Quan điểm toàn diện đối với việc phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hương xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong giai đoạn hiện nay

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần mở đầu
Đổi mới kinh tế ở Việt Nam là một cao trào của toàn dân ta do Đảng Cộng
Sản Việt Nam khởi xớng và lãnh đạo , công cuộc đổi mới thực sự bắt đầu từ năm
1986.
Năm 1986 trở về trớc nền kinh tế nớc ta là nền kinh tế sản xuất nhỏ , mang
tính tự cung tự cấp vận hành theo cơ chế quan liêu bao cấp . Mặt khác do những
sai lầm trong nhận thức về mô hình kinh tế xã hội chủ nghĩa . Nền kinh tế nớc ta
ngày càng tụt hậu , khủng hoảng trầm trọng kéo dài , đời sống nhân dân thấp .
Đứng trớc bối cảnh đó con đờng đúng đắn duy nhất để đổi mới đất nớc là đổi
mới kinh tế . Vì vậy từ 1986 , trên cơ sở quan điểm toàn diện nhận thức rõ về thực
trạng đất nớc cùng với những thành tựu trong những năm đầu đổi mới đến năm
1991 đại hội lần thứ VII , Đảng ta đã đi tới quyết định : kiên quyết xoá bỏ cơ chế
quản lý kinh tế tập trung quan liêu bao cấp chuyển sang nền kinh tế hàng hoá
nhiều thành phần theo định hớng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nớc .
Đờng lối đó đợc thực hiện trên mời năm đổi mới đã đem lại những thành tựu
đáng khích lệ chứng tỏ đờng lối lãnh đạo của đảng và nhà nớc là hoàn toàn đúng
đắn . Nhng phía sau những thành tựu đó còn không ít những khó khăn còn nổi
cộm . Do đó cần nghiên cứu bổ sung và hoàn thiện những quan điểm và biện pháp
để nền kinh tế nớc ta phát triển theo định hớng xã hội chủ nghĩa và giữ vững định
hớng đó . Đây là việc thiết thực và cần thiết đối với vận mệnh đất nớc vì vậy em đã
quyết định chọn đề tài quan điểm toàn diện đối với việc phát triển nền kinh tế
hàng hoá nhều thành phần theo định hớng xã hội chủ nghĩa ở nớc ta trong giai
đoạn hiện nay để nghiên cứu . Hơn nữa , đây là đề tài mang giá trị thực tiễn và
giá trị khoa học lớn góp phần làm sáng tỏ quan điểm toàn diện của chủ nghĩa
Mác-Lênin . Do đó sự tồn tại quá lâu của cơ chế kinh tế cũ đã ăn sâu bám rễ vào t
duy nhân thức , vào quan điểm và cách thức điều hành , quản lý kinh tế của chính
phủ nên việc chuyển từ nền kinh tế nhỏ sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
phần đòi hỏi phải có sự xem xét một cách toàn diện , cụ thể những điều kiện của

nớc ta .
Em xin chân thành cảm ơn các thầy , cô giáo đã giúp đỡ em trong khi viết
bài tiểu luận . Đây là lần đầu em viết bài tiểu luận nên không tránh khỏi những
thiếu sót về nội dung cũng nh hình thức , kính mong các thầy , cô giáo tận tình sửa
chữa và góp ý cho em để em có thể hoàn thành bài tiểu luận tốt hơn .
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần triển khai
I - Lý luận chung về quan điểm toàn diện với việc phát triển nền kinh tế hàng
hoá nhiều thành phần theo định hớng xã hội chủ nghĩa .
Nói đến vấn đề toàn diện với vấn đề trên trớc hết ta phải hiểu đợc Xã hội chủ
nghĩa là gì ? nền kinh tế hàng hoá là gì ? nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần là
gì ? và tại sao phải phát triển kinh tế theo định hớng xã hội chủ nghĩa mà không
theo hớng khác ?
1- Khái niêm về xã hội chủ nghĩa (XHCN).
Vào tháng 6-1996 đại hội Đảng lần thứ VIII đã xác định :
XHCN ở Việt Nam là một xã hội do nhân dân lao động làm chủ, có nền kinh
tế phát triển cao dựa trên lực lợng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về t liệu
sản xuất , chủ yếu là có nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc , con ngời đợc giải
phóng khỏi áp bức bóc lột , mọi ngời có quyền làm chủ bản thân mình và làm theo
năng lực hởng theo lao động . XHCN là xã hội mà ngời dân có cuộc sống ấm no
hạnh phúc , tự do khuôn khổ pháp luật , có điều kiện để phát triển toàn diện cá
nhân các dân tộc trong nớc đoàn kết , bình đẳng và giúp đỡ lẫn nhau để cùng tiến
bộ , có quan hệ hữu nghị , hợp tác với nhân dân tất cả các nớc trên thế giới .
Theo Mác , XHCN đáng lẽ phải ra đời từ các nớc t bản văn minh có nền kinh
tế phát triển cao xong do lịch sử của Việt Nam đã chịu ách thống trị của phong
kiến và thực dân , Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời và đã lãnh đạo nhân dân đấu
tranh dành lại độc lập cho dân tộc đa đất nớc đi lên XHCN . Vì vậy Việt Nam -
một nớc kinh tế cha phát triển còn nghèo nàn , lạc hậu đã đi theo con đờng
XHCN , định hớng XHCN ở nớc ta ngày càng đợc giữ vững và không ngừng phát

triển đặc biệt là định hớng về chính trị , xã hội và kinh tế .
2 -Nền kinh tế hàng hoá là gì?
Nền kinh tế hàng hoá là kiểu tổ chức kinh tế - xã hội mà sản phẩm sản xuất
ra để bán , trao đổi trên thị trờng . Trong kiểu tổ chức mà toàn bộ quá trình sản
xuất - phân phối , trao đổi - tiêu dùng , sản xuất ra cái gì , cho ai đều thông qua
mua bán và hệ thống thị trờng và do thị trờng quyết định .
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Nền kinh tế là một chỉnh thể thống nhất vận động và phát triển một cách
tuần tự . Ngay từ đầu nền kinh tế không phải đã có thể hoàn chỉnh với những đặc
điểm , đặc trng của nó mà phải mang trong mình những tàn d của nền kinh tế cũ
trong khi đó nền kinh tế cũ là nền kinh tế nhiều thành phần .
3 - Thế nào là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ?
Nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần thể hiện và đảm bảo sự phù hợp của
quan hệ sản xuất với trình độ thấp , không đều của lực lợng sản xuất . Đồng thời
khơi dậy tiềm năng của từng thành phần trong nền kinh tế quốc dân. Việc chuyển
cơ chế quản lý hành chính từ tập trung quan liêu sang cơ chế thị trờng làm cho
quản lý từ bảo thủ , trì trệ thành quản lý năng động và hiệu quả . Chuyển chế độ sở
hữu từ một hình thức quốc doanh và tập thể sang đa sở hữu về t liệu sản xuất .
Nền kinh tế nhiều thành phần trong sự vận động của nền kinh tế thị trờng ở
nớc ta là nguồn lực tổng hợp to lớn để đa nền kinh tế nớc ta thoát khỏi tình trạng
thấp kém và ngày càng phát triển hơn kể cả trong điều kiện ngân sách Nhà nớc
hạn hẹp . Nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vừa phản ánh tính đa dạng và
phong phú trong việc đáp ứng nhu cầu xã hội vừa phản ánh tính chất phức tạp
trong quản lý kinh tế theo định hớng XHCN . Do đó việc phát triển nền kinh tế
hàng hoá nhiều thành phần phải đi đôi với tăng cờng quản lý của nhà nớc . Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ VIII đã chỉ rõ tệ quan liêu tham nhũng và những suy
thoái về phẩm chất đạo đức của một số cán bộ đảng viên làm cho bộ máy của
Đảng và Nhà nớc suy yếu , lòng tin đối với Đảng với chế độ bị sói mòn , các chủ
trơng , chính sách của Đảng và Nhà nớc bị thi hành sai lệch dẫn đến chệch hớng

.
[Trích đảng cộng sản Việt Nam : Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ VIII -Nhà xuất bản chính trị quốc gia Hà Nội-1996 . trang79 ]
Kinh tế xã hội cần nhận thức tính chất nhiều thành phần của nền kinh tế là
một tất yếu khách quan từ đó có thái độ đúng đắn trong việc khuyến khích sự phát
triển của chúng theo định hớng XHCN .
4 - Việc phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hớng Xã
Hội Chủ Nghĩa .
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Đi theo định hớng XHCN là đi đến mục tiêu không còn áp bức , bóc lột, đi
tới chế độ công hữu các t liệu sản xuất thực hiện đợc công bằng xã hội và xã hội
có mức sống cao. Điểm khác nhau cơ bản của cơ chế kinh tế của XHCN so với cơ
chế kinh tế t bản chủ nghĩa là khả năng từng bớc rút ngắn khoảng cách giầu-
nghèo trong khi chủ nghĩa t bản chỉ có thể dẫn đến phân cực . Trong thời kỳ quá
độ chúng ta thừa nhận còn có bóc lột , đây là hiện tợng không hợp lý cần xoá bỏ .
Thực hiện mục tiêu đó là một nhiệm vụ lâu dài của nhiều thế hệ , phải giải
quyết bằng nhiều biện pháp không làm tổn hại đến lợi ích hợp pháp của công dân .
Bớc đầu , chìa khoá để giải quyết nhiệm vụ đó là xã hội hoá XHCN trong thực tế
nền kinh tế xã hội .
Định hớng XHCN trong nền kinh tế đòi hỏi phải giải quyết đúng đắn mối
quan hệ giữa phát triển lực lợng sản xuất xây dựng quan hệ sản xuất mới. Phải
khắc phục đợc nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế và xây dựng thành công cơ sở vật
chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội . Vừa hình thành đợc cơ cấu kinh tế đặc trng
cho xã hội . Qúa trình chuyển hớng và đổi mới nền kinh tế theo định hớng XHCN
là một nguyên tắc , một vấn đề chiến lợc quan trọng nhất , cơ bản nhất của t duy
kinh tế mới của Đảng ta .
II - Nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nớc ta trong giai đoạn hiện
nay .
1 - Tính tất yếu khách quan dẫn đến việc tồn tại và phát triển nền kinh tế hàng

hoá nhiều thành phần ở nớc ta .
Sau khi giai cấp công nhân và nhân dân lao động giành chính quyền tiếp
quản , nền kinh tế chủ yếu dựa trên chế độ t hữu về t liệu sản xuất . Thực tế có hai
loại t hữu : T hữu lớn bao gồm nhà máy, hầm mỏ , doanh nghiệp của các chủ t bản
trong và ngoài nớc , đó là kinh tế t bản chủ nghĩa .T hữu nhỏ gồm những ngời
nông dân cá thể , những ngời buôn bán nhỏ , đó là sản xuất nhỏ cá thể .
Để xác lập cơ sở kinh tế của chế độ mới , Nhà nớc ta xây dựng và phát triển
các thành phần kinh tế mới . Đối với t hữu lớn . Kinh tế t bản t nhân chỉ có phơng
pháp duy nhất là quốc hữu hoá . Lý luận về quốc hữu hoá của chủ nghĩa Mác-
Lênin khẳng định không nên quốc hữu hoá ngay một lúc mà phải tiến hành từ từ
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
theo từng giai đoạn và bằng hình thức , phơng pháp nào là tuỳ điều kiện cụ thể cho
nên doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế t bản chủ nghĩa còn tồn tại nh một tất
yếu kinh tế đồng thời hớng chủ nghĩa t bản và con đờng Nhà nớc hình thành thành
phần kinh tế t bản Nhà nớc .
Đối với t bản t hữu nhỏ thì chỉ thông qua con đờng hợp tác hoá theo các
nguyên tắc mà Lênin đã vạch ra là tự nguyện , dân chủ , cùng có lợi đồng thời tuân
theo các quy luật khách quan . Do đó trong thời kỳ quá độ còn tồn tại thành phần
kinh tế cá thể , tiểu chú . Hơn nữa các thành phần kinh tế cũ còn có khả năng phát
triển , còn có vai trò đối với sản xuất và đời sống bởi vậy không thể bỗng chốc xoá
bỏ ngay đợc . Trong xu thế quốc tế hoá đời sống kinh tế cần phải thu hút các
nguồn lực từ bên ngoài . Nhà nớc xã hội chủ nghĩa có thể liên doanh hợp tác với t
bản t nhân trong nớc và nớc ngoài làm hình thành kinh tế t bản Nhà nớc.
Mặt khác sự phát triển kinh tế ở mỗi quốc gia do đặc điểm lịch sử , điều kiện
chủ quan , khách quan nên tất yếu có sự phát triển không đồng đều về lực lợng sản
xuất giữa các nghành , các doanh nghiệp . Chính sự phát triển không đồng đều đó
quyết định quan hệ sản xuất , trớc hết hình thức , qui mô và quan hệ sở hữu phải
phù hợp với nó nghĩa là tồn tại những quan hệ sản xuất không giống nhau . Đó là
cơ sở hình thành các cơ sở kinh tế khác nhau . Sự tồn tại các thành phần kinh tế ở

nớc ta có ý nghĩa lý luận và thực tế to lớn .
Trên đây là nguyên nhân dẫn đến sự tồn tại và phát triển nhiều thành phần
kinh tế ở Việt Nam còn có cơ sở khách quan của sự tồn tại và phát triển kinh tế
hàng hoá là do : phân công lao động xã hội với t cách là cơ sở kinh tế của sản xuất
hàng hoá chẳng những không mất đi trái lại ngày càng phát triển cả chiều rộng lẫn
chiều sâu . Sự chuyên môn hoá và hợp tác hoá lao động đã vợt khỏi phạm vi quốc
gia , trở thành phân công lao động trên phạm vi thế giới . Nền kinh tế nớc ta đang
tồn tại nhiều thành phần kinh tế nhng trình độ xã hội hoá giữa các ngành, các đơn
vị sản xuất kinh doanh trong cùng một thành phần kinh tế vẫn cha đều nhau . Do
vậy , việc hạch toán kinh doanh trong cùng một thành phần kinh tế , phân phối và
trao đổi sản phẩm tất yếu phải thông qua hình thái hàng hoá - tiền tệ để thực hiện
các mối quan hệ kinh tế đảm bảo lợi ích giữa các tổ chức trong các thành phần với
6