Đề thi đề xuất học sinh giỏi các trường chuyên khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ môn ngữ văn 10 năm 2015 trường chuyên Bắc Ninh



 !"
#$%&'()*+
,-./012345
Thời gian làm bài : 180 phút, không kể thời gian phát đề
64.789:
Xécgây Exênin từng viết:
Thà tôi cháy vèo trong gió
Còn hơn thối rữa trên cành
Những câu thơ trên của Xécgây Exênin gợi cho anh (chị) suy nghĩ gì về lối
sống cần có của mỗi người?
6;.4;8
Bàn về văn học dân gian Việt Nam, Hồ Chủ tịch có nhận xét:
<Những sáng tác ấy là những hòn ngọc quí=>
Anh (chị) hiểu ý kiến trên như thế nào? Bằng hiều biết của mình về
truyện cổ tích, ca dao Việt Nam, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
Hết
(Thí sinh không được phép sử dụng tài liệu)
?@AB:
64. NLXH: 8 điểm
I. Yêu cầu về kĩ năng
- Học sinh biết cách làm bài NLXH về một vấn đề t tởng, đạo đức, lối
sống.
- Biết phối hợp nhuần nhuyễn các thao tác ngh luận. Bố cục chặt chẽ.
- Văn viết có chiều sâu, lập luận sắc sảo.
II. Yêu cầu về kiến thức
HS nhận ra đợc nội dung nghị luận, đó là: Bn v lối sống dũng cảm, toả
sáng. Khuyến khích những bài viết có kiến giải riêng, sâu sắc, có sức thuyết
phục.
Sau đây là một vài gợi ý:

Giải thích
Bằng cách nói đối lập: Thà >< còn hơn , cách dùng hình ảnh gây ấn
tợng mạnh cháy vèo trong gió >< thối rữa trên cành , nhà thơ Nga Xécgây
Exênhin đã nêu ra một lựa chọn dứt khoát: không thể sống mòn, sống thụ
động. Sống đích thực phải là lối sống ch ng, tớch cc, dũng cảm, toả sáng
hết mình.
Phân tích, ly dn chng c th minh ha cho những biểu hiện tích cực
của lối sống đó
- Sống ch ng, tớch cc dũng cảm, ta sỏng:
Là lối sống mạnh mẽ, dám nghĩ dám làm, dám đấu tranh với cái xấu,
tiêu cực ngoài xã hội và trong chính mình.
Ngời dũng cảm dám đơng đầu với mọi khó khăn trong cuộc sống, biết
đứng lên sau thất bại. Không chạy theo thời thợng, không chấp nhận cuộc
sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo.
- Sống toàn tâm, toàn trí, toàn hồn (Xuân Diệu), khẳng định cá tính,
khẳng định sự tồn tại của mình bằng một sự nghiệp có ích.
Bình luận
- Sống dũng cảm không chỉ cần trong thời chiến tranh mà cả khi hoà
bình, ngay với chính mình.
- Khẳng định cá tính song không phải là cách sống lập dị, khác thờng.
- Sống toả sáng không đồng nghĩa với sống gấp, sống vội, đốt mình
trong những cuộc vui thác loạn. Cần sống chậm, sống có ích.
- Không phải ai cũng có thể cháy sáng ở bề nổi dễ thấy. Chúng ta
sống và cống hiến hết mình, dù lặng lẽ, đó cũng là một cách cháy sáng
(VD: Lặng lẽ Sa Pa)
- Phê phán những biểu hiện của lối sống thối rữa trên cành: sống mờ
nhạt, bình quân chủ nghĩa.
Rút ra bài học
- Đời ngời hữu hạn, do đó, mỗi con ngời cần biết quí trọng đời sống
của chính mình. Đồng thời, phải biết lựa chọn lối sống tích cực, có ý nghĩa,

để không sống hoài, sống phí những năm tháng của tuổi thanh xuân.
- Muốn toả sáng, con ngời phải có ớc mơ, hoài bão và quyết tâm thực
hiện hoài bão ấy. Biết hi sinh vì lợi ích chung: Sống là cho đâu chỉ nhận
riêng mình (Tố Hữu)Có thể nói, cống hiến hết mình là cách toả sáng nhất.
Lối sống mà Xecgây Exênhin đa ra vẫn là lời khuyên bổ ích cho thế
hệ trẻ noi theo.
III. Biu im:
- Điểm 3,5 - 4: Bài viết nắm chắc vấn đề, đáp ứng tốt những yêu cầu
của kiểu bài nghị luận xã hội, có ý kiến sắc sảo, sáng tạo, có kiến
thức xã hội phong phú.
- Điểm 2,5 - 3: Bài viết hiểu vấn đề, biết làm bài nghị luận xã hội,
dẫn chứng sinh động, không mắc lỗi.
- Điểm 1, 5 2 : Hiểu vấn đề nhng lập luận cha chặt chẽ, ý văn cha
sáng, còn vài lỗi về diễn đạt.
- Điểm 0, 5 - 1: Hiểu vấn đề lơ mơ, cha làm rõ quan niệm, cha chú ý
minh hoạ bằng dẫn chứng cụ thể, diễn đạt còn nhiều lỗi.
- Điểm 0: Không viết gì, hoặc không hiểu gì về đề.
Câu 2: NLVH (12 điểm):
>CDEF: HS vn dng cỏc k nng
- K nng phõn tớch tỏc phm.
- K nng gii thớch, chng minh mt vn vn hc.
- K nng khỏi quỏt, tng hp.
>CDGH: HS huy ng tng hp cỏc kin thc
- Kin thc v tỏc phm vn hc.
- Kin thc v vn hc s.
- Kin thc v lớ lun vn hc.
I9.
;>4>,.
- Dn dt
- Nờu vn : Giỏ tr, v p ca VHDG c th hin rừ nột trong

truyn c tớch v ca dao Vit Nam.
;>;>.
J: a>(KLM
- Nhng sỏng tỏc y: ch VHDG
- Hũn ngc quớ: Vt trang sc cú giỏ tr v v p rc r
=> Cách nói hình ảnh để tôn vinh, khẳng định giá trị, vẻ đẹp của
VHDG VN.
b>NOPQM
- Vì VHDG là những sáng tác tập thể truyền miệng của nhân dân lao
động, ra đời từ xa xưa và còn lại mãi mãi về sau
- VHDG kết tinh tài năng, trí tuệ, vẻ đẹp tâm hồn, tình cảm…của nhân
dân lao động qua hàng bao thế kỉ, là “túi đựng trí khôn nhân dân”, là
“cây đàn muôn điệu của tâm hồn nhân dân”…, do đó, nó có giá trị
nhiều mặt.
- Những giá trị ấy có thể thấy ở hai mặt cơ bản: nội dung và hình thức
nghệ thuật.
- Đặc biệt, truyện cổ tích, ca dao là những thể loại tiêu biểu, góp phần
làm nên vẻ đẹp, giá trị nhiều mặt của VHDG VN.
*,.
RSTUVP@PQWKX<YZ[U=\C]@.
+ Truyện cổ tích, ca dao có giá trị nhận thức, là “cuốn sách giáo khoa về đời
sống”:
`Giúp ta hiểu được đời sống xã hội, lịch sử dân tộc, số phận của người
lao động xưa (TCT Tấm Cám,…)
`Hiểu được đời sống tâm hồn, tình cảm của người lao động, đặc biệt là
khát vọng hôn nhân, tình yêu… (ca dao yêu thương tình nghĩa, ca dao
than thân …)
`Khả năng nhận thức mà truyện cổ tích và ca dao đem lại không ở bề
rộng mà ở chiều sâu, giúp người đọc không chỉ biết mà còn hiểu sâu
sắc đời sống tâm hồn, tình cảm cao đẹp, tinh tế của người bình dân

xưa.
+ Truyện cổ tích, ca dao mang giá trị giáo dục to lớn và sâu sắc:
Từ chỗ giúp ta hiểu được đời sống, quan niệm sống, tư tưởng của
người xưa, truyện cổ tích, ca dao hướng con người đến những điều tốt
đẹp, sống hướng thiện, trọng đạo nghĩa, ân tình…
Những bài học đạo đức mà truyện cổ tích, ca dao đem lại cho người
đọc không chỉ đẹp về ý nghĩa mà quan trọng hơn, nó tác động vào
người đọc từ từ, thấm nhuần theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”, làm đẹp
tâm hồn người đọc tự lúc nào chẳng rõ.
+ Truyện cổ tích, ca dao còn có giá trị thẩm mĩ cao đẹp, giúp con người biết
rung động và hưởng thụ cái đẹp của những hình tượng nghệ thuật, những chi
tiết nghệ thuật giàu giá trị thẩm mĩ…, để họ được tắm mình trong vẻ đẹp của
Chân Thiện Mĩ…
- STUVP@PQYWKX<YZ[U=\CS^.
Truyện cổ tích, ca dao là kho kinh nghiệm thẩm mĩ có giá trị về nhiều mặt:
+ Phương thức sáng tác: hiện thực, kì ảo
+ Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, cấu tứ hấp dẫn
+ Chi tiết nghệ thuật đặc sắc (VD: cầu “dải yếm”, miếng trầu têm
cánh phượng…)
+ Ngôn ngữ, hình ảnh sáng tạo…
+ Lối diễn đạt giàu giá trị thẩm mĩ, mang màu sắc dân tộc độc đáo
J(.
RVới những giá trị to lớn như trên, truyện cổ tích, ca dao nói riêng,
VHDG nói chung, xứng đáng là “hòn ngọc quí” trong kho tàng VHVN.
RVHDG góp phần làm nền móng vững chắc cho VHV phát triển, có
công lao lớn với các tác giả VHV: “Các nhà văn học được văn trong truyện
cổ tích và học được thơ từ ca dao”…
- Bài học với người sáng tác: biết học tập cái hay cái đẹp từ kho tàng
VHDG, tà “câu hát của người trồng dâu, trồng đay”.
- Bài học với người thưởng thức: Biết ơn, trân trọng, học tập di sản

văn học quá khứ…
;>_>2.
- Khẳng định câu nói đúng đắn
- Liên hệ…
>989:.
- Điểm 10-12: Bài viết đáp ứng tốt các yêu cầu trên. Hành văn có cảm xúc,
lập luận rõ ràng, dẫn chứng thuyết phục…
- Điểm 7-9: Bài viết đáp ứng được những ý cơ bản, hầu như không mắc lỗi
về kĩ năng và diễn đạt.
- Điểm 4-6: Bài viết chỉ trình bày được một nửa yêu cầu về kiến thức, hoặc
phân tích tác phẩm đơn thuần. Còn mắc lỗi về kĩ năng và diễn đạt.
- Điểm 1-3: Bài viết chưa hiểu rõ về vấn đề. Diễn đạt và kĩ năng viết văn
nghị luận yếu.
- Điểm 0: Bài viết lạc đề hoàn toàn hoặc học sinh không viết bài.
OQN8C.`a,P(P