Thân phận con người trong " Thầy thuốc nông thôn"

Thân phận con ngời trong
thầy thuốc nông thôn (Kafka)
Văn học muôn đời là những trang viết về thân phận của con ngời. Sự khác biệt
của những trang văn là nhìn con ngời dới những góc độ khác nhau, bình giá và đề x-
ớng những vấn đề nhân sinh khác nhau. Trong số đó, Thầy thuốc nông thôn là
tiếng nói riêng, đặc sắc của Kafka về thân phận chung của con ngời.
1. kafka bàn về con ngời sống chung với những điều phi lí. Ngời thầy thuốc
thản nhiên chấp nhận những điều lạ kì, mang màu sắc h ảo nh sự xuất hiện vô lí của
những con ngựa trong chuồng ngựa bỏ hoang, khoảng cách từ ngôi nhà của thầy
thuốc và bệnh nhân đợc rút ngắn một cách khó chấp nhận, thầy thuốc không thể
điều khiển đợc cỗ xe Những điều phi lí không tạo cho nhân vật cảm giác hoài
nghi. Có thể, cuộc sống còn vô vàn những điều phi lí hơn thế mà con ngời phải chấp
nhận, nên những điều nhỏ lẻ nói trên không khiến cho con ngời bận tâm. Cái phi lí và
hữu lí tồn tại song song và trở thành hai mảng ghép của cuộc sống. Chấp nhận cái phi
lí nh một lẽ tự nhiên, con ngời cũng tự đồng hoá mình thành những sinh vật phi lí.
2. Con ngời lạc lối. Ngời thầy thuốc lạc lối ngay trong chính ngôi nhà của
mình, không hề biết trong nhà có những ai, có những sự kiện gì mới, không thể kiểm
soát đợc hành động của kẻ xa lạ ngay trong chính ngôi nhà của mình. Thầy thuốc
còn lạc lối trong công việc. Từ khi bắt đầu chuyến khám bệnh đến kết thúc công
việc, ngời thầy thuốc hoàn toàn không nắm bắt đợc con đờng của mình, luôn rơi vào
thế thụ động. Trong sinh hoạt cũng nh trong công việc, con ngời đều rơi vào mê lộ,
không thoát ra đợc, không nắm bắt đợc bất cứ một điều gì trong tay, cả những điều
nhỏ bé nhất là chiếc dây cơng điều khiển xe ngựa, một tấm áo giữa mùa đông. Ngay
trong địa hạt của mình, trong chính sở trờng của mình, con ngời vẫn chỉ là một chấm
nhỏ bé lạc lối, bơ vơ. Cha bao giờ mà thân phận con ngời lại đợc gợi lên một cách
chân xác và khốn cùng đến nh thế.
1
3. Vừa lạc lối, con ngời vừa mất niềm tin. Niềm tin đợc văn học lãng mạn xây
dựng nh một cứu cánh của con ngời, vợt thoát khỏi tất cả các thế lực bằng cách tin
vào cuộc sống, vào con ngời, vào bản thân. Nhng đến văn học Phi lí, niềm tin là một
từ xa lạ. Trong thầy thuốc nông thôn, thầy thuốc không tin vào bệnh nhân, không tin

vào chính mình. Tiếng chuông cầu cứu của ngời bệnh cũng giả dối. Những điều liên
quan đến sinh mệnh con ngời cũng không đáng tin cậy thì không có gì đáng cho con
ngời có thể tin đợc. Cộng đồng ngời vỡ vụn thành những mảnh rời rạc và những cá
thể cũng thành những mảnh tan tác. Con ngời mất điểm tựa tâm hồn.
4. Con ngời thua cuộc. Sự thua cuộc đã đợc trình bày phần nào trong những
dòng trên. Xét một phơng diện nào đó, sống chung với phi lí, lạc lối, mất niềm tin là
những biểu hiện của sự thất bại của con ngời trong cuộc sống. Những thế kỉ trớc, con
ngời phải tranh đấu với thiên nhiên, tội ác, đó là những khúc ca hùng tráng. Nhng thế
kỉ XX và cả những thế kỉ sau, con ngời phải đối mặt với chính mình, tranh đấu với
những kết quả mà do chính mình tạo ra, đây là khúc bi ca của loài ngời. Nhân vật
thầy thuốc là một trong vô vàn những nhân vật của Kafka thể hiện sự thua cuộc của
con ngời trong cuộc sống. Con ngời luôn bị cỗ xe thời gian, số phận lôi tuột đi, mọi
nỗ lực cỡng lại đều vô nghĩa. Và đến tận những giây phút cuối, con ngời vẫn không
thể lí giải đợc vì sao mình lại rơi vào tình trạng khốn cùng. Đó là một sự thua cuộc
hoàn toàn trớc cuộc sống.
Vấn đề đặt ra là có phải đó là một cách nhìn bi quan, cực đoan về thân phận
con ngời? Nếu xét theo một phơng diện nào đó thì cách nhìn của nhà văn mang màu
sắc bi quan nhng xét tổng thể thì đó là cách nhìn thẳng vào cuộc sống, tiên nghiệm
về con đờng của loài ngời. Càng tiến dài trên con đờng phát triển, con ngời càng tiến
nhanh hơn đến giới hạn của mình và càng nhận thức rõ hơn về vị trí bé nhỏ của mình
trong cuộc sống. Đó là một nghịch lí nhng lại là một chân lí mà Kafka chỉ ra cho
chúng ta.
Kafka không đa ra bất cứ một giải pháp nào để giải thoát cho thân phận con
ngời. Vì thực ra thì không có một con đờng nào nh thế. Sự khốn cùng tồn tại song
hành với sự phát triển của cuộc sống loài ngời nh một sự tất yếu, đó là qui luật đợc -
mất của cuộc sống, không thể yêu cầu về một sự hoàn hảo, trọn vẹn trong bất cứ một
điều gì cả. Điều mà nhà văn muốn hớng đến chính là đặt con ngời về đúng vị trí của
2
m×nh trong cuéc sèng, trong vò trô ®Ó cã thÓ hiÓu mét c¸ch ®óng nhÊt, ®Çy ®ñ nhÊt
vÒ sù tån t¹i cña m×nh.

3