Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Dương Hướng

Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

1
TRNG I HC S PHM H NI 2
KHOA NG VN
===***===



TRN TH THY DNG


TH GII NHN VT TRONG
TIU THUYT DNG HNG

KHểA LUN TT NGHIP I HC
Chuyờn ngnh: Lớ lun vn hc







H NI 2011
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2

Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

2
LI CM N

Tụi xin gi li cm n chõn thnh v lũng bit n sõu sc ti
Ths. Phựng Gia Th - ngi ó trc tip hng dn, tn tỡnh ch bo tụi
hon thnh khúa lun ny.
Tụi cng xin c gi li cm n ti tt c cỏc thy cụ giỏo trong khoa
Ng Vn, c bit l cỏc thy cụ giỏo trong t Lớ lun vn hc ó giỳp v
to mi iu kin thun li tụi hon thnh khúa lun.
Mc dự cú nhng c gng tỡm tũi nht nh, song khúa lun khụng trỏnh
khi nhng thiu sút. Tỏc gi khúa lun rt mong nhn c nhng ý kin
úng gúp ca tt c cỏc thy cụ v cỏc bn sinh viờn.

H Ni, thỏng 5 nm 2011
Sinh viờn


Trn Th Thựy Dng






Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2

Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

3
LI CAM OAN

Khúa lun c hon thnh di s hng dn trc tip ca
Ths. Phựng Gia Th. Tụi xin cam oan rng:
- Khúa lun ny l kt qu nghiờn cu, tỡm tũi ca riờng tụi.
- Nhng t liu c trớch dn trong khúa lun l trung thc
- Kt qu nghiờn cu ny khụng th trựng khớt vi bt kỡ cụng trỡnh
nghiờn cu ca tỏc gi no ó c cụng b trc ú.
Nu sai, tụi xin hon ton chu trỏch nhim


H Ni, thỏng 5 nm 2011
Sinh viờn


Trn Th Thựy Dng





Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2

Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

4
MC LC
M U 6
1. Lớ do chn ti 6
2. Lch s nghiờn cu vn 7
3. Mc tiờu, nhim v ca khúa lun 11
4. Gii hn ca ti 11
5. Phng phỏp nghiờn cu 12
6. úng gúp ca khúa lun 12
7. B cc ca khúa lun 11
Chng 1: Nhng vn chung v nhõn vt vn hc v nhõn vt trong
tiu thuyt Vit Nam thi k i mi.12
1.1.Khỏi nim nhõn vt vn hc v vai trũ ca nhõn vt vn hc 13
1.1.1. Khỏi nim nhõn vt vn hc. 12
1.1.2. Vai trũ ca nhõn vt vn hc 16
1.2. Vi nột v nhõn vt tiu thuyt v nhõn vt trong tiu thuyt Vit Nam
thi kỡ i mi 17
1.2.1. Nhõn vt tiu thuyt 17
1.2.2. Nhõn vt trong tiu thuyt Vit Nam thi k i mi 19
Chng 2: Quan nim ngh thut v con ngi v cỏc dng thc
nhõn vt c bn trong tiu thuyt Dng Hng 22
2.1. Khỏi nim quan nim ngh thut v con ngi
v s vn ng ca quan nim ngh thut v con ngi trong tiu thuyt
Vit Nam t sau 1986 22
2.1.1. Khỏi nim quan nim ngh thut v con ngi 23
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2

Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

5
2.1.2. Vi nột v s vn ng ca quan nim ngh thut v con ngi
trong tiu thuyt Vit Nam t sau 1986 25
2.2. Quan nim ngh thut v con ngi trong tiu thuyt Dng Hng. 29
2.2.1. Con ngi l sn phm ca thi i, va l nn nhõn, va l
ti nhõn 30
2.2.2. Con ngi lng din 35
2.3. Cỏc dng thc nhõn vt c bn 38
2.3.1. Nhõn vt cú s phn bt hnh 39
2.3.2. Nhõn vt anh hựng bi kch 48
2.3.3. Nhõn vt phớa bờn kia chin tuyn 54
2.3.4. Nhõn vt cú s phn thng trm thay i theo thi cuc 56
2.3.5. Nhõn vt tham vng 60
2.3.6. Nhõn vt thỏnh thin 65
Chng 3: Ngh thut xõy dng nhõn vt trong tiu thuyt
Dng Hng.66
3.1. Ngh thut khc ha chõn dung nhõn vt 69
3.2. Ngh thut miờu t din bin tõm lớ nhõn vt 76
3.3. Ngụn ng nhõn vt 83
3.3.1. Ngụn ng i thoi 84
3.3.2. Ngụn ng c thoi ni tõm 87
KT LUN 90
TI LIU THAM KHO 94


Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2

Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

6
M U
1. Lớ do chn ti
1.1. Bn v tiu thuyt, Milan Kundera, tiu thuyt gia xut sc ngi
Phỏp gc Tip cho rng: Tiu thuyt l mt trong nhng v trớ cui cựng m
ú con ngi cũn cú th gi c nhng mi quan h ca mỡnh vi cuc
sng trong tng th [Dn theo 29; 102]. Nhn nh ny ó nhn mnh n
mt c trng (v cng l u th) ca tiu thuyt so vi cỏc th loi khỏc, ú
l kh nng th hin cuc sng mt cỏch ton vn, sinh ng t nhiu chiu
kớch thụng qua nhng mi quan h a dng v phc tp ca con ngi.
Trờn vn n Vit Nam hn hai mi nm tr li õy, tiu thuyt vi
nhng u th ca nú ó cú s phỏt trin mnh m v bin i sõu sc v ngy
cng khng nh c vai trũ l xng sng, l ct tr ca nn vn hc.
Thc t cho thy, nhng hin tng mi l, nhng cỏch tõn tỏo bo gõy xụn
xao d lun, gõy khụng ớt nhng tranh cói gay gt, nhng din bin phc tp
v bt ng ca quỏ trỡnh tip nhn vn hc, hu nh din ra ch yu trong
lnh vc tiu thuyt.
Mt trong nhng gng mt tiu thuyt c ỏo, cú nhiu úng gúp cho
s phỏt trin ca tiu thuyt ng i Vit Nam ú l nh vn Dng
Hng. Nhng úng gúp ca Dng Hng khụng phi l nhng i mi t
phỏ v thi phỏp m l ni dung tỏc phm khi ụng i sõu vo khỏm phỏ v
phn ỏnh nhng gúc khut ca lch s, nhng n c trong tõm hn ngi m
khụng ớt nh vn ó kiờng dố. T ú, tiu thuyt ca ụng ó em n cho bn
c cỏi nhỡn v con ngi mt cỏch chõn thc, mi m v sõu sc.
La chn tiu thuyt Dng Hng, ngi nghiờn cu s cú c cỏi
nhỡn lch s - c th v nhng bc u cỏch tõn ca tiu thuyt Vit Nam

trong thi k i mi. ng thi tỏc gi khúa lun cú iu kin i sõu tỡm
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

7
hiu, nm vng hn c trng din mo v mt s din bin ca th loi ny
trong tin trỡnh vn hc ng i.
1.2. Trong tiu thuyt, nhõn vt luụn úng vai trũ l yu t ht nhõn, kt
ng nhng t tng, tỡnh cm ca tỏc gi, ging nh a con tinh thn
ca tỏc gi. Qua vic xõy dng hỡnh tng nhõn vt, bn c cú th thy c
s tỡm tũi, sỏng to ngh thut ca nh vn. Nhõn vt cng c xõy dng
chõn thc, sng ng bao nhiờu thỡ tỏc phm cng cú sc sng mnh m v
lõu bn. Vn hc chớnh l tm gng phn chiu i sng thụng qua
phng tin ch yu ca nú l nhõn vt.
Tip cn tiu thuyt Dng Hng, tỏc gi khúa lun nhn thy s trn
tr v con ngi mt cỏch mónh lit ca nh vn th hin qua vic la chn
v xõy dng h thng nhõn vt. Cú th thy, Dng Hng l mt nh vn ó
khc ha khỏ rừ chiu sõu trong tõm hn ngi, t ra c nhng cõu hi ln
ca thi i khin mi ngi phi trn tr, suy ngm, nhn thc li lch s,
nhỡn nhn li nhng vn ang hin hu ca cuc sng con ngi.
Vỡ nhng lý do nờu trờn, cú th khng nh, nghiờn cu ti Th gii
nhõn vt trong tiu thuyt Dng Hng l vic lm cn thit v cú ý ngha
thit thc tỏc gi khúa lun cú th tỡm ra nhng im c ỏo trong tiu
thuyt ca Dng Hng v ỏnh giỏ ỳng nhng úng gúp ca nh vn vo
tin trỡnh tiu thuyt Vit Nam ng i.
2. Lch s nghiờn cu vn
T trc n nay cha cú nhiu cụng trỡnh nghiờn cu v cỏc tỏc phm

ca Dng Hng, c bit l cỏc tiu thuyt ca ụng. Cỏc bi bỡnh lun v
tiu thuyt Dng Hng khỏ hn ch, phn nhiu l cỏc bi gii thiu sỏch.
Bn v tiu thuyt Bn khụng chng, nh vn Nguyờn Ngc cú nhn xột:
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

8
n Bn khụng chng ca Dng Hng thỡ ting kờu thột ca cỏ nhõn
b vựi lp cng mnh m, thng thit hn, Dng Hng l ngũi bỳt cú tỡnh
khi núi v ni au ca con ngi.
Tiu thuyt Bn khụng chng c Lu Trng Ninh chuyn th thnh
phim. B phim Bn khụng chng ó gõy c ting vang ln i vi ngi
xem. Nhng cnh phim nh nhng cnh i hin lờn y ỏm nh, day dt.
Hu nh ton b ct truyn, nhõn vt, li thoi, u c tỏc gi khai thỏc
trit . Tuy vy, cỏch kt thỳc truyn v s phn ca nhõn vt cng c
thay i ớt nhiu, nh cnh con trai m Hn hy sinh ngoi mt trn gõy ra
nhiu xỳc ng. Th nhng cỏi cht ca Nguyn Vn trong phim li cha cú
sc hỳt so vi tiu thuyt. Cỏi cht ca Nguyn Vn l do hi hn v ti li ó
gõy ra cho Hnh v vỡ hnh phỳc ca Ngha v Hnh, ng thi cỏi cht ú
cng l s húa gii cho nhng lm lc ca quỏ kh. Cũn kch bn phim li
hng vo nguyờn nhõn cỏi cht ca Vn l do ỏp lc ca tp tc, d lun.
Sau ú, tiu thuyt Bn khụng chng ó c dch ra nhiu th ting, cho thy
sc cun hỳt ca tiu thuyt i vi c gi trờn th gii.
Trờn Tp chớ Nh vn (s 9 2009), GS Phong Lờ cú bi khỏi quỏt tiu
thuyt Dng Hng vi nhan : T Bn khụng chng n Di chớn
tng tri. Trong bi vit ca mỡnh, nh phờ bỡnh Phong Lờ cho rng Di
chớn tng tri l mt bc tin so vi Bn khụng chng trờn nhiu phng

din nh s m rng phm vi phn ỏnh, s thay i trong hng vn ng
ca ct truyn, c biờt, ụng nhn mnh n s a dng v h thng nhõn
vt, s thay i ca s phn ngi qua vic im xuyt n s phn ca mt
s nhõn vt nh Hnh, Dõu, Thm, Vn, Ngha (Bn khụng chng); Trn
Tng, o Kinh, Thu Cỳc, (Di chớn tng tri).
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

9
Trờn trang web ca Hi nh vn Vit Nam, giỏo s Hong Ngc Hin cú
bi vit:Cỏch nhỡn ca Dng Hng trong tiu thuyt Di chớn tng
tri. Trong bi vit ny, nh phờ bỡnh Hong Ngc Hin ó nờu bt linh
hn ca tỏc phm qua vic phõn tớch mt s nhõn vt trung tõm: Yn Quyờn,
Hong K Trung, Trn Tng, o Kinh, Hong K Nam, o Thanh Mng,
Thu Cỳc, Hong Ngc Hin cũn cp n ngh thut xõy dng nhõn vt
ca nh vn Dng Hng, ng thi cng nờu bt t tng ch ca
truyn.
Ngoi ra cũn cú mt s bi vit a ra nhn nh chung hoc tỡm hiu
nhng nột c ỏo cỏc phng din khỏc nhau v nhõn vt, ct truyn, im
nhỡn, ging iu trn thut, trong tng tiu thuyt c th ca Dng
Hng, tiờu biu l bi ca:
Trn Th Phng Tho vi nhan : Dng Hng sau Bn khụng
chng, ng trờn Tp chớ Vn ngh Quõn i s 7 2008 v bi ca Phm
Giang: Nhõn vt v ct truyn trong tiu thuyt Di chớn tng tri ca
Dng Hng, ng trờn
õy l ngun t liu tham kho tỏc gi khúa lun cú thờm c s trin
khai v cỏc dng thc nhõn vt c bn trong tiu thuyt Dng Hng.

V tiu thuyt Dng Hng, bờn cnh nhng bi vit cú tớnh cht bỡnh
lun trờn cũn cú nhng bi phng vn, gii thiu v nh vn Dng Hng.
Tiờu biu trong s ú l:
Bi phng vn ca Tiu Quyờn vi Dng Hng v quỏ trỡnh vit tiu
thuyt Di chớn tng tri vi nhan Di chớn tng tri mi lm nm
thai nghộn ng trờn bỏo Ngi lao ng.
Nguyn Duy Lim vi bi vit: Tn mn v nh vn Dng Hng,
ng trờn Giú ng quờ blog.com
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

10
Hu Tuõn vi bi: Di chớn tng tri bc tranh hin thc honh
trỏng ng trờn
Nhng bi phng vn ny s giỳp chỳng tụi cú iu kin nm bt mt vi
im c bn trong t tng, quan nim ca nh vn v quan nim vn chng
cng nh quan nim ngh thut v cuc i v con ngi nhng yu t chi
phi n sỏng tỏc ca tỏc gi.
Tiu thuyt Bn khụng chng cng c im tờn hoc phõn tớch cỏc
mc khỏc nhau trong cỏc bi bn v vn xuụi sau 1975 in trong: Vn hc
Vit Nam sau 1975 nhng vn nghiờn cu v ging dy ca tỏc gi
Nguyn Vn Long Ló Nhõm Thỡn (ng Ch biờn).
Qua tỡm hiu cỏc bi vit v Dng Hng, chỳng tụi rỳt ra kt lun:
1. Tỏc gi cỏc bi vit u i ti khng nh s c ỏo v nhng im
mi ch yu trờn phng din v ni dung ca tỏc phm.
2. õy ú ri rỏc trong cỏc bi vit ó cú nhng nhn xột mang tớnh gi
m v th gii nhõn vt cng nh ngh thut xõy dng nhõn vt trong tiu

thuyt Dng Hng. Nhỡn chung nhng bi vit ny phn nhiu nghiờng v
gii thiu sỏch ch cha i sõu vo phõn tớch nhõn vt. Vỡ vy, ti m
chỳng tụi thc hin khụng trựng lp vi kt qu nghiờn cu ca tỏc gi no
trc ú.
Trờn c s tip thu nhng ý kin, kt qu nghiờn cu ca cỏc tỏc gi i
trc cựng vi s ỏnh giỏ, kin gii ca riờng mỡnh, tỏc gi khúa lun mnh
dn trin khai nghiờn cu vi ti Th gii nhõn vt trong tiu thuyt
Dng Hng.


Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

11
3. Mc tiờu, nhim v ca khúa lun
3.1. Mc tiờu ca khúa lun
Khúa lun hng ti tỡm ra nhng im c ỏo, ni bt trong cỏch tip
cn con ngi, nhng dng thc nhõn vt tiờu biu v nhng yu t ngh
thut ch o qua xõy dng nhõn vt trong tiu thuyt Dng Hng.
3.2. Nhim v ca khúa lun
3.2.1. Hc tp v nm vng lớ lun v nhõn vt vn hc núi chung, nhõn
vt tiu thuyt núi riờng, ch ra nhng nột ni bt v nhõn vt trong tiu thuyt
Vit Nam thi kỡ i mi.
3.2.2. Ch ra nhng im mi trong vic tip cn, khai thỏc nhõn vt,
nm c nhng dng thc nhõn vt c bn trong tiu thuyt Dng Hng
v phõn tớch nột c ỏo cng nh hiu qu ca cỏc yu t ngh thut xõy
dng nhõn vt trong tiu thuyt Dng Hng.

4. Gii hn ca ti
4.1. V ni dung
Vi ti ó chn, tỏc gi khúa lun s tin hnh tỡm hiu th gii nhõn
vt v ngh thut xõy dng nhõn vt trong tiu thuyt ca Dng Hng qua
cỏc tiu thuyt tiờu biu.
4.2. V t liu
Tỏc phm m tỏc gi khúa lun la chn nghiờn cu gm hai tiu thuyt
tiờu biu nht ca Dng Hng, ú l:
1 Bn khụng chng [NXB Hi nh vn, 1990]
2 Di chớn tng tri [NXB Hi nh vn, 2007]
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

12
5. Phng phỏp nghiờn cu
5.1. Phng phỏp phõn tớch i tng theo quan im h thng
5.2. Phng phỏp phõn tớch tỏc phm v phõn tớch nhõn vt
5.3. Phng phỏp h thng lch s - chc nng
5.4. Phng phỏp thng kờ, so sỏnh
6. úng gúp ca khúa lun
6.1. Khỏi quỏt lớ thuyt v nhõn vt vn hc, vn dng tỡm hiu nhõn
vt trong tiu thuyt Dng Hng. Nờu ra c nhng im c bn v nhõn
vt trong tiu thuyt Vit Nam thi kỡ i mi.
6.2. Ch ra v phõn tớch nhng khớa cnh trong vic tip cn con ngi,
tỡm hiu nhng dng thc nhõn vt c bn trong tiu thuyt Dng Hng,
phõn tớch c nhng yu t c ỏo trong ngh thut xõy dng nhõn vt ca
tỏc gi ny. Qua ú, gúp thờm ting núi khng nh nhng úng gúp quan

trng ca Dng Hng vo quỏ trỡnh i mi tiu thuyt Vit Nam
ng i.
7. B cc ca khúa lun
Ngoi phn m u, kt lun v ti liu tham kho, khoỏ lun c trin
khai theo cỏc chng:
Chng 1: Nhng vn chung v nhõn vt vn hc v nhõn vt trong
tiu thuyt Vit Nam thi k i mi
Chng 2: Quan nim ngh thut v con ngi v cỏc dng thc
nhõn vt c bn
Chng 3: Ngh thut xõy dng nhõn vt trong tiu thuyt Dng Hng


Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

13
CHNG 1
NHNG VN CHUNG V NHN VT VN HC
V NHN VT TRONG TIU THUYT VIT NAM
THI Kè I MI
1.1. Khỏi nim nhõn vt vn hc v vai trũ ca nhõn vt vn hc
1.1.1. Khỏi nim nhõn vt vn hc
Thut ng nhõn vt xut hin rt sm (ting Hy Lp: persona, ting
Anh: personage, ting Nga: personaj). Hn 2000 nm trc õy, trong ting
Hy Lp c, persona vn mang ý ngha cỏi mt n mt dng c biu din
ca din viờn. Nhng sau ú nú tr thnh thut ng ch nhõn vt vn hc.
ụi khi, nhõn vt vn hc cũn c ngi ta gi bng cỏc thut ng khỏc

nh: vai (actor) v tớnh cỏch (character). Tuy nhiờn, cỏc thut ng ny li
cú ni hm hp hn so vi nhõn vt (persona).
Thut ng vai ch yu nhn mnh n tớnh cht hnh ng ca cỏ
nhõn, thớch hp vi loi nhõn vt hnh ng. Cũn thut ng tớnh cỏch li
thiờn v ch nhng nhõn vt cú tớnh cỏch. Trong thc t sỏng tỏc, khụng phi
nhõn vt no cng hnh ng, c bit l nhng nhõn vt thiờn v suy t, v
cng khụng phi nhõn vt no cng cú tớnh cỏch rừ rt. T ú cú th thy cỏc
thut ng vai, tớnh cỏch khụng bao quỏt c ht nhng biu hin khỏc
nhau ca cỏc loi nhõn vt trong sỏng tỏc vn hc.
Nhõn vt l thut ng cú ni hm phong phỳ, kh nng khỏi quỏt
nhng hin tng ph bin ca tỏc phm vn hc mi bỡnh din v mi cp
. Nh vy, thut ng nhõn vt l ỳng n v y nht.
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

14
Bn v nhõn vt vn hc, trong gii nghiờn cu, phờ bỡnh cng cú khỏ
nhiu nhng ý kin khỏc nhau. Chỳng tụi tin hnh kho sỏt mt s quan
nim v nhõn vt cú trong cỏc t in v giỏo trỡnh lớ lun vn hc.
Cỏc tỏc gi T in vn hc (tp 2) ó xỏc nhn:
Nhõn vt l yu t c bn nht trong tỏc phm vn hc, tiờu im
bc l ch , t tng v n lt mỡnh nú li c cỏc yu t cú tớnh cht
hỡnh thc ca tỏc phm tp trung khc ha. Nhõn vt, do ú, l ni tp trung
giỏ tr t tng - ngh thut ca tỏc phm vn hc [19; 86].
Vi nh ngha ny, cỏc nh biờn son t in ó nhỡn nhn nhõn vt t
khớa cnh vai trũ, chc nng ca nú i vi tỏc phm v t mi quan h ca
nú vi cỏc yu t ca hỡnh thc tỏc phm. Cú th núi õy l mt nh ngha

tng i ton din v nhõn vt vn hc.
Trong cun 150 thut ng vn hc, Li Nguyờn n xut mt cỏch
nhỡn khỏc. Nhõn vt c ụng xem xột trong mi tng quan vi cỏ tớnh sỏng
to, phong cỏch nh vn, trng phỏi vn hc:
Nhõn vt vn hc l mt trong nhng khỏi nim trung tõm xem xột
sỏng tỏc ca mt nh vn, mt khuynh hng, trng phỏi hoc dũng phong
cỏch. Nhõn vt vn hc l hỡnh tng ngh thut v con ngi, mt trong
nhng du hiu v s tn ti ton vn ca con ngi trong ngh thut ngụn t.
Bờn cnh con ngi, nhõn vt vn hc cú khi cũn l cỏc con vt, cỏc loi cõy,
cỏc sinh th hoang ng c gỏn cho nhng c im ging con ngi
[2; 24].
Theo Li Nguyờn n, nhõn vt vn hc s l mt trong nhng yu t to
nờn phong cỏch nh vn v mu sc riờng ca mt trng phỏi vn hc. Nh
nghiờn cu cũn quan tõm ch ra nhng i tng tim tng kh nng tr thnh
nhõn vt vn hc.
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

15
Cỏc tỏc gi ca cun T in thut ng vn hc quan nim v nhõn vt
cú phn thu hp hn: Nhõn vt vn hc l con ngi c th c miờu t
trong tỏc phm vn hc ch mt hin tng ni bt no ú trong tỏc phm
[9; 235].
Mt s nh nghiờn cu khỏc li nh ngha nhõn vt da trờn tiờu chớ
chc nng phn ỏnh hin thc ca tỏc phm vn hc. Nhõn vt l phng tin
nh vn tỏi hin i sng, m rng th gii ngh thut ca tỏc phm: Núi
n nhõn vt vn hc l núi n con ng miờu t, th hin trong tỏc phm

bng phng tin vn hc [18; 277].
Trong Giỏo trỡnh Lớ lun vn hc (tp 2) sỏch dựng cho cỏc trng
Cao ng S phm, nhng ngi biờn son sỏch cú xu hng nghiờn cu
nhõn vt trong t cỏch l i tng nh vn khỏi quỏt, phõn tớch i sng
v tỏi hin bng cỏc phng tin c trng ca vn chng:
Nhõn vt vn hc l khỏi nim dựng ch hin tng cỏc cỏ th con
ngi trong tỏc phm vn hc cỏi ó c nh vn nhn thc v tỏi to, th
hin bng cỏc phng tin riờng ca ngh thut ngụn t [25;73].
Nh vy gii nghiờn cu trong nc ó a ra nhng quan nim c th
(thm chớ cú mt s im khỏc nhau) v nhõn vt vn hc trờn c s tỡm hiu
nhng nột ni bt v nhõn vt. Song xột mt cỏch chung nht, cỏc ý kin u
gp nhau trong s khng nh: nhõn vt vn hc l thnh t quan trng trong
tỏc phm, l phng tin nh vn phn ỏnh i sng v c nh vn xõy
dng bng nhng yu t ngh thut c ỏo. Nghiờn cu v tỏc phm vn
chng cn phi tip cn nhõn vt ch ra cỏi mi trong ngũi bỳt nh vn v
a ra kt lun v nhng úng gúp riờng ca nh vn ú.
Nhng quan nim v nhõn vt vn hc nh trờn l nhng ch dn cho
chỳng tụi trong quỏ trỡnh tỡm hiu v nhõn vt vn hc núi chung v nhõn vt
trong sỏng tỏc ca Dng Hng núi riờng.
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

16
1.1.2. Vai trũ ca nhõn vt vn hc
Ngay trong nh ngha ca T in vn hc, chỳng ta ó nhn thy mt
s nột c bn v vai trũ ca nhõn vt vn hc. Nhõn vt khụng ch l tiờu
im bc l ch m cũn l ni tp trung giỏ tr t tng, ngh thut

ca tỏc phm, úng vai trũ tõm im ca s th hin i sng trong tỏc
phm.
Xem xột vai trũ ca nhõn vt i vi hỡnh thc tỏc phm, trong cun Dn
lun nghiờn cu vn hc, G. N. Pospelov nhn mnh:
Nhõn vt l phng tin cú tớnh th nht trong hỡnh thc tỏc phm. Nú
quyt nh phn ln va ct truyn, va la chn chi tit, va ngụn ng, va
kt cu [Dn theo 22].
Nhõn vt l yu t va thuc v ni dung va thuc v hỡnh thc tỏc
phm. Nhõn vt l iu kin thit yu s khỏm phỏ, s ỏnh giỏ - lớ gii, s
miờu t mang tớnh ngh thut ca tỏc gi v i sng t n tớnh ton vn, cú
chiu sõu v cú sc hp dn riờng i vi c gi, chi phi mnh m n s
thnh cụng hay tht bi ca tỏc phm. Cú th khỏi quỏt mt s vai trũ c bn
ca nhõn vt nh sau:
Th nht, nhõn vt l phng tin quan trng nh vn khỏi quỏt hin
thc i sng, ng thi miờu t v khỏi quỏt cỏc loi tớnh cỏch trong xó hi.
Th hai, nhõn vt l cụng c nh vn sỏng to nờn th gii ngh thut
ca tỏc phm, l chỡa khúa nh vn m cỏnh ca bc vo hin thc i
sng vụ cựng rng ln, t ra nhng vn mi m, sõu sc.
Th ba, thụng qua nhõn vt, nh vn cú th biu hin t tng, quan
nim v con ngi v cuc sng.
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

17
Th t, nhõn vt quyt nh hỡnh thc tỏc phm v to mi liờn kt gia
cỏc yu t thuc hỡnh thc tỏc phm.
Hiu c vai trũ ca nhõn vt vn hc, ngi vit s cú thờm c s lớ

lun nghiờn cu ti ny.
1.2. Vi nột v nhõn vt tiu thuyt v nhõn vt trong tiu thuyt Vit
Nam thi kỡ i mi
1.2.1. Nhõn vt tiu thuyt
Tiu thuyt l th loi cú sc bao cha dung lng hin thc rng ln,
cú kh nng phn ỏnh hin thc mt cỏch ton vn t nhiu chiu kớch khỏc
nhau. Nhõn vt tiu thuyt, vỡ th, cng c xõy dng theo nhng cỏch riờng
nhm ỏp ng n mc cao nht yờu cu nhn thc hin thc theo chiu rng
v chiu sõu ca th loi ny.
M. Bakhtin tỏc gi ca cụng trỡnh nghiờn cu ni ting Lớ lun v thi
phỏp tiu thuyt, ó dnh nhiu cụng sc tỡm hiu v c trng ca tiu
thuyt trờn nhiu bỡnh din, trong ú cú nhõn vt. Nhng nhn nh ca
M. Bakhtin v c trng nhõn vt tiu thuyt rt xỏc ỏng, cú giỏ tr lớ lun
cao v cũn nguyờn tớnh thi s. Theo nh nghiờn cu, nhõn vt tiu thuyt cn
phi c phõn bit vi nhõn vt s thi, nhõn vt kch, nhõn vt truyn trung
i nhng c trng c bn sau:
Trc ht, nhõn vt tiu thuyt c th hin trong thỡ hin ti cha hon
thnh, trong quỏ trỡnh bin i, trng thnh v chu mi tỏc ng ca i
sng. Do ú, nhõn vt tiu thuyt s l nhng con ngi nm tri, nhng
con ngi cha hon kt [3; 290] v phi t lm ra chớnh mỡnh bng hnh
ng ca mỡnh. Trong khi ú, nhõn vt trong cỏc th loi kia li c th hin
trong thỡ quỏ kh, l nhng nhõn cỏch ó c hỡnh thnh.
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

18
Nhõn vt tiu thuyt khụng tng hp vi s phn v v th ca nú

[3; 80]. Bi trờn thc t, con ngi khụng th húa thõn n cựng vo cỏi thõn
xỏc lch s - xó hi hin hu. Trong tiu thuyt, tớnh thun ton ca con ngi
bin mt. Thay vo ú, xut hin s phõn lp gia con ngi bờn ngoi v con
ngi bờn trong. nhõn vt tiu thuyt, luụn luụn tn ti mt con ngi bờn
trong con ngi. Tuy nhiờn, s phõn lp ú khụng lm gim i sc sng v
tớnh chõn thc trong hỡnh tng nhõn vt. Ngc li, s sng ớch thc ca
cỏi bn ngó din ra dng nh chớnh cỏi im con ngi khụng trựng hp
vi bn thõn mỡnh y, cỏi im con ngi vt ra ngoi gii hn ca ton
b cỏi hin hu ca nú, nh mt vt th sinh tn m ta cú th rỡnh xem, cú th
nhn nh, tiờn oỏn ngoi ý mun ca nú, sau lng nú [3; 292].
M. Bakhtin cũn khng nh: Nhõn vt trong tiu thuyt ch yu c
khỏm phỏ t chiu sõu tõm lớ. Tiu thuyt truyn thng hay hin i u
hng ti tỡm tũi v th hin th gii bờn trong y o diu ca con ngi, cỏi
c gi l s tht ý thc bn thõn [3; 284], hay n mt bn ngó. Nhõn
vt tiu thuyt, trong t cỏch l mt quan im, mt cỏch nhỡn th gii v bn
thõn, c miờu t thc s, khụng hũa ln vi tỏc gi, khụng tr thnh cỏi loa
phỏt ting núi tỏc gi. Cỏi c khỏm phỏ v th hin nhõn vt khụng phi
l hin thc v nú m l cỏi kt qu cui cựng ca nhõn vt v bn thõn v
v th gii ca mỡnh [3; 267]. V ú mi l trng tõm xõy dng nhõn vt.
Gn õy, xut hin nhiu ý kin khỏc nhau v nhõn vt tiu thuyt nh ý
kin ca Alain Robbe Grillet, Milan Kundera, Nathalie Sarraute, Quan
nim ca cỏc nh vn, nh nghiờn cu núi trờn khụng i lp vi nhng gỡ
M. Bakhtin ó ch ra m l s tip ni nhng quan nim ca ụng. Chỳng tụi
xin trớch ra mt ý kin tiờu biu ca Milan Kundera. M. Kundera cho rng:
Tiu thuyt l mt s chiờm nghim v cuc i c nhỡn thy thụng qua
nhng nhõn vt tng tng [Dn theo 29; 107]. Theo Milan Kundera, nhõn
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2

Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

19
vt khụng phi l s mụ phng con ngi tht m hon ton cú th l mt con
ngi tng tng, mt cỏi tụi th nghim [29; 109]. Song iu ú khụng
cú ngha l nh vn xa ri thc t m vn phi bỏm sỏt cỏc vn i sng
trong quỏ trỡnh xõy dng nhõn vt. Trờn c s mt ch ngha hin thc ton
vn, ch ngha hin thc theo ngha cao nht [3; 295], nh vn khỏm phỏ
v miờu t ton b chiu sõu ca tõm hn con ngi, nhỡn thy chiu sõu y
ngoi mỡnh, tõm hn nhng ngi khỏc qua tri nghim v qua th nghim.
M. Kundera yờu cu tiu thuyt phi nm bt c cỏi tụi i sng bờn
trong ca con ngi, cỏi cụ ng ton b cc din hin sinh ca nú
[29; 108].
Nhng c trng trờn õy ca nhõn vt tiu thuyt c ỳc kt t thc
tin sỏng tỏc tiu thuyt t trc n nay v s quay li soi sỏng, lm cho
chỳng ta hiu sõu hn v nhng sỏng tỏc tiu thuyt ng i.
1.2.2. Nhõn vt trong tiu thuyt Vit Nam thi k i mi
Vn hc Vit Nam ang bc vo thi k i mi. Tiu thuyt ng
i b chi phi mnh m bi mt kiu cm quan riờng. V c bn, cú th xem
õy l mt kiu cm nhn th gii c bit mang m du n ca cn khng
hong nim tin vo tt c nhng giỏ tr ó tng tn ti trc ú. Cựng vi s
bin mt nim tin vo chõn lớ tuyt ớch, ngi ta núi v s bin mt ca nhõn
vt trong vn hc: Nhõn vt ó b ph b m khụng c thay th Trong
cuc vin du sang u mỳt ca ờm khuya, nhõn vt ó thi b dn dn tt c
nhng gỡ khin nú nờn ngi, tr thnh nhng búng ma vụ danh m ngi
ta ch nghe c ging núi [1; 75]. Nhng nhõn vt trong tiu thuyt siờu
mi ó khụng cũn l nhõn vt theo ỳng ngha ca nú. Nú ch l nhng mnh
v manh mỳn, hay ch l mt suy ngh thoỏng qua, mt dũng ý thc, mt s
ỏm nh Cỏc nh vn thi k i mi khụng quan tõm n cỏi gi l nhõn
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2

Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

20
vt in hỡnh, tớnh cỏch in hỡnh. Trung tõm hng thỳ ca h l vch ra v tỏi
hin mt cỏch sinh ng nhng cht liu tõm lớ mi m, l khỏm phỏ nhng gỡ
ang din ra trong min ni tõm khut ti, nhng bớ mt sõu thm nht ca
con ngi. Nhõn vt tiu thuyt mi ch cũn li trong cỏi tụi. Nú ỏm nh
c gi v nhng o tng, mng m, nhng ỏc mng ca chớnh tụi [1; 76].
Vic hng ti khai thỏc i sng khớa cnh hin thc tõm lớ ó khin cho
nhng cỏch thc xõy dng nhõn vt trong tiu thuyt trc õy khụng cũn
phự hp. Cỏc nh vn ng i ó bt ra khi khuụn kh cht hp ca cỏch
xõy dng nhõn vt trong tiu thuyt truyn thng i tỡm nhng yu t, cht
liu mi m tim tng kh nng trong vic phn ỏnh i sng b sõu bớ n:
kt hp trong tỏc phm nhng yu t thc vi nhng yu t ba, o búc
trn tớnh c l ca vn hc trong quỏ trỡnh s dng chỳng [1; 27], ngụn t
nh ang trong trng thỏi sụi tro di s chun xỏc ca cỏc ni am mờ
huyn o [1; 406].
Trong thi i cụng ngh thụng tin, m ca ún nhn nhng hin i v
lung vn húa khỏc nhau trờn th gii, vn hc Vit Nam núi chung, tiu
thuyt Vit Nam trong thi k i mi núi riờng chu nh hng mnh m ca
vn hc i mi trờn th gii, c bit l cm quan v i sng v cỏc vn
k thut. Tuy nhiờn, s cỏch tõn trong tiu thuyt Vit Nam hin nay cha t
n mc trit nh tiu thuyt ng i th gii. Nhõn vt vn tn ti
tớnh cỏch. Cỏc nh tiu thuyt ng i Vit Nam vn dnh s quan tõm c
bit ti thõn phn ca con ngi, quan tõm n con ngi trong tớnh nhõn loi
ph bin.
Tiu thuyt Vit Nam thi kỡ sau 1975 kt ng nhng thnh tu ni

bt ca nhng tỏc gi i tiờn phong trong cụng cuc cỏch tõn th loi nh:
Bo Ninh, Nguyn Vit H, T Duy Anh, Nguyn Bỡnh Phng, Vừ Th Ho,
Thun, Chỳng ta cú th nhn thy nhng i mi c bn ca cỏc cõy bỳt
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

21
ny trờn nhiu lnh vc, song tp trung nht vn l cỏch thc tip cn v xõy
dng th gii nhõn vt phn ỏnh i sng.
Nhõn vt trong tiu thuyt Vit Nam ng i, v c bn cú nhng
im ni bt c bn sau:
Th nht, nu nh nhõn vt trong tiu thuyt Vit Nam trc 1975 (c
bit l trong giai on 1945 - 1975) c khai thỏc trong t cỏch cụng dõn
n phin, c nhỡn nhn ỏnh giỏ theo quan im chớnh tr thỡ nhõn vt
trong tiu thuyt Vit Nam ng i c khai thỏc ton din, l con ngi
ai tr, lng cc vi cỏc mi quan h vụ cựng phc tp. Nh vn nhn din
con ngi ớch thc trong nhu cu t ý thc, vi nhiu biu hin phong phỳ,
a dng, cú s hũa hp gia con ngi xó hi con ngi t nhiờn con
ngi tõm linh, con ngi vi s thng nht gia ỏnh sỏng v búng ti, cao c
v thp hốn, ý thc v vụ thc, khỏt vng cao c v dc vng tm thng, con
ngi c th, cỏ bit v con ngi trong tớnh nhõn loi ph quỏt c bit,
cỏc nh vn chỳ trng th hin con ngi trong i sng bn nng t nhiờn v
i sng tõm linh bớ n, kỡ diu, y ỏm nh.
Th hai, nhõn vt khụng cú s phn trũn tra nh trong tiu thuyt truyn
thng m b phõn mnh, ụi khi b phỏ v, ch cũn l nhng mnh nh ca
tõm trng, nhng khonh khc cuc i ngn ngi, nhng dũng ý thc tim
thc vụ thc kộo di miờn man khụng cú im dng.

Th ba, nhõn vt khụng cú tớnh cỏch hay s phn in hỡnh m ch l
nhng con ngi bỡnh thng, vụ danh trong cuc sng. Nhõn vt l mi
th hng trong xó hi.
Th t, nhõn vt l nhng cỏ th i thng, nhng con ngi ang
trong quỏ trỡnh hỡnh thnh v nhõn cỏch, c th hin trong tt c cỏc mi
quan h xó hi, quan h ng x, thõn phn, i sng riờng ca nú, vi y
nhng vt dp xúa trờn thõn th v trong tõm hn [12; 231].
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

22
Th nm, ngh thut xõy dng nhõn vt tiu thuyt cú nhiu cỏch tõn vi
nhng th nghim tỏo bo, thm chớ mo him, bi cỏc nh vn nhn thy cỏc
th phỏp truyn thng ó khụng cũn kh nng biu hin cỏi a dng, phc
tp ca con ngi trong i sng hin i. Trong ú phi k n s hi sinh
ca th phỏp huyn o, mt th phỏp quen thuc ca vn hc dõn gian gi õy
li c khai thỏc nhng chiu sõu mi v phỏt huy tỏc dng ti a tiu
thuyt ng i.
i mi trong tip cn v xõy dng nhõn vt trong tiu thuyt Vit Nam
nhng nm gn õy l nhu cu tt yu. Nú xut phỏt t ba nguyờn nhõn c
bn sau:
Trc ht, yờu cu i mi khng nh mỡnh c t ra nh mt ũi
hi i vi nhng tiu thuyt gia thi hin i.
K ú cn phi k n s nh hng ca vn chng hin i v hu
hin i th gii v phng din cm quan i sng v th phỏp xõy dng tỏc
phm.
Hn na, s thay i trong quan nim, cỏch nhỡn nhn v ỏnh giỏ con

ngi cho phự hp vi hon cnh lch s - xó hi mi, s thay i trong quan
nim ngh thut v tiu thuyt: tiu thuyt l lónh a ca nhng cuc chi
cng chi phi khụng nh ti cỏch thc to dng v khai thỏc nhõn vt.
Tỡm hiu nhng biu hin mi ca nhõn vt trong tiu thuyt Vit Nam
hin nay, tỏc gi khúa lun s cú thờm c s lớ lun v thc tin nghiờn cu
th gii nhõn vt trong tiu thuyt Dng Hng.

Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

23
CHNG 2
QUAN NIM NGH THUT V CON NGI V CC DNG THC
NHN VT C BN TRONG TIU THUYT DNG HNG
2.1. Khỏi nim quan nim ngh thut v con ngi v s vn ng ca
quan nim ngh thut v con ngi trong tiu thuyt Vit Nam
t sau 1986
2.1.1. Khỏi nim quan nim ngh thut v con ngi
Theo T in ting Vit, quan nim l cỏch nhn thc, ỏnh giỏ v mt
vn , mt s kin no ú. Nh vy, quan nim chớnh l cỏch nhn thc, lớ
gii, ỏnh giỏ v mt vn ch khụng phi l khỏi nim v vn ú. Nú l
tm hiu bit, tm trớ tu, tm ỏnh giỏ, tm nhỡn, tm cm ca ch th nhn
thc.
V thut ng quan nim ngh thut, T in thut ng vn hc nh
ngha: Quan nim ngh thut l nguyờn tc ct ngha th gii v con ngi
vn cú ca hỡnh thc ngh thut, m bo cho nú kh nng th hin i sng
vi mt chiu sõu no ú [] Quan nim ngh thut th hin cỏi gii hn ti

a trong cỏch biu hin th gii v con ngi ca mt h thng ngh thut th
hin kh nng, phm vi, mc chim lnh i sng ca nú [9; 273].
Trong cun Lớ lun v phờ bỡnh vn hc, nh nghiờn cu Trn ỡnh S
a ra cỏch hiu: Quan nim ngh thut l gii hn thc t ca t duy ngh
thut, nú l th thng nht gia hin thc c phn ỏnh v nng lc ct
ngha, lớ gii ca con ngi [] Trong ngh thut, th gii c quan nim
húa trờn c s th cm cỏ nhõn v mt th gii, ng vi mt quan nim ngh
thut l mt th gii ngh thut [25; 99-100].
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

24
Túm li, quan nim ngh thut l h thng quan im ch o hot ng
sỏng to ngh thut ca ngi ngh s. Nú cung cp mt mt bng trờn ú
din ra s la chn, nho nn ca ngi ngh s; t ú cú th sỏng to ra hỡnh
tng ngh thut. Vỡ vy, thy c quan nim ngh thut ca ngi ngh
s ũi hi phi khỏm phỏ v nhỡn sõu vo thc cht sỏng tỏc tiu thuyt ca
ngi ngh s ú.
M. Gorky tng núi, Vn hc l nhõn hc, l ngh thut miờu t, biu
hin ca con ngi. Con ngi l i tng ch yu ca vn hc. Do vy, tt
c nhng gỡ liờn quan n con ngi, thuc v con ngi u nm trong phm
vi biu hin ca con ngi. ú l c s cho quan nim a dng v con ngi
trong vn hc. T vic xỏc nh con ngi l i tng trung tõm ca s phn
ỏnh v nghin ngm, khỏi nim quan nim ngh thut v con ngi ó tr
thnh mt tiờu im ca nghiờn cu lớ lun vn hc Xụ - vit t nhng nm
70 tr i.
Trong Giỏo trỡnh Dn lun Thi phỏp hc, GS. Trn ỡnh S nh ngha

Quan nim ngh thut v con ngi l s lớ gii, ct ngha, s cm thy con
ngi ó c húa thõn thnh cỏc nguyờn tc, phng tin, bin phỏp th hin
con ngi trong vn hc, to nờn giỏ tr thm m v ngh thut cho cỏc hỡnh
tng nhõn vt trong ú [24; 55].
Núi cỏch khỏc, quan nim ngh thut v con ngi chớnh l s tng hp
nhng phỏt hin, trit lớ, t tng riờng ca nh vn v cuc sng v con
ngi vi kh nng v trỡnh nm bt sỏng tỏc, s dng cỏc phng thc,
phng tin, cht liu ngh thut ca ngi ngh s th hin i sng
mt chiu sõu no ú.
Trong chuyờn lun Thi phỏp th T Hu, tỏc gi Trn ỡnh S cp ti
quan nim ngh thut v con ngi vi t cỏch l khỏi nim trung tõm ca thi
Khoá luận tốt nghiệp Trờng Đại học S phạm Hà Nội 2



Trần Thị Thuỳ Dơng K33D Ngữ văn

25
phỏp hc. ễng cho rng: Quan nim ngh thut v con ngi thc cht l
vn tớnh nng ng ca ngh thut trong vic phn ỏnh hin thc, lớ gii
con ngi bng cỏc phng tin ngh thut, l kh nng thõm nhp ca nú
vo cỏc min khỏc nhau ca i sng [24; 90].
T nhng nh ngha trờn cú th thy, quan nim ngh thut v con
ngi l kh nng gn bú cht ch, mt thit vi ch th sỏng tỏc. Trờn c s
tip thu cỏc yu t th gii quan nht nh ca thi i, trong tiu thuyt ca
ngi ngh s ó hỡnh thnh nờn quan nim ca riờng mỡnh v th gii v con
ngi. Bi mi nh vn l mt cỏ tớnh sỏng to riờng khụng trn ln. Vỡ vy,
quan nim ngh thut v con ngi ca h cng ht sc phong phỳ v a
dng, muụn mu, muụn v, nhiu chiu kớch nh bn thõn cuc sng.
Trong mt nn ngh thut mi bao gi cng lm sn sinh ra nhng con

ngi mi, dn n s i mi trong quan nim ngh thut v con ngi ca
cỏc nh vn. Nh nghiờn cu Trn ỡnh S khng nh: Chng no cha cú
s i mi trong quan nim ngh thut v con ngi thỡ s tỏi hin cỏc hin
tng khỏc nhau trong i sng ch cú ý ngha m rng v lng trờn cựng
mt chiu sõu [24; 118]. Do ú, quan nim ngh thut v con ngi chớnh l
chiu sõu nhõn bn ca mt tỏc phm ngh thut, l thc o trỡnh chim
lnh i sng ca ngi ngh s. T ú cú th xỏc nh s vn ng, i mi
ca th gii vn hc.
Vn hc nghiờn cu v th hin con ngi mt cỏch c thự. Vn hc
khụng ngng chim lnh nhng biu hin nhiu mt ca i sng, tớnh cỏch,
cm xỳc, s phn con ngi. Con ngi trong vn hc c th hin thụng
qua sỏng to ngh thut ca ngi ngh s, kt tinh hỡnh tng ngh thut.
V khi sỏng to ra nhõn vt, bao gi nh vn cng miờu t theo cỏch cm
nhn ca mỡnh. Mi quan h v chiu hng con ng i ca nhõn vt u