Tám đổi mới để trở thành người giáo viên giỏi

305.3
GI108TR
UiTtlKllff
GIAO
TRINH
ill
DVL.011112
CD
NHA
XUAT BAN GIAO
DLJC
VIET
NAM
PGS.
TS.
LE TH! QUY
GIAO TRINH
XA
HOI HOC
GIOI
THU
VIENTINHBiNHTHUAN
J:-
'\>h':f
NHA
XUAT
BAN GlAO DUG
VIET
NAM
ii:.
••'IT

Hamtini
C6ng ty Co phan sach Dai hoc
•
Day nghl - Nh&
xuS't
ban Gi^o due Viet Nam
giffquyencongbotacpliam.
161
-
2009/CXB/47
-208/GD
Ma
s6':
7X475Y9
-
DAI
y\o\
van
de
gioi
nay
sinh tCr
rat lau
cung vdi
su
phat sinh, phat
tridn
ciia
con ngudi
va xa

h6i, nhirng khoa
hoc \6
gidi
lai chi
diroc
coi la m6t
trong
nhiing
nganh khoa
hoc
sinh
sau de
mu6n nha't trong
cac
nganh khoa
hoc
xa hOi-
Do la m6t
trong nhCmg khiS'm khuyS't dang
che
trach nha't trong
lich
sir
phat
tri^n
ciia nhan loai. Trong hang loat nhung phat
kifi'n
v6 sir
tien
b6 xa

hOi,
cac
n^n van
minh,
v6 su
giai phong
con
nguoi,
v^ cac
cu6c
each
mang
xa hdi, thi
nhirng phat kie'n hudng
tdi sir
tien
b6 \6 gidi va
binh
dang
gidi
chi
dung
a
nhirng
vi
tri
sau
ciing,
mac
du

ap
birc
gidi
xua't
hien
dau tien trong
xa
hdi loai nguoi.
That
kho
tuong tugng trong
khi
nhan loai dang
or
the'
ky
thir
XXI,
dang hucfng
tdi
nhirng chuydn bie'n
to Ion
trong nhan thiic
va tu
duy,
chinh
phuc
cac
khoang kh6ng vij try,
d6 cao sir

binh dang,
bac ai, d^ cao
sure
manh
cua
ngu6n lire
con
nguoi,
thi 6
nhieu
noi
trSn
the
gidi,
binh
dang
gidi
van
chi la
mOt udrc
ma xa
v5i. Phu nit vSn
bi boc I6t
tham
te, bj
day
doa \6 the xac va
tarn h6n,
bi
bu6n

ban
nhu
n6 16, bi
dua
ra
lam
tro
vui
cho
nhung
ke
lam tien,
nhi^u
ciia.
Sir
bat
binh dang
v^
gidri
trong
lich
sir
phat
tridn
nhan loai
da
d6i
hoi
nhan loai tiS'n
h6

phai thay ddi nhan thurc
va
hanh
vi v6
gidi.
Su
xua't
hifin
ciia
cac
phong trao phu nir, phong trao da'u tranh
vi
binh dang
gidi
trtn
pham
vi
toan the'
gidi
vdi hang trieu
ngudi,
trong
do cd ca
nam
gidi,
cdc
nha khoa
hoc, cac nha
tu tudng tham
gia

thdi
gian
gin
day
da
ndi
len
nhu
cSu
v^
binh dang
gidi
ngay
cang
ca'p
thie't ddi vdi
con
dudng di tdi
su
tiS'n
bd.
Binh dang
gidi
da
duge
xem xet
nhu
la
mdt trong nhOng
chi sd

quan
trong
nha't ndi
len su
phat
tridn
tie'n bd ciia mdt qud'c
gia.
Trong
xu
hudng chuye'n
din tit
da'u tranh
tu
phat,
don le
sang
da'u
tranh
tu
giac
mang
tinh
rdng Idn,
cd
dinh
hudng chie'n luge
\6
binh dang
gidi,

thi nhirng nghien curu w6
ly
luan
va
phuong phap luan ngay
cang
trd
nen
cin
thie't.
No tao lap
mdt
co sd
khoa
hgc
dung dan,
cd
tinh
ly
luan,
phuong
phap luan
va
phuong phap
hoat
ddng hieu
qua cho
phong trao
thuc tien.
Bdi

vay,
su ra
ddi
cua cac
khoa
hgc v6
gidi,
trong dd
cd Xa
hdi
hgc
gidi
da tao ra cho
phong trao da'u tranh vi
su
binh dang
gidi
mdt budc
3
phat
tridn
m6\
chat.
No chi ra
duac
nhOng muc ti&u, nhiem vu va n6i
dung
hoat d6ng cu the di hirorng tdi su th6'ng nha't cho
cu6c
da'u tranh vi

binh
dang
giofi.
Chi
trong m6t thcri gian ngan, khoa hoc v^ Xa h6i hoc
gidi
da phat
trien
nhanh chong. HSu hfe't cac trucmg dai hoc, cac trung tarn nghien curu
va dao tao Idn tr^n th6'
gidi
deu c6 56 phan nghifen curu va giang day v6
Xa h6i hoc
gidi.
Xa h6i hoc
gidd
ngay
cang
xac
dinh
r5 hon v^ d6'i tuong
nghien
cihi,
ht th6'ng cac ly thuye't, khai niSm, pham tru va 56
c6ng
cu
nghidn
ciru,
nham
dinh

hudfng cho nhung hoat d6ng thirc
tiln.
6 nirdfc ta, Xa h6i hoc
gidi
da dupe phat
tri^n
kha manh me trong
nhiJng nam gSn day. Cung v6i phong trao da'u tranh giai phong phu nu"
dupe Dang va Nha nudfc quan tarn,
iJng
hp manh me, phong trao da'u tranh
vi
su binh dang
gidi
cung da tham nhap vao nhi6u td chire chinh tri, xa
hpi,
cac doan the, cpng d6ng, cac td chirc phi chinh phu va Ian rpng ra
toan xa hpi. Nhung nghiSn cihi va dao tao ve
gidi
cung phat triSn manh
me va rpng khap.
Trong
xu hudfng phat
trid'n
ehung do, nhu eSu v^ thdng tin khoa hoc,
thdng
nha't nhung npi dung nghien cihi va dao tao dac
thii
v^
gidi

ngay
cang
trd n^n ca'p
bach.
Trong
thdi
gian qua, mac dii ehiing ta da cd
nhi^u
nd
lue trong
vific
bifin
soan,
tuy^n
dieh eae tai litu trong va ngoai nude
nham dap
ling
nhung doi hoi ciia
viec
phat
tri^n
cac nghien cihi va giang
day v6 Xa hpi hoe
gidi,
nhung
nhin
ehung nhffng tai heu nay van
ehua
dap
ling

dupe vdi doi hoi cua thue te. Tai lieu dupe
gidi
thieu va giang
day trong cac trudng dai hoe ph^n Idn dupe
tuydn
dieh tir nude ngoai,
theo
nhieu kenh
khae
nhau, mpt s6' tai heu giang day dupe bien
soan
nhung
ehua
thue su gan ke't vdi hoan canh dac thu d Viet Nam. Di^u do
khie^n
ehung ta khdng tranh khoi nhung lung
tiing
trong
viee
phai nhan
thirc,
ly giai va van dung mpt
each
cd hieu qua nhung van d6 ca ban v^
gidi
d Viet Nam.
Viee
bien
soan
mdt eud'n gido

trinh,
lai Ik gido
trinh
vi mdt
llnh
vuc
kha mdi me va nhay cam nhu Xa hpi hoc
gidi
la mpt edng
viee
khd khan.
Duoc su khuye'n khich va dpng vien ciia ddng nghiep va sinh vien, tac
gia, tren ca sd ghi
chep
nhung thdng tin va
kinh
nghiem nghien eihi,
giang day mdn Xa hpi hoc \6
gidi
trong
nhi^u
nam qua da bien
soan
eud'n
giao
trinh
nay. Tac gia coi day nhu la mpt dip di tim kie'm su ddng cam,
tie'p
thu them y kien va ddng
thdi

chia se vdi nhung ngudi quan lam vc
van
de nay. Tac gia cung da cd gang luac bdt nhung va'n di phurc tap v6'n
cd cua Xa hpi hoc
gidi,
nham diSn giai va'n di mpt
each
don g:an va di
hieu
han.
Mac du vay, do nhung
gidi
han vi
thdi
gian, vi khudn khd cua mdt
cudn
giao
trinh
va ca vi kha nang nhan thure, nen npi dung
chac
chan se
con can phai dupe bd sung,
sCra
ehua.
Tac gia rat mong nhan
duac
y kie'n
ddng
gdp cua dpc gia di giao
trinh

hoan thien han trong lin tai ban sau.
Giao
trinh
nay neu len nhung va'n di duong dai nhung hy vong rang
trong
tuong lai, va'n di binh dang
gidi
se thay ddi, phu nu se cd binh dang
thue su va eud'n
sach
se chi con gia tri nhu mpt tai lieu vie't vi
lich
su.
Tac gia
5
BANG
CAC CHQ
VIET
TAT
AP WLD Asia Pacific Forum on Women Law and Development
(To
chLTc
DiSn
dan
chau
A -
Thai Binh Duong
ve
Phu nOr, luat phap
va

phat trien)
BLGD
Bao
luc gia
dinh
CNTB
Chu nghla
tu
ban
CNDQ
Chu nghTa
de
quoc
CNXH
Chu nghTa
xa hoi
F.G.M
Female Genital Mutination
F.S.M
Female Sexual Mutilation
GDI
Chi
so
binh dJing gi6i
HDI
Phat trien
con
ngudi
LHPN
Lien hiep phu nu"

'
>
LHQ
Lien
hdp
quoc
NCFAW
Oy
ban
Quoc
gia vi
sutien
bo
cua
phu
nijf
NGO
PhiChmhphCi
RCGAD
Trung tam nghien cijfu Gi6i
va
Phat then
SKSS
SCfc khoe sinh
san
UBND
Uy ban nhan
dan
UBQG
Uy

ban
quoc
gia
UNDP
CO
quan phat then Lien
hdp
quoc
UNICEF
Quy
tre em
Lien
hdp
quoc
UNFPA
Quy dan
so
Lien
hop
Quoc
UNIFEM
Quy phu
na
Lien
hop
quoc
UBDS GO
& TE
Uy ban Dan
so gia

dinh
va tre em
XHH
- •
Xa
hoi hoc
WHO
To chilrc
Y te the
gidi
•
w
j^^OV^a
KJ^N Wi^O ca
BAN.
(Bat 1
Tir
061 laONG NGHIEN
CCfU
CUA XA HOI HOC
DEN
061 TUpNG NGHIEN
CCfU
COA XA HQI HOC
Gidl
I.
D6I
TUONG
NGHI£N
cCru

CUA
XA
HOI
HOC
M6i
con
ngir&i
deu c6 m6t
hinh
dang, khudn mat va
tinh
each
rifing
biet.
Nhung net rieng biet, muon
hinh
mu6n ve nay hop nhau lai thanh
cac nhom xa h6i trong m6t xa
hOi
da dang va phong
phii.
Cung nhu vSy,
m6i
nganh khoa hoc deu c6 nhiJng net dac thu khac biet vdi cac nganh
khac, tao nen hi day he thong cac
kien
thiic
vT
dai
ciia

nhan
loai.
De' xac
dinh
mot chuyen nganh khoa hoc, chung ta c£n dat ra nhung cau hoi
mang
tinh
nguyen tac nhu:
-
Chuyen nganh a'y la gi ?
- D6'i
tucmg
nghien cuu cua no ra sao ? ,, ,
,,^1,,,
, ,
-
Su gSn gui va khac biet cua no vdi nhung nganh khoa hoc khac b
ch6 nao ?
Vao
the' ky
XIX,
nha
trie't
hoc
Phap
August Comte 1^ ngucd d^u
tien
da
diing
ten Xa hoi hoc

(Sociology)
de dat cho m6t nganh khoa hoc xa
hoi
moi ma 6ng
vira
muon tach ra
khoi Trie't
hoc va lai vua muO'n phan
biet
no
vdri
cac nganh khoa hoc xa h6i khac. Va sau nay, nhung the' he ke'
tie'p
da coi 6ng nhu la "cha de", la ngu5i dat nen mong cho nganh khoa
hoc quan trpng va ha'p dan nay. ,
D6ng
thcyi
vdi
Viec
dat ten cho nganh khoa hoc n^y, August Comte
cung
dua ra dugc m6t b6 khung ly luan, phuong
phap
luan va phuong
phap
CO
ban de xa h6i hoc c6 the ton tai nhu
mOt
khoa hoc doc lap- Ngay
nay, cho du xa hoi hoc da phat

trien
khac xa
vdri thdi
dai
ciia
A. Comte,
da bao ham trong
minh
v6 s6' nhung xu huomg va trucmg phai khac nhau
thi
nhung
ti^n
de co ban ma
A.
Comte dua ra van la nhung nen mc5ng c6't
1
ye'u nha't.
Xa h6i
gidfi
cung nhu
tat ca
nhOng chuyen nganh
xa h6i hoc
khac
deu nay sinh
va
phat trien tir mOt
n6n
mong chung nha't nay.
Chung

ta
d^u bie't, tir
rat lau
r6i,
da c6
nhi^u
nganh khoa
hoc
la'y
xa
h6i
lam d6'i
tucmg nghien
cihi.
Nhihig
nganh khoa
hoc nay tap hop lai
duoi
ngon
c6
chung
cua cac
khoa
hoc xa
hdi
va
nhan van.
M6i
nganh
khoa

hoc xa
hdi
va
nhan van noi irSn
lai
chie'm
m6t vi trf va
vai tro nha't
dinh
trong
ly
luan khoa
hoc
cQng nhu trong thuc ti6n. Noi
m6t
each
cu
th^
la
chung
eo
d6'i tucmg nghien cuu,
he
thd'ng
ly
luan, phuong phap luan
va phuong phap nghien
ciiu
rieng. Chang han, nghien euu
ve

kinh
te' da
eo
Kinh
te' hoc, dan
t6c eo
Dan
t6e hoc,
chinh tri
c6
Chinh tri
hoc,
dan
s6' c6
Dan
s6' hoc;
nghien
euu
nhiJng
su
kien
xay ra
trong
qua
khiJ
c6
nganh
khoa
hoc
Lich sir Bcri vay,

viec
xae
dinh
dd'i tugfng
cua
XHH noi chung
va XHH gi<5i noi rieng
chi c6
th^ duge thire hien khi khang
dinh
r5
dugc
tinh
rieng biet, kh6ng
trung
lap ciia
no
vdi nhung nganh khoa
hgc xa
hOi
va nhan van
khac.
Ne'u
nhu Trie't
hgc c6
d6'i tugng nghien cuu
la
nhung quy luat chung
nha't ciia
tu

nhien,
xa
hOi, tu duy trong
sir
van d6ng
va
phat trien
cua xa
hdi;
Khoa
hgc
Lich
sir c6
d6'i tugng nghien curu hudng
vao
viec
tai
hien
lai
nhung
su
viec
dien
ra
trong
qua
khii,
chang
han xa
hOi

con
ngudi
tCr
thoi
c6
dai,
trung
dai,
can
dai, hien dai d^
riit
ra cac bai hgc
kinh
nghiem
va
t6n
vinh
16ng tu hao cua cac
dan
t6e
thi XHH
lai tap
trung
chu yeu
vao nhung
sir
tuong
tac xa
hOi.
Khac

vdi nhung khoa
hgc xa
hdi
cu the
khac,
XHH khOng
chi di sau vao
nhung
mat cu ihi cua xa
hOi
ma con
hudng
t6i
nhung m6'i quan
he
giOa chung, hudng vao
viec
tim
ra
vi
tri,
vai
tro
ciia chung trong
su t6n tai, van
dgng
va
phat
tridn
cua xa

h6i.
V6
phuong
dien nay,
Giao
su
Dang Canh Khanh
da eo ly
khi
cho
rang XHH
nghien
eun su
phat
tridn
ciia
xa
h6i, nhijng m6'i quan
he xa
h6i,
su
tuong
tac giua nhung
linh
virc
cu
th^
cua xa h6i
voi nhung
llnh

vuc
chung nha't
ciia
xa
h6i
va
vdi nhau.
Co
ba
llnh
virc
co
ban dugc XHH quan tam
la:
Till?
nha't,
nghien
cihi
nhung md'i quan
he
tuong
tac
giOa
cac
linh
vuc
cu th^
cua xa
h6i vdi tu
each

la cac b6
phan ca'u thanh
cua xa
hOi,
cac
thiet
ehe' xa hOi vdi
llnh
virc rOng Idn nhat, chung nha't, tu:c
la
vdi long the
xa
h6i.
Thar
hai,
nghien curu m6'i quan
he
giiJa
cac b6
phan
ca'u
thanh,
cac
linh
vuc
cu
th^,
cac
thiet
che cua xa

h6i
vdri
nhau.
8
r/iM"
ha,
nghien curu chinh
cac
m6'i quan
he
n6i sinh, tuomg d<5i
d6c
lap
cua
cac
bO phan ca'u thanh ciia
xa
hOi,
cac
thie't che'
xa
hOi
cu
thd noi tren.
Sir phan
dinh
cac
ITnh vuc nghien cun
co
ban ciia XHH nhu tren

la co
s6
de
phan nhom
cac
chuyen nganh ciia chiing,
giiip
chung
ta co
th^ dura
vao
su
phan
dinh
cac b6
phan
ca'u
thanh
cua xa h6i
cung nhu
cac
thiet
che'
xa
h6i
di
chi
ro va
phan biet
cac

chuyen nganh XHH nhu XHH n6ng
th6n,
XHH
do
thi, XHH
gia
dinh,
XHH
van hoa,
XHH
gidi,
XHH quan
ly,
XHH thanh nien, XHH mOi
trudng,
XHH tgi pham
v.v
Nhung moi
quan
he
tuong
tac va cac
ITnh
vuc
nghien cuu tren
lai co vi
tri
va
vai
tro

khac
nhau trong
cac
chuong
trinh
nghien curu
vi m6
hoac
vi m6,
ly
thuye't
hoac
thuc nghiem, dai cuong
hoac
chuyen biet.
II.
XA
HOI HOC GlOl
TRONG
XA
HOI HOC
1.
Doi
tiidng
nghien ctTu
cua Xa
hot hoc gi6i
Xa
hgi hgc
gidri

la m6t
chuyen nganh ciia XHH.
No
vira tuan
thu
nhung
nguyen
tac
chung nha't
cua
XHH, vira quy chie'u nhung nguyen
tac
nay vao ITnh vuc nghien eun rieng biet
la moi
quan
he xa hoi
giua
nam va
nif
va each
thuc
moi
quan
he nay
ducfc
xdy
dung
trong
xd hgi.
Noi

mot
each
cu
th^, XHH
gidi
la xa
hCi
hgc
nghien curu dS'i tugng
gidi,
vi
tri,
vai
tro
cua
va'n
de
gidi
va
binh dang
gidi
dd'i vdi sir van dgng
va
phat trien ciia
xa hgi.
Theo
nhung chudn
mue
tren thi
Xa

hdi
hgc
gidi
cung
ed 3
ITnh virc
nghien eun
eo
ban.
Do la:
1.1. Nghien
eiiru
md'i quan
he
giua
su
van ddng
va
phat
tridn
ciia
gidi
vdi
su
van ddng
va
phat trien chung
cua xa
hdi.
1.2. Nghien curu md'i quan

he
giua
gidi
vdi
cac bd
phan
cau
thanh
khac
ciia
xa
hgi,
cac
thie't
che xa
hdi dang van hanh trong
xa
hdi nhu
gia
dinh,
van hoa,
giao
due, chinh quyen, luat phap, ndng
thdn,
thanh thi, mdi
trudng
(Nhung ITnh vuc
cd
lien quan den vi
tri,

vai tro ciia
gidi).
1.3. Nghien eun ndi ham
cua
gidi
trong dang ihiic tuong dd'i
ddc lap
ciia nd. Dd
la
md'i quan
he xa
hdi giua nam
va
nu
va
each
thiic md'i quan
he dd dugc
xay
dung trong
xa
hdi.
De phuc
vu cho
viec
tu
duy
va
tiep
can Xa

hdi
hgc
Gidi,
ngudi
ta
cung
da xay
dung
ben
canh
he
thd'ng
ly
thuyet
co ban
(nhung quy luat.
9
pham tru, khai niem, khung
logic)
b6 c6ng cu phan tich xac dinh
phuong phap luan va phuang phap nghien cuu cho no. Ciing vai nhung
nghien cuu ly thuye't, nghien curu ca ban thi nghi6n cuu thitc nghifem hay
con goi la nghien curu can thiep
(hoac
hanh
dong)
ngay
cang
phat trien da
gop phan true tiep vao

viee
nhan ihuc va hoach dinh cac chinh
sach
ve
giai,
6i6u
chinh va hoan thien luat phap, cai tao xa hOi va tao lap sir binh
dang trong cac quan he gi6i.
2.
Chtfc
nang,
nhiem vu cua Xa hoi hoc
gidi
Khi
noi den chile nang va nhiem vu cua m6t nganh khoa hoc, chung
ta
c&n phai hieu rang, ehiing bao gib cijng
dugc
sinh ra di thirc hien
nhiing
muc
tifiu
nhan thue va muc
tifiu
thuc
tifin
ciia nganh khoa hoc do.
Boi vay bat ky mot nganh khoa hoc nao cung thu&ng mang trong minh
hai
chiJe nang co ban nhat: chi'fc nang nhan thiic va

chi(c
nang thuc tiin.
Hai ehiic nang nay hoa quyfin khdng th^ tach
rcri,
cai nay la ca sd nhung
cung la muc
tifiu
cho cai kia va
ngugc
lai. Churc nang nhan thurc cua XHH
gidfi la kim chi nam, quy dinh nhiem vu la lam thay d6i nhan thirc cua con
ngu5i
\i mSt ca'u true xa hCi ma trong do kh6ng c6 nhom xa hOi nay cai
tri
cho nhom xa hdi kia. Tir thay ddi nhan thuc, XHH gidi co nhiem vii
lam thay doi thirc
ti6n
va phue vu cho chiJc nang thuc
ti6n
cua no. 6 day,
moi quan he giira nghien cuu ca ban va nghien curu umg dung la hai cdnh
tay ciia co the XHH gidfi.
Thirc te, noi vi nghien cuu ca ban va nghidn cuu uug dung la noi v6
mot phuang thiic bieu hien khac ciia chirc nang nhan thiirc va chiic nang
thirc
tidn
cua nghien cuu.
Nghien
ciiu ca ban la nhiJng nghien cuu co xu
hirdng

nghieng vi nhiJng miie tieu nhan thiic, con nghien ciiu umg dung
thi
lai
CO
xu hudng nghieng ve muc tieu thuc
tifin,
van dung ly thuyet vao
thirc
tien va dung thirc
ti6n
de lam
sang
ro ly thuyet. Nhin chung, hudmg
ve
cuoc
s6'ng hien thirc, dua tri thurc vao thuc \\tn
cuoc
song,
phue vu cho
cuoc
song
ciia con ngucri
ngay
cang
tien bo, van minh bao gid cung la
muc dich cao nhat ciia khoa hoc dij la khoa hoc tir nhien hay khoa hoc xa
hoi
va nhan van, trong do co XHH noi chung va XHH gidi noi rieng.
Tuy nhien, "Sir thong nhat va da dang cua the gicfi vat chat va
tinh

than
da khie'n cho tri thurc khoa hoc cung phurc tap va da dang khong
kem. No cijng khie'n cho sir phan dinh rach roi ranh giai giua cac ITnh
virc khoa hoc chi co the mang
tinh
tuang doi. Se la sieu hinh va khong
khoa hoc neu chung ta chi biet khu biet cac loai hinh nghien cuu khoa
10
hoc khac nhau ma khong nhin tha'y su
th6'ng
nha't va phu thuOc lan nhau
giu-a chung.
Bdi
vay, ne'u nghien cuu ling dung lam da dang va phong
phii
them
cho nhung nghien cuu ca ban, thi
ngugc
lai, nghien cuu ca ban la tien d6
Ij? luan phuang phap luan, la ca sa can thie't cho
viee
nghien cuu umg
dung. Thie'u nhung nghien cuu co ban, nghien cuu lirng dung se mat dinh
hudng, se lung tiing khi xir ly cac
tinh
hu6'ng phiic tap tir thuc tien. Thie'u
nhumg nghien cuu umg dung va
tinh
umg dung, nghien cuu ca ban se chi
con la khoa hoc cua sir lang man thuSn tuy, su bay b6ng khoi hien thuc

ciia tri thurc" {Dang Cdnh Khanh, 2006).
Ngay
nay, kha nang limg dung cac tri thirc XHH gidi vao thuc tien da
khie'n
cho
boat
d6ng khoa hoc khOng chi la m6t
thir
"khoa hoc vi khoa
hoc" ma con la "khoa hoc vi nhan sinh". Y nghla xa h6i va nhan dao sau
sac cua khoa hoc gidi la no giiip thay doi nhan thirc ve gidi, dua ra cac
bien phap giai
quye't
hien tugng bat binh dang gidi da t6n tai tir hang chuc
the' ky. Chi co gan minh vai thuc tien thi XHH giai mdi mang trong minh
cac gia tri v^ tri thirc va van hoa dich thuc.
Do vay, de phat trien va md r6ng cac nghien ciiu ve XHH gidi chung
ta
khong the bo qua cac hoat ddng thirc tien va iimg dung ciia no.
Dong
thdi
cac nghien ciiu ca ban la ngudn true tie'p cung ca'p nhumg tri thurc ly
luan
va phuang phap luan cho cac nghien cuu cu the.
Nghien
cuu ca ban trong XHH vira giiip dinh hudng cac chie'n
luge
phat trien xa hoi chung, vira gdp pMn vao chinh sir phat trien cua tu duy
XHH.
Nghien

ciiu ca ban ve XHH gidi cd vai tro quan trgng khong chi
trong
viee
xay dung cac chien
luge
phat trien binh dang gidi ma con gdp
phan hinh thanh nhumg ca sd ly thuye't va phuang phap tie'p can dac thu
cua mon hoc.
Ngoai
tinh
hien thuc va umg dung, XHH gidi con mang tinh each
mang.
No hudng xa hdi tdi sir thay ddi
each
nhin nhan v^ phu nil, thay doi
ca'u true xa hdi da ton tai cd huu trong lich sir
theo
kieu "trgng nam, khinh
nir"
thanh xa hdi binh dang, cdng bang ma trong dd cac thanh vien, bat ke
thugc gidi
tinh
nao deu cd ca hdi phat trien
ngang
bang, cd trach nhiem
tham
gia xay dung gia dinh va xa hdi, cung
dugc
hudng thu cdng bang
cac thanh qua lao

dgng
do minh lam ra. Ve phuang dien nay, XHH gidi
tuan
thii
Idi day bat hu ciia
K.Marx
la: khoa hoc khong chi nhdm de gidi
thich the gidi md con cdi tao the
giai.
II
Nhu vay, XHH
gidi
c6 ba
churc
nSng
ca ban la:
phdn
dnh
hien
thuc.
cdi tqo xd hoi va
dinh
hucfng xd hoi. Ba chlic
nang
nay c6 m6'i
quan
he
bitn
chumg
trong cac

nghien
cihi
cu thd,
nghien
cim ly thuyfit va
nghiSn
cihi
hanh
d6ng.
Nhung
churc
nang
quan
trong nay da tao ra b6 mat
toan
dien cua XHH
gidi
va mac dii la m6t
chuyen
nganh
khoa
hoc rat tre
nhumg
no da
nhanh
chong
chie'm
dugc
ch6
dumg

viJng
chac
trong
nganh
Khoa hoc Xa hoi va
Nhan
van noi
chung
va XHH noi riSng.
Sir
xua't
hien ciia XHH
gidi,
tren
thuc
te' da
chia
XHH ra
thanh
hai
giai
doan:
XHH
trudc
gidi
va XHH sau
gidi.
Do la ket qua cua
cuoc
tranh

luan
khong
khoan
nhudng
mang
tinh
khoa
hoc va chinh tri cao
giiJa
cac
nha XHH
mang
quan
diem nu'
quyen
(sau nay goi la cac nha nG
quy6n)
vdi
cac nha XHH
mang
quan
diem nam
quyen.
III.
M6I UfiN He
GlOA
XA HOI HOC GI(3l V6l CAC
CHUYfiN
NGANH
XA HOI HOC

KHAC
Mdi
quan
he ciia XHH
gidi
vdi cac
chuySn
nganh
XHH
khac
la sir
phan
anh tinh
khach
quan
ciia md'i
quan
he
giiJa
va'n de
gidi
vdi
nhiJng
va'n dd xa hoi cu the
khac
trong xa hdi.
Thuc
x6 cho
tha'y,
mdi

quan
he
gidi
ton tai va bieu hien
tren
ta't ca cac ITnh vuc
hoat
ddng
cua xa hdi. Do
la mdi
quan
he
giua
hai
gidi
tinh la nam va niJ trong sir van
dpng
cua
nguon
nhan
lire xa hdi.
Tuy
nhien,
trudc
day he tu
tudng
chinh tri, triet hoc, ton
giao
va ca
XHH

kinh dien ddu da
tie'p
can va'n de
gidi
trong he
thong
nhiJng
quan
diem nam
quydn
nen
thudng
phan
chia
nam niJ
thanh
hai
tuye'n
ro ret:
nam
thdng
tri va niJ bi
tri.
Dien hinh la he tu
tudng
Nho
giao,
H6i
giao
va

sau nay, trong chinh XHH la
nhung
ngudi
theo
thuyet
Ca'u
true
chiic
nang.
Trong khi
khang
dinh vi the, vai tro cua cac bd
phan
ca'u
thanh
trong xa hdi, ngudi ta
cung
coi va'n de
gidi
trong xa hoi nhu la mdt sir xe'p
dat tu
nhien,
sir
phan
bd vi the', vai tro
gidi
mot
each
bat binh
dang

nhu la
mot le
duong
nhien.
Ngay
nay, XHH
gidi
da dat va'n di
khac.
Nd doi hoi
nhiJng
ngudi
nghien
curu
phai
nghien
cihi
hai luc lugng xa hoi nay trong bdi
canh
cua
sir
tuang
tac, van
dong
va
phat
trien,
hudng
tdi su binh
dang,

cdng
bang.
Chang
han, khi XHH gia dinh
nghien
curu vd gia dinh thi
khong
the
khdng
nghien
curu \i su
bie'n
d6i mdi
quan
he
gidi
theo
cac md'i
quan
he
12
hang
ngang
nhu
quan
he
giiJa
vg vdi
ch6ng
(cha vdi me, 6ng vdi ba), anh

trai vdi em gai; va md'i
quan
he
theo
hang
doc la
quan
he the' he nhu 6ng
ba vdi cha me, vdi con
chau.
Nghien
curu
XHH van hoa thi
phai
nghien
cuTJ
md'i
quan
he
gidi
trong cac nen van hoa
theo
chidu
lich
dai va
theo
chidu ca'u
true
chirc
nang.

Nghien
cihi
XHH
ndng
thdn, XHH do thi
cung
cSn de cap de'n md'i
quan
he
gidi
va anh
hudng
cua md'i
quan
he dd dd'i
vdi
timg
gidi
cQng
nhu su
phat
tridn
chung
cua
ndng
thdn
hoac
dd thi
V,-;
DAI

OpC vA NGHIEN Cl?U
Quan diem chUa c6 nghien CLTU gidi
"Hanh phuc a nqa^ trong tay ban"
Thdi met cCra giup chi em chung ta mat ft thdi gian hdn trong viec "te gia noi
tro"
de danh thdi gian con lai tham gia lioat dpng xa hoi, cdng hien SLTC minh
vac sU nghiep phat then cCia nUdc nha. Nhung ngoai nhCJfng yeu to thuan Idi van
con ton tai nhuTng van de dang lo ngai cho nhieu gia dinh, nhat la bdn phan lam
vp,
lam me dang
CO
hudng md nhat di.
Theo truyen thong, viec "te gia noi trd" la pham vi doc quyen cua phu nOf,
nhUng ngay nay no khong con chiem vj trf "doc nhat v6 nhj" nu'a, ma da dupe
chia se kha nhieu. B6i vi mpi thu" can thiet cho cupc song hau nhu deu c6 san,
cai gi can la c6 ngay mot each nhanh chong, tien Ipi, de dang. TCr viec di Sn
cdm hang, cdm hop cho den viec thue ngudi noi trp trong gia dinh N6i t6m lai,
cai gi can cung c6 the thue mUdn. Chfnh sUtien Ipi d6 lai nay sinh nhieu van de
dang lo ngai cho cac gia dinh.
Toi dupe biet vp chong chi D. deu la ky sU, bac
sT
va c6 d|a vj trong xa hoi.
Hp c6 hai con, mot
trai,
mot gai deu da den tudi tru6ng thanh. Nhieu ngudi nhin
vao gia dinh anh chi deu rat them mudn. NhUng d ddi ching ai hpc dupe chOf
"ngd".
Cau con trai cija chi D. phai vao tu luc 29 tudi vi tpi dan dat gai mai dam
va buon ban ma tu^. Mpi chuyen v3 ra tU d6. Chi 0 tam sU:
-

Toi da mac phai sai lam I6n trong viec giao due con cai. Dang le toi phai
danh nhieu thdi gian hdn de chSm soc con thi toi lai chu cap day dCi nhufng thCr
con can. Cupc song sung tuc da lam con trai toi tu giet minh.
Viec chSm s6c con khong the thieu dupe ban tay cua ogudi me. Oieu nay
doi hoi chi em phai c6 sU kien tri day do tUng phut, ti/ng gid mdi c6 the cho gia
dinh va xa hoi mot con ngudi hijfu
I'ch
thuc sU.
13