PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH

Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM NHẰM NÂNG
CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP CHO
HỌC SINH
I.

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Theo thống kê của bộ lao động thương binh và xã hội năm 2013 cả nước

có 1.053.000 người thất nghiệp trong đó có 145.000 cử nhân, thạc sĩ. Ở nước ta
hiện nay trung bình mỗi năm có 400.000 sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng.
Trong khi đó năm 2014 theo thống kê cịn tới 162.000 sinh viên đã ra trường mà
chưa tìm được việc làm. Theo ơng Nguyễn Bá Ngọc - Phó Viện trưởng Viện
Khoa học Bộ Lao động thương binh và xã hội: “Trong số hơn 9,9 triệu người có
bằng cấp, chứng chỉ thì chỉ có 2,7 triệu cơng nhân kỹ thuật, 2 triệu người tốt
nghiệp trung học chuyên nghiệp; còn lại là hơn 5,2 triệu người tốt nghiệp cao
đẳng, đại học trở lên. Trong khi đó, nhu cầu tuyển của doanh nghiệp chủ yếu là
những lao động có tay nghề. Sự mất cân bằng này sẽ tiếp tục làm gia tăng tỷ lệ
thất nghiệp trong sinh viên tốt nghiệp thời gian tới”. Đó là một sự lãng phí lớn
cho gia đình và cho xã hội, ảnh hưởng lớn tới tâm lý học tập của giới trẻ. Chính
vì vậy cơng tác hướng nghiệp luôn quan trọng trong nhà trường phổ thông nhằm
giúp các em có một hướng đi phù hợp cho bản thân, phù hợp với nhu cầu xã hội.
Ý thức rõ tầm quan trọng của công tác hướng nghiệp từ nhiều năm qua,
các trường THPT nói chung, trường THPT Điểu Cải nói riêng luôn chú trọng,
quan tâm nhiều đến hoạt động hướng nghiệp. Phát huy mọi bộ phận trong nhà
trường tham gia vào công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh. Đoàn thanh
niên, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường, giáo viên bộ môn, và đặc biệt là
giáo viên chủ nhiệm.
Tại sao lại là giáo viên chủ nhiệm? Trước hết chúng ta phải thấy được
vai trị và vị trí quan trọng của giáo viên chủ nhiệm trong mỗi lớp học. Giáo

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

1


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
viên chủ nhiệm được ví như “linh hồn của mỗi lớp học”. Hình ảnh của người
giáo viên chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến suy nghĩ, tình cảm của học sinh.
Khơng ai ngồi giáo viên chủ nhiệm là người luôn gần gũi, chia sẻ với các em.
Giữ một mối quan hệ mật thiết với phụ huynh học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là
cầu nối quan trọng giữa học sinh, nhà trường, gia đình và xã hội. Sau nhiều
năm được giao cơng tác chủ nhiệm, với những gì bản thân đã làm, ý thức được
tầm quan trọng của công tác hướng nghiệp cho học sinh, tôi mạnh dạn viết
chuyên đề này. Hi vọng sẽ nhận được sự đóng góp của các đồng nghiệp để tơi
có thể sử dụng một cách có hệ thống hơn trong hoạt động giáo dục của mình.
II.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

II.1. Cơ sở lý luận
II.1.1. Khái niệm hướng nghiệp
“Hướng nghiệp trong giáo dục là hệ thống các biện pháp tiến hành trong
và ngoài nhà trường để giúp học sinh có kiến thức về nghề nghiệp và có khả
năng lựa chọn nghề nghiệp trên cơ sở kết hợp nguyện vọng, sở trường của cá
nhân với nhu cầu sử dụng lao động của xã hội” [3]
Hướng nghiệp được hiểu theo hai phương diện: Phương diện xã hội và
phương diện giáo dục phổ thông. Trên phương diện xã hội, hướng nghiệp có thể

hiểu là một hệ thống tác động của xã hội về giáo dục học, y học, xã hội học,
kinh tế học…nhằm giúp cho thế hệ trẻ chọn được nghề vừa phù hợp với hứng
thú, năng lực, nguyện vọng sở trường, vừa đáp ứng được như cầu nhân lực của
các lĩnh vực sản xuất trong nền kinh tế quốc dân.
Trên phương diện trường phổ thông, hướng nghiệp là một hình thức hoạt
động dạy của thầy và hoạt động học của trò. Với tư cách là hoạt động dạy của
thầy, hướng nghiệp được coi như là công việc của tập thể giáo viên, tập thể sư
phạm, có mục đích giáo dục học sinh trong việc chọn nghề, giúp các em tự
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

2


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
quyết định nghề nghiệp tương lai trên cơ sở phân tích khoa học về năng lực,
hứng thú của bản thân và nhu cầu nhân lực của các ngành sản xuất trong xã hội.
Hướng nghiệp trong trường phổ thông được thể hiện như một hệ thống tác động
sư phạm nhằm làm cho học sinh chọn được nghề một cách hợp lý.
Hướng nghiệp là một trong những hình thức hoạt động học tập của học
sinh. Qua đó mỗi học sinh phải lĩnh hội được những thông tin nghề nghiệp trong
xã hội, đặc biệt là nghề nghiệp ở địa phương, phải nắm được hệ thống yêu cầu
của từng nghề cụ thể mà mình muốn chọn, phải có kĩ năng tự đối chiếu những
phẩm chất, những đặc điểm tâm sinh lý của mình với hệ thống yêu cầu của nghề
đang đặt ra cho người lao động.
Như vậy có thể hiểu cơng tác hướng nghiệp là hệ thống các công việc của
nhà trường, của gia đình và xã hội nhằm xác định phương hướng chọn nghề cho
thanh niên.

II.1.2. Bản chất tâm lý của hoạt động hướng nghiệp
Là một hệ thống các động cơ chọn nghề của học sinh. Hệ thống này bao
gồm: Các chủ thể của sự điều khiển: Nhà trường, gia đình, các nhóm khơng
chính thức.
Các phương tiện và phương pháp điều khiển: Công tác hướng nghiệp của
nhà trường, sự giáo dục của gia đình, sự thơng tin định hướng nghề nghiệp của
các cơ quan chuyên môn nhà nước….
Đối tượng điều khiển: Các động cơ và định hướng giá trị của học sinh.
Kết quả điều khiển: Sự sẵn sàng nghề nghiệp của học sinh, cụ thể là
chuẩn bị cho học sinh có khả năng chọn nghề nghiệp phù hợp với đòi hỏi của
nghề nghiệp đúng với khả năng của mình và hợp với yêu cầu xã hội.
II.1.3. Mục đích của hướng nghiệp
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

3


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Mục đích tổng quát là giúp cho mọi người đang trong độ tuổi lao động
nói chung và cho thanh niên nói riêng có được một nghề, có được một tương lai,
có được một con đường sống phù hợp với bản thân, góp phần hiện thực hóa các
mục tiêu kinh tế xã hội trong giai đoạn lịch sử cụ thể và chiến lược phát triển xã
hội nói chung.
Vậy hướng nghiệp trong quá trình phát triển nghề nghiệp nhằm giúp cho
mỗi thanh niên lựa chọn được một nghề để học, nghề đó phải thỏa mãn cả các
điều kiện khách quan và chủ quan đối với cá nhân trong điều kiện hiện tại và
tương lai.

II.1.4. Nội dung của công tác hướng nghiệp trong trường THPT
Gồm công tác giáo dục hướng nghiệp và tư vấn nghề nghiệp.
Giáo dục nghề nghiệp trong công tác hướng nghiệp là sự tác động có mục
đích, có kế hoạch vào thế hệ trẻ, làm cho họ hiểu về các nghề, hiểu được nhu
cầu xã hội của từng nghề qua đó hình thành hứng thú và khuynh hướng với nghề
nghiệp nhất định.
Nội dung chủ yếu của công tác giáo dục nghề là : Tuyên truyền nghề,
giáo dục trách nhiệm thanh niên phải tham gia vào các nghề mà nhà nước đang
cần, giáo dục vai trị vị trí của từng nghề đối với sự phát triển của đất nước; giáo
dục về quyền lợi và trách nhiệm của từng nghề,….
Tư vấn nghề nghiệp là hệ thống các biện pháp tâm lý – giáo dục để chẩn
đoán và phát hiện, đánh giá những năng lực về nhiều mặt của người được tư vấn
nhằm giúp họ chọn nghề một cách có hiểu biết. Thơng qua việc tư vấn, định
hướng, theo dõi q trình phát triển của học sinh đối chiếu với yêu cầu của nghề
rồi giới thiệu nghề nên chọn.
II.2. Cơ sở thực tiễn
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

4


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Trường THPT Điểu Cải nằm ở vị trí khá thuận lợi, gần quốc lộ 20, ở khu
vực dân cư tập trung đông. Tập thể giáo viên nhà trường luôn có ý thức cao
trong việc thực hiện sự nghiệp giáo dục các em học sinh. Lãnh đạo nhà trường
luôn quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện tối đa cho các bộ phận trong nhà trường
hồn thành tốt cơng việc được giao. Trường đã được xây dựng và phát triển từ

lâu qua nhiều thế hệ vì vậy đã xây dựng được những truyền thống tốt đẹp mang
nét đặc trưng riêng của nhà trường.
Thuận lợi: Với đặc điểm trên, dưới góc độ một giáo viên giảng dạy, giáo
viên chủ nhiệm lớp tơi thấy có nhiều thuận lợi cho hoạt động giáo dục.
Lượng học sinh của trường đông, đa số học sinh ngoan, hiền, có ý thức
học tập, là một lợi thế để tơi có thể thực hiện được các nhiệm vụ giáo dục cho
học sinh trong đó có hoạt động hướng nghiệp. Bản thân tôi cũng tự thấy chúng
ta cần phải có trách nhiệm giúp đỡ cho các em trong những giai đoạn đầu đời để
các em có thể vững vàng hơn khi bước vào cuộc sống.
Lãnh đạo nhà trường luôn quan tâm chia sẻ với tơi những khó khăn trong
cơng tác chuyên môn, đặc biệt là công tác chủ nhiệm. Tơi là một giáo viên tuổi
nghề cịn rất trẻ nên thường xuyên được Ban giám hiệu nhà trường động viên,
hỗ trợ, giúp đỡ những lúc khó khăn. Tạo điều kiện tối đa cho cá nhân tơi hồn
thành nhiệm vụ của một người giáo viên đứng lớp. Các thầy cô, đồng nghiệp,
các tổ chức đồn thể trong nhà trường ln giúp đỡ tơi, hỗ trợ tơi rất tích cực
trong mọi hoạt động.
Bản thân tơi tuy cịn trẻ nhưng ln nỗ lực trong cơng tác chun mơn,
nhiệt tình trong các hoạt động tập thể và ln cố gắng đóng góp sức mình vào
sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ.
Khó khăn: Là một trường khu vực vùng núi, hoàn cảnh kinh tế cả phía
nhà trường và học sinh cịn nhiều khó khăn. Học sinh nhiều em còn phải vừa đi
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

5


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh

học, vừa phụ giúp gia đình nên thời gian để đọc sách, báo, truy cập internet rất
hạn chế. Các em thiệt thòi hơn rất nhiều so với học sinh ở những khu vực thành
phố có điều kiện kinh tế tốt hơn. Bản thân tơi là một giáo viên cịn trẻ chưa có
nhiều kinh nghiệm vì vậy cịn gặp nhiều khó khăn, vẫn phải trau dồi rất nhiều về
nghiệp vụ. Trường ở xa trung tâm thành phố nên các hoạt động hướng nghiệp
cũng vì thế mà bị hạn chế.
III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
III.1. Giáo dục hướng nghiệp cần thực hiện một cách đồng bộ
Để giáo dục hướng nghiệp thực sự có hiệu quả tơi nghĩ nó cần được thực
hiện một cách đồng bộ và xuyên suốt từ khi học sinh vào học ở trường cấp
III.Thậm chí trong chương trình giáo dục của các nước như: Nga, Trung Quốc,
Hàn Quốc, Nhật Bản, hướng nghiệp cho học sinh được thực hiện từ bậc THCS.
Trong chương trình của bộ giáo dục đưa ra có bộ mơn hướng nghiệp dành cho
học sinh lớp 10, 11, 12 nhưng thực tế chúng ta thấy rằng chưa thực sự có hiệu
quả. Người học chưa ý thức hết vai trò, tầm quan trọng và làm hết mình cho
cơng tác hướng nghiệp. Chưa có giáo viên có trình độ chun mơn phụ trách bộ
mơn hướng nghiệp. Sách giáo trình viết rất kĩ nhưng rất dài, dàn trải, không cập
nhật kịp thời xu hướng phát triển của nền kinh tế.Vì vậy các em thấy mơn học
hướng nghiệp xa lạ với mình, thấy nó khơng quan trọng với bản thân mình, do
đó học sinh học tập theo kiểu đối phó nhiều hơn là tự giác tiếp cận. Vì vậy thực
tế điều tra cho thấy đa số học sinh lớp 10;11 vẫn rất mơ hồ về việc chọn ngành
nghề cho mình. Các em vẫn ln nghĩ rằng việc chọn ngành nghề chỉ giành cho
học sinh lớp 12. Thực tế điều này phản ánh rất rõ qua việc các em không quan
tâm nhiều đến các buổi tư vấn tuyển sinh hàng năm do trường tổ chức. Nhưng
khi đến lớp 12, một bộ phận lớn các em ở khối cơ bản của trường chọn theo trào
lưu, số khác lại chọn theo hiểu biết rất mơ hồ về nghề, một số khác lại chỉ chọn
vì suy nghĩ “chọn đại”. Dẫn đến rất nhiều hệ lụy về sau.
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

6


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Chúng ta phải giáo dục cho các em tinh thần yêu lao động. Nghề nào
cũng là nghề cao quý. Tâm lý thích những cơng việc nhàn rỗi, thích “làm thầy”
nhiều hơn là “làm thợ” đã dấn đến hệ lụy “thừa thầy thiếu thợ” ở nước ta hiện
nay.
III.2. Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 10
Ngay từ khi vào lớp 10, giáo viên chủ nhiệm cần phải định hướng được
cho học sinh niềm đam mê, sở trường, sở thích và mỗi em phải có ước mơ về
nghề nghiệp của bản thân sau này. Giáo dục cho em hiểu được tầm quan trọng
của xác định nghề nghiệp dựa trên năng lực, sở thích của bản thân. Giáo dục
cho các em hiểu việc chọn nghề nghiệp không phải là việc của riêng ai và chính
các em phải chủ động nắm bắt. Chúng ta đặt trường hợp nếu như các em chọn
nghề xuất phát từ chính bản thân các em với sự hiểu biết sâu sắc về nghề nghiệp
của mình thì các em sẽ là những sinh viên, học viên học tập bằng lịng đam mê,
sự u thích ở mơi trường đại học và các em sẽ trở thành những lao động tốt khi
các em ra trường. Giáo dục cho các em hiểu rằng nghề nào cũng là nghề cao
quý, nghề nào cũng có thể đưa mình tới thành cơng nếu như mình đam mê và nỗ
lực hết mình cho cơng việc ấy. Ngược lại khi các em theo đuổi một nghề mà
chính các em khơng đam mê, khơng xuất phát từ sở trường, sở thích của các em
thì các em sẽ không tạo được hứng thú cho bản thân, gây tâm lý chán nản khi
gặp khó khăn hay theo đuổi nó một cách thụ động, như vậy thực tế cho thấy
hoạt động giáo dục đào tạo nghề sau đó khơng mang lại hiệu quả. Sinh viên chỉ
học xong để lấy tấm bằng nhưng khi đi vào cơng việc thì các em khơng thể đáp
ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng. Tình trạng thất nghiệp sau khi ra trường của
sinh viên là tất yếu.

III.2.1. Lập sổ theo dõi hoạt động hướng nghiệp

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

7


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Để nắm được sở trường, sở thích, ước mơ của mỗi em về nghề nghiệp của
mình đồng thời khuyến khích các em hình thành cho mình ước mơ, sở thích
riêng. Giáo viên phải có một q trình theo dõi, quan sát và nắm bắt lâu dài qua
hành vi, cử chỉ, tính cách, qua các hoạt động học tập, vui chơi và qua sự phối
hợp với gia đình học sinh. Mỗi giáo viên nên lập một cuốn sổ theo dõi về hướng
nghiệp cho các em, ghi lại toàn bộ những thơng tin cần thiết để có thể tư vấn
hướng nghiệp sau này.
ST
T

Họ và tên học Đặc điểm tính Sở trường sở thích
sinh
cách
(Hồn cảnh
gia đình)

Ghi chú sự thay
đổi (Sự xuất hiện
các yếu tố mới

trong quá trình
phát triển nhân
cách hs)

1
2
3
Với mỗi học sinh giáo viên nên giành hẳn một trang riêng và theo dõi,
cập nhật liên tục để năm bắt được thông tin đầy đủ chính xác. Thực tế nhiều em
đã có thể lựa chọn được nghề mình u thích, phù hợp ngay từ đầu nhưng cịn
lại đa số các em có sự thay đổi. Học sinh THPT là giai đoạn có nhiều bất ổn
trong tính cách, tâm lý. Giáo viên cần ghi nhận kịp thời những biến chuyển
trong nhận thức, thái độ, hành vi của các em để có thơng tin đầy đủ cho công tác
hướng nghiệp sau này.
Những điều này là một bước rất khó khăn, và theo tơi là bước quan trọng
nhất trong cả quá trình hướng nghiệp cho học sinh THPT. Về cơ bản chúng ta
buộc phải có q trình thực hiện khi học sinh cịn học lớp 10 để các em có cái
nhìn nghiêm túc về lựa chọn nghề và định hướng năng lực bản thân. Nếu như
các em có năng khiếu, việc này sẽ giúp các em có thời gian bồi dưỡng cho
những năng khiếu của bản thân mình. Cịn nếu các em cảm thấy chưa phù hợp
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

8


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
thì trong suốt quá trình lớp 11, 12, sau đó các em vẫn có thể nhận diện ra và

chọn lại.
III. 2. 2. Tổ chức các buổi thảo luận về ước mơ, nghề nghiệp của các em.
Có nhiều phương pháp khác nhau để thực hiện điều này tùy vào mỗi giáo
viên chủ nhiệm, tùy vào quỹ thời gian cho phép và mục đích riêng của mỗi giáo
viên.
Để tổ chức thảo luận được trong khoảng thời gian sinh hoạt chủ nhiệm có
hạn, trước hết giáo viên cần sắp xếp, lên kế hoạch cho giờ sinh hoạt lớp trong
tháng một cách khoa học. Mỗi tháng có 4 tiết sinh hoạt chủ nhiệm, giáo viên
cần phân chia nội dung sinh hoạt làm sao đảm bảo thực hiện được các kế hoạch
của nhà trường, giải quyết các vấn đề của lớp. Để làm được điều này, tôi chia
sinh hoạt chủ nhiệm mỗi tháng thành 4 nội dung.
Tuần 1: Phổ biến các hoạt động của nhà trường, những nội dung, hoạt động
trọng tâm của tháng dựa trên kế hoạch của nhà trường và BCH đoàn trường.
Tuần 2 và 3: Tổ chức thảo luận về nghề nghiệp lồng ghép giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh.
Tuần 4: Tổng kết thi đua trong tháng, xếp hạnh kiểm tháng và tổ chức rút kinh
nghiệm.
Tổ chức thảo luận: Trong tuần 2 và 3 của mỗi tháng giáo viên cho học
sinh cùng thảo luận. Trước hết cho mỗi học sinh tự nói về ước mơ, sở thích của
mình sau đó cho các em thảo luận. Thời gian tối đa cho mỗi học sinh trình bày
là 5 phút. Mỗi buổi sinh hoạt sẽ thảo luận cho khoảng 4 học sinh.
Mỗi học sinh sẽ trình bày theo các nội dung gợi ý sau:
Câu 1. Bạn là người như thế nào?
Câu 2. Bạn muốn cuộc sống sau này của bạn như thế nào?
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

9

Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Câu 3. Bạn có năng khiếu gì đặc biệt khơng?
Câu 4. Bạn thích học những mơn học nào? Bạn thích đọc những loại sách
nào?
Câu 5. Bạn có thích tham gia các hoạt động tập thể không?
Câu 6. Ước mơ, sở thích về nghề nghiệp của bạn là gì?
Câu 7. Bạn đã làm gì để thực hiện ước mơ đó?
Câu 8. Gia đình bạn có biết về ước mơ của bạn hay khơng? Có ủng hộ bạn
hay khơng?
Câu 9. Theo em, em cần chuẩn bị những điều gì cho việc thực hiện ước mơ
đó?
Sau khi các em trình bày, giáo viên tổ chức cho lớp thảo luận, đóng góp ý
kiến xây dựng cho mỗi học sinh. Yêu cầu các em có thái độ nghiêm túc, đóng
góp tích cực. Những thơng tin từ bài thảo luận giáo viên chủ nhiệm ghi lại vào
sổ theo dõi nghề nghiệp của các em đã lập trước đó.
III. 2. 3. Trắc nghiệm khách quan.
Có thể cho các em làm trắc nghiệm khách quan định hướng nghề nghiệp
để nắm được tính cách, khả năng của các em phù hợp với nhóm nghề nghiệp
nào. Có nhiều trắc nghiệm khác nhau nhưng tôi sử dụng trắc nghiệm định
hướng nghề nghiệp của Key Jonh Holland [4 – tr36]
stt
1
2
3
4
5
6
7

8
9

Bảng A: (R: Realistic – Người thực tế)
Tơi có tính tự lập.
Tơi suy nghĩ thực tế.
Tơi là người thích nghi với mơi trường mới.
Tơi có thể vận hành, điều khiển các máy móc thiết bị.
Tơi làm các cơng việc thủ cơng như gấp giấy, đan, móc.
Tơi thích tiếp xúc với thiên nhiên, động vật, cây cỏ.
Tơi thích những cơng việc sử dụng tay chân hơn trí óc.
Tơi thích những cơng việc thấy ngay kết quả.
Tơi thích làm việc ngồi trời hơn là trong phòng học, văn
phòng.
Tổng điểm bảng A

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

10

Điểm


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
stt

Bảng B ( I: Investigative – Người thích nghiên cứu)

1

Tơi có tìm hiểu khám phá nhiều vấn đề mới.

2

Tơi có khả năng phân tích vấn đề.

3

Tơi biết suy nghĩ một cách mạch lạc, chặt chẽ.

4

Tơi thích thực hiện các thí nghiệm hay nghiên cứu.

5

Tơi có khả năng tổng hợp, khái qt, suy đốn những vấn đề.

6

Điểm

Tơi thích những hoạt động điều tra, phân loại, kiểm tra đánh
giá.
Tôi tự tổ chức cơng việc mình phải làm.

7

8

Tơi thích suy nghĩ về những vấn đề phức tạp, làm những công
việc phức tạp.

9

Tôi có khả năng giải quyết vấn đề.
Tổng điểm bảng B

stt

Bảng C (A: Artistic – Người có tính nghệ sĩ)

1

Tơi là người dễ xúc động.

2

Tơi là người có óc tưởng tượng phong phú.

3

Tơi thích sự tự do, khơng theo những quy định, quy tắc.

4

Tơi có khả năng thuyết trình, diễn xuất.

5

Tơi có thể chụp hình hoặc vẽ tranh, trang trí, điêu khắc.

6

Tơi có năng khiếu âm nhạc.

7

Tơi có khả năng viết, trình bày những ý tưởng của mình.

8

Tơi thích làm những cơng việc mới, những cơng việc địi hỏi
sự sáng tạo.

9

Tơi thoải mái bộc lộ những ý thích.
Tổng điểm bảng C

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

11

Điểm

Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
stt

Bảng D (S: Social – người có tính xã hội

1

Tôi là người thân thiện hay giúp đỡ người khác.

2

Tôi thích gặp gỡ, làm việc với con người.

3

Tơi là người lịch sự, tử tế.

4

Điểm

Tơi thích khun bảo, huấn luyện hay giảng giải cho người
khác.
Tơi là người biết lắng nghe.

5
6

Tơi thích các hoạt động chăm sóc sức khỏe của bản thân và
người khác.

7
8

Tơi thích các hoạt động vì mục tiêu chung của cộng đồng, xã
hội.
Tơi mong muốn mình có thể đóng góp để xã hội tốt đẹp hơn.

9

Tơi có khả năng hòa giải, giải quyết những việc mâu thuẫn.
Tổng điểm bảng D

stt

Bảng E (E: Enterprising – người dám nghĩ dám làm

1

Tôi là người có tính phiêu lưu mạo hiểm.

2

Tơi có tính quyết đốn.

3

Tơi là người năng động.

4

Tơi có khả năng diễn đạt, tranh luận và thuyết phục của
người khác.

5

Tơi thích các việc quản lý, đánh giá.

6

Tôi thường đặt ra các mục tiêu, kế hoạch trong cuộc sống.

7

Tơi thích gây ảnh hưởng đến người khác.

8

Tơi là người thích cạnh tranh, và muốn mình giỏi hơn người
khác.

9

Tơi muốn người khác phải kính trọng, nể phục tôi.
Tổng điểm bảng E

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

12

Điểm


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
stt

Bảng F (C: conventional – người cơng chức)

1

Tơi thích dự kiến các khoản thu chi.

2
3

Tơi có tính cẩn thận.
Tơi là người chu đáo, chính xác và đáng tin cậy.

4

Tơi thích cơng việc tính tốn sổ sách, ghi chép số liệu.

5

Điểm

Tơi thích các cơng việc lưu trữ, phân loại, cập nhật thơng
tin.
Tơi thích các hoạt động chăm sóc sức khỏe của bản thân và
người khác.

6
7

Tôi đặt ra những mục tiêu, kế hoạch trong cuộc sống.

8

Tơi thích lập thời khóa biểu, sắp xếp lịch làm việc.

9

Tơi thích làm việc với các con số, làm việc theo hướng dẫn,
quy trình.
Tổng điểm bảng F

Tìm bảng có điểm số cao nhất, kiểu người đó phù hợp với bạn.
Sau khi kết thúc năm học lớp 10, các học sinh phải định hướng được khả
năng bản thân mình, sở thích của bản thân mình để có hướng đầu tư học tập phù
hợp, trau dồi những năng khiếu của bản thân. Ngồi ra giáo viên cũng có thể
phát hiện, bồi dưỡng cho các em thông qua quá trình theo dõi hoạt động của học
sinh qua học tập, hoạt động tập thể mà chính các em cũng chưa phát hiện ra.
Giáo dục cho các em tinh thần yêu lao động, nghề nào cũng là nghề đáng quý
trọng, nghề nào cũng có thể mang lại thành cơng nếu các em đam mê, u thích.
Và khi các em khơng có thái độ nghiêm túc trong việc lựa chọn nghề thì các em

có thể sẽ phải lãng phí nhiều thời gian và tài chính sau này.
III.3. Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 11
Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 11 cần dựa trên cơ sở những nền
tảng hướng nghiệp đã thực hiện từ lớp 10. Các em đã bước đầu hiểu được bản
thân mình u thích cơng việc gì và năng lực, tính cách của mình phù hợp với
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

13


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
cơng việc gì. Khối 11, giáo viên chủ nhiệm cần định hướng cho các em chọn
nghề phù hợp với bản thân. Sách giáo trình hướng nghiệp lớp 11 cũng đã đề cập
đến vấn đề này nhưng thực tế nếu chúng ta dạy theo cách truyền thống trước
đây các em rất nhàm chán, thiếu tập trung do tính dàn trải. Tính cập nhật hạn
chế nhiều so với các phương tiên trên Internet và truyền thông. Tôi lựa chọn
cách cho các em là người chủ động tiếp cận, tìm hiểu những gì các em thấy bản
thân mình cần thiết, trên cơ sở định hướng của giáo viên.
Để làm được điều này trong lịch sinh hoạt của giáo viên chủ nhiệm cần
sắp xếp các buổi thảo luận về nghề nghiệp. Giáo viên có thể xếp lịch sinh hoạt
chủ nhiệm tháng theo từng nội dung. Giành hai đến ba buổi tùy vào lượng công
việc cần giải quyết trong tháng và quỹ thời gian hoạt động.
Tuần 1: Phổ biến các hoạt động của nhà trường, những nội dung, hoạt động
trọng tâm của tháng dựa trên kế hoạch của nhà trường và BCH đoàn trường.
Tuần 2 và 3: Tổ chức thảo luận về nghề nghiệp lồng ghép giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh.
Tuần 4: Tổng kết thi đua trong tháng, xếp hạnh kiểm tháng và tổ chức rút kinh

nghiệm.
Giáo viên cho học sinh đăng kí nói về những nghề mà học sinh u thích.
Những hiểu biết của các em về ngành nghề đó. Mỗi tiết chúng ta cũng cho từ ba
đến bốn học sinh trình bày. Lợi thế của cách làm này so với việc giảng dạy
hướng nghiệp truyền thống trước đây là đỡ mất thời gian hơn vì chúng ta khơng
trình bày tất cả các nghề mà chúng ta chỉ tập trung đi thẳng vào những nghề nào
các em đã lựa chọn và cần tìm hiểu. Hiệu quả của việc tìm hiểu cũng cao hơn vì
các em chính là những người tự giác tiếp cận những thông tin nghề mà các em
cần.

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

14


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Để thảo luận hiệu quả, giáo viên có thể đưa ra những hướng dẫn, gợi ý
cho học sinh tìm hiểu về nghề dưới dạng những câu hỏi lớn như:
Câu 1. Ước mơ của em sau này sẽ làm nghề gì?
Câu 2. Cơng việc đó có đặc điểm gì? Cần lưu ý những vấn đề gì?
Câu 3. Theo em nghề em đã chọn có phù hợp với bản thân em hay
khơng?Vì sao?
Câu 4. Để theo ngành học đó cá nhân mình nên chuẩn bị những gì ngay
từ bây giờ?
Câu 5. Những thuận lợi khi thực hiện kế hoạch chọn nghề của em là gì?
Câu 6. Những khó khăn của em khi thực hiện ước mơ đó là gì?
Qua việc làm như vậy các em sẽ có định hướng cho bản thân mình ngay

từ đầu. Những bạn chưa định hướng cho mình được cũng vì thế mà học hỏi, có
thể qua sự trình bày đó, một số bạn cịn lại sẽ thấy ngành đó phù hợp với bản
thân mình và lựa chọn. Ngay cả khi các em cùng trình bày về một nghề thì
những thơng tin đó sẽ bổ sung cho nhau, tạo nên một sự hiểu biết về nghề các
em đã lựa chọn hoàn thiện hơn, đầy đủ hơn. Sau khi các em kết thúc phần trình
bày về nghề mình lựa chọn, giáo viên chủ nhiệm sẽ là người giải đáp những thắc
mắc còn chưa được giải quyết và giúp các em đưa ra định hướng phù hợp.
Mặt khác nó sẽ giúp giáo viên chủ nhiệm phân loại được học sinh.
Chúng ta sẽ biết phải quan tâm, giúp đỡ những em chưa định hướng được nghề
nghiệp cho mình chọn được ngành nghề phù hợp. Theo dõi quá trình học tập,
rèn luyện của những học sinh đã có định hướng để nhắc nhở, uốn nắn các em.
Những thông tin các em trình bày, giáo viên sẽ tập hợp lại thành một
cuốn tổng hợp theo từng nhóm nghề để khi các em có nhu cầu có thể tham khảo
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

15


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
lại. Giáo viên vẫn phải thực hiện thao tác ghi chép đầy đủ thông tin về lựa chọn
nghề của các em vào sổ theo dõi đã lập ra từ lớp 10.
Một bước thực hiện tiếp theo sau khi các em đã hoàn thành việc thảo luận
nghề là tiếp tục cho các em test lại trắc nghiệm khách quan về nghề của Key
Jonh Hollan. Việc trắc nghiệm phải được tiến hành mỗi năm vì đối với học sinh
THPT, một năm là quãng thời gian dài, các em có nhiều thay đổi, phát triển về
năng lực học tập, tâm sinh lý, đặc điểm tính cách các em. Vì vậy khi kiểm tra lại
giáo viên sẽ nắm được các em có phát triển thêm các yếu tố mới trong việc lựa

chọn nghề hay không. Ghi chép sự thay đổi vào sổ theo dõi nếu có.
III.4. Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 12
Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh khối 12 là sự nối tiếp những hoạt
động hướng nghiệp ở khối 10 và 11. Như đã trình bày ban đầu hoạt động hướng
nghiệp cần thực hiện một cách xuyên suốt trong ba năm cấp III, dưới sự theo
dõi, giám sát cả quá trình dài.
Hướng nghiệp cho khối 12 chủ yếu là tập trung vào viêc tư vấn cho các
em chọn ngành thi và chọn trường thi phù hợp với ngành nghề mình đã chọn.
Thực tế hiện nay cho thấy giáo dục trở thành một loại hình dịch vụ. Số lượng
các trường đại học, cao đẳng tăng lên rất nhanh. Theo thống kê toàn ngành của
Bộ giáo dục, năm học 2010 - 2011 cả nước có 163 trường đại học; 223 trường
cao đẳng; 593 trường trung cấp nghề chưa kể các loại hình đào tạo khác. Các
hình thức đào tạo ngày càng đa dạng và thậm chí là hoạt động du học nước
ngoài ngày càng rộng mở. Giờ đây thực sự các em có nhiều lựa chọn hơn cho
việc vào các trường đại học, cao đẳng. Nhưng điều này đồng nghĩa với việc lựa
chọn cho mình một trường để học sau khi tốt nghiệp THPT trở nên khó khăn
hơn. Thực tế cho thấy các trường đại học, cao đẳng cũng không ngừng mở thêm
nhiều ngành mới theo nhu cầu của thị trường lao động. Có những ngành mà hầu
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

16


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
như các trường đều có như: Kế tốn, quản trị kinh doanh, Maketing,….. Con số
đó càng chứng minh một điều hoạt động giáo dục ngày càng được xã hội hóa,
thương mại hóa. Hoạt động tư vấn tuyển sinh được các trường dân lập tổ chức

rầm rộ trước mỗi mùa thi. Thực tế cho thấy không phải trường nào cũng có chất
lượng đào tạo tốt. Ngồi những trường đại học lâu đời, có chất lượng cịn lại
một bộ phận khơng nhỏ các trường chất lượng đào tạo chưa cao. Dẫn đến hệ
lụy tất yếu là khi ra trường các em khó tìm được việc làm theo đúng chun
ngành, tỉ lệ thất nghiệp tăng lên. Như vậy, làm thế nào để các em có định hướng
chọn trường một cách phù hợp nhất. Theo quan điểm của cá nhân tôi, trong giai
đoạn hiện nay nếu các em không đủ năng lực vào các trường có chất lượng đào
tạo tốt, chúng ta nên định hướng cho các em có hướng đi theo các trường nghề.
Thực tế hiện nay cho thấy xã hội cần rất nhiều bộ phận công nhân lành nghề.
Những người công nhân có tay nghề vững ln được trọng dụng ở các công ty
với mức lương thỏa đáng. Và trong cơ cấu lao động nước ta thiếu hẳn lực lượng
này.
Vậy định hướng thế nào cho các em chọn được trường thi, ngành thi phù
hợp và hiệu quả đòi hỏi rất nhiều sự nỗ lực tâm huyết của gia đình, nhà trường,
của giáo viên đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm. Những người có thể cho các em
những định hướng tốt về nhu cầu lao động sắp tới.
Hiện nay thông tin tuyển sinh của các trường được phổ biến rất rộng rãi
trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên Internet và các chương trình tư
vấn tuyển sinh rất nhộn nhịp. Điểm thi hàng năm của các trường, điểm chuẩn,
điểm đầu vào những năm trước được cập nhật thường xuyên. Giáo viên chủ
nhiệm sẽ giúp các em lựa chọn ngành, trường phù hợp định mức khả năng của
các em.
Giáo viên sẽ cho các em đăng kí ngành nghề đã lựa chọn. Sau đó giáo
viên cần đối chiếu lại sổ theo dõi thơng tin nghề nghiệp đã lập ra để xem nghề
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

17

Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
các em đã đăng kí có trùng với nghề trước đây các em đã lựa chọn hay không,
và nghề đó có phù hợp với đặc điểm bản thân các em mà chúng ta đã theo dõi.
Nếu các em có sự thay đổi về lựa chọn nghề chúng ta cần tìm hiểu xem vì sao
có sự thay đổi đó. Trên cơ sở đã thống nhất với các em về nghề lựa chọn, giáo
viên sẽ yêu cầu các em tìm hiểu thông tin về những trường đào tạo ngành mà
các em chọn. Sau đó xếp các trường theo mức điểm từ cao tới thấp. Dựa vào
năng lực học thực tế của mỗi học sinh, giáo viên đối chiếu với mức điểm sàn
của mỗi trường, tư vấn cho các em nên tham gia đăng kí vào trường nào cho phù
hợp. Sẽ có khơng ít học sinh lựa chọn những trường cao hơn khả năng của các
em, giáo viên cần tư vấn cho các em hướng giải quyết ngay từ đầu. Nếu như các
em quyết tâm theo học trường đã lựa chọn chúng ta yêu cầu các em phải nỗ lực
đầu tư trong giai đoạn khối 12, nhưng xét thấy sau học kì I các em vẫn khơng có
gì biến chuyển hơn so với lớp 11, chúng ta sẽ tư vấn cho các em chọn một
trường khác có cùng ngành thi với mức điểm thấp hơn.
Thông tin về điểm tuyển sinh hiện nay được phổ biến rộng rãi trên
Internet và trong mỗi kì tư vấn tuyển sinh của nhà trường luôn cung cấp thông
tin đầy đủ về điểm của tất cả các trường trong vịng vài năm. Nhìn chung có sự
chênh lệch tùy vào mỗi năm học nhưng sự chênh lệch đó khơng nhiều và có tính
phân bậc rõ ràng giữa các trường.
III.5. Giáo dục hướng nghiệp cần thực hiện khi nào
Nhiệm vụ của nhà trường khơng phải chỉ có thực hiện giáo dục hướng
nghiệp mà còn rất nhiều nhiệm vụ giáo dục khác mà chúng ta phải hoàn thành.
Quỹ thời gian cho năm học có hạn. Mỗi tuần giáo viên chủ nhiệm chỉ có 1 tiết
sinh hoạt chủ nhiệm và giờ sinh hoạt 15 phút, trong khi đó lại có rất nhiều việc
để thực hiện. Nhưng việc hướng nghiệp cho các em quan trọng như chính việc
dạy văn hóa cho các em vì mục đích trước mắt, lâu dài của sự học là trang bị
cho các em một vốn kiến thức để sống, để hoàn thiện bản thân và sau này các

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

18


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
em trở thành những người cơng dân có ích. Một khi các em lung túng trong việc
chọn nghề hay các em không lựa chọn được một nghề cho bản thân mình thì đó
là một sự lãng phí lớn cho gia đình và cho xã hội. Thực tế hiện nay ở nước ta sự
lãng phí nguồn lao động trẻ rất nhiều. Một bộ phận lớn học sinh có lực học
trung bình; yếu, sau khi ra trường thiếu định hướng nghề nghiệp, dẫn tới chơi
bời, tụ tập, không tham gia lao động. Ngay cả việc để các em học không đúng
ngành nghề cũng là một sự lãng phí lao động trẻ ít nhất là vài năm đối với mỗi
em.
Nhiều giáo viên quan niệm giáo dục hướng nghiệp chỉ tập trung cho khối
12, và thực tế những buổi tư vấn hướng nghiệp ở trường hiện nay cũng chỉ mới
thu hút học sinh khối 12 tham gia. Nhưng theo cá nhân tôi, hoạt động hướng
nghiệp tốt nhất nên được chú trọng ngay từ khi các em mới bước vào lớp 10 và
duy trì suốt 3 năm học một cách hệ thống. Việc thực hiện hướng nghiệp quá trễ
sẽ làm cho các em bị thiệt thịi, khơng có thời gian trau dồi ước mơ cho bản
thân, khơng có thời gian bồi dưỡng những năng khiếu đối với những em có năng
khiếu riêng. Việc chúng ta coi trọng công tác hướng nghiệp ngay từ khi các em
vào lớp 10 sẽ giúp cho các em có cái nhìn nghiêm túc hơn về hoạt động hướng
nghiệp, quá trình theo dõi các em được chính xác hơn. Qua q trình theo dõi
thơng qua hoạt động học tập trên lớp và hoạt động giáo dục, hoạt động tập thể
khác, những nét tính cách của các em sẽ được bộc lộ. Giáo viên chủ nhiệm vì
vậy sẽ phần nào nắm được những đặc điểm tính cách của các em có phù hợp với

nghề đã chọn hay không.
Thực tế trong suy nghĩ của học sinh khối 10 và khối 11 đa số các em vẫn
quan niệm việc hướng nghiệp là việc của lớp 12. Một thực tế ở trường cho thấy
có rất nhiều học sinh ở các lớp cơ bản khối 10 và 11; và ngay cả một bộ phận
học sinh ở các lớp khối 12 vẫn chưa hình dung được ngành, nghề, trường mà

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

19


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
mình sẽ chọn thi khi làm hồ sơ thi đại học, cao đẳng. Vẫn chưa biết được mình
thích học ngành nào hay sở trường của cá nhân mình là gì.
Đây là một thiệt thịi cho các em. Bởi nếu như bản thân các em có năng
khiếu đặc biệt thì năng khiếu ấy cần được bồi dưỡng lâu dài, đẩy đủ để giúp các
em phát huy khả năng bản thân và sống với niềm đam mê, sở thích của bản
thân.
Thứ hai các em khơng có sự chuẩn bị tốt về tâm lý, về thời gian đầu tư
cho mơn học vì chưa xác định được ngay từ đầu mình cần đầu tư vào những
môn học quan trọng nào. Dẫn tới sự lúng túng khi chọn khối thi, ngành thi, chọn
trường thi ở lớp 12 và dẫn tới chọn không phù hợp với năng lực, chọn cảm tính,
chọn theo bạn bè hay theo sự áp đặt của cha mẹ. Kết quả là tỉ lệ đậu đại học
không cao, tỉ lệ thất nghiệp sau khi ra trường lớn và tâm lý chán nản ở bậc đại
học vì ngành mình học khơng theo sở thích bản thân, lãng phí nguồn nhân lực
của xã hội.
III.6. Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh

Sự phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh trong hoạt động giáo dục nói
chung, trong hoạt động tư vấn hướng nghiệp nói riêng là một việc cần thiết,
nhằm tạo sự thống nhất, đạt hiệu quả tối đa trong giáo dục học sinh.
Để cơng tác giáo dục hướng nghiệp có hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm cần làm gì
IV.

Lên kế hoạch cho công tác chủ nhiệm một cách khoa học.
Xây dựng một hệ thống ban cán sự lớp thực sự hoạt động hiệu quả.
Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh về cơng tác hướng nghiệp.
Gia đình đóng vai trị quan trọng đối với mỗi cá nhân và toàn xã hội.
HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
Trong thời gian công tác ở trường tôi đã được phân công chủ nhiệm sáu

năm. Mỗi năm học tôi luôn cố gắng sắp xếp thời gian để thực hiện nhiệm vụ
giáo dục hướng nghiệp. Việc thực hiện hướng nghiệp theo hướng phát huy tính
Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

20


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
tích cực, chủ động của học sinh cũng là cơ hội để giáo dục cho các em các kĩ
năng sống, tạo điều kiện để các em chia sẻ, hiểu biết và gắn bó với nhau hơn.
Việc hướng nghiệp cho học sinh đã giúp các em tùy vào từng khối lớp có nhận
thức ở mức độ khác nhau đối với việc lựa chọn ngành nghề cho bản thân sau
này.
Năm học 2012 – 2013, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 10A1, tôi đã tổ

chức cho các em thảo luận về hướng nghiệp cho khối 10. Kết quả cho thấy các
em rất hứng thú với hoạt động thảo luận về sở thích, ước mơ nghề nghiệp của
bản thân sau này. Qua buổi thảo luận đó các em được thể hiện bản thân, được
chia sẻ về bản thân và được lắng nghe bạn bè xung quanh chia sẻ về mình. Từ
đó các em mạnh dạn hơn, hiểu nhau hơn và ý thức rõ hơn về tầm quan trọng
phải theo đuổi ước mơ của mình. Kết quả là lớp có 48 học sinh thì cả 48 em đều
xác định được ước mơ, sở thích nghề nghiệp của mình, từ đó có định hướng cố
gắng nỗ lực trong học tập để thực hiện ước mơ. Thông qua các hoạt động tập thể
các em cũng đã bộc lộ một số năng khiếu, sở trường riêng của bản thân để bồi
dưỡng, phát triển, định hướng nghề nghiệp.
Năm học 2013 -2014, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 12A2, với đặc
điểm là một lớp chọn, đa số học sinh có lực học tốt, có định hướng nghề nghiệp
rõ ràng, gia đình quan tâm sâu sắc vào việc chọn nghề, chọn trường của học
sinh. Tôi đã thực hiện việc giáo dục hướng nghiệp thông qua việc cho các em
đăng kí lại nghề, chọn trường, chọn nghề, điều tra lại việc chọn nghề của các em
phù hợp với sở thích nguyện vọng của các em khơng, xuất phát từ năng lực thực
tế của các em hay không. Kết quả trong năm học vừa qua lớp tơi có 41 học sinh:
Tất cả các em đều có định hướng nghề nghiệp cho mình sau khi ra trường; các
em nắm được thơng tin về tuyển sinh từ các trường, mức điểm chuẩn cho ngành
nghề mình đã chọn; Có 28 em đậu đại học, cao đẳng nguyện vọng một và hai; 3

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

21


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh

học sinh đi du học nước ngoài; 10 em còn lại đang chờ thi lại vào các trường
theo sở thích của các em vào năm nay.
Năm học 2014- 2015, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 12A5. Với đặc
điểm là một lớp cơ bản với lực học trung bình, việc định hướng nghề nghiệp của
các em còn non yếu. Tôi chỉ được phân công chủ nhiệm lớp 1 năm vì vậy việc
hướng nghiệp tơi đã phải tập trung vào nhiều nội dung kể cả từ khâu lựa chọn
nghề phù hợp với năng lực của các em cho đến định hướng trường thi. Tơi đã
giúp các em có lực học khá trong lớp có định hướng vào các trường đại học, cao
đẳng thực hiện việc chọn trường tùy theo năng lực của bản thân. Con số này có
tất cả là 10 em, tuy số lượng này chưa nhiều so với các lớp học khác nhưng tơi
nghĩ nó phù hợp với năng lực học tập của các em, ngành nghề mà các em đăng
kí thi phù hợp với sở thích, nguyện vọng của mình.
stt
1

Họ và tên
Nguyễn Viết
Trường Giang

2

Nguyễn Thị
Thanh Thúy
Tràn
Thị
Tuyết Lan
Nguyễn
Vũ
Linh
Trần

Thị
Ngọc Yến
Phạm Thị Anh
Thư

3
4
5
6
7
8

Nguyễn Chí
Tâm
Trương Thị
Bích Ngọc

9

Trần
Thị
Ngọc Phương

10

Hà
Cường

Duy

Đặc điểm bản thân
Năng động, có khả năng giải quyết vấn đề,
có khả năng tổ chức các hoạt động, cần cù,
lực học khá ( TB lớp 12: 7.2)……
Ngoan, hiền, có năng khiếu múa hát, lực học
khá (TB lớp 12:7.0)…..
Hiền, ngoan, khéo tay, yêu trẻ, lực học khá
(TB lớp 12: 6.9)…..
Năng động, cân cù, thích cơng việc cơ khí ,
lực học khá ( TB lớp 12: 6.4)…..
Nhanh nhẹn, cẩn thận, có thể tin tưởng, lực
học khá (TB lớp 12: 7.0)….
Năng động, nhanh nhẹn, có tính kỉ luật, có
khả năng thuyết phục, lực học khá (TB lớp
12: 7.6)…..
Lịch sự, hịa nhã, biết lắng nghe, thích hoạt
động tập thể, lực học khá ( TB lớp 12: 6.9)…
Sống hịa đồng, thích tham gia các hoạt động
tạp thể, hay giúp đỡ bạn bè. Lực học trung
bình ( TB lớp 12: 6.0)….
Nhiệt tình, u trẻ, thích các hoạt động giúp
đỡ mọi người, có năng khiếu hát, lực học khá
( TB lớp 12: 6.4)….
Có tính kỉ luật, thích tìm tịi nghiên cứu, có
tính sáng tạo, lực học khá ( TB lớp 17: 7.6)
….

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

22

Nghề đã chọn
Môi trường
Sư phạm Mầm non
Sư phạm Mầm non
Cơ khí ơtơ
Sư phạm tiểu học
Luật
Ngơn ngữ Anh
Kinh tế gia đình
Sư phạm Mầm non
Cơ khí


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Số học sinh cịn lại có lực học trung bình và yếu, tơi định hướng cho các
em đăng kí thi tốt nghiệp lớp 12 trước, sau đó tham gia vào các lớp học nghề mà
các em yêu thích.
Với những gì tơi đã làm, tơi thấy bước đầu đã đạt được những kết quả tốt
trong cơng tác hướng nghiệp, góp phần giúp các em có hướng đi phù hợp cho
bản thân mình sau khi ra trường. Bên cạnh những việc đã làm được bản thân tơi
vẫn thấy cịn những hạn chế cần hoàn thiện và khắc phục trong những năm học
sau. Thứ nhất là năm học vừa qua, một vài học sinh trong lớp 12A2 do tôi chủ
nhiệm bị động trong việc lựa chọn nghề và trường thi. Các em không thiếu
những thông tin về trường các em dự định thi nhưng chưa có hành trang kiến
thức đầy đủ để có thể đậu nguyện vọng 1. Dẫn đến nguyện vọng 2 là những lựa
chọn thứ yếu không mấy phù hợp. Bản thân tôi nghĩ nếu như các em được định

hướng sớm hơn để có một mục tiêu phấn đấu rõ ràng từ khi bước vào trường
cấp 3, thì các em sẽ chủ động hơn. Thứ hai, trong năm học này vẫn cịn 2 học
sinh lớp chủ nhiệm tơi đã khơng thuyết phục được các em đăng kí khối thi ít
hơn khi lực học của các em còn chưa đáp ứng được, nên tôi nghĩ mục tiêu các
em hướng tới cao hơn so với khả năng của các em. Dù đã tư vấn, làm việc với
phụ huynh học sinh. Sự lựa chọn như vậy dễ làm cho các em không đạt được
nguyện vọng 1 và bị động trong lựa chọn nguyện vọng 2 vì đó là những ngành
mà các em u thích.
V.

ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ
Với Ban giám hiệu nhà trường:
Nên để những giáo viên có nguyện vọng tiếp tục chủ nhiệm lớp trong

suốt 3 năm học để việc giáo dục hướng nghiệp thực hiện một cách hệ thống.

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

23


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
Biên chế lớp theo chuẩn học sinh. Một lớp có lượng học sinh q đơng
gây khó khăn cho các hoạt động quan sát, theo dõi. Các em cũng dễ lơ là trong
học tập vì giáo viên bộ mơn khơng thể theo sát tất cả các em.

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

24


Phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phạm Tất Dong và Đặng Danh Ánh (2007), Hoạt động giáo dục hướng
nghiệp 10,11, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
2. Nguyễn Văn Hộ và Nguyễn Thị Thanh Huyền (2006), Hoạt động giáo dục
hướng nghiệp và giảng dạy kỹ thuật trong trường trung học phổ thông, Nhà
xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
3. Cổng thông tin điện tử Bộ Tư Pháp : Điều 3- Nghị định 75/ 2006/NĐ-CP Quy
định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục
< />%20lut/View_Detail.aspx?ItemID=15669>.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tài liệu tập huấn: Đổi mới giáo dục hướng nghiệp
trong trường Trung học, Hà Nội, tháng 12/ 2013.

Người thực hiện: Lưu Thị Soa

Trang

25