Dạy học Xác suất - Thống kê ở trường Đại học Y

B
TRƯ NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C SƯ PH M TP. H

CHÍ MINH

ÀO H NG NAM

D Y H C XÁC SU T - TH NG KÊ
TRƯ NG

IH CY

LU N ÁN TI N SĨ KHOA H C GIÁO D C

TP. H

CHÍ MINH, 2014


B
TRƯ NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C SƯ PH M TP. H

CHÍ MINH

ÀO H NG NAM

D Y H C XÁC SU T - TH NG KÊ
TRƯ NG

IH CY

Chuyên ngành : Lý lu n và phương pháp d y h c b mơn Tốn
Mã s

: 62.14.01.11

LU N ÁN TI N SĨ KHOA H C GIÁO D C

NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C:
PGS. TS LÊ TH HỒI CHÂU
PGS.TS ALAIN BIREBENT

TP. H

CHÍ MINH, 2014


L I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s li u, k t
qu nêu trong lu n án là trung th c và chưa t ng ư c ai cơng b trong b t kì cơng
trình nào khác.

Tác gi lu n án

M CL C
M CL C
DANH M C CÁC B NG
DANH M C HÌNH NH, SƠ
CÁC T , C M T
M

VI T T T TRONG LU N ÁN

U ....................................................................................................................1

1. LÝ DO CH N

TÀI.......................................................................................1

1.1. Vai trò c a Xác su t – Th ng kê trong y h c ...............................................1
1.2. Xác xu t – Th ng kê trong ào t o cán b y t
1.3. T ng quan v tình hình nghiên c u trên ch
1.4.

Vi t Nam ........................3

"DH Xác su t –Th ng kê" ......5

nh hư ng nghiên c u c a chúng tơi........................................................11

2. L A CH N CƠNG C LÝ THUY T ............................................................12
3. M C TIÊU, PHƯƠNG PHÁP VÀ N I DUNG NGHIÊN C U ....................12
4. GI THUY T KHOA H C .............................................................................16

5. NH NG LU N I M C N B O V ............................................................16
6. Ý NGHĨA KHOA H C VÀ TH C TI N .......................................................17
7. C U TRÚC LU N ÁN ....................................................................................18
CHƯƠNG 1. CƠ S

LÝ LU N ............................................................................19

1.1. DIDACTIC TỐN ......................................................................................19
1.1.1. T ng quan v các cơng c lý thuy t

c trưng c a Didactic Toán..........20

1.1.2. H p th c hóa ngo i vi và h p th c hóa n i t i........................................21
1.2. Y U T MƠI TRƯ NG TRONG DIDACTIC TOAN.............................25
1.3. THUY T NHÂN H C TRONG DIDACTIC TOÁN ................................26
1.3.1. Tri th c và th ch ...................................................................................27
1.3.2. S chuy n hóa sư ph m (transposition didactique).................................27
1.3.3. Quan h th ch và quan h cá nhân v i m t

i tư ng tri th c .............29

1.3.4. T ch c tốn h c: m t cơng c phân tích quan h th ch ......................30
1.3.5. T ch c didactic: m t cơng c phân tích th c hành DH c a GV............32
1.4. H P

NG DH ..........................................................................................35


1.5. SAI L M VÀ H P
1.6.

NG DH..................................................................37

ÁN DH ..................................................................................................38

1.6.1. Khái ni m

án DH................................................................................38

1.6.2. Ch c năng kép c a

án DH ..................................................................39

1.6.3. Các pha khác nhau c a vi c nghiên c u m t

án DH .........................39

1.7. PHÂN TÍCH TRI TH C LU N TRONG DIDACTIC TOÁN .................42
1.7.1. V thu t ng phân tích tri th c lu n ........................................................42
1.7.2. L i ích c a phân tích tri th c lu n ...........................................................43
1.8. V N

MƠ HÌNH HĨA TRONG DH TỐN ........................................46

1.8.1. V các thu t ng mơ hình hóa, mơ hình và mơ hình tốn h c ................46
1.8.2. Q trình mơ hình hóa .............................................................................47
1.9. K T LU N chương 1 .................................................................................49
CHƯƠNG 2. XÁC SU T – TH NG KÊ VÀ Y H C T
N NH NG NGHIÊN C U TH C TI N
2.1. NH NG

NG

D NG

CƠ

B N

C A

TOÁN H C
U TIÊN...........50

XS-TK

TRONG

NGHIÊN C U Y H C ...............................................................................51
2.1.1. Ch n m u.................................................................................................52
2.1.2. Ư c lư ng kho ng tin c y và ki m

nh gi thuy t th ng kê..................52

2.1.3. Tương quan và h i quy............................................................................53
2.1.4. Các mơ hình nghiên c u trong y h c.......................................................54
2.2. TH C TI N S
2.2.1. Khơng

D NG XS-TK: M T S SAI L M TÌM TH Y ............60

m b o nguyên t c l y m u........................................................60

2.2.2. B qua i u ki n c a các phép ki m
2.2.3. Bi n

nh ...............................................61

i và phân nhóm bi n s khơng theo quy lu t...............................64

2.2.4. Sai sót trong phân tích tương quan ..........................................................64
2.2.5. Ý nghĩa th ng kê và ý nghĩa lâm sàng.....................................................66
2.2.6. Thi t k nghiên c u khơng có nhóm ch ng ............................................67
2.3. XS-TK TRONG CH N ỐN – I U TR ...............................................69
2.3.1.

chính xác c a m t XN .......................................................................69


2.3.2. Giá tr tiên ốn .......................................................................................72
2.3.3. Mơ hình ngư ng ......................................................................................72
2.4. M T NGHIÊN C U TH C TI N D Y H C MƠ HÌNH NGƯ NG.......74
2.4.1. Các praxéologie c n d y..........................................................................74
2.4.2. Phân tích th c t DH................................................................................78
2.5. K T LU N CHƯƠNG 2...............................................................................81
CHƯƠNG 3. KI M

NH GI THUY T TH NG KÊ VÀ PHÂN PH I

CHU N: M T PHÂN TÍCH TRI TH C LU N .......................83

3.1. PHÂN TÍCH TRI TH C LU N V KI M
3.1.1. Ki m

NH GI THUY T TK .......83

nh gi thuy t th ng kê trong l ch s .........................................85

3.1.2. Mơ hình ki m

nh gi thuy t th ng kê ư c s d ng trong y h c

hi n nay .................................................................................................90
3.2. PHÂN TÍCH TRI TH C LU N V PHÂN PH I CHU N .......................91
3.2.1. L ch s hình thành khái ni m PPC ..........................................................92
3.2.2. Các giai o n n y sinh và phát tri n......................................................102
3.2.3. Ph m vi tác

ng, bài toán và

i tư ng liên quan ...............................105

3.3. K T LU N CHƯƠNG 3.............................................................................106
CHƯƠNG 4. KI M

NH GI

THUY T TH NG KÊ VÀ PHÂN

PH I CHU N: M T NGHIÊN C U TH CH ..................108
4.1. XS-TK TRONG CHƯƠNG TRÌNH ÀO T O NGÀNH Y......................110

4.1.1. XS-TK trong chương trình khung do B Giáo d c và ào t o quy nh....110
4.1.2. Chương trình XS-TK

i h c Y dư c Tp HCM...............................111

4.2. PHÂN TÍCH GIÁO TRÌNH V1 VÀ SÁCH BÀI T P V2..........................113
4.2.1. PPC trong XS.........................................................................................114
4.2.2. PPC trong ư c lư ng kho ng tin c y.....................................................118
4.2.3. PPC trong K gi thuy t TK nói chung................................................119
4.2.4. PPC trong bài tốn K gi thuy t TK v hai t l ................................122
4.2.5. PPC và bài tốn K gi thuy t v hai trung bình..................................127
4.2.6. Nh ng t ch c toán h c liên quan

n K gi thuy t TK ....................133


4.2.7. Nh n xét v ph n K gi thuy t TK trong V1 và V2 ...........................134
4.3. CÁC

C TRƯNG C A QUAN H TH CH R(IF, O) .........................135

4.3.1. Nh ng i m gi ng nhau ........................................................................136
4.3.2. Nh ng i m khác nhau ..........................................................................137
4.4. Các

C TRƯNG C A QUAN H TH CH R(IA, O)...........................144

4.4.1. S gi ng nhau ........................................................................................146
4.4.2. S khác nhau..........................................................................................147
4.5. K T LU N CHƯƠNG 4.............................................................................150

CHƯƠNG 5. NGHIÊN

C U

GI NG VIÊN
VIÊN V I

TH C

HÀNH

VÀ QUAN H

D Y

H C

C A

CÁ NHÂN C A SINH

I TƯ NG O .........................................................152

5.1. NGHIÊN C U TH C HÀNH D Y H C C A GI NG VIÊN ...............152
5.1.1. T CH C TOÁN H C C N D Y VÀ Ư C D Y........................153
5.1.2. T CH C DIDACTIC..........................................................................153
5.2. TH C NGHI M KI M CH NG GI THUY T KHOA H C ................162
5.2.1. Mô t th c nghi m.................................................................................162
5.2.2. Phân tích tiên nghi m ............................................................................163
5.2.3. Phân tích tiên nghi m bài tốn 1............................................................166

5.2.4. Phân tích tiên nghi m bài tốn 2............................................................169
5.2.5. Phân tích h u nghi m.............................................................................172
5.3. K T LU N CHƯƠNG 5.............................................................................173
CHƯƠNG 6. CÁC GI I PHÁP SƯ PH M VÀ NGHIÊN C U
TH C NGHI M.........................................................................175
6.1. CƠ S

XU T GI I PHÁP ...................................................................175

6.1.1. Cơ s lí lu n...........................................................................................175
6.1.2. K t qu phân tích tri th c lu n ..............................................................175
6.1.3. K t qu phân tích quan h th ch , quan h cá nhân .............................176
6.2. CÁC GI I PHÁP SƯ PH M ......................................................................176
6.2.1. Gi i pháp 1 .............................................................................................176


6.2.2. Gi i pháp 2.............................................................................................176
6.2.3. Gi i pháp 3.............................................................................................177
6.2.4. Gi i pháp 4.............................................................................................177
6.2.5. Gi i pháp 5.............................................................................................177
6.3. NH NG K T QU CH Y U RÚT RA T

PHÂN TÍCH TRI TH C

LU N V K GI THUY T TK ..............................................................178
6.4. XÂY D NG

ÁN ...................................................................................179

6.4.1. Các bài toán cơ s c a

án .................................................................179

6.4.2. Dàn d ng k ch b n.................................................................................180
6.4.3. Phân tích tiên nghi m bài tốn 1 và 2....................................................181
6.5. PHÂN TÍCH H U NGHI M ......................................................................182
6.5.1. Tình hu ng 1 .........................................................................................183
6.5.2. Tình hu ng 2..........................................................................................187
6.5.3. Tình hu ng 3..........................................................................................189
6.6. K T LU N CHƯƠNG 6.............................................................................190
K T LU N C A LU N ÁN ...............................................................................191
DANH M C CÁC CƠNG TRÌNH C A TÁC GI ..........................................193
DANH M C TÀI LI U THAM KH O.............................................................194
A. Ti ng Vi t ....................................................................................................194
B. Ti ng Anh ....................................................................................................199
C. Ti ng Pháp ...................................................................................................202


DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1. N ng

CRP............................................................................................53

B ng 2.2. K t qu th nghi m vaccine cúm .............................................................59
B ng 2.3. Hàm lư ng huy t s c t và Na+ trư c và sau m ......................................62
B ng 2.4. K t qu XN máu và nư c ti u .................................................................71
B ng 3.1. Các m c ý nghĩa gi a năm 1837 và 1908 ................................................87
B ng 4.1. Phân ph i chương trình XS-TK..............................................................112
B ng 4.2. B ng phân ph i XS c a bi n ng u nhiên X............................................114
B ng 4.3. Các ki u nhi m v và k thu t liên quan

n phép ki m u và t .............133

B ng 4.4. Phân ph i chương trình XS-TK trong V1 và F ......................................136
B ng 4.5. S khác nhau gi a 3 giáo trình V1, F và A ............................................150
B ng 5.1. K t qu TK các chi n lư c ư c s d ng ..............................................173
B ng 6.1. K t qu th c nghi m bài toán 1 và 2 ......................................................183


DANH M C HÌNH NH, SƠ
Sơ

1.1. H th ng t i ti u c n nghiên c u .............................................................20

Sơ

1.2. Tác

Sơ

1.3. S chuy n hóa sư ph m gi a các c p

ng ph n h i c a môi trư ng .........................................................26
tri th c ....................................27

Hình 1.1. Các m nh ghép trên mi ng bìa hình ch nh t...........................................40
Sơ

1.4. Quá trình mơ hình hóa .............................................................................49

Hình 2.1. Mơ hình ngư ng P - K ..............................................................................73
Hình 3.1. Phân ph i chu n .......................................................................................86
Sơ

4.1. Phân b các phép ki m trong V1 ...........................................................141

Sơ

4.2. Phân b các phép ki m trong F..............................................................142

Hình 5.1. Bi u

n ng

HbA1c, nhóm 1 ...........................................................167

Hình 5.2. Bi u

n ng

HbA1c, nhóm 2 ...........................................................167

Hình 5.3. Bi u

n ng

lysozyme nhóm 1.........................................................170

Hình 5.4. Bi u

n ng

lysozyme nhóm 2.........................................................170

Hình 5.5. DL hốn chuy n Y1 = ln(X1) .................................................................171
Hình 5.6. DL hốn chuy n Y2 = ln(X2) .................................................................171


CÁC T , C M T

VI T T T TRONG LU N ÁN

VI T T T

VI T

Y

DH

D yh c

DL

D li u

GV

Gi ng viên

HS

H c sinh

K

Ki m

PPC

Phân ph i chu n

SV

Sinh viên

TK

Th ng kê

XN

Xét nghi m

XS

Xác su t

XS-TK

Xác su t - Th ng kê

tr

Trang

Tp HCM

Thành ph H Chí Minh

nh


1

M
1. LÝ DO CH N

U

TÀI

1.1. Vai trò c a Xác su t – Th ng kê trong y h c
• Y h c – m t khoa h c th c nghi m không th thi u công c Xác su t – Th ng kê
B n ch t c a các ch n ốn trong y h c ln bao hàm ý nghĩa xác su t (XS).
Khi khám b nh, thông qua vi c khám lâm sàng, bác sĩ s nh n

nh ngư i

n khám

b b nh B v i m t giá tr XS nào ó, XS này g i là XS ti n nghi m. N u XS này
v n chưa
(XN)

kh ng

nh ho c lo i tr b nh thì bác sĩ s ch

nh các xét nghi m

h tr ch n oán. D li u (DL) t các XN mang l i, t các d ki n y h c,

t kinh nghi m lâm sàng, t thông tin c a b nh nhân, … k t h p v i các phương
pháp c a xác su t - th ng kê (XS-TK) s là cơ s

ưa ra ch n oán úng và ch n

phương pháp i u tr thích h p cho b nh nhân.
Khơng ch th , các bác sĩ còn ph i nghiên c u và hi u ư c các phương pháp
c a XS-TK

có th

ánh giá v

tin c y c a nh ng k t qu

ư c trình bày trong

y văn, áp d ng chúng vào i u tr và chăm sóc b nh nhân. H c n ph i bi t ch n
oán nào là t t nh t, phương pháp i u tr nào là t i ưu. H ph i gi i thích ư c các
s li u th ng kê (TK) mơ t tình tr ng s c kh e dân s ,… Nh ng công vi c k trên
ch là m t ph n nh trong công vi c hàng ngày c a bác sĩ mà

ó ki n th c v XS-

TK luôn c n thi t.
i v i các nhà nghiên c u y h c, XS-TK cũng là m ng ki n th c không th
thi u. Ch ng h n, trong d ch t h c, m t ngành khoa h c nghiên c u v s c kh e và
b nh t t c a con ngư i, XS-TK ư c s d ng
y u t nguy cơ, nguyên nhân gây b nh, xác

xác

nh, tìm hi u và ánh giá các

nh chính sách y t c ng

ng,…

Tóm l i, cũng như m i khoa h c th c nghi m khác, các thành t u c a y h c
u là nh ng k t qu nghiên c u ư c hình thành t vi c i u tra hay th nghi m
trên m t (ho c m t s ) m u rút ra t t ng th .
tr ng c a XS-TK trong y h c.

c trưng ó kh ng

nh vai trị quan

2

• Vai trị c a XS - TK trong Y h c th c ch ng
Th nhưng, cái chân lý tư ng như hi n nhiên này không ph i là ã ư c th a
nh n s m trong y h c.
Su t nhi u th k qua cho

n hi n nay, quá trình và phương pháp ch n oán,

i u tr b nh ch y u d a trên mơ hình c a Aristotle (Nguy n Văn Tu n, 2004).
Theo mơ hình này, ngư i th y thu c khám lâm sàng d a trên nh ng tri u ch ng mà
b nh nhân mô t , sau ó d
XS ban

oán kh năng b nh nhân mang b nh B nào ó v i m t

u (XS ti n nghi m), r i quy t

nh phương pháp i u tr . N u sau i u tr ,

b nh di n ti n t t ho c kh i hồn tồn thì phương pháp i u tr

ã th c hi n ư c

xem là úng. Qua nhi u l n i u tr , ngư i th y thu c s rút ra kinh nghi m cho
mình và truy n th cho

ng nghi p. Như v y, phương pháp i u tr theo mơ hình

Aristotle ch y u d a trên kinh nghi m và ngư i th y thu c thư ng có khuynh
hư ng ch quan vì c m nh n r ng phương pháp i u tr c a mình là t t, là t i ưu,
m c dù có b ng ch ng khoa h c ch ng minh i u ngư c l i.
Nhi u phương pháp tr li u hi n hành khơng có hi u nghi m như chúng ta tư ng.
Th m chí, trong q trình i u tr , ngư i th y thu c cịn có th gây nên thương t n cho
b nh nhân. Nhưng ó khơng ph i là v n

.V n

là nh ng kinh nghi m c a bác sĩ

rút ra t kinh nghi m quan sát lâm sàng hàng ngày thư ng khơng có
Thêm vào ó, ph n l n các phương pháp ch a tr trong y h c chưa bao gi

tin c y cao.
ư c ki m

tra, ánh giá b ng các phương pháp khoa h c. Nh ng phương pháp này ư c dùng vì
bác sĩ tin r ng chúng có hi u nghi m, và cũng như m i ni m tin tơn giáo, nó khơng
d a vào b ng ch ng khoa h c. (Nguy n Văn Tu n, 2004)

S thi u căn c khoa h c xác áng c a phương pháp truy n th ng d a vào mơ
hình Aristotle ã d n

n vi c hình thành nên m t phương pháp khác, ó chính là

phương pháp y h c th c ch ng (Evidence-based medicine) (Beth Dawson, Robert
G.Trapp, 2004)
G n ây, y h c th c ch ng ã và ang tr thành m t cu c cách m ng trong
nghiên c u y h c, trong ch n oán và i u tr b nh.

ây là m t phương pháp th c

hành y khoa không ch d a vào kinh nghi m mà còn d a vào các DL y khoa ã


3

ư c TK l i ho c ã ư c cơng b trên các t p chí có uy tín v y h c, k t h p gi a
kinh nghi m lâm sàng v i thông tin t b nh nhân.
M c dù còn nhi u ý ki n khác nhau, v y h c th c ch ng nhưng s hi n di n và phát
tri n c a phong trào y h c th c ch ng, t nó, ã nói lên m t s th t là trong th i

i

thông tin, nh ng ngư i hành ngh y khoa khơng cịn là nh ng anh hùng hào hi p như
th a xa xưa. Nh ng thu t ch a tr ngo n m c ngày càng ít i. Penicillin cho b nh sưng
màng óc, streptomycin cho b nh lao, salk vaccine cho b nh Polio, v.v… ch là nh ng
viên

n huy n di u c a quá kh . Ngày nay, chúng ta ch t không ph i vì b nh lao, vì

b nh truy n nhi m, mà vì nh ng b nh như tim m ch, ung thư, nh ng b nh do nhi u
y u t gây nên, và do ó, khơng d gì có ư c m t viên

n huy n di u

ch a tr .

(Nguy n Văn Tu n, 2004)

Trong y h c th c ch ng, vi c phân tích DL b ng các mơ hình TK óng m t
vai trò then ch t. TK cung c p cho nhà nghiên c u m t cơng c
lí DL,

phân tích và x

hi u và suy di n ý nghĩa c a các s ki n. Giá tr khoa h c và

tin c y

c a k t lu n t m t nghiên c u không ch ph thu c vào thi t k nghiên c u, m c
ích nghiên c u, phương pháp o lư ng và thu th p DL, … mà còn ph thu c m t
ph n l n vào vi c áp d ng úng phương pháp TK và các i u ki n c n và

c a

các phương pháp này.
1.2. Xác xu t – Th ng kê trong ào t o cán b y t

Vi t Nam

nư c ta, y h c th c ch ng ch m i ư c chú ý

n trong th i gian g n ây

và chưa có s phát tri n v ng m nh v i nh ng lý do khác nhau. M t m t, do s quá
t i c a các b nh vi n, bác sĩ ít có th i gian dành cho b nh nhân, ít có th i gian
nghiên c u khoa h c. M t khác, TK h c

nư c ta chưa ư c chú ý và

u tư úng

m c, chưa có s k t h p gi a ngư i làm TK và ngư i s d ng TK trong các lĩnh
v c nghiên c u. Vì nh ng lý do này mà các

tài nghiên c u chưa ư c ánh giá

cao, ít ư c ng d ng trong th c t và ít có cơ h i xu t hi n trên các t p san
qu c t .
Nhưng, lý do quan tr ng hơn c mà chúng tôi nh n ra trên cương v m t gi ng
viên (GV) gi ng d y môn XS-TK

trư ng

i h c Y Dư c Tp HCM là phương

pháp DH XS-TK còn n ng v ki n th c hàn lâm, ch y u xoay quanh các ki n th c
cơ b n, chưa i sâu khai thác ng d ng c a XS-TK

i v i t ng chuyên ngành. Hơn


4

th , theo quy

nh c a chương trình dành cho các trư ng

i h c Y – Dư c, XS-TK

ư c ưa vào gi ng d y t năm th nh t, khi mà h u như SV chưa ư c trang b gì
áng k v kh i ki n th c y h c. i u ó khi n cho GV khó có th làm cho SV th y
rõ vai trị c a XS-TK trong ch n ốn, i u tr và nghiên c u khoa h c. S b t h p
lý này khi n SV v a thi u

ng cơ h c t p môn h c XS-TK, v a ít ho c khơng có

cơ h i s d ng XS-TK trong ch n oán, i u tr và nghiên c u.
H u qu là nhi u bác sĩ g p khó khăn khi ti n hành m t nghiên c u y h c. H
thư ng ph i m i chúng tôi làm tư v n, th m chí tham gia nghiên c u cùng h , gi i
quy t giúp h khâu phân tích DL.
Khó khăn ó cịn ư c b c l qua nhi u sai l m tìm th y trong các cơng trình
nghiên c u thu c lĩnh v c Y h c ( ã công b ), t vi c ch n m u
và ư c lư ng hay ki m

nh (K ) gi thuy t TK.

ây sai l m tìm th y trong m t

n vi c x lý DL

minh h a, chúng tôi nêu dư i

tài nghiên c u kh o sát s tăng Hcy c a b nh

nhân có huy t kh i t c m ch.
so sánh t l tăng Hcy gi a 2 nhóm huy t kh i
tĩnh m ch tác gi

ng m ch và huy t kh i

tài ã d a vào b ng s li u sau (B ng 1):

B ng 1. T l tăng Hcy trên b nh nhân huy t kh i t c m ch

B ng cách s d ng phép ki m chi bình phương
k t lu n: T l tăng Hcy nhóm huy t kh i

phân tích DL, tác gi

i

n

ng m ch cao hơn nhóm huy t kh i tĩnh

m ch (p = 0,024).
Theo lý thuy t TK, phép ki m chi bình phương ch có hi u l c t t khi có ít
hơn 20% s ơ trong b ng tính có t n s lý thuy t nh hơn 5 và khơng có ơ nào có
t n s lý thuy t nh hơn 1. N u không th a mãn i u này thì ph i dùng hi u ch nh
Yates ho c ghép hàng/c t lân c n sao cho t n s lý thuy t không nh hơn 5
(Betty R. KirKwood, 2003).


5

B ng 1 rơi vào trư ng h p này: có m t ơ có t n s th c nghi m nh ( ni = 0),
d n t i t n s lý thuy t r t nh ( ni' = 11×22/46 = 2,87 < 5). Như v y, vi c th c hi n

hi u ch nh Yates là c n thi t.

i u áng nói là n u th c hi n hi u ch nh Yates thì

2
χ 2 = 3,48 < χ 0,05 (1) = 3,84 (p = 0,0621) t

l tăng Hcy nhóm huy t kh i
khơng ý nghĩa. Ngồi ra,

ó ta l i có k t lu n ngư c v i tác gi : T

ng m ch và nhóm huy t kh i tĩnh m ch khác nhau

tài này còn vi ph m m t nguyên t c khác khi dùng phép

ki m chi bình phương: phép ki m này ch
tính

c l p, khơng th s d ng cho các bi n

ư c s d ng

i v i nh ng bi n

nh

nh lư ng.

Sai l m trên ch là m t trong nh ng lo i sai l m không ph i là hi m th y trong

các cơng trình nghiên c u y h c.

i u ó minh ch ng cho khó khăn c a nhi u nhà

nghiên c u khi c n s d ng XS-TK. Chính vì th , vi c tìm ra nh ng sai l m i n
hình thư ng g p là m t ph n nghiên c u th c ti n mà chúng tơi s trình bày

y

hơn trong chương 2 c a lu n án.
Nh ng ghi nh n v vai trò c a XS-TK trong y h c và khó khăn c a các bác sĩ
khi c n s d ng XS-TK vào nghiên c u cũng như vào ho t
thư ng ngày c a h
trư ng

ã khi n chúng tôi l a ch n

tài D y h c Xác su t - Th ng kê

i h c Y.

1.3. T ng quan v tình hình nghiên c u trên ch
DH XS-TK luôn là m t ch
quan

ng ngh nghi p

n ch

"DH Xác su t –Th ng kê"

ư c nhi u nhà nghiên c u quan tâm. Liên

này, v i nh ng tư li u tìm hi u ư c, chúng tơi th y có ba xu

hư ng nghiên c u g n v i ba m c ích:
- Giúp ngư i h c nhìn th y quan h g n bó m t thi t gi a XS và TK
- Giúp ngư i h c hi u ư c nghĩa c a các khái ni m cơ b n trong XS-TK
- Giúp ngư i h c phát tri n tư duy TK
Th c ra thì ba xu hư ng nghiên c u này không tách r i nhau. Nhìn th y m i
liên h gi a XS v i TK ư c xây d ng trên cơ s hi u nghĩa c a tri th c: nó ư c
sinh ra

gi i quy t v n

gì ? có quan h ra sao v i các tri th c khác ? R i chính

vi c hi u nghĩa c a tri th c, hi u quan h gi a XS v i TK l i là n n t ng

hình

thành tư duy TK, theo ó ngư i h c ph i bi t phương pháp phân tích DL, ý th c


6

ư c s r i ro (risk) hay
t

tin c y (confidence) c a nh ng k t lu n rút ra t m u,

y th y ư c vai trò c a vi c ch n m u:
Gi ng d y th ng kê không ch nh m vào các công th c ho c là các bi u
không ch là m t t p h p các kĩ thu t, ó là s rèn luy n tư duy, m t cách
d li u,

. Th ng kê
n mb t

c bi t là bi t ư c s t n t i c a nh ng cái không ch c ch n, s thay

thông tin và vi c thu th p d li u. Nó cho phép ưa ra quy t

ic a

nh trong nh ng tình

hu ng khơng ch c ch n. (Bair, Hasbroeck, 2002)

G n v i ba xu hư ng ó ngư i ta thư ng nói
DH XS-TK.

nv n

mơ hình hóa trong

i u này hồn tồn t nhiên, vì hai l : th nh t, XS-TK là m t khoa

h c ng d ng, nên nói
gi i quy t m t v n

n XS-TK thì ph i nói

n mơ hình hóa tốn h c (quy trình

ngồi tốn h c b ng cơng c tốn h c); th hai, mu n ngư i

h c hi u nghĩa c a tri th c c n d y, mu n phát tri n tư duy TK thì ph i g n tri th c
v iv n

mà vi c s d ng nó mang l i m t l i gi i t i ưu ch khơng th trình bày

tri th c m t cách hình th c.
Vì có r t nhi u cơng trình bàn v ch

DH XS-TK nên trong khn kh có

h n c a lu n án và v i ngu n tư li u có ư c chúng tơi ch
s cơng trình

i m qua dư i ây m t

i di n cho ba xu hư ng này.

• M t s cơng trình c a tác gi nư c ngồi
- Henry M. (1994) có khá nhi u bài vi t v ch

DH XS-TK. Các cơng trình c a

ơng t p trung bàn

b c trung h c t ba quan i m –

n vi c DH các tính tốn XS

l ch s , tri th c lu n và didactic. Cách ti p c n c a ông nh m m c ích giúp ngư i
h c n m ư c nghĩa c a khái ni m, tránh vi c d y nh ng ki n th c hình th c.
- Coutigno C. (2001) trong khuôn kh lu n án ti n sĩ c a mình ã xem xét v n
ưa vào ngay t b c trung h c cơ s các tình hu ng ng u nhiên, trong ó có s tác
ng c a mơ hình hóa và gi l p v i ph n m m Cabri-géomètre 2.
- Brousseau G., Brousseau N. & Warfield G (2002) ã nghiên c u m t tình hu ng
cơ s

ưa vào khái ni m XS

ng u nhiên.

trư ng ph thơng, trong ó có tính

ny ut


7

- Briand J. (2005), nghiên c u m t tình hu ng ti p c n các lu t ng u nhiên

b c

trung h c ph thơng. Tình hu ng ó giúp ngư i h c nh n ra nh ng y u t thi t l p
nên quan h gi a XS v i TK.

- Wozniak F. (2005), v i lu n án ti n sĩ "Conditions et contraintes de
l’enseignement de la statistique en classe de seconde générale. Une repérage
didactique" nghiên c u vi c DH TK

l p

u c p trung h c cơ s c a Pháp. Th a

nh n r ng ào t o tư duy TK là m t v n

m u ch t, tác gi xem xét nh ng i u

ki n và nh ng ràng bu c mà ngư i giáo viên ph i ch u trong th c hành DH các n i
dung c a TK. Câu h i mà tác gi

t ra

nghiên c u là "t i sao các i u ki n, các

ràng bu c r t khác nhau trong nhi u th ch mà th c t DH thì h u như

u thiên v

vi c rút g n TK vào các tính tốn s h c ?".
- Chevallard Y. và Wozniak F. cũng có m t s bài báo t p trung vào ch
TK

DH XS-

b c trung h c, ch ng h n như Enseigner la statistique au secondaire, entre

genre prochaine et différence spécifique(2005), Enseigner la statistique en seconde:
un problème de la profession (2006), ...
- Artaud M. (1993) v i lu n án ti n sĩ "La mathématisation en économie comme
problème didactique - Une étude exploratoire" ã th c hi n m t phân tích l ch s
tốn h c và kinh t h c

ch ra r ng vi c t o ra các tri th c kinh t thư ng g n li n

v i nh ng cu c i u tra toán h c ( ư c th c hi n m t cách th a áng), sau ó là
truy n bá các k t qu

i u tra, và công vi c th hai này không ph i là ơn gi n.

Nghiên c u ó cho th y quan h m t thi t gi a kinh t h c v i toán h c,

c bi t là

v i lý thuy t XS-TK. T ghi nh n này, tác gi xem xét l i công tác ào t o
trư ng

i h c kinh t

các

Pháp, xét t góc nhìn c a lý thuy t Chuy n hóa sư ph m1.

Susan Miles (2010) v i bài báo "Statistics teaching in medical school:
Opinions of practising doctors", ã i u tra quan i m c a bác sĩ lâm sàng và cho ta
th y có r t ít bác sĩ s d ng ư c nh ng ki n th c và kĩ năng TK mà h

1

ã ư c

ây là m t lý thuy t ư c nhà nghiên c u ngư i Pháp Y. Chevalard t n n móng t nh ng năm 80 c a th
k trư c, và hi n nay ã ư c th a nh n, ư c phát tri n r ng rãi trên th gi i. Trong chương 1 c a lu n án
chúng tôi s gi i thi u m t vài khái ni m cơ b n c a lý thuy t này.


8

h c

b c

i h c. Hơn n a, nhu c u ào t o TK cho bác sĩ ã thay

i do nh ng

ti n b trong công ngh thông tin và s gia tăng t m quan tr ng c a phương pháp y
h c d a trên ch ng c . T

ó tác gi khuy n cáo ph i c i ti n phương pháp gi ng

d y cho tương lai.
i b ph n các cơng trình trên
h c.

iv ib c

u bàn v ch

DH XS-TK

b c trung

i h c, cơng trình c a Artigue M. nh n m nh vi c thi t l p quan

h gi a XS v i TK trong ào t o ngành kinh t , còn nghiên c u c a Susan Miles
cũng ch m i là m t i u tra th c ti n
DH XS-TK

các

làm rõ nhu c u ph i thay

i phương pháp

i h c Y.

Ngồi hai cơng trình c a Artaud M. và Susan Miles, chúng tôi ư c bi t có d
án LOE b t

u ư c tri n khai

i h c Joseph Fourier c a C ng hòa Pháp t

năm 2011. M c ích c a d án là thi t k m t trang web dùng cho vi c ào t o
trư ng

i h c Y (thu c

i h c Joseph Fourier), nh m hình thành

th c hi n m t nghiên c u y h c (t bư c xác
phương pháp nghiên c u,
và năng l c

nh v n

SV năng l c

nghiên c u, xây d ng

n thu th p DL, phân tích DL, r i vi t bài báo khoa h c)

c có phê phán m t bài báo c a y h c. V i tư cách là thành viên c a

d án, v a qua, trong H i th o qu c t v Didactic Toán t ch c t i

i h c Sư

ph m Tp HCM, hai nhà nghiên c u NEY M. và Bessot A. ã trình bày m t phân
tích so sánh hai cu n giáo trình XS-TK ư c s d ng
và

i h c Y Dư c Tp HCM

i h c Joseph Fourier. Xin ư c nói rõ r ng chúng tôi cũng là thành viên

nghiên c u tham gia d án này.
• M t s cơng trình c a tác gi Vi t Nam
N u như nhi u nư c trên th gi i ã ưa XS-TK vào d y cho h c sinh ph
thơng t ít nh t là vài ch c năm nay, thì

Vi t Nam l n

2006 -2007, m ng ki n th c này m i ư c
trong chương trình mơn tốn gi ng d y
th mà DH XS-TK tr thành m t ch

u tiên, k t năm h c

c p m t cách tương

i có h th ng

i trà b c trung h c ph thơng. Chính vì
ư c m t s nhà nghiên c u quan tâm.

ã có nhi u cơng trình nghiên c u c a các tác gi Vi t Nam bàn v ch
XS-TK

trư ng ph thông như Tr n Ki u (1988),

DH

M nh Hùng (1993), Vũ Như

9

Thư Hương (2011), Tr n Túy An (2007), Lê Th Hồi Châu (2010a, 2010b, 2012,
2013), Tr n Lương Cơng Khanh (2013), Nguy n Th Tân An (2013).
Tr n Ki u (1988) nghiên c u n i dung và phương pháp d y TK mơ t trong
chương trình tốn c i cách

trư ng ph thơng cơ s Vi t Nam, xác

hình th c t ch c gi ng d y thích h p v i th c ti n và DH toán

nh nh ng

Vi t Nam.

M nh Hùng (1993) ã t ng k t kinh nghi m nghiên c u c a các nhà sư
ph m trong và ngoài nư c v giáo d c TK toán và lý thuy t XS

trư ng ph thông,

phương án v n i dung và phương pháp DH “m t s y u t c a lý thuy t XS” cho
HS chuyên toán b c ph thông trung h c Vi t Nam.
Vũ Như Thư Hương (2011) nghiên c u vi c DH TK

l p

u c p trung h c

ph thông nh m m c ích giúp h c sinh nhìn th y m t s y u t cho phép thi t l p

quan h gi a XS và TK, th y ư c nh hư ng c a vi c ch n m u. Phân tích chương
trình, sách giáo khoa tốn l p 10, l p 11 c a tác gi cho th y vi c DH XS và TK
Vi t Nam hoàn tồn tách r i nhau. T phân tích tri th c lu n, tác gi

ã ch ra ba bài

toán ng viên cho vi c thi t l p quan h này, r i l y m t trong ba bài tốn ó làm cơ
s

thi t k m t

án DH.

Tr n Túy An nghiên c u th c hành gi ng d y khái ni m XS. Nghiên c u này
cho th y dù ý

DH c a th ch

2

song ng Pháp-Vi t và th ch DH

Vi t Nam có nhi u i m khác nhau, GV trong c hai th ch
ni m XS vào

nh nghĩa c

i trà c a

u ch thu g n khái

i n.

Nguy n Th Tân An thiên v v n

mơ hình hóa trong DH h c XS-TK

trư ng ph thơng. Cịn tác gi Lê Th Hồi Châu (2012) thì qua m t chùm

tài

nghiên c u ã c g ng làm rõ quan h gi a XS v i TK, nghĩa c a m t s khái ni m
cơ b n, nh ng chư ng ng i, khó khăn c a vi c chi m lĩnh m t s khái ni m, …
nh n m nh t m quan tr ng c a mơ hình hóa trong DH.
Liên quan

nb c

i h c có lu n văn th c s c a Tăng Minh Dũng (2010) và

bài báo c a Lê Th Hồi Châu (2013). Tuy nhiên,

2

Thu t ng « th ch » s

ư c chúng tơi gi i thích trong chương 2.

i tư ng mà hai tác gi này quan

10

tâm là v n

ào t o giáo viên toán v m ng XS-TK nói chung, v tri th c "bi u

" nói riêng.
Ngồi ra, m t s lu n án ti n sĩ c a các tác gi như Ph m Văn Tr o (2009), T
H u Hi u (2010), Phan Th Tình (2011), Ngơ T t Ho t (2011), Tr n Th Hoàng
Y n (2011), Hoàng Nam H i (2013),… cũng ã t p trung vào v n
TK cho SV các trư ng cao

ng và

d y h c XS-

i h c.

Ph m Văn Tr o (2009) nghiên c u vai trị, tác d ng, m c ích, ngun t c, n i
dung, cách th c biên so n và chu n b t ch c các tiên
XS-TK cho SV toán

chu n b ti m năng DH

i h c Sư ph m.

T H u Hi u (2010) tìm hi u th c tr ng DH mơn TK tốn h c và vi c v n
d ng phương pháp TK toán h c trong nghiên c u khoa h c cho SV các trư ng
h c Th d c Th thao,

ng th i

i

xu t m t s bi n pháp và th c nghi m sư ph m

ki m tra tính kh thi c a nó.
Phan Th Tình (2011) ã trình bày cơ s lí lu n và th c ti n
tri n c a toán h c và v n

gi ng d y toán cho SV,

i v i s phát

xu t các bi n pháp tăng

cư ng v n d ng toán h c vào th c ti n trong DH mơn XS-TK cho SV tốn

ih c

Sư ph m.
Ngơ T t Ho t (2011) ã nghiên c u
Trư ng

i h c Sư ph m K thu t và

c i m, th c t c a ki n th c XS-TK
xu t m t s bi n pháp nh m b i dư ng

các thành t năng l c ki n t o ki n th c cho SV.
V i

tài “V n d ng DH theo d án trong môn XS-TK”

trư ng

ih c

(chuyên ngành kinh t k thu t), tác gi Tr n Th Hồng Y n (2011) ã trình bày cơ
s lý lu n và th c ti n c a DH theo d án,

xu t quy trình, cách t ch c và xác

nh các n i dung c th khi DH theo d án trong mơn XS-TK.
Hồng Nam H i (2013) v i
cao

tài “Phát tri n năng l c suy lu n TK cho SV

ng chuyên nghi p” ã góp ph n làm rõ n i hàm c a khái ni m suy lu n TK;

xu t 10 lo i hình suy lu n TK mà SV cao
khi tham gia vào m t quá trình ho t

ng TK.

ng chuyên nghi p thư ng s d ng

11

M t cách t ng quan, chúng tôi th y h u h t các tác gi này
c a mình vào vi c DH XS-TK
i h c,

b c trung h c và

i tư ng mà các tác gi quan tâm là v n

u

t nghiên c u

i h c. Tuy nhiên,

iv ib c

ào t o giáo viên toán v m ng

XS-TK và vi c nâng cao hi u qu DH XS-TK cho SV các trư ng không thu c
chuyên ngành y dư c.
1.4.

nh hư ng nghiên c u c a chúng tơi
Nh ng lu n i m trình bày

ph n 1.1, 1.2, 1.3 gi i thích cho vi c chúng tơi

ch n D y h c Xác su t - Th ng kê

n a,

cương v m t GV

v v n

i h c Y làm

trư ng

tài nghiên c u. Hơn

i h c y khoa, b n thân chúng tơi cũng có nhi u trăn tr

DH XS-TK trong ti n trình ào t o các bác sĩ tương lai.

Rõ ràng là DH XS-TK cho SV y khoa khơng th hồn tồn gi ng như cho SV
c a các trư ng

i h c t ng h p hay

i h c sư ph m. V n

l i cho các bác sĩ tương lai nh ng phương ti n
TK

cơ b n là ph i em

h th y ư c s c n thi t c a XS-

i v i y h c, và có th s d ng XS-TK vào ho t

ng ngh nghi p c a mình.

Trong khn kh có h n c a lu n án, chúng tôi gi i h n ph m vi nghiên c u
vào

i tư ng K

gi thuy t TK, m t

i tư ng cơ b n, có m t h u h t trong các

nghiên c u y h c. Ngồi ra, như chúng tơi s ch ra trong lu n án c a mình, phân
ph i chu n (PPC) c a DL là m t i u ki n quan tr ng tác
thuy t TK. Vi c không tính

n i u ki n y thư ng d n

trong các nghiên c u y h c. Vì th , liên quan
tôi s

c bi t quan tâm
Nh ng câu h i ban

t , liên quan

n

n

ng vào bài toán K gi
n nh ng k t lu n sai l m

n bài toán K

gi thuy t TK chúng

i tư ng tri th c PPC.

u mà chúng tơi mong mu n tìm câu tr l i là: trong th c

i tư ng tri th c K

gi thuy t TK nói chung, PPC nói riêng, SV

ngành Y ư c h c gì ? H có th s d ng các tri th c ó ra sao ? Nh ng sai l m nào
h thư ng ph m ph i khi s d ng ? Ho t
giúp SV nh n ra nh ng sai l m ó
c u và ho t

ng DH có th tác

ng ra sao vào vi c

có th s d ng XS-TK vào ho t

ng ngh nghi p c a h sau này ?

ng nghiên

12

2. L A CH N CÔNG C LÝ THUY T
Chúng tơi ã ch n Didactic Tốn (theo trư ng phái hình thành t Pháp) v i
các cơng c lí thuy t
các câu h i kh i
v n

ã

c trưng c a nó, vì chúng cho phép c th hóa và phát tri n

u nêu trên và

c bi t là tìm ư c câu tr l i thích áng cho các

t ra. C th hơn, chúng tôi s v n d ng các khái ni m chuy n hóa sư

ph m, quan h th ch , quan h cá nhân, t ch c toán h c, t ch c didactic, h p
ng DH, môi trư ng và

án DH. Trong chương

u (Cơ s lý lu n) c a lu n án

chúng tôi s trình bày rõ các khái ni m này, qua ó gi i thích vì sao vi c l a ch n
các công c lý thuy t y là phù h p.
Thêm vào ó, chúng tơi cịn ph i s d ng khái ni m tri th c lu n và mơ hình

hóa. Khái ni m tri th c lu n cũng s

ư c chúng tôi làm rõ trong chương Cơ s lý

lu n. Mơ hình hóa tốn h c là m t công c
ti n th c t

ào t o theo hư ng

ư c chúng tôi l a ch n khi tìm cách c i

t SV vào ho t

ng ph n h i. Quan i m h c t p b ng ho t

ng trong m t môi trư ng có tác
ng này phù h p v i xu hư ng DH

tích c c ư c hình thành t Thuy t ki n t o ang ư c th a nh n r ng rãi trên th
gi i. Tuy nhiên, khái ni m mơ hình hóa s ch

ư c chúng tơi trình bày m t cách

tóm lư c trong chương Cơ s lý lu n, vì ba lý do. Th nh t, khái ni m này ã ư c
dùng khá ph bi n trong c ng

ng các nhà nghiên c u và nhà sư ph m,

ngoài

nư c cũng như trong nư c. Th hai, dù quy trình mơ hình hóa ln hi n di n trong
các tình hu ng mà chúng tơi thi t k

DH, nó s khơng ư c nh c

n m t cách

tư ng minh trong phân tích c a chúng tơi, vì phân tích ó ư c th c hi n t cách
ti p c n c a khái ni m

án DH. Lý do th ba, th y u, là do s trang quy

nh

không nhi u cho các lu n án.
3. M C TIÊU, PHƯƠNG PHÁP VÀ N I DUNG NGHIÊN C U
Trong khung lý thuy t ã l a ch n, nh ng câu h i kh i

u c a chúng tôi

ư c chi ti t hóa như sau:
-

âu là nh ng

c trưng tri th c lu n c a K

trong K gi thuy t TK là gì ?

gi thuy t TK ? Vai trị c a PPC

13

-

âu là nh ng

c trưng c a quan h th ch v i

chung, PPC nói riêng? Th ch
các trư ng

i tư ng K

ư c chúng tôi xét

n

n m i quan h cá nhân c a

i v i PPC và K gi thuy t TK ?

- Trong DH XS-TK,

nh hư ng nào có th mang l i cho SV y khoa nh ng phương

ti n giúp h nh n ra s c n thi t c a XS-TK
ho t

ây là th ch DH XS-TK

i h c y khoa.

- Nh ng ràng bu c c a th ch DH nh hư ng ra sao
GV và SV

gi thuy t TK nói

i v i Y h c và bi t s d ng nó vào

ng ngh nghi p c a mình ?
Như v y, m c tiêu c a lu n án là làm rõ

thuy t TK nói chung, PPC nói riêng c t góc
ch DH XS-TK

trư ng

c trưng c a

i tư ng K

gi

tri th c lu n và sư ph m (trong th

i h c Y Dư c Tp HCM, nơi ào t o ngu n nhân l c y

t ch y u cho toàn b Mi n Nam), khi m khuy t trong l a ch n c a th ch DH và

nh hư ng c a nh ng l a ch n (do th ch th c hi n) trên quan h cá nhân c a GV
và SV v các

i tư ng này, t

ó thi t k m t

nh ng khi m khuy t c a quan h th ch

án sư ph m có th kh c ph c

phía SV.

Thêm vào ó, lu n án cũng nh m t i m c tiêu gi i thi u và minh ch ng cho tính
hi u qu c a m t s cơng c lí thuy t c a Didactic Tốn, nh m làm phong phú hơn
kho tàng Lí lu n và Phương pháp DH mơn tốn

nư c ta.

t ư c m c tiêu này, chúng tôi ch n phương pháp lu n nghiên c u như sau:
a) Th c hi n m t t ng h p tri th c lu n v
PPC.

i tư ng K

thu n ti n trong trình bày, chúng tôi s g i

gi thuy t TK và
i tư ng này là O.

Nghiên c u tri th c lu n s mang l i m t tham chi u cho nghiên c u th
ch DH ư c th c hi n sau ó.
b) Nghiên c u
t t i

c trưng c a các

i tư ng tri th c O trong ào t o cán b y

i h c Y Dư c Tp HCM. Nghiên c u này ư c

so sánh v i th ch DH khác C ng hòa Pháp và

i h c Y, thu c

University), Hoa Kỳ. Vi c
hơn nh ng

i h c Y, thu c

t trong phân tích

i h c Joseph Fourier –

i h c Nam Illinois (Southern Illinois

t trong quan i m so sánh s cho phép làm rõ

c trưng c a quan h th ch ch y u mà chúng tôi quan tâm.

14

Phân tích quan h th ch s cho phép chúng tơi d

ốn nh hư ng c a nó

lên quan h cá nhân c a GV và SV Y khoa.
c) Nghiên c u th c nghi m, tìm hi u sai l m c a SV khi
nh m h p th c hóa (hay khơng) nh ng gi thuy t v

ng trư c bài toán,

nh hư ng c a quan h

th ch lên quan h cá nhân c a SV. Tuy nhiên, b i vì m i cá nhân có th
ã, ang t n t i trong nhi u th ch khác nhau, chúng tôi s ti n hành m t
nghiên c u quan sát gi d y c a GV v i m c ích tìm hi u xem th c hành
DH c a GV ó có làm gi m b t i không, hay ngư c l i, c ng c thêm
nh ng khó khăn, sai l m c a SV.
d) T các k t qu nghiên c u trên
th c nghi m m t
gi i pháp ã

án DH K

xu t các gi i pháp sư ph m và tri n khai
gi thuy t TK nh m ki m ch ng m t s

ra.

T ch c các nghiên c u như trên ư c hình thành trên cơ s lý lu n mà trư c
h t chúng tôi c n làm rõ. Ngồi ra, do tính ch t m i m c a

tài, chúng tôi cho

r ng vi c tìm hi u vai trị c a XS-TK trong y h c là c n thi t. Chính t vi c làm rõ
vai trị này, chúng tơi s th c hi n m t nghiên c u bư c
thư ng g p (liên quan

u v nh ng sai l m

n vi c s d ng XS-TK) trong các cơng trình nghiên c u y

h c và v th c ti n DH. Các nghiên c u này m t m t c ng c thêm tính c p thi t và
ý nghĩa th c ti n c a

tài, m t khác cho chúng tơi m t cái nhìn t ng quan v th c

ti n DH XS-TK trong ào t o cán b ngành Y.
Chúng tôi dùng sơ
l a ch n.

1

mô t m c tiêu và phương pháp lu n nghiên c u ã