Những nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt nam

Website : Email : Tel ( : 0918.775.368
PHẦN MỞ ĐẦU
Theo chủ tịch Hồ Chí Minh,thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta
là một thời kỳ lịch sử mà:”Nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta là phải xây
dựng nền tảng vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội,...tiến dần lên chủ nghĩa
xã hội,có công nghiệp và nông nghiệp hiện đại,có văn hoá và khoa học phát
triển.Trong quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa,chúng ta phải cải tạo nền kinh
tế cũ,xây dựng nền kinh tế mới,mà xây dựng là nhiệm vụ chủ chốt và lâu dài”.
(Trang 13-Hồ Chí Minh toàn tập.Nhà xuất bản chính trị quốc gia Hà nội
tháng 10-1996).
Rõ ràng ta thấy thời kỳ quá độ là thời kỳ lịch sử mà bất cứ quốc gia nào đi
lên chủ nghĩa xã hội cũng phải trải qua,ngay cả với những nước có nền kinh tế
rất phát triển,bởi lẽ ở các nước này,tuy lực lượng sản xuất đã phát triển
cao,nhưng vẫn còn cần phải cải tạo và cần xây dựng quan hệ sản xuất mới,xây
dựng nền văn hoá mới.Dĩ nhiên với những nước này về khách quan có nhiều
thuận lợi hơn.Đối với nước ta,một nước nông nghiệp lạc hậu đi lên chủ nghĩa xã
hội,bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa,thì càng phải trải qua một thời kỳ quá độ lâu
dài.
Chính vì thế,chúng ta cần phải đặt ra những nhiệm vụ kinh tế cơ bản của
thời kỳ quá độ và những giải pháp để thực hiện thành công những nhiệm vụ đó.
Những nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt nam
1
Website : Email : Tel ( : 0918.775.368
PHẦN NỘI DUNG
I/ Khái quát cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
1/ Tính tất yếu khách quan
Như ta đã biết từ khi hoà bình lập lại năm 1954,miền bắc nước ta đã bước
vào thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội với đặc điểm như chủ tịch Hồ Chí
Minh đã nói:”Đặc điểm to nhất của nước ta trong thời kỳ quá độ là từ một nước
nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội không phải qua giai đoạn

phát triển tư bản chủ nghĩa”.
Điều đó thật sự là một tất yếu đối với lịch sử nước ta bởi lẽ:Toàn thế giới
đã bước vào thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.Thực tế cho
thấy chủ nghĩa tư bản là một chế độ đã lỗi thời về mặt lịch sử,sớm hay muộn
cũng phải được thay thế bằng hình thái xã hội khác.Hơn nữa cách mạng Việt
Nam đã phát triển theo con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã
hội.Tính tất yếu ấy đã xuất hiện từ những năm 20 của thế kỷ XX.Nhờ đi theo
con đường ấy,nhân dân ta đã làm Cách mạng tháng Tám thành công,đã tiến hành
thắng lợi hai cuộc kháng chiến,hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc.Ngày
nay,chỉ có đi lên chủ nghĩa xã hội mới giữ vững độc lập,tự do dân tộc,mới thực
hiện được mục tiêu làm cho mọi người dân được ấm no,tự do,hạnh phúc.Sự lựa
chọn con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của nhân dân ta như vậy là
sự lựa chọn phù hợp với lịch sử và phù hợp với xu thế thời đại.Điều đó cũng thể
hiện quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa ở nước ta là
một tất yếu của lịch sử.
2/ Quá độ lên chủ nghĩa xã hội,bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam
Ta thấy bỏ qua chế độ tư bản,về kinh tế có thể hiểu bỏ qua sự thống trị về
quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.Chúng ta sẽ không để kinh tế tư bản chủ
nghĩa thống trị.Còn không thể bỏ qua những vấn đề có tính quy luật của sự phát
triển lực lượng sản xuất xã hội.Đó là thưc hiện cuộc cách mạng khoa học kỹ
thuật,gắn liền với khoa học kỹ thuật và phân công lại lao động xã hội,thực hiện
chuyển dịch cơ cấu kinh tế:chuyển từ cơ cấu nông-công nghiệp sang cơ cấu
công-nông nghiệp và dịch vụ.Chúng ta cần đẩy mạnh việc phát triển kinh tế
hàng hoá nhiều thành phần,vận dụng cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước.Ta không thể bỏ qua được phương thức quản lý kinh tế của nền đại công
2
Website : Email : Tel ( : 0918.775.368
nghiệp,đồng thời không thể bỏ qua kỷ luật lao động của nền đại công
nghiệp(không thể bỏ qua trường đại học công nghiệp).
Xét về mặt kinh tế,việc bỏ qua tư bản chủ nghĩa chúng ta có những điều

kiện và khả năng sau.Theo chủ quan,Cách mạng Việt Nam luôn có Đảng Cộng
sản Việt Nam lãnh đạo.Đây là Đảng có tinh thần Cách mạng cao,tranh thủ được
sự đồng tình của đông đảo quần chúng.Chúng ta có khối liên minh công-nông
vững chắc,nhân dân ta luôn có tinh thần Cách mạng,có nguyện vọng độc lập dân
tộc,luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng.Theo khách quan,thế giới đã xuất
hiện khu vực hoá,toàn cầu hoá,trên cơ sở phân công,hợp tác,tăng cường sự phụ
thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.Nó làm nảy sinh
những thời cơ và khả năng cho những quốc gia kém phát triển có thể phát triển
nhanh chón,trên cơ sở chính sách đối ngoại đúng đắn.Hơn nữa,tuy rằng nước ta
cơ sở vật chất còn yếu kém nhưng vẫn có thể theo kinh nghiệm của các nước đi
trước để thực hiện”con đường phát triển rút ngắn”,hoàn thành những nhiệm vụ
kinh tế cơ bản trong thời kỳ quá độ.
II/ Những nhiệm vụ kinh tế cơ bản trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội ở Việt nam
Về kinh tế,ta phải giải quyết 4 nhiệm vụ sau:
1/ Phát triển lực lượng sản xuất và công nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nước
Việt nam đã bỏ qua chủ nghĩa tư bản.Nếu so sánh với các nước đã qua
chủ nghĩa tư bản để tiến lên chủ nghĩa xã hội thì ta khó khăn hơn.Đó là điện khí
hoá toàn quốc(theo Lenin).Cơ sở kinh tế duy nhất là đại công nghiệp cơ khí.
Sở dĩ ta phải giải quyết nhiệm vụ này vì:Công nghiệp hoá-hiện đại hoá là
một quá trình chuyển đổi căn bản và toàn diện tất cả các hoạt động kinh tế xã
hội,từ việc sử dụng sức lao động thủ công,chuyển sang sử dụng trình độ lao
động với khoa học-công nghệ hiện đại,tiên tiến tạo ra năng suất lao động
cao.Công nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nước là nhiệm vụ có tính quy luật của sự
quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở những nước có kinh tế lạc hậu,chủ nghĩa tư bản
chưa phát triển.Tuy nhiên chiến lược,nội dung,hình thức,bước đi,tốc độ,biện
pháp công nghiệp hoá-hiện đại hoá của mỗi nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội
phải được xuất phát từ điều kiện lịch sử cụ thể của mỗi nước và từ bối cảnh quốc
tế trong mỗi thời kỳ.
Công nghiệp hoá-hiện đại hoá ở Việt nam có những nội dung sau:

3
Website : Email : Tel ( : 0918.775.368
1.1/ Đẩy mạnh cuộc Cách mạng khoa hoc-kỹ thuật nhằm phát triển lực lượng
sản xuất xã hội
Chúng ta cần xác định phương hướng sự phát triển khoa học công
nghệ,cần phát huy những lợi thế của đất nước,tận dụng mọi khả năng để đạt
được trình độ công nghệ tiên tiến,đặc biệt là công nghệ thông tin,công nghệ sinh
học,từng bước nâng cao tri thức.Chúng ta cần tạo dựng những điều kiện cần
thiết cho sự phát triển khoa học công nghệ.Những điều kiện đó là:có một đội
ngũ đông đảo cán bộ khoa học công nghệ và chất lượng ngày càng cao.Cần thực
hiện việc đầu tư ở mức cần thiết và phải có chính sách kinh tế xã hội.
1.2/ Thực hiện việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại hoá,hợp lý
và hiệu quả cao
Một cơ cấu kinh tế được coi là hợp lý khi nó đáp ứng được các yêu cầu sau
đây:Trong ngành kinh tế,nông nghiệp phải giảm dần về mặt tỉ trọng;công
nghiệp,xây dựng,dịch vụ phát triển dần dần, song song.Phải bảo đảm cho trình
độ kinh tế của nền kinh tế không ngừng tiến bộ,luôn luôn phát triển đi lên.Cho
phép khai thác tối đa mọi nguồn tiềm năng của đất nước,của các ngành,các địa
phương và các thành phần kinh tế.Thực hiện sự phân công và hợp tác lao động
quốc tế theo xu hướng toàn cầu hoá kinh tế. Phương châm của việc thực hiện
chuyển dịch cơ cấu kinh tế là phải kết hợp công nghệ với nhiều trình độ,tranh
thủ những công nghệ mũi nhọn,lấy quy mô vừa và nhỏ là chủ yếu, đồng thời có
tính đến những doanh nghiệp quy mô lớn,nhưng phải đảm bảo tính hợp lý và có
điều kiện giữ được tốc độ tăng trưởng,ổn định và sự cân đối giữa các doanh
nghiệp,các lĩnh vực và các vùng kinh tế.Cần chú ý khai thác những điểm mạnh
và hạn chế tối đa những điểm yếu.
1.3/ Thiết lập quan hệ sản xuất phù hợp theo định hướng xã hội chủ nghĩa
Công nghiệp hoá ở nước ta nhằm mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội.Do
đó công nghiệp hoá không chỉ là phát triển lực lượng sản xuất mà còn là quá
trình thiết lập,củng cố và hoàn thiện quan hệ sản xuất phù hợp theo định hướng

xã hội chủ nghĩa.Trình độ xã hội hoá cao của lực lượng sản xuất hiện đại tất yếu
đòi hỏi phải xác lập chế độ công hữu về những tư liệu sản xuất chủ yếu.Vì vậy
khi cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội được xây dựng xong về căn bản
thì chế độ công hữu sẽ chiếm ưu thế tuyệt đối.Nhưng để đạt được tới trình độ đó
phải trải qua quá trình phát triển kinh tế-xã hội lâu dài,trong đó quan hệ sản xuất
được cải biến dần từ thấp đến cao theo trình độ phát triển của lực lượng sản
4
Website : Email : Tel ( : 0918.775.368
xuất.Tiêu chuẩn căn bản để một quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất là nó thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất,tạo
điều kiện cải thiện đời sống nhân dân và thực hiện công bằng xã hội.
2/ Xây dựng quan hệ sản xuất mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa
Chúng ta phải xây dựng từng bước những quan hệ sản xuất mới phù hợp
với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất mới.Nhưng việc xây
dựng quan hệ sản xuất mới không thể thực hiện theo ý muốn chủ quan duy ý chí
mà phải tuân theo những quy luật khách quan về mối quan hệ giữa lực lượng sản
xuất và quan hệ sản xuất.Xuất phát từ quan điểm cho rằng bất cứ một sự cải biến
nào về quan hệ sở hữu cũng đều phải là kết quả tất yếu của việc tạo ra những
lực lượng sản xuất mới.Vì vậy việc xây dựng quan hệ sản xuất mới ở nước ta
phải được phát triển từng bước,theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Sở dĩ chúng ta phải thực hiện nhiệm vụ này vì:Trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở nước ta,chế độ sở hữu tất yếu phải đa dạng,ở cơ cấu kinh tế
tất yếu phải có nhiều thành phần:kinh tế Nhà nước,kinh tế hợp tác mà nòng cốt
là các hợp tác xã,kinh tế tư bản Nhà nước,kinh tế cá thể và tiểu chủ,kinh tế tư
bản tư nhân,kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.Đường lối phát triển một nền kinh
tế nhiều thành phần có ý nghĩa chiến lược lâu dài,có tác dụng to lớn trong việc
động viên mọi nguồn lực cả bên trong lẫn bên ngoài,lấy nội lực làm chính để
xây dựng kinh tế,phát triển lực lượng sản xuất.Chỉ có thể cải tạo quan hệ sở hữu
hiện nay một cách dần dần,bởi không thể làm cho lực lượng sản xuất hiện có
tăng lên ngay lập tức đến mức cần thiết để xây dựng một nền kinh tế công hữu

thuần nhất một cách nhanh chóng.Vì quan hệ sở hữu là đa dạng cho nên phải có
nhiều hình thức phân phối và nhiều hình thức tổ chức quản lý hợp lý,cũng như
việc xác lập địa vị làm chủ của người lao động trong toàn bộ nền kinh tế quốc
dân phải diễn ra từng bước,dưới nhiều hình thức và đi từ thấp đến cao.Trong
việc xây dựng quan hệ sản xuất mới phải thực hiện yêu cầu của quy luật:Quan
hệ sản xuất phù hợp với thực hiện tính chất lực lượng sản xuất xã hội sao cho
mỗi bước hình thành quan hệ sản xuất mới là một bước thúc đẩy lực lượng sản
xuất phát triển.Quá trình xây dựng quan hệ sản xuất mới phải hướng tới việc
tăng cường vai trò quản lý của Nhà nước và thực hiện được vị trí chủ đạo của
thành phần kinh tế Nhà nước.
3/ Mở rộng,nâng cao hiệu quả của kinh tế đối ngoại
Theo nguyên tắc bình đẳng;cùng có lợi;tôn trọng độc lập,chủ quyền,không
can thiệp vào công việc nội bộ của nhau và củng cố định hướng xã hội chủ nghĩa
5