Đề thi HSG môn ngữ văn (7)

Đề thi học sinh giỏi
Môn: Ngữ văn 7
Thời gian làm bài: 120 phút (không tính thời gian giao
đề)
Câu 1 (5 điểm): Chỉ ra và phân tích giá trị nghệ thuật của phép tu từ đợc
sử dụng trong khổ thơ sau:
Trên đờng hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
Cục cục tác cục ta
Nghe xao động nắng tra
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ
( Tiếng gà tra - Xuân Quỳnh, SGK Ngữ Văn 7, tập
I)
Câu 2 (5 điểm): Cảm nghĩ của em về khổ thơ sau:
Việt Nam, ôi Tổ quốc thơng yêu!
Trong khổ đau , ngời đẹp hơn nhiều,
Nh bà mẹ sớm chiều gánh nặng,
Nhẫn nại nuôi con, suốt đời im lặng.
(Chào xuân 67 Tố Hữu)
Câu 3 (5.0 điểm): Tục ngữ có câu: Thơng ngời nh thể thơng thân, đó
cũng chính là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Em hãy làm sáng tỏ
vấn đề đó.
Đáp án
Câu 1 (5 điểm):
Yêu cầu:
* Hình thức: Viết thành đoạn văn.
* Nội dung: Học sinh chỉ ra đợc các biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng
trong khổ thơ:
Cả khổ thơ là những rung cảm ban đầu của ngời lính trên đờng hành

quân khi nghe tiếng gà tra.
- Dòng thứ t Cục cục tác cục ta với việc lặp âm và những dấu chấm
lửng đã mô phỏng sát đúng tiếng gà làm cho chuyện kể nh đợc lồng vào
một bức tranh nổi có tiếng gà vang vọng trong không gian.
- Lối dùng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lấy thính giác (nghe) thay cho
cảm giác (thấy) và điệp ngữ nghe lặp lại ba lần ở đầu dòng thơ có tác
dụng đem lại ấn tợng nh tiếng gà ngng lại, làm xao động không gian và
xao động lòng ngời.
- Trật tự đảo của kết cấu so sánh: Nghe xao động nắng tra (nổi bật nghĩa
bóng) với Nghe nắng tra xao động (nổi bật nghĩa đen) xen vào những trật
tự đảo của câu trớc và câu sau, làm cho âm điệu câu thơ thay đổi, tránh
đợc sự nhàm chán và diễn tả đợc sự bồi hồi, xao xuyến của tâm hồn.
Câu 2 ( 5 điểm)
* Mở bài: Giới thiệu về khổ thơ và nêu cảm nhận chung của mình
(0.25 điểm)
* Thân bài:
- Khổ thơ ca ngợi Tổ quốc Việt Nam thơng yêu, trải qua bao ma
bom , bão đạn, bao thăng trầm vẫn bình thản ngẩng cao đầu, đẹp một
cách lạ kỳ. (1 điểm)
- Càng qua thử thách, sức sống của dân tộc càng mãnh liệt, càng tỏ
ngời vẻ đẹp (0.5 điểm)
- Hình ảnh so sánh (Tổ quốc Bà mẹ), là hình ảnh gợi cảm, giản
dị mà ý nghĩa, sâu sắc. Tổ quốc cũng nh là mẹ nhẫn nại, lam lũ, hy sinh,
bao bọc cho các con mình, suốt đời vất vả mà vẫn bình thản (1 điểm)
* Kết bài: (0.25 điểm) Cảm nghĩ chung về khổ thơ.
Câu 3 ( 10 điểm)
* Mở bài: (0.5 điểm)
Dẫn dắt giới thiệu đợc câu tục ngữ, truyền thống tơng thân tơng ái
của dân tộc ta. Nêu ngắn gọn vấn đề nghị luận.
* Thân bài: Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ, điều đó thể hiện

trong truyền thống của ngời Việt Nam. Chứng minh làm sáng tỏ vấn đề.
- Câu tục ngữ nói đến truyền thống tơng thân, tơng ái, giúp đỡ, bao
bọc, thơng yêu những con ngời xung quanh ta nh chính bản thân mình.
(0.75 điểm).
- Truyền thống quý báu đó đợc biểu hiện qua hành động, việc làm
của nhân dân ta từ xa đến nay ( nh giúp đỡ kẻ khó, những ngời sa cơ, lỡ
vận, đồng bào bị thiên tai ) (2 điểm):
+ Nêu lên các việc làm cụ thể
+ Liên hệ đến các câu tục ngữ khác.
- Chính truyền thống ấy đã tạo sự đoàn kết của mội ngời với nhau
để vợt qua những khó khăn, thử thách, tạo thành sức mạnh cộng đồng,
tạo nên truyền thống tốt đẹp của dân tộc. (0.75 điểm)
- Câu tục ngữ chính là bài học làm ngời cho mỗi chúng ta. ngày
nay chúng ta cần phát huy nhiều hơn nữa tinh thần tốt đẹp đó. (Liên hệ
bản thân và mọi ngời xung quanh em) (0.5 điểm)
* Kết luận: (0.5 điểm)
Khẳng định vấn đề.
Đề thi học sinh giỏi
Môn: Ngữ văn 7
Thời gian làm bài: 120 phút (không tính thời gian giao
đề)
Câu 1 (5 điểm)
Chỉ ra và phân tích giá trị nghệ thuật của phép tu từ đợc sử dụng trong
khổ thơ sau:
A! cuộc sống thật là đáng sống
Đời yêu tôi. Tôi lại yêu đời
Tất cả cùng tôi. Tôi với muôn ngời
Chỉ là một. Nên cũng là vô số!
(Một nhành xuân Tố Hữu)
Câu 2 (5 điểm): Viết đoạn văn khoảng 15 câu nói lên cảm nghĩ của em

về bài ca dao sau:
Gió đa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xơng.
Mịt mù khói tỏa ngàn sơng,
Nhịp chày Yên Thái, mặt gơng Tây Hồ.
Câu 3 (10 điểm)
Phát biểu cảm nghĩ của em về cảnh sắc thiên nhiên và tâm hồn của
các nhà thơ trong hai bài thơ: Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi và
Rằm tháng giêng của Hồ Chí Minh (Trong chơng trình Ngữ văn 7).
P N
Câu 1 ( 5 điểm)
- Chỉ ra đợc biện pháp điệp ngữ : sống, đời, tôi.
- Phân tích giá trị nghệ thuật:
+ Các từ ngữ: cuộc sống, đời, tôi đợc điệp lại hai lần để diễn tả mối
quan hệ gắn bó máu thịt giữa tác giả với cuộc sống.
+ Đó là sự gắn kết giữa nhà thơ với Đảng, Đất nớc và Nhân dân bằng
một tình yêu lớn .
Tình cảm thiết tha, yêu đời mãnh liệt, muốn cống hiến tất cả cho cuộc
đời (0.5 điểm)
Câu 2 (5 điểm):
* Nội dung: nói lên cảm nghĩ của em về bài ca dao.
Cảnh sáng sớm mùa thu nơi kinh thành Thăng Long thở trớc. Mỗi câu ca
dao là một cảnh đẹp đợc vẽ bằng hai nét chấm phá, tả ít mà gợi nhiều.
Cái hồn của cảnh vật mang vẻ đẹp màu sắc cổ điển.
- Câu thứ nhất tả gió và trúc: chữ đa gợi làn gió thu thổi nhè nhẹ làm
đung đa những cành trúc rậm rạp, lá sum sê đang la đà.
- Câu thứ hai nói về tiếng chuông đền Trấn Vũ và tiếng gà tàn canh báo
sáng từ làng Thọ Xơng vọng tới. lấy xa để nói gần, lấy động để tả tĩnh,
nhà thơ dân gian đã thể hiện đợc cuộc sống êm đềm, yên vui, thanh bình
nơi Kinh thành xa.

- Câu thơ thứ ba bức tranh xơng khói mùa thu: đảo ngữ Mịt mù khói
tỏa trên ngàn sơng bao la mênh mông đã làm cho cảnh vật trở nên mịt
mờ huyền ảo và tĩnh lặng
- Câu thơ thứ t: trời sắp sáng, tiếng chày giã dó từ làng Yên Thái làm
giấy vang lên dồn dập. Nhịp sống lao động sôi nổi nói lên một sức sống
mạnh mẽ chốn cố đô ngày xa. Hình ảnh mặt gơng Tây Hồ là hình ảnh
trung tâm, một tứ thơ đẹp tỏa sáng toàn bài ca dao.
- Tác giả (khuyết danh) phải là một con ngời tài hoa và có tâm hồn trong
sáng tuyệt đẹp.
Câu 3 (10 điểm)
A- Mở bài ( 1điểm)
* Yêu cầu:
Giới thiệu cảm xúc về cảnh sắc thiên nhiên và tâm hồn của các nhà
thơ qua Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi và Rằm tháng giêng của Hồ
Chí Minh.
B- Thân bài (8 điểm)
- Trình bày những cảm xúc, liên tởng, tởng tợng và suy ngẫm của mình
về cảnh sắc thiên nhiên ở bài thơ Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi và
bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh:
+ Đọc bài thơ Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi ta nh lạc vào Côn Sơn
một nơi thiên nhiên đẹp đẽ, nên thơ, khoáng đạt, dịu mát, cảnh đẹp nh
một bức tranh sơn thuỷ hữu tình; ta nh đợc thởng thức âm thanh trầm
bổng du dơng của tiếng đàn cầm là tiếng suối chảy rì rầm, bất tận ngày
đêm không ngớt. ta nh đợc ngồi trên chiếu thảm rêu phơi trên đá, êm
đềm, dịu mát. Dới bạt ngàn rừng thông, , rừng trúc, ta tìm nơi mát mẻ ta
nằm chơi, ngâm thơ nhàn nhã Cảnh Côn Sơn thiên nhiên kì thú, nên
thơ làm sao. Cảnh sắc thiên nhiên là suối, đá, thông, trúc nhng sao ta
thấy gần gũi và thân thơng đến thế. Nó là tiếng đàn muôn điệu, là nơi
con ngời gần gũi, giao hoà, là nơi con ngời thả hồn mình cùng những vần
thơ.

+ Đến với bài thơ Rằm tháng giêng của Hồ Chí Minh. ta cũng đến với
đêm trăng nơi chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu của cuộc kháng
chiến chống Pháp nhng cảnh cũng thật đẹp tơi, thơ mộng. Ta cũng đợc
thởng thức cảnh đêm trăng xuân đầy sức sống. Nó cũng làm cho tâm hồn
ta th thái. Cảnh không lạnh lẽo, vắng vẻ nữa. Cảnh núi rừng ở đây không
có đá, rêu, thông trúc nhng ta đợc thởng ngoạn ánh trăng mênh mang từ
sông nớc đến trời mây. Cảnh đêm khuya giữa núi rừng Việt Bắc mà thật
thơ mộng, quyến rũ hồn ngời. Nhng nổi bật trong cảnh đêm xuân thơ
mộng ấy là cảnh con ngời - những ngời chiến sĩ đang toạ đàm quân sự.
Thiên nhiên ở đây không chỉ làm cho con ngời th thái, thảnh thơi nh
trong Bài ca Côn Sơn mà là làm đẹp cho những ngời chiến sĩ đang hoạt
động vì dân, vì nớc mà tiêu biểu là Bác Hồ. Chính vì vậy ngời đọc không
thể quên đợc hình ảnh ánh trăng ngân đầy thuyền, một hình ảnh đầy chất
lãng mạn càng làm cho cảnh và con ngời đẹp hơn.
- Trình bày những cảm xúc, liên tởng, tợng tợng và suy ngẫm của mình
về tâm hồn của các nhà thơ ở hai bài thơ này:
+ Bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình về tâm hồn của nhà thơ, nhà thi sĩ
Nguyễn Trãi trong bài bài ca Côn Sơn đã chủ động đến với thiên nhiên
hoà mình vào thiên nhiên và yêu thiên nhiên tha thiết nhng cũng đầy khí
phách, bản lĩnh kiên cờng, phong thái ung dung, tự tại. Ta trân trọng tâm
hồn thanh cao, trong sạch, ngay thẳng, kiên cờng qua cách xng hô, giọng
điệu, hành động và những hình ảnh thiên nhiên.
+ Bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình về tâm hồn của nhà thơ, nhà chiến
sĩ Hồ Chí Minh trong bài Rằm tháng giêng: Cảm mến trớc tâm hồn
nhạy cảm yêu cảnh thiên nhiên, tâm hồn nghệ sĩ, yêu vẻ đẹp đầy chất
quyến rũ của đêm trăng sông nớc nơi chiến khu. Với tình yêu ấy, nhà thơ
đã thổi hồn vào cảnh khuya của núi rừng Việt Bắc, làm cho nó hiện lên
thật gần gũi, sống động, thân thơng. Đó cũng chính là lòng yêu quê h-
ơng, đất nớc tha thiết, nó thể hiện chất nghệ sĩ của tâm hồn Hồ Chí
Minh. Nhng cái đẹp trong tâm hồn Ngời không phải chỉ là tâm hồn thanh

cao, trong sạch của một ẩn sĩ với thú lâm tuyền nh Nguyễn Trãi mà càng
say mê yêu mến cảnh Việt Bắc bao nhiêu thì Ngời càng lo lắng việc quân
sự, sự nghiệp kháng chiến bấy nhiêu. Hai nét tâm trạng ấy thống nhất
trong con ngời Bác thể hiện sự hài hoà giữa tâm hồn nghệ sĩ và ngời
chiến sĩ. ánh trăng ngân đầy thuyền nh ngân lên tình yêu quê hơng, đất
nớc của vị lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh.
C- Kết bài (1điểm): Nhấn mạnh lại cảm xúc và suy ngẫm của mình về
cảnh sắc thiên nhiên và tâm hồn của các nhà thơ.