Nghiên cứu ứng dụng bài toán phân tích đa mục tiêu

i

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
I H C XÂY D NG

V HOÀNG NAM

NGHIÊN C U

NG D NG BÀI TỐN PHÂN TÍCH A

M C TIÊU (MCA) CHO VI C SO SÁNH VÀ LU N CH NG
PH

NG ÁN B O TRÌ M T

Chun ngành: Xây d ng

NG Ơ TƠ T I VI T NAM

ng ô tô &

ng thành ph

Mã s : 60.58.30

LU N V N TH C S K THU T

CÁN B H

NG D N: TS. INH V N HI P

Hà N i - 2011


ii

L IC M

N

Sau m t th i gian nghiên c u tìm hi u, tác gi
Th c s v i

ã hoàn thành Lu n v n

tài: “Nghiên c u ng d ng bài tốn phân tích a m c tiêu

(MCA) cho vi c so sánh và lu n ch ng ph

ng án b o trì m t

ng ơ tơ t i

Vi t Nam”.
L i

u tiên tác gi bày t lòng bi t n sâu s c t i Th y giáo TS. inh V n

Hi p ã t n tình h

ng d n trong su t quá trình nghiên c u và th c hi n

tài. Tác gi xin chân thành c m n Quý th y cô Khoa ào t o sau

i h c, B

môn

ng nghi p

ng ô tô và

ng ô th Tr

ng

i h c Xây d ng, các

và các b n h c trong l p h c ã t n tình h
i u ki n giúp
v n. Tác gi xin

ng d n, truy n

t ki n th c, t o

cho tác gi trong su t th i gian theo h c và th c hi n lu n
c g i l i c m n chân thành

Nam và TS. Hồng Tùng ã có nh ng

n Th y giáo TS. V Hồi

ng viên và óng góp ý q báu cho

lu n v n này.
Qua vi c nghiên c u và hoàn thành lu n v n, tác gi
th c b ích trong chun mơn c ng nh ph

ã có thêm nhi u ki n

ng pháp lu n nghiên c u khoa

h c. Trong khuôn kh n i dung m t lu n v n, ch c ch n ch a áp ng
y

nh ng v n

c

t ra. Tuy nhiên do i u ki n nghiên c u b h n ch ,

nên m c dù ã c g ng r t nhi u nh ng không tránh kh i nh ng sai sót, r t
mong s

óng góp ý ki n, phê bình quý báu c a các nhà khoa h c và các b n

ng nghi p.

M t l n n a tác gi xin chân thành c m n!
à N ng, tháng 06/2011
H c viên

V Hoàng Nam


iii

TÓM T T
Trong nh ng n m qua,

c s quan tâm c a

ng và nhà n

u t cho XDCB nói chúng và h t ng giao thông

c, ngu n v n

ng b nói riêng ã

c c i thi n áng k . Vi c phát tri n h th ng giao thơng

ng b có vai

trị quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t - xã h i, góp ph n gi i quy t nhu
c u i l i, nâng cao giao l u gi a các

a ph

ng c ng nh c i thi n

c a nhân dân. Tuy nhiên, vi c xem xét so sánh và lu n ch ng ph
t d án

ng ô tô hi n nay th

k thu t và thông th
làm ph
d án

ng án

ng l a ch n ph

ut .

ng án có t ng m c

n nhi u ch tiêu khác, nh là m c

ti n nghi, m c

ng án b o trì m t

ng qua

a ph n

tác

ng môi tr

t n t i này t i Vi t Nam và nghiên
ng án

u t d a trên bài tốn
xu t

i s d ng, mơi tr

ng, an toàn và

ti n

xu t. V i mong mu n mơ

xu t s giúp ích cho các nhà qu n lý có th l a ch n ph

u t XDCB.

ng d ng

ng có s d ng cơng c HDM-4 cho 01

nghi nh m ki m ch ng tính kh thi c a mơ hình

hi u qu h n ho c

ng,

à N ng – Qu ng Nam d a trên ánh 5 ch tiêu ó

là: Chi phí nhà qu n lý, chi phí ng

v

u t th p

an tồn tai n n, l i ích em l i cho xã h i… Trong

xu t mơ hình th c hi n l a ch n ph

l a ch n ph

hình

-

ng án t i u cho m t

phân tích a m c tiêu. Ngồi ra, tác gi d a trên mơ hình

o n

u

n các ch tiêu kinh t

i v i vi c l a ch n m t ph

lu n v n, tác gi s phân tích m t v n
c u

ng án

u t xây d ng, ngoài vi c ánh giá các ch tiêu v kinh t - k thu t

còn ph i xem xét
m c

ng ch chú tr ng

i s ng

ng án

ut

a ra m t s bài h c và ki n ngh phù h p trong qu n lý


iv

M CL C
N ................................................................................................... i

L IC M

M C L C....................................................................................................... iv
DANH M C CÁC T

VI T T T.............................................................viii

DANH M C CÁC B NG BI U .................................................................. ix
DANH M C CÁC HÌNH V ....................................................................... xi
M

U .......................................................................................................... 1

1.

tv n

............................................................................................... 1

2.

M c ích nghiên c u .............................................................................. 2

3.

Ph

4.

Ý ngh a khoa h c và th c ti n ................................................................ 3

5.

B c c lu n v n....................................................................................... 3

CH
1.1

ng pháp nghiên c u ........................................................................ 2

NG 1: GI I THI U CHUNG............................................................ 4
Th c tr ng v v n

1.1.1 T ng quan m ng l
1.1.2 M ng l

i

SS&LC gi i pháp

i giao thông Vi t Nam ........................................... 4

ng b ............................................................................... 5

1.1.3 Th c tr ng h th ng giao thông
1.1.4 Chi n l
1.2

c

u t ................................ 4

ng b ............................................. 6

u t phát tri n GT B Vi t Nam

Th c tr ng v v n

SS&LC ph

ng án

n 2020 ..................... 10
u t d án

ng ô tô

t i Vi t Nam......................................................................................... 13
1.3

T ng quan v bài toán (MCA) và các ng d ng.............................. 14

1.3.1 T ng quan v phân tích a m c tiêu..................................................... 14
1.3.2 Các khái ni m c a phân tích a m c tiêu............................................. 15
1.3.3 Các

c i m và các ng d ng hi n nay c a phân tích a m c tiêu ... 18

1.3.4 M t s phân lo i ph

ng pháp phân tích a m c tiêu ......................... 19

v

1.4

S c n thi t c a vi c nghiên c u bài toán MCA cho vi c so sánh và
lu n ch ng ph

CH

NG 2: XÂY D NG TRÌNH T

TÍCH
PH

ng ơ tơ t i Vi t Nam ......... 20

ng án b o trì m t

NG D NG BÀI TỐN PHÂN

A M C TIÊU CHO VI C SO SÁNH VÀ LU N CH NG
NG ÁN

U T ................................................................................ 25

2.1
2.2

Các b

ng án.... 25

Mơ hình tốn h c MCA cho vi c ánh giá l a ch n ph

2.3

c th c hi n MCA cho ánh giá l a ch n ph

ng án ........ 27

i u tra thu th p ý ki n chuyên gia .................................................. 33

2.3.1 T ng quan v ph

ng pháp i u tra thu th p s li u........................... 33

2.3.2 Xây d ng m u i u tra m c

u tiên c a các ch tiêu so sánh......... 36

2.3.3 L a ch n chuyên gia và x lý s li u i u tra ánh giá....................... 38
2.4
CH

T ng h p ý ki n chuyên gia ............................................................... 41
NG 3: ÁP D NG BÀI TỐN PHÂN TÍCH

VI C SO SÁNH VÀ LU N CH NG PH
NG Ơ TƠ CĨ S

3.1

Xác

3.3

NG ÁN B O TRÌ M T

D NG MƠ HÌNH HDM-4................................... 42

c th c hi n ............................................................................. 42

Các b

3.2

A M C TIÊU CHO

nh giá tr các ch tiêu ánh giá................................................ 46

i u tra ý ki n chuyên gia v m c

u tiên c a các ch tiêu so

sánh....................................................................................................... 63
3.3.1 Xây d ng b ng bi u i u tra................................................................. 63
3.3.2 Ti n hành i u tra ý ki n ...................................................................... 65
3.3.3 T ng h p x lý s li u i u tra ý ki n................................................... 65
CH

NG 4:

NG D NG K T QU

SÁNH VÀ LU N CH NG PH

NGHIÊN C U CHO VI C SO

NG ÁN B O TRÌ M T

NG Ơ

TƠ T I VI T NAM...................................................................................... 68
4.1

T ng quan v

o n tuy n nghiên c u ............................................... 68


vi

4.1.1 M c ích................................................................................................ 68
4.1.2 S li u c a o n tuy n nghiên c u ....................................................... 68
4.1.3 Hi u ch nh mơ hình HDM-4 ................................................................. 71
4.1.4 Các ph
4.2

ng án b o trì .......................................................................... 72

Phân tích và t ng h p k t qu ........................................................... 73

4.2.1 T ng h p k t qu c a các ch tiêu ng v i t ng ph
4.2.2 So sánh ánh giá
ph

l n t

ng

ng án ................ 73

i c a t ng ch tiêu

ng v i các

ng án ............................................................................................. 75

4.2.3 T ng h p i m s c a chuyên gia ..................................................... 77
4.2.4 Xác

nh tr ng s m c

u tiên c a các ch tiêu .............................. 79

4.2.5 Ki m tra tính nh t quán c a các chuyên gia ........................................ 80
4.2.6 Tính t ng i m và l a ch n ph

ng án ................................................ 80

4.2.7 K t lu n k t qu phân tích .................................................................... 81
CH

NG 5: K T LU N VÀ KI N NGHN .............................................. 82

5.1

K t qu nghiên c u............................................................................. 82

5.2

K t lu n................................................................................................ 82

5.3

Ki n ngh .............................................................................................. 83

5.4

Nh ng t n t i và h

ng phát tri n.................................................... 84

PH L C ....................................................................................................... 85
Ph l c 1: K t qu tính tốn các ch tiêu c a các ph
ng t i o n tuy n i
Ph l c 2: Gi i thi u ch
m t

ng án b o trì m t

a ph n à N ng – Qu ng Nam.................. 85

ng trình HDM-4 trong h th ng qu n lý và b o trì

ng b ...................................................................................... 101

1.1

L ch s hình thành và phát tri n ......................................................... 101

1.2

Tính u vi t c a HDM-4 Version 2.0................................................. 102

1.3

Mơ hình c a HDM-4........................................................................... 104

1.4

Chu trình phân tích HDM-4................................................................ 110


vii

1.5

Các ng d ng c a HDM-4.................................................................. 114

1.6

Hi u ch nh

Ph l c 3: Ph

ng d ng HDM-4 t i i u ki n

a ph

ng ................ 118

ng pháp AHP (Analytic Hierarchy Process) ..................... 122

TÀI LI U THAM KH O .......................................................................... 127


viii

DANH M C CÁC T

VI T T T

ADB

Ngân hàng phát tri n châu Á

AHP

Phân tích th b c

BT

Xây d ng – chuy n giao

BOT

Xây d ng – Kinh doanh – Chuy n giao

BTO

Xây d ng – Chuy n giao – Kinh doanh

FDI

u t tr c ti p

GDP

T ng s n phNm Qu c n i

GMS

Ch

GT B

Giao thông

GTVT

Giao thông v n t i

MCA

Phân tích a m c tiêu

N SN N

N gân sách nhà n

ODA

H tr Phát tri n Chính th c

PPP
VITRAN SS2
SS&LC

ng trình Ti u vùng sơng Mê kơng m r ng
ng b

c

i tác công - t
D án N ghiên c u toàn di n v Phát tri n b n
v ng h th ng giao thông v n t i Vi t N am
So sánh và lu n ch ng

ix

DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1-1. Chi u dài và m t
B ng 1-2: M ng l

ng b theo vùng, 2005.............................. 6

i giao thông

B ng 1-3. Phân lo i chi u dài

ng b ...................................................... 7
ng và m t

ng ........................................ 8

B ng 1-4. H t ng giao thông nông thôn.......................................................... 9
B ng 2-1. Thang i m ánh giá T.Saaty ........................................................ 30
B ng 2-2. B ng các giá tr c a ch s nh t quán RI ....................................... 31
B ng 2-3: Bi u m u chung phi u i u tra ý ki n........................................... 37
B ng 3-1. Các giá tr m c

nh c a mơ hình tiêu th d u. ............................. 50

B ng 3-2. nh h

ng

g gh c a

ng và h s

i u ch nh l p xe........ 53

B ng 3-3. nh h

ng

g gh c a

ng và h s

i u ch nh l p xe........ 54

B ng 3-4. H s

i u ch nh lo i l p xe (TYREFAC)..................................... 54

B ng 3-5. Các giá tr m c

nh khuy n ngh c a mơ hình tiêu th ph tùng. 56

B ng 3-6. Các tham s mơ hình cho khí th i N Ox và SO2 ............................ 59
B ng 3-7. Các tham s mơ hình cho khí th i CO2, phân t và chì (Pb)......... 60
B ng 3-8. Phi u i u tra m c
B ng 4-1. S li u v

o n

u tiên c a các ch tiêu .............................. 64
ng ................................................................... 68

B ng 4-2. S li u v giao thông ..................................................................... 69
B ng 4-3. Các s li u c b n c a oàn xe
B ng 4-4:

c tr ng...................................... 70

n giá chi phí c a các cơng tác b o trì ....................................... 71

B ng 4-5. T ng h p k t qu các ch tiêu c a t ng ph

ng............................ 75

B ng 4-6. B ng so sánh

l nt

ng

i c a ch tiêu chi phí nhà qu n lý ... 75

B ng 4-7. B ng so sánh

l nt

ng

i c a ch tiêu chi phí ng

i s d ng

......................................................................................................................... 75
B ng 4-8. B ng so sánh

l nt

ng

i c a ch tiêu môi tr

ng................ 76

B ng 4-9. B ng so sánh

l nt

ng

i c a ch tiêu an toàn ...................... 76


x

B ng 4-10. B ng so sánh

l nt

ng

i c a ch tiêu

ti n nghi............. 76

B ng 4-11. T ng h p k t qu kh o sát i u tra.............................................. 78
B ng 4-12. T ng h p k t qu trung bình ánh giá ch tiêu............................ 79
B ng 4-13. T ng h p tr ng s c a các ch tiêu .............................................. 79
B ng 4-14. T ng h p k t qu l a ch n ph

ng án ........................................ 80


xi

DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 2-1: Mơ hình c a phân tích a m c tiêu................................................ 26
Hình 2-2: Các b

c th c hi n l a ch n ph

ng án ....................................... 28

Hình 2-3: S

c u trúc s p x p v trí theo th b c...................................... 29

Hình 2-3: S

th c hi n bài tốn phân tích a m c tiêu............................. 32

Hình 3-1: Các b
Hình 3-2: S
Hình 3-3: Tốn

c th c hi n l a ch n ph
c u trúc l a ch n ph

ng án b o trì m t

ng án b o trì m t

quan h gi a s c ch ng tr

ng ......... 42

ng ................. 43

t (SFC) và t l tai n n (AR)

......................................................................................................................... 63


1

M
1.

U

tv n

Hi n nay,

th c hi n thành công m c tiêu

kinh t - xã h i

n 2020, duy trì t c

trong giai o n này, n
– 160 t USD

c ta c n huy

t o ra

trong n

phát tri n kinh t cao và b n v ng
ng m t l

u t nhà n

u t kho ng 150

c truy n th ng t tr

c

n nay ch

c 50% nhu c u trên do b h n ch b i các y u t sau: ngân sách
c có m c t ng gi i h n, ngu n v n ODA u ãi s gi m d n v.v...

V i vi c thu hút ngu n v n
ch n gi i pháp
càng ph i

án ra sao cịn

u t ngày càng khó kh n, nên vi c phân tích l a

u t d án nói chung và d án

ng ơ tơ nói riêng ngày

c chú tr ng.

Tuy nhiên, v n

so sánh và lu n ch ng (SS&LC) gi i pháp

t ra nhi u câu h i. Câu h i

hay ch a? N hìn chung, các d án

ut d

t ra là chúng ta ã th c s

nhi u công s c cho vi c so sánh m t cách k l

t th

ng v n

t phá trong phát tri n k t c u h t ng kinh t [1].

Theo tính tốn, các ngu n
áp ng

ra theo các k ho ch phát tri n

ng các gi i pháp

u t hi n nay vi c SS&LC ph

ut

u t d án
ng án

u

ng ch chú tr ng ánh giá các ch tiêu kinh t k thu t. Tuy nhiên,

ánh giá m t d án
ph i xem xét ánh giá

u t , ngoài vi c ánh giá ch tiêu kinh t k thu t cịn
n tác

ng mơi tr

ng, m c

ti n nghi, m c

an

tồn tai n n, l i ích xã h i… K t h p nh ng ch tiêu trên, chúng ta m i có th
ánh giá, SS&LC các ph
ph

ng án

u t m t cách t ng quan

ng án phù h p và có hi u qu cao v kinh t , xã h i và môi tr

a ra các
ng.

Hi n nay, vi c xây d ng nghiên c u ng d ng bài tốn phân tích a
m c tiêu (MCA) ã

c nhi u h c gi trên th gi i xây d ng mơ hình lý

thuy t và ã có nh ng ng d ng trong nhi u l nh v c khác nhau, trong ó có

2

c l nh v c xây d ng c b n. Trên c s này, tác gi l a ch n

tài “Nghiên

c u ng d ng bài tốn phân tích a m c tiêu (MCA) cho vi c so sánh và lu n
ch ng ph

ng án b o trì m t

ng ô tô t i Vi t Nam” nh m

pháp ti p c n trong vi c SS&LC ph

ng án b o trì m t

a ra ph

ng

ng ơ tơ trong i u

ki n t i Vi t N am mang tính khoa h c và hi u qu h n.
2. M c ích nghiên c u
T nh ng v n

cịn t n t i nêu trên, vi c nghiên c u và ng d ng bài toán

MCA v i m c ích xây d ng mơ hình k t h p các ch tiêu ánh giá thành m t
ch tiêu t ng qt
n

ng án b o trì m t

ng ơ tơ, có xem xét

c i m c a Vi t N am nh m nâng cao tính phù h p và tính hi u qu khi

l a ch n ph
3. Ph

SS&LC ph

ng án

ut .

ng pháp nghiên c u

Tìm hi u lý thuy t c a bài toán MCA và xây d ng ph
vi c SS&LC ph

ng án b o trì m t

ng th c ng d ng cho

ng ô tô. N ghiên c u s xem xét các

c i m c a Vi t N am thông qua d án c th t i Vi t N am cho vi c ki m
ch ng tính ng d ng c a ph
trong nghiên c u

ng th c

xu t. Các ph

ng pháp s d ng

c trình bày trong các n i dung sau:

a. N ghiên c u lý thuy t, khái ni m, và các ng d ng hi n nay c a bài
tốn MCA.
b. Xây d ng mơ hình phân tích bài toán MCA cho các ch tiêu ánh
giá c b n.
c. Xây d ng b ng bi u kh o sát i u tra
vi c ánh giá m c
MCA.

l y ý ki n chuyên gia cho

quan tr ng c a các ch tiêu trong bài toán

ng th i xây d ng h th ng thang i m và c c u cho i m

i v i các ch tiêu ánh giá.

3

d. Thu th p và phân tích ý ki n chuyên gia d a trên bài toán xác su t
th ng kê.
e.

ng d ng ph

ng pháp

vi c SS&LC ph

ng án

xu t vào i u ki n th c t c th cho
ut .

4. Ý ngh a khoa h c và th c ti n
N ghiên c u nh m xây d ng cách th c SS&LC gi i pháp

u t b o trì m t

ng ơ tơ s d ng bài toán MCA. K t qu c a nghiên c u s giúp cho vi c
SS&LC các ph

ng án

ut

c khách quan và mang tính khoa h c h n,

c bi t s tr giúp cho nhà qu n lý ho c nhà
h p lý và hi u qu trong vi c l a ch n ph

ut

ng án

a ra nh ng quy t

nh

ut .

5. B c c lu n v n
N i dung c a lu n v n bao g m 5 ch

ng nh sau:

Ch

ng 1: Gi i thi u chung v tình hình SS&LC ph

Ch

ng 2: Xây d ng ph

SS&LC ph
Ch
m t

ng án

ng án

ut .

ng th c ng d ng bài toán MCA cho vi c

u t d án.

ng 3: Áp d ng bài toán MCA cho vi c SS&LC ph
ng. Mơ hình HDM-4

c s d ng

ng án b o trì

tính tốn các ch tiêu

ánh giá.
Ch

ng 4:

ng d ng ph

ng pháp

c a Vi t N am trong vi c SS&LC ph

Ch

ng 5: K t lu n và ki n ngh .

xu t vào i u ki n th c t c th
ng án b o trì m t

ng.


4

CH

NG 1: GI I THI U CHUNG

1.1 Th c tr ng v v n

SS&LC gi i pháp

1.1.1 T ng quan m ng l

i giao thông Vi t Nam

Vi t N am là m t n

c

c thiên nhiên u ãi v i v trí

ng b bi n dài, có m ng l

i kênh r ch tr i r ng kh p

- xã h i. C c u không gian lãnh th Vi t N am

ba vùng kinh t tr ng i m chính
ch c n ng kinh t

tn

c, có kh

hai

c phân chia thành

u và gi a

tn

c.

phía B c,

c phân chia gi a các thành ph c ng H i Phòng, Qu ng

N inh và Hà N i. N m
m i c a m ng l

a lý thu n l i,

c t t c các lo i hình giao thơng ph c v cho phát tri n

n ng phát tri n
kinh t

ut

trung tâm kinh t tr ng i m phía B c, Hà N i là

i giao thông

ng hàng không.

ng th y n i

phía N am, TP. HCM n m

phía N am và gi a
N ng v i vai trò

ng b ,

ng b ng sông C u Long.

a,

u

ng s t và

vùng kinh t tr ng i m

mi n Trung là thành ph

à

ng l c phát tri n kinh t c a vùng kinh t tr ng i m mi n

Trung, ây là các trung tâm kinh t và thành ph c ng chính. Liên k t vùng
kinh t tr ng i m này b ng

ng b ,

ng s t,

không t o thành hành lang giao thơng chính c a c n
kéo dài t biên gi i Trung Qu c

n Cà Mau và tr c

ng bi n,

ng hàng

c. Trong ó Qu c l 1
ng s t B c N am ch y

qua mi n Trung d c theo b bi n óng vai trò quan tr ng trong vi c phát tri n

kinh t - xã h i c a

tn

c.

N gành giao thông v n t i (GTVT) t i Vi t N am ã có nh ng óng góp
áng k cho t c

t ng tr

ng kinh t nhanh chóng c a

tn

c trong th p

k v a qua. N gành GTVT ã góp ph n xóa ói gi m nghèo tr c ti p qua vi c
c i thi n k t n i t i các c s y t , giáo d c và th tr
óng góp vào t ng tr

ng, và gián ti p qua

ng kinh t . Theo N gân hàng Phát tri n Châu Á (ADB)


5

[2], k t khi khôi ph c ho t

ng t i Vi t N am t n m 1993, h tr c a ADB

cho ngành GTVT t i Vi t N am qua Ch

ng trình Ti u vùng sơng Mê kông

m r ng (GMS) ã lên t i 2,37 t USD và h tr k thu t lên t i 22,51 tri u
ô-la. Trong giai o n 1993-2008, ngành GTVT là ngành có t tr ng gi i
ngân v n vay l n nh t (39%) lên

n 5,9 t USD, và ph n l n

ng b , qua 13 kho n vay c a ADB lên

vào

ng b . N u lo i tr

các kho n vay c a khu v c GMS, ngành GTVT v n là ngành h

m ng l

B c có m t

i

i

ng giao thơng

ng b cao,

ng th y n i

m i vùng có s khác nhau. Mi n

t 1.113km/km2 và k t h p v i m ng l

i

a t t. Trong khi ó mi n N am h th ng GTVT chính là

ng th y dày

h n phía B c. M t
ch

ng l i nhi u

n 985 tri u USD.

M t

m ng l

ut

n 2,26 t USD và 18 d án

h tr k thu t tr giá 17,34 tri u USD cho l nh v c

nh t, lên

c

c nh ng m ng l

ng b

i

ng b có m t

th p

mi n Trung r t th p so v i các vùng khác,

t 0,59 km/km2.

1.1.2 M ng l

i

ng b

Hi n nay m ng l

i

ng b c a Vi t N am có t ng chi u dài h n 256.000

km, trong ó 17.385 km qu c l , 22.783 km
ng

a ph

d ng). M ng l
2006. T l

ng (
i

ng qu n/huy n, xã,
ng phát tri n v i t c

ng liên t nh và cịn l i là
ng ơ th và

ng chuyên

1,6%/n m t n m 1999

n

ng r i m t c ng t ng áng k . T l qu c l ch a r i m t là 6%

n m 2008. Tuy t l r i m t cao nh ng i u ki n m t

ng qu c l v n ch a

t t. Các t nh l ch a r i m t chi m 21% n m 2008. Tuy nhiên, i u ki n r i
m t nói chung v n c n ph i nâng c p nhi u b i tính tồn m ng l
ch

t 30%

c r i m t do t l

ng

a ph

i thì t l

ng ch a r i m t còn cao.


6

M ng l

i

ng b phân ph i khá

u theo nhu c u và

ng còn h p và n ng l c thơng hành cịn h n ch , 60%
xe. C n t ng c

ng h n n a tính liên k t c a m ng l

h n n a và phân c p

Qc lé

MiỊn B¾c
MiỊn Trung
MiỊn Nam
Tỉng

ng có d

i 2 làn

i c n ph i nâng c p

ng b theo ch c n ng ph i h p lý.

B ng 1-1. Chi u dài và m t
Vïng

a hình, m c dù

ng b theo vùng, 2005

§ êng bé
§ êng tØnh Quận/huyện

6.882

6.634
3.244
16.760

8.950
7.017
6.918
22.885

15.350
16.300
14.349
45.999

Khác

Tổng

99.964
52.575
53.831
206.370

131.146
82.526
78.342
292.014

Diện tích
2

(km )

Mật độ
2
2
(km /km )

116.410
139.390
75.410
331.210

1,13
0,59
1,04
0,88

Ngu n:VITRANSS2 [3]

1.1.3 Th c tr ng h th ng giao thông
Trong nh ng n m qua, nh n th y
GT B,

ng và nhà n

t ng GT B.

ng b
c t m quan tr ng c a h th ng h t ng

c ã dành khá nhi u u tiên cho

ng th i,

ng và nhà n

khuy n khích t nhân và các t ch c n

c c ng xây d ng các chính sách
c ngồi cùng tham gia

nhi u hình th c. Do v y, h th ng h t ng GT B c a n
b

c phát tri n nhanh chóng và m nh m . H u h t các

xây m i ho c

c nâng c p, c i t o nh

u t phát tri n h

ut d

i

c ta ã có nh ng
ng qu c l

ã

c

ng qu c l tuy n Hà N i - L ng

S n, Hà N i - B c C n,… N h ng cơng trình này ã làm cho kho ng cách
gi a các t nh,

a ph

ng

c thu h p áng k ; nâng cao n ng l c v n t i;

gi m áng k s v t i n n giao thông và các i m en trên các tuy n qu c l .
Giao thông ô th và nông thôn c ng ngày càng

c c i thi n,

c bi t là

các thành ph l n nh Hà N i, thành ph HCM thì tình tr ng ùn t c c ng ã
c gi m áng k mà tiêu bi u là m t s d án nh c u N gã T S , xây
d ng

ng Kim Liên m i, góp ph n quan tr ng

i m i b m t ô th c a

7

Vi t N am. Giao thông nông thôn c ng phát tri n áng k , s xã khơng có
ng bê tơng ngày càng gi m ã góp ph n áng k vào cơng cu c xố ói
gi m nghèo c a các vùng nông thôn.
Không ch t p trung phát tri n v m t s l

ng, l

th i gian qua c ng t p trung xây d ng các tuy n

ng v n N SN N trong

ng c u theo tiêu chuNn

qu c t và áp ng nhu c u ngày càng cao c a n n kinh t nh tuy n B c
Th ng Long - N i Bài,

ng cao t c Pháp Vân, hoàn thành xây d ng h m

ng b qua èo H i Vân hay m t s d án ang ti n hành tri n khai nh
ng Láng - Hoà L c, tuy n

ng H Chí Minh.

M c dù ã có nh ng k t qu v
th ng

ng b c a n

t b c trong th i gian qua, song h

c ta v n còn b c l nhi u h n ch . Hi n nay, Vi t

N am có t ng chi u dài m ng l

i

ng b t

ng

i l n v i kho ng trên

222.179 km.
B ng 1-2: M ng l

i giao thông

ng b

Tuy n

S l ng
17.295

T l (%)
7,8

Stt

1

Qu c l

nv
Km

2

T nh l

Km

21.762

9,8

3

Huy n l

Km

45.013

20,2

4

ng xã,thơn

Km

131.455

59,2

5

ng ơ th

Km

6.654

3,0

Tồn tuy n

Km

222.179

100%

Ngu n:C c

ng b Vi t Nam, [4]

M ng l

i

ng b c a n

nhìn chung thì ch t l
ng c a n

c ta

ng c a các con

c b trí t

ng b c a n

i h p lý nh ng

ng còn kém. Ph n l n các con

c ta còn h p, ch có kho ng 570 km

ng tr lên, lo i

ng

ng qu c l có 4 làn

ng có b r ng 2 làn xe tr lên ch chi m kho ng 62%.
c ta ch y u là

3,5m. H th ng giao thông

ng 1 làn xe v i b m t

ng b c a n

ng t 3,0 -

c ta v n còn ch m phát tri n,


8

h u h t các con

ng ch a

chuNn: m t s

t tiêu chuNn k thu t, ch a có

ng cao t c

Th ng Long…nh ng ch t
t . N hi u con

ng cao t c

t tiêu chuNn lo i Vi t N am nh N i Bài, N am

ng ng v i tiêu chuNn B so v i tiêu chuNn qu c

ng v n ch a th thông xe su t c n m nh t là vào mùa m a
ng không th s d ng

nhi u con

c tr i m t còn r t l n, s
trên t ng s chi u dài
c tr i m t và

ng

c. N goài ra s l

ng qu c l c ng m i ch có 83.5%

B ng 1-3.

B ng 1-3. Phân lo i chi u dài
H th ng
ng

n
v

ã tr i m t

ng ch a

c tr i m t m i ch chi m kho ng 19%

ng; ngay c

c th hi n rõ

ng

ád m

ng và m t
ng

t

ng

T ng s

% tr i m t

Qu c l

Km

14.441

600

2.254

17.295

83,5

T nh l

Km

11.657

553

9.552

21.762

53,6

ng huy n

Km

9.106

2.077

38.830

45.013

20,2

ng xã

Km

4.041

68

2.543

6.654

60,7

ng ô th

Km

2.922

52.446

76.086

131.455

2,2

Km

42.167

55.744

124.268

222.179

19,0

T ng s
Ngu n: T ng C c

V

ng b Vi t Nam [4]

ng qu c l : Trên qu c l hi n nay có kho ng h n 3800 chi c

c u, v i t ng chi u dài h n 118.000 m trong ó có kho ng 920 cây c u khơng
an tồn v i chi u dài kho ng 43.562 km (chi m h n 40%). T ng chi u dài
c u trên

ng t nh và liên t nh là 78.059 m trong ó c u khơng an tồn là

16.645m chi m (21,32%).
M c dù có chi u dài là trên 17.295 km v i t l

nh ng t l

ng cao t c c a n

cao t c c a các n

ã tr i m t trên 83.5%

c ta còn quá nh bé. Trong khi t l

ng

c trong khu v c là khá cao: Singapore 4,44%, Hàn Qu c

2,45%, Thái Lan 0,18%. Chính vì v y h th ng

ng qu c l c a n

c ta


9

v n c n ph i

u t xây d ng nhi u

có th theo k p v i các n

c trong khu

v c.
V

ng t nh và nông thôn: S l

huy n ngày càng gi m,

ng xã ch a có

n nay ch còn d

trong s 10500 xã, s xã ch a có

ng

n trung tâm

i 200 xã và ch chi m kho ng 2%

ng t p trung

vùng xâu vùng xa. Sau

ây là hi n tr ng h th ng giao thông nông thôn.
B ng 1-4. H t ng giao thông nông thôn
Vùng

nv

T ng

ng huy n

Km

29.989

9.286

20.703

Km

21.057

3.909

17.147

ông N am B

Km

21.984

5.946

16.037

N am Trung B

Km

13.597

4.092

95.05

Tây N guyên

Km

8.830

2.922

5.908

Km

41.522

8.402

33.120

Km

8.490

2.704

5.786

Km

30.999

8.737

22.262

Km

176.468

45.999

130.469

B c Trung B
ng b ng sông H ng

ng b ng sông C u Long
Tây B c
ông B c
T ng
Ngu n: V

u t - B tài chính, [4]

N hìn chung các con

ng ch a có

c ch t l

nguyên nhân là do v n N SN N c a ta còn thi u h n n a
vùng xa còn y u.

ng t t nh t, m t ph n
i ng qu n lý

ây là m t i m chúng ta c n kh c ph c

n ng giao l u gi a các vùng c ng nh góp ph n làm gi m m c
V
l

ng

ng ô th : t c

các

làm t ng kh
ói nghèo.

ơ th hố ngày càng cao cùng v i ó là s

ng ơ th c ng ngày càng t ng nh m áp ng nhu c u c p bách.

Tuy nhiên
ví d

ng xã

ng ơ th c a Vi t N am ang lâm vào tình tr ng báo

i n hình nh t

ây là

ng mà

2 thành ph l n Hà N i và thành ph HCM.


10

H th ng
ng

ng ô th c ch a

c nâng c p s a ch a nhi u, nhi u con

c xây d ng t th i kháng chi n ch ng Pháp nên b m t

l i có nhi u i m giao c t (nh

òng nh ,

thành ph HCM có trên 1000 i m, cịn

Hà N i có trên 500 i m).
Th c tr ng trên cho th y nâng cao
m t chính sách úng

nc a

ng và nhà n

th ng h t ng GT B hoàn ch nh, ch t l
nghi p hoá và hi n

i hoá

u t phát tri n h t ng GT B là

tn

c, nh th m i có

ng t t

cm th

ph c v m c tiêu công

c.

1.1.4 Chi n l

c

u t phát tri n GT B Vi t Nam

a) Quan i m

u t phát tri n GT B

n 2020

n 2020

GT B là m t b ph n quan tr ng trong k t c u h t ng kinh t - xã h i nói
chung và k t c u h t ng giao thông nói riêng, c n
b

c

t o ti n

, làm

cm t

ng l c phát tri n kinh t - xã h i, ph c v s

nghi p cơng nghi p hố hi n
qu c t , góp ph n t ng c

u t phát tri n tr

i hoá, áp ng ti n trình h i nh p khu v c và

ng an ninh, qu c phòng c a

Coi tr ng vi c duy trì, c ng c , nâng c p
k t c u h t ng giao thơng hi n có,

tn

c.

t n d ng t i a n ng l c

ng th i v i vi c

u t xây d ng cơng

trình m i th c s có nhu c u, chú tr ng nâng c p k t c u h t ng giao thông
t i các khu kinh t tr ng i m, các khu ô th , các tr c giao thông
t ng n ng l c

i ngo i,

m b o GT B thông su t trên tuy n B c - N am.

Phát tri n GTVT

ng b h p lý,

ng b trong m t quy ho ch th ng

nh t có phân cơng, phân c p và h p tác liên k t gi a các ph
phù h p v i i u ki n

a lý, t o thành m ng l

hi u qu trên ph m vi toàn qu c.

ng th c v n t i,

i giao thơng thơng su t và có


11

Phát huy t i a l i th
ph c v phát tri n kinh t

a lý c a

tn

c, phát tri n h th ng GT B

i ngo i, h i nh p khu v c và qu c t .

t phát tri n k t c u h t ng giao thông, ph
c ng và t ch c giao thông

u tiên

u

ng ti n v n t i hành khách công

các thành ph l n,

c bi t là Hà N i và thành

ph HCM.
c bi t là giao thông

Phát tri n giao thông nông thôn,
sâu, vùng xa, vùng biên gi i, h tr

c l c cho ch

nghèo, phát tri n kinh t - xã h i t i các vùng này.

vùng núi, vùng

ng trình xố ói gi m
Ny m nh vi c ng d ng

các ti n b khoa h c k thu t, v t li u m i, công ngh m i vào các l nh v c
thi t k , xây d ng, khai thác GTVT

ng b . Coi tr ng vi c phát tri n ngu n

l c cho nhu c u phát tri n ngành.
Phát huy n i l c, th c hi n các gi i pháp
n

c phù h p v i i u ki n th c t .

t c an

c ngoài d

t o ngu n v n

u t trong

ng th i, tranh th t i a ngu n v n

u

i các hình th c vi n tr phát tri n chính th c (ODA),

u t tr c ti p (FDI) và h p

ng xây d ng - kinh doanh - chuy n giao

(BOT). Các t ch c, cá nhân s d ng tr c ti p hay gián ti p k t c u h t ng
GT B có trách nhi m tr phí và l phí

b i hồn v n

b o trì cơng trình. B o v cơng trình giao thơng
các c p chính quy n

a ph

u t xây d ng và

ng b là trách nhi m c a

ng, các ngành và c a m i ng

i dân.

b) M c tiêu quy ho ch phát tri n:
- V phát tri n k t c u h t ng giao thông:
Tr c d c B c - N am: Hoàn thành nâng c p và m r ng qu c l 1A t
H u N gh Quan

n N m C n, n i thơng và nâng c p tồn tuy n

Chí Minh t Cao B ng

n

t M i, xây d ng

ng b ven bi n, hoàn thành nâng c p các tuy n
chuNn k thu t qu c gia và khu v c.

ng H

ng b cao t c B c - N am,
ng tr ng i m

t tiêu


12

Khu v c phía B c: Phát tri n k c u h t ng giao thông khu v c phía
B c v i tr ng tâm là vùng kinh t tr ng i m B c B , t p trung vào các nhi m
v xây d ng m i các tuy n

ng b cao t c thu c hai hành lang và m t vành

ai kinh t Vi t N am - Trung Qu c, các o n tuy n
cao t c B c – N am và m t s tuy n h
các tuy n vành ai th vùng th

ng thu c

ng b

ng v n t i l n và

ng tâm có l u l

ơ Hà N i. N i thơng và nâng c p tồn b

các qu c l thu c h th ng vành ai phía b c,

ng b ven bi n, hồn thành

xây d ng tuy n vành ai biên gi i, hoàn thành xây d ng các o n tránh ng p
khi xây d ng thu

i n S n La, hoàn thành nâng c p,

a vào úng c p k

thu t các tuy n qu c l còn l i.
Khu v c mi n Trung - Tây N guyên: Phát tri n k t c u h t ng giao
thông khu v c mi n Trung - Tây N guyên v i tr ng tâm là vùng kinh t tr ng
i m mi n Trung, t p trung vào các nhi m v xây d ng các o n
cao t c thu c tuy n

ng b

ng b cao t c B c - N am. N âng c p, xây d ng các

ng thu c hành lang kinh t

ông - Tây và các

ng ngang n i vùng

duyên h i v i các t nh Tây N guyên. N i các c ng bi n Vi t N am v i các n
láng gi ng nh Lào, Thái Lan, Campuchia, nâng c p tuy n
bi n, xây d ng

ng hành lang biên gi i và h th ng

c

ng b ven

ng phía Tây các

t nh mi n Trung.
Khu v c phía nam: Phát tri n k t c u h t ng giao thông khu v c phía
N am v i tr ng tâm là vùng kinh t tr ng i m phía N am, t p trung vào các
nhi m v xây d ng các o n tuy n

ng b cao t c thu c

ng b cao t c

B c - N am, các tuy n cao t c t thành ph H Chí Minh i các t nh, thành và
các

ng vành ai thu c khu v c thành ph H Chí Minh. N âng c p và xây

d ng m i các tr c d c chính, n i thơng và nâng c p tuy n
hoàn thành nâng c p,

ng b ven bi n,

a vào úng k thu t các tuy n qu c l còn l i.


13

- V phát tri n giao thông nông thôn :
Duy trì, c ng c và nâng c p m ng l
tiêu chuNn k thu t

i giao thơng hi n có theo úng

ng giao thông nông thôn, áp ng yêu c u c gi i hố

s n xu t nơng nghi p, nông thôn. C i t o và xây d ng h th ng c u, c ng

t

tiêu chuNn k thu t.
Hồn thành m

ng m i

ng, các nơng lâm tr
th ng

n trung tâm các xã, c m xã ch a có

ng, các i m cơng nghi p. Ti p t c xây d ng h

ng liên thôn, xã t o thành m ng l

hoàn, g n k t m ng l
gia. Trong b

i giao thông nông thôn liên

i giao thông nông thôn v i m ng l

c xây d ng h th ng h m chui, c u v

ng cao t c, qu c l và

ng

a ph

ng,

i giao thông qu c

t t i các giao c t gi a

m b o an tồn giao thơng.

N ghiên c u s d ng v t li u, k t c u và c u ki n l p ráp t i ch phù
h p v i i u ki n và khí h u c a t ng vùng. S d ng h p lý ph
t i truy n th ng, phát tri n ph

ng ti n v n

ng tiên c gi i nh phù h p v i i u ki n k t

c u h t ng giao thông nông thôn và phù h p v i m c s ng c a a s ng

i

dân.
1.2 Th c tr ng v v n

SS&LC ph

ng án

u t d án

ng ô tô

t i Vi t Nam
M i cơng trình

c xây d ng dù l n hay nh

u nh m

t

c m t hay

m t s m c tiêu nào ó do ịi h i các i u ki n kinh t , chính tr , xã h i hay
do nhu c u khác. Các m c tiêu xây d ng m t m t cơng trình có th là nh m
áp ng các yêu c u h tr tr c ti p hay gián ti p cho ho t

ng kinh t , c i

thi n các i u ki n chính tr , xã h i, nâng cao m c s ng c a nhân dân ho c
ch

n thu n nh m thu l i nhu n.


14

Khi ã xác

nh rõ s c n thi t ph i

cơng trình, các ph
ã

t ra s

ng án

u t và m c tiêu

u t khác nhau áp ng

u t làm m i, c i t o, hay hi n

òi h i ph i theo khái toán v.v… nh m quy t
Hi n nay, vi c SS&LC gi i pháp
n các ch tiêu kinh t

thu t thơng th
làm ph
d án

ut

ng án

i hóa, t ng v n

nh ph

ng h

u t d án

ng

ut

ut .

ng ô tô th

ng ch

- k thu t. Sau khi so sánh các ch tiêu k

ng l a ch n ph

ng án có t ng m c

u t . Tuy nhiên,

u t th p

l a ch n m t ph

l a ch n

ng án t i u cho m t

u t xây d ng, ngoài vi c ánh giá các ch tiêu v kinh t - k thu t

còn ph i xem xét
m c

c các m c tiêu

c hình thành, nghiên c u, xem xét và ánh giá s b v m t

quy mơ, hình th c

chú tr ng

u t xây d ng

n các ch tiêu khác nh : ánh giá tác

ti n nghi, m c

ng mơi tr

an tồn tai n n, l i ích c a xã h i… K t h p nh ng

ch tiêu trên thành m t ch tiêu t ng h p

so sánh l a ch n ph

ng án, vì

ch có lo i ch tiêu t ng h p này m i có th ph n ánh khái quát ph
m t cách t

ng

ng,

ng án

i toàn di n v m t kinh t , tài chính, k thu t và xã h i.

1.3 T ng quan v bài toán (MCA) và các ng d ng
1.3.1 T ng quan v phân tích a m c tiêu
Trong so sánh, ánh giá và l a ch n các ph

dùng nhi u ch tiêu khác nhau v i các
ph

ng án này h n ph

ng án kia

s ch tiêu khác. Ví d : m t ph
u t ban
phNm ch t l
T

ng án

nv

u t có tr

ng h p ph i

o khác nhau. Thơng th

ng

m t s ch tiêu nh ng nh ng l i kém m t

ng án xây d ng cơng trình giao thơng có v n

u l n thì chi phí duy tu và b o d

ng l i nh , ph

ng án cho s n

ng t t thì chi phí không th th p.

ây n y sinh ra nhu c u so sánh ph

ng án b ng m t ch tiêu nào ó

t ng h p

c t t c các ch tiêu mu n so sánh. Trong các ch tiêu mu n so

sánh l i có

n v khác nhau nên không th c ng l i m t cách tr c ti p. Mu n