. Trong đó, bổ sung tài liệu mới được ví như là q trình
đồng hóa, cịn thanh lý tài liệu cũ được ví như q trình dị hóa. Nếu thư viện
bổ sung những tài liệu tốt, có giá trị, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, phù
hợp với nhu cầu tin thì thư viện sẽ rất phát triển và thu hút được rất nhiều bạn
đọc. Ngược lại, nếu thư viện bổ sung về những tài liệu đã bị lỗi thời, lạc hậu,
khơng cịn giá trị sử dụng hoặc khơng phù hợp với thể chế chính trị của đất
nước, khơng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và NCT của NDT tại thư viện
thì thư viện sẽ khơng phát triển. Thư viện không thanh lý tài liệu sẽ bị khủng
hoảng về cơ sở vật chất, trang thiết bị, khủng hoảng về kho tàng và nhân lực
cũng như chi phí cho việc bảo quản. Đặc biệt không thanh lý tài liệu sẽ gây ra
tình trạng nhiễu tin và ảnh hưởng đến các hoạt động khác của thư viện.
Công tác bổ sung tài liệu là quá trình sưu tầm, nghiên cứu và lựa chọn

17