Lý luận của Lênin về chủ nghĩa tư bản nhà nước trong thời kỹ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và sự vận dụng lý luận đó ở Việt nam hiện nay

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Đề tài: "Lý luận của lê nin về chủ nghĩa t bản nhà nớc trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và sự vận dụng lý luận đó ở
việt nam hiện nay"
A. phần mở đầu
Lênin là ngời Mac-Xit đầu tiên đã có công nghiên cứu sâu sắc vấn đề
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc trong rất nhiều tác phẩm của mình, xay dựng nên
những nền tảng lý luận về Chủ nghĩa t bản Nhà nớc trong điều kiện chuyên
chính vô sản. Và đã áp dụng lý luận này vào nớc Nga sau thời kỳ cộng sản thời
chiến.
Sau khi thấy rõ sự thất bại trong cái ý định dùng phơng pháp xung
phong, nghĩa là dùng con đờng ngắn nhất, nhanh nhất, trực tiếp nhất để thực
hiện việc sản xuất và phân phối theo nguyên tắc xã hội chủ nghĩa, cùng với
tình hình chính trị lúc đó Lênin nhận thấy cần phải rút lui về vị trí của chủ
nghĩa t bản Nhà nớc, cần phải chuyển từ xung phong sang bao vây. Sự
chuyển đổi ấy đợc đánh dấu bằng chính sách kinh tế mới (N.E.P).
Khi chuyển sang NEP, Lênin đã thẳng thắn thừa nhận Toàn bộ quan
điểm chủ chúng ta về chủ nghĩa xã hội đã thay đổi về cơ bản. Lênin nhấn
mạnh rằng, chủ nghĩa t bản Nhà nớc ở trong một nớc mà chính quyền thuộc về
t bản, và chủ nghĩa t bản Nhà nớc ở trong một Nhà nớc mô sản, đó là hai khái
niệm khác nhau. Lênin còn chỉ rõ chủ nghĩa t bản Nhà nớc trong điều kiện
Nhà nớc vô sản không những là một hiện tợng mới mà còn là Một điều hết
sức bất ngờ, Không ai dự kiến. Ngời nói: Trong một nớc tiểu nông, trớc
hết các đồng chí phải bắc những chiếc cầu nhỏ vững chắc, đi xuyên qua chủ
nghĩa t bản Nhà nớc tiến lên chủ nghĩa xã hội, đây là một bớc lìu chiến lợc,
đúng hơn là trở lại con đờng phát triển hợp kinh tế.
Bằng nhiều luận ca, Lênin đi tới sự khănge định rằng chủ nghĩa t bản
Nhà nớc dới chính quyền Xô viết Nga thời ấy là đieèu cần thiết và có lợi,
chẳng những Không đáng sợ, mà đáng mong đợi đến mức nếu không nói
đến nó thì Đó không phải vì chúng ta mạnh và thông minh, mà vì chúng ta
kém và dốt.

1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Lý luận về chủ nghĩa t bản Nhà nớc của Lênin không phải đợc hình
thành ngay một lúc. Lý luận đó ra đời Căn cứ vào điều kiện thực tế và sự tất
yếu do hoàn cảnh thực tế đề ra, cho nên lý luận này đợc hình thành trong một
quá trình trải qua thực tiễn, rút kinh nghiệm hoặc là phát triển dầu, hoặc là sửa
đổi những quan niệm ban đầu.
ở nớc ta hiện nay cha có đủ điều kiện để trực tiếp đi lên chủ nghĩa xã
hội, chúng ta còn phải trải qua một thời kỳ quá độ để đi lên chủ nghĩa xã hội.
Con đờng quá độ lên chủ nghĩa xã hội không thể nào khác ngoài con đờng phát
triển kinh tế hàng hoá, dung nạp, du nhập chủ nghĩa t bản và hớng nó vào chủ
nghĩa t bản Nhà nớc. T tởng của Lênin fvề chủ nghĩa t bản Nhà nớc trong hệ
thống chính sách kinh tế mới là một trong những di sản quý báu nhất mà Ngời
để lại cho chúng ta. Việc nghiên cứu sâu sắc t tởng đó của Lênin về chủ nghĩa
thiết thực đối với chúng ta. Khi vận dụng t tởng của Lênin về chủ nghĩa t bản
Nhà nớc cần xem xét vận dụng nó vừa nh là một sách lợc kinh tế của Nhà nớc
vô sản, vừa nh một thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ, một kiểu tổ chức
kinh tế.
Thành tựu của công cuộc xây dựng đất nớc theo đờng lối phát triển nền
kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trờng có sự quản
lý của Nhà nớc, định hớng xã hội chủ nghĩa đã và đang tạo ra thế và lực mới
cho đất nớc tiến bớc trên con đờng công nghiệp hoá hiện, hiện đại hoá vì mục
tiêu dân giàu, nớc mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Vậy, chủ nghĩa t bản
Nhà nớc có vị trí, vai trò nh thế nào trong quan hệ với các thành phần kinh tế
khác để phát huy có hiệu quả các nguồn lực đẩy mạnh đất nớc theo những mục
tiêu đã hoạch định. Bài viết này góp phần làm rõ vấn đề đã nêu trên.
Do trình độ và hiểu biết có hạn, đề án này không tránh khỏi những hạn
chế nhất định. Em rất mong nhận ý kiến phê bình góp ý của thầy giáo để tiếp
tục hoàn thiện môn học và vận dụng tốt hơn những kiến thức về kinh tế chính
trị vào những môn học khác.

Em xin chân thành cảm ơn thầy Trần Việt Tiến đã tận tình hớng dẫn và
cho những ý kiến quý báu để đề án đợc hoàn thiện.
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
B. phần nội dung
Chơng I: Lý luận của lênin về chủ nghĩa t bản nhà nớc
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
1. Những t tởng của Lênin về chủa nghĩa t bản Nhà nớc trong hệ
thống chính sách kinh tế mới (N.E.P)
Sau cuộc thí nghiệm trực tiếp xây dựng chủ nghĩa xã hội trong những
điều kiện khó khăn cha từng thâý, trong điều kiện nội chiến, trong điều kiện
giai cấp t sản buộc nớc Nga Xô Viết phải tiến hành cuộc đấu tranh ác liệt thì
đến mùa xuân năm 1921, những ngời cộng sản Nga đã nhận thấy rõ là cha nên
xây dựng trực tiếp chủ nghĩa xã hội, mà trong nhiều lĩnh vực kinh tế cần phải
lùi về phía chủ nghĩa t bản Nhà nớc, từ bỏ biện pháp tấn công chính diện và bắt
đầu chuyển sang một cuộc bao vây lâu dài, không thích thú, khó khăn và gian
khổ. Sự chuyển đổi ấy đợc đánh dấu bằng Chính sách kinh tế mới.
Toàn bộ nội dung chính sách kinh tế có thể đợc khái quát thành chính
sách phát triển mạnh mẽ lực lợng sản xuất, đặc biệt đối với một nớc tiểu nông
quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Thực chất của chính sách kinh tế mới có thể nói gọn ở hai điểm: một là,
Nhà nớc vô sản cho phép những ngời sản xuất nhỏ đợc tự do buôn bán, hai là,
đối với những t liệu sản xuất của đại t bản, Nhà nớc vô sản áp dụng một số
nguyên tắc của chủ nghĩa t bản Nhà nớc. Lênin nói rõ việc trao đổi hàng hoá
đợc coi là đòn chủ yếu của chính sách kinh tế mới, đợc đặt lên hàng đầu.
Để thực hiện chủ nghĩa xã hội ở một nớc mà tiểu nông chiếm tuyệt đại
bộ phận dân c, theo Lênin cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa chỉ có theer thắng
lợi triệt để với hai điều kiện.
Điều kiện thứ nhất là có sự ủng hộ kịp thời của cách mạng XHCN ở một
nớc hay ở một số nớc tiên tiến. Về điều kiện này, aLênin cho rằng, tuy đã làm

nhiều hơn trớc để có đợc điều kiện ấy song cho đến lúc ấy vẫn còn cha đủ để
cho đieèu kiện ấy trở thành hiện thực.
Điều kiện thứ hai là sự thoả thuận gia giai cấp vô sản đang thực hiện sự
chuyên chính của mình hoặc đang nắm chính quyền Nhà nớc với đại đa số
nông dân vì lợi ích của hai giai cấp mà hai giai cấp đó có sự khác nhau xa.
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Nhng phải thoả thuận đợc với nông dân thì mới duy trì đợc chính quyền của
giai cấp công nhân, mới xây dựng đợc chủ nghĩa xã hội. Đó là một bớc lùi
chiến lợc, đúng hơn là trở lại con đờng phát triển hợp quy luật kinh tế.
Theo quan điểm của Lênin thời đó tự do trao đổi là tự do buôn bán tức là
lùi lại chủ nghĩa t bản. Tự do buôn bán và tự do trao đổi là việc trao đổi hàng
hoá giữa những ngời sở hữu nhỏ. Thứ trao đổi hàng hoá ấy không thể không
dẫn đến chỗ phân hoá những ngờiSx1 hàng hoá ra thành ẻ sở hữu t bản và ngời
sở hữu sức lao động, nghĩa là khôi phục lại chế độ t bản chủ nghĩa. Cho nên sự
phát triển trao đổi t nhân tức là phát triển chủ nghĩa t bản, một sự phát triển
không thể tránh khỏi khi có hàng triệu ngời sản xuất nhỏ. Lênin chỉ rõ, tự do
buôn bán là khôi phục chủ nghĩa t bản trên một mức độ lớn là tự do của chủ
nghĩa t bản. Với chính sách kinh tế mới, chủ nghĩa t bản sẽ nảy nở ở những nơi
mà trớc đây chúng không thể nảy nở đợc. Từ đó thấy đợc sự cần thiết phải
dung nạp chủ nghĩa t bản vì nó cần cho đông đảo quần chúng nông dân và cho
t bản t nhân là ngời buôn bán để thỏa mãn đợc quần chúng nông dân và cho t
bản t nhân là ngời buôn bán để thoả mãn đợc nhu cầu của nông dân. Vì thế cần
phải tổ chức công việc nh thế nào cho tiến trình bình thờng nền kinh tế t bản
Nhà nớc và của việc lu thông t bản chủ nghĩa có thể có đợc, vì điều đó cần
thiết cho nhân dân. ở đây đã diễn ra một điều mà chính Lênnin cũng phải nói
Hình nh là ngợc đời: chủ nghĩa t bản t nhân lại đóng vai trò trợ thủ cho chủ
nghĩa xã hội, Có thể sử dụng chủ nghĩa t bản t nhân để xúc tiến cho chủ
nghĩa xã hội. Nhng muốn không thay đổi bản chất của mình, Nhà nớc vô sản
chỉ có thể thừa nhận cho chủ nghĩa t bản đợc phát triển trong một chừng mực

nào đó và chỉ với điều kiện là thơng nghiệp t nhân và t bản t nhân phải phục
tùng sự điều tiết của Nhà nớc và những biện pháp có tính chất Nhà nớc từ bên
trên.
Nh vậy trong điều kiện Nhà nớc vô sản, tự do trao đổi, tự do mua bán
dẫn đến sự phục hồi chủ nghĩa t bản dới hình thức chủa yếu là chủ nghĩa t bản
Nhà nớc.
Trong điều kiện một nớc mà chủ nghĩa t bản tiểu t sản chiếm u thế, hàng
hoá chỉ có thể có đợc từ nông dân, từ nông nghiệp. Và nh vậy chỉ có nông sản
hàng hoá nàu trao đỏi với nông sản hàng hoá khác, điều đó dữ không kích
thích nông dân, nông nghiệp phát triển. Phải có hàng hoá mà nông dân cần.
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Mà muốn có những hàng hoá đó phải dựa vào sự phát triển thủ công nghiệp và
công nghiệp. Nhng tỷong một nớc bị tàn phá kiệt quệ sau 7 năm chiến tranh,
tuyệt đại đa số nhân dân là nông dân cũng bị phá sản sẽ không giải quyết đợc
ngay vấn đề này nêú không có sự giúp đỡ cảu t bản.
Lênin nói rõ: có sự giúp đỡ của t bản nớc ngoài. Theo Lênin cần phải
du nhập chủ nghĩa t bản từ bên ngoài bằng những hợp đồng buôn bán với
các nớc t bản lớn, bằng chính sách tô nhợng, tóm lại bằng những hình thức
khác nhau của chủ nghĩa t bản Nhà nớc.
2. Vai trò của chủ nghĩa t bản Nhà nớc trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội
Từ điều kiện thực tế của nớc Nga không cho phép đi trực tiếp lên chảu
nghĩa xã hội mà phải xuyên qua chủ nghĩa t banr Nhà nớc tiến lên chủ nghĩa
xã hội. Nớc Nga là một nớc chậm tiến ở Châu Âu cho nên nớc Nga mới chỉ có
nguyện vọng kiên quyết tiến lên con đờng xã hội chủ nghĩa mà cha có nền
móng kinh tế. Do đó cần phải rút lui về nhng vị trí của chủ nghĩa t bản Nhà n-
ớc, cần phải chuyển từ Xung phong sang Bao vây.
Bản thân chảu nghĩa t bản Nhà nớc chính là sự kết hợp, liên hợp, phổi
hợp Nhà nớc Xô Viết, nền chuyên chính vô sản với chảu nghĩa t bản do nhà n-

ớc vô sản kiẻm soát và điều tiết có thể đaảy nhanh sự phát triển ngay tức khắc
nền nông nghiệp. Nhờ việc tăng nhanh lực lợng sản xuất nông nghiệp mà ổn
định xã hội, thoát ra khỏi khủng hoảng, thoát khỏi cảnh giảm sút Tín nhiệm
của nông dân đối với chính quyền Xô Viết, khắc phục tình trạng trộm cắp của
công nặng nề và nạn đầu cơ lan tràn .v.v... Nếu du nhập đợc chủ nghĩa t bản
thì sẽ có thể cải thiện đợc đời sống của nhân dân, nền đại công nghiệp Xô Viết
đợc khôi phục.
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc là công cụ để liên hợp nền sản xuất nhỏ lại,
khắc phục tình trạng phân tán và đấu tranh chống tính tự phát tiểu t bản và t
sản chủ nghĩa. Trong điều kiện công nghiệp lớn cha đợc khôi phục, kinh tế nhỏ
vẫn tồn tại một cách độc lập trong chủ nghĩa xã hội thì chủ nghĩa t bản Nhà n-
ớc sẽ là sự liên hợp nền sản xuất nhỏ lại, bởi vì chủ nghĩa t bản là xu hớng và
là kết quả phát triển tự phát của nền sản xuất nhỏ. Với ý nghĩa ấy thì T bản
làm cho sản xuất nhỏ liên hợp lại, t bản sinh ra từ nền sản xuất nhỏ. Xét về
trình độ phát triển thì chủ nghĩa t bản Nhà nớc về kinh tế cao hơn nhiều so với
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
kinh tế tiểu nông. Nếu phát triển đợc chủ nghĩa t bản Nhà nớc thì sẽ tăng cờng
đợc nền đại sản xuất đối lập với nền sản xuất lạc hậu, nền sản xuất cơ khí hoá
đối lập với nền sản xuất thủ công, nó tăng thêm sản phẩm mà nó thu đợc của
đại công nghiệp, củng cố đợc những quan hệ kinh tế do Nhà nớc điều chỉnh,
đối lập với những quan hệ kinh tế tiểu t sản vô chính phủ.
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc, vì lẽ ấy, trở thành công cụ để đấu tranh chống
tính tự phát t bản chủ nghĩa, tính tự phát tiểu t sản, chống tệ đầu cơ, đợc coi là
kẻ thù của của chủ nghĩa xã hội, ở nớc tiểu nông tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc là một bớc tiến lớn, nhờ nó mà chiến thắng đợc
tình trạng hỗn độn, tình trạng suy sụp về kinh tế cảu giai cấp ấy là cái quan
trọng hơn hết. Chính vì thế mà chủ nghĩa t bản Nhà nớc sẽ đa nớc Nga lên chủ
nghĩa xã hội bằng con đờng chắc chắn nhất.
Chủ nghĩa xã hội Nhà nớc còn là công cụ để khắc phục đợc kẻ thù

chính trong nội bộ đất nớc, kẻ thù của các biện pháp kinh tế của chính
quyền Xô Viết. Đó là bọn đầu cơ, bọn gian thơng, bọn phá hoại độc quyền của
Nhà nớc.
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc còn đợc xem là công cụ đấu tranh chống chủ
nghĩa quan liêu và những lệch lạc quan liêu chủ nghĩa. Lênin phân tích về
nguồn gốc kinh tế của chủ nghĩa quan liêu ở nớc Nga: ấy là tình trạng riêng lẻ,
tình trạng phân tán của những ngời sản xuất nhỏ, cảnh khốn cùng của họ, tình
trạng dốt nát của họ, tình trạng không có đờng xã, nạn mù chữ, tình trạng
không có sự trao đổi giữa Nông nghiệp và Công nghiệp, tình trạng thiếu sự liên
hệ và tác động qua lại giữa Nông nghiệp và Công nghiệp.
Thông qua Chủ nghĩa t bản mà giai cấp công nhân có thể học tập đợc
cách tổ chức và quản lý một nền sản xuất lớn. Khi ấy giai cấp công nhân Vô
sản Nga, so với bất cứ giai cấp Vô sản ở các nớc phát triển nào khác là giai cấp
tiên tiến hơn về cấp độ chính trị của nớc mình và về sức mạnh cảu chính quyền
công nông, nhng lạc hậu hơn những nớc lạc hậu nhất ở Tây Âu về mặt tổ chức
một Chủ nghĩa t bản Nhà nớc có quy củ, về trình độ văn hoá, về mức độ chuẩn
bị choviệc thực hiện Chủ nghĩa xã hội trong lĩnh vực sản xuất vật chất. Chủ
nghĩa t bản Nhà nớc (nếu thực hiện đợc) sẽ giúp cho chính quyền Xô Viết khắc
phục dần đợc tình trạng lạc hậu ấy. Cũng qua đây mà họ tập đợc cách tổ chức
của những ngời thông minh và có kinh nghiệm, trong những xí nghiệp hết
6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
sức to lớn thực sự đảm nhận đợc việc cung cấp sản phẩm cho hàng chục triệu
ngời.
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc thông qua sự du nhập của t bản từ bên ngoài
là hình thức du nhập tiến bộ kỹ thuật hiện đại ; qua đó mà hy vọng đợc trình độ
trang bị cao của Chủ nghĩa t bản. Nếu không lợi dung kỹ thuậtđó thì không
xây dựng tốt đợc cơ sở cho nền đại sản xuất của chính quyền Xô Viết.
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc cong mang lại cái lợi là, thông qua sự phát
triển nó mà phục hồi đợc giai cáp công nhân. Nếu chủ nghĩa t bản đợc lợi thế

thì sản xuất công nghiệp cũng sẽ tăng lên và giai cấp vô sản cũng theo đó mà
lớn nhanh lên. Nếu chảu nghĩa t bản đợc khôi phục lại thì cũng có nghĩa là sẽ
khôi phục lại giai cấp vô sản và taọ ra một giai cấp vô sản công nghiệp, vì
chiến tranh, vè bị phá sản nên đã bị mất tính giai cấp, nghĩa là bị đẩy ra khỏi
con đờng tồn tại giai cấp của mình và không còn tồn tại với t cách là giai cấp
vô sản nữa.
Chủ nghĩa t bản Nhà nớc mà Lênin nêu là một thứ chủ nghĩa t bản đặc
biệt. Nó khác với khái niệm thông thờng về chủ nghĩa t bản Nhà nớc vì ở đây
Nhà nớc nằm trong tay giai cấp vô sản và những đỉnh cao của nền kinh tế thì
nằm trong tay Nhà nớc xã hội chủ nghĩa. Lênin viết: Chủ nghĩa t bản Nhà nớc
cảu chúng tôi khác về căn bản so với Chủ nghĩa t bản Nhà nớc của chính phủ t
bản, sự khác biệt chính là ở chỗ Nhà nớc của chúng tôi không phải đại diện
cho giai cấp t sản mà đại diện cho giai cấp vô sản.
Từ những điều vừa trình bày về Chủ nghĩa t bản Nhà nớc chúng ta có thể
thấy: Chủ nghĩa t bản Nhà nớc không chỉ là một thành phần kinh tế trong kết
cấu nền kinh tế quá độ mà còn là sách lợc của Nhà nớc Vô sản, là con đờng để
thực hiện sự quá độ lên CNXH trong một nớc tiểu sản xuất chiếm u thế.
3. Các hình thức của Chủ nghĩa T bản Nhà nớc
Lênin đã nêu ra những hình thức cụ thể của Chủ nghĩa t bản Nhà nớc
3.1. Tô Nhợng
Trong cuốn Bàn về Thuế lơng thực Lênin quan niệm: Tô nhợng là
một giao kèo, một sự liên kết, liên minh giữa chính quyền Nhà nớc Xô Viết,
nghĩa là Nhà nớc Vô sản với Chủ nghĩa t bản Nhà nớc chống lại thế lực tự phát
tiểu t sản. Ngời nhận tô nhợng là nhà t bản Tô nhợng là chính quyền Xô Viết
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
ký Hợp đồng với nhà t bản. Nhà t bản tiến hành kinh doanh với t cách là một
bên ký kết, là ngời thuê t liệu sản xuất XHCN, và thu đợc lợi nhuận của t bản
mà mìnhbỏ ta, rồi nộp cho Nhà nớc CHCN một phần sản phẩm. Tô ngợng là
hình thức kinh tyế mà hai bên cùng có lợi. Nhà t bản kinh doanh theo phơng

thức t bản cốt để thu đợc lợi nhuận bất thờng, siêu ngạch hoặc để có đợc loại
nguyên liệu mà họ không tìm đợc hoặc khó tìm đợc bằng cách khác. Chính
quyền Xô Viết cũng có lợi: Lực lợng sản xuất phát triển, số lợng sản phẩm
tăng lên.
Hình thức Tô nhợng là sự du nhập chủ nghĩa t bnả từ bên ngoài vào.
Tất cả khó khăn trong nhiệm vụ này là phải cân nhắc, phải suy nghĩ hết mọi
điều khi ký hợp đồng tô nhợng và sau đó phải biết theo dõi việc chấp hành nó.
Trong Báo cáo về Tô nhợng, Lênin đã nêu ra những điều cần phải cần
phải chú ý nh sau:
- Để thực hành Chủ nghĩa t bản Nhà nớc (Tô nhợng) cần phải từ bỏ Chủ
nghĩa ái quốc địa phơng của một số ngời cho rằng tự mình có thể làm lấy,
không chấp nhận trở lại ách nô dịch của t bản. Lênin nêu rõ càn phải sẵn sàng
chịu đựng cả một loạt hy sinh thiếu thốn và bất lợi miễn sao có đợc sự chuyển
biến quan trọng và cải thiện tình trạng kinh tế trong các ngành công nghiệp
chủ yếu.
- Ngời tô nhợng có trách nhiệm cải thiện đời sống công nhân trong xí
nghiệp tô nhợng sao cho đạt tới mức sống trung bình của ngời nớc ngoài. Cải
thiện đời sống cảu công nhân các xí nghiệp tô nhợng và ngoài tô nhợng đợc
xem là cơ sở của chính sách tô nhợng.
- Ngoài ra ngời nhận tô nhợng phải bán thêm cho Chính quyền Xô Viết
(nếu có yêu cầu) từ 50 đến 100% số lợng sản phẩm tiêu dùng cho các công
nhân ở Xí nghiệp Tô nhợng cũng với giá bán nh trên, làm nh vậy để cải thiện
đời sống công nhân khác.
- Vấn đề trả lơng cho công nhân ở các xí nghiệp tô nhợng sẽ đợc quy
định theo sự thoả thuận riêng của từng hợp đồng.
- Điều kiện về thuê mớn, về sinh hoạt vật chất, về trả lơng cho công
nhân lành nghề và nhân viên ngời nớc ngoài đợc quy định theo sự thoả thuận
tự do giữa hai bên, Công đoàn không có quyền trong việc này.
8
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

- Đối với công nhân Nga có trình độ cao, nếu các xí nghiệp tô nhợng
muốn mời phải có sự đồng ý của các cơ quan chính quyền Trung Ương.
- Phải tôn trọng pháp luật của Nga.
- Phải nghiêm chỉnh tuân theo những quy tắc Khoa học và kỹ thuật phù
hợp với pháp luật của nớc Nga và của nớc ngoài.
3.2. Các Hợp tác xã (HTX) cũng là một hình thức của CNTB Nhà nớc
Căn cứ vào những thời điểm lịch sử trớc và sau, có thể nhận thấy rằng,
thoạt đầu Lênin quan niệm: HTX là hình thức của CNTB Nhà nớc. Về sau từ
thực tiễn nớc Nga, Lênin đã phân biệt tổ chức kinh tế này trong những chế độ
khác nhau. Nghĩa là trong thực tế tồn tại hai chế độ HTX: TBCN và XHCN.
Chế độ Hợp tác xã TBCN trong lòng chế độ Xô Viết đợc coi là một hình thức
CNTB Nhà nớc.
ýnghĩa của chế độ hợp tác xã là ở chỗ không phải xoá bỏ ngời sản xuất
nhỏ với lợi ích t nhân của họ mà là đặt lợi ích đó dới sự điều tiết của Nhà nớc
và phục vụ từng lợi ích chung.
3.3. Hình thức đại lý uỷ thác
Lênin coi hình thức này là hình thức thứ ba. Theo hình thức này Nhà n-
ớc lôi cuốn nhà t bản với t cách là một nhà buôn, trả cho họ một số tièn hoa
hồng để họ bán sản phẩm của Nhà nớc và mua sản phẩm của ngời sản xuất
nhỏ.
9