Đề thi đề xuất học sinh giỏi các trường chuyên khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ môn ngữ văn 10 năm 2015 trường chuyên QUỐC HỌC HUẾ

Sở GD-ĐT Thừa Thiên- Huế
Trường THPT Chuyên Quốc Học
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI
CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN VÙNG DUYÊN HẢI VÀ ĐBBB LẦN THỨ 8
MÔN: NGỮ VĂN 10
THỜI GIAN: 180 PHÚT
Câu 1 (8 điểm)
Suy nghĩ của anh/chị về câu nói: Một cánh én nhỏ chẳng làm nên
mùa xuân.
Câu 2 (12 điểm)
Chế Lan Viên viết:
“Cái kết tinh của một vần thơ và muối bể
Muối lắng ở ô nề và thơ đọng ở bề sâu.”
( Đối thoại mới- Chế Lan Viên)
Anh/ chị hiểu như thế nào về chất muối trong mỗi vần thơ mà Chế
Lan Viên quan niệm? Hãy tìm thứ muối thơ qua một bài thơ trung đại mà
mình yêu thích trong chương trình Ngữ văn lớp 10.
Hết


HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu 1 (8 điểm)
A. Yêu cầu
I.Về kĩ năng
- Học sinh biết cách làm bài nghị luận xã hội về một vấn đề tư tưởng,
đạo lý. Vận dụng linh hoạt và phù hợp các thao tác lập luận. Đưa ra được
cá ý kiến riêng sắc sảo, thuyết phục.
- Bài viết có bố cục chặt chẽ, hệ thống luận điểm, luận cứ rõ ràng, mạch
lạc.
- Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp
II. Về kiến thức

Hướng dẫn chấm chỉ nêu những định hướng chính. Đây là đề mở,
học sinh có thể có những cách làm khác nhau. Tuy nhiên dù làm theo
cách nào cũng phải gắn với ý nghĩa hàm ẩn của câu nói…
Dưới đây là một số gợi ý mang tính định hướng:
- Mùa xuân là sự hợp sắc, hợp âm của muôn vàn cảnh vật, yếu tố khác
nhau…; một cánh én nhỏ chưa đủ để làm nên mùa xuân kì diệu. Mùa
xuân cuộc đời được tạo nên từ nhiều nhân tố; muốn làm việc lớn phải có
cộng sự từ nhiều người tâm huyết, sức mạnh tập thể được tạo nên từ vai
trò của từng cá nhân…
- Một cánh én nhỏ chẳng làm nên mùa xuân nhưng nếu thiếu đi cánh én
nhỏ thì liệu mùa xuân có còn hương sắc trọn vẹn. Không thể có đàn én
nếu thiếu đi từng cánh én; một hạt cát không làm nên sa mạc nhưng nếu
thiếu mỗi hạt cát gộp lại liệu có còn sa mạc. Dẫu biết rằng một người đâu
phải nhân gian, dẫu biết rằng một cánh én nhỏ chẳng làm nên mùa
xuân… nhưng bạn có thể hòa vào đất trời để mang mùa xuân yêu thương
đến cho nhân loại…
- Bàn về vai trò, giá trị, vẻ đẹp, tầm quan trọng của cá nhân và của tập
thể; mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung, mỗi người và mọi người…
B. Biểu điểm
- Điểm 7-8 : Học sinh trình bày một cách thuyết phục hai yêu cầu về kĩ
năng và kiến thức. Bài viết sáng tạo, có những kiến giải, quan điểm riêng
độc đáo.
- Điểm 5-6: Đáp ứng tương đối các yêu cầu về kiến thức, kĩ năng, mắc
vài lỗi nhỏ
- Điểm 3- 4: Học sinh trình bày một nửa yêu cầu về kiến thức, vi phạm
nhiều lỗi kĩ năng.
- Điểm 1-2: Chưa hiểu yêu cầu của đề, mắc nhiều lỗi kĩ năng
Câu 2 ( 12 điểm)
A. Yêu cầu
I. Về kĩ năng

- Có kĩ năng làm bài nghị luận văn học: Kết cấu sáng rõ, lập luận
chặt chẽ, thuyết phục; văn phong lưu loát, giàu cảm xúc và trí tuệ,
cách viết sáng tạo.
- Trình bày rõ ràng, chữ viết sạch đẹp, không mắc lỗi chính tả
II.Về kiến thức
Thí sinh có thể làm bài theo nhiều cách khác nhau, song về cơ bản
cần đảm bảo những nội dung chủ yếu sau:
1. Giải thích
- Đây là một quan niệm về hành trình sáng tạo và giá trị chân chính
của thơ ca.
- Chế Lan Viên so sánh hành trình lao động, sáng tạo nghệ thuật
giống như quá trình làm muối của người lao động.
- Để có được hạt muối trắng tinh, người lao động phải trải qua nhiều
công đoạn nhọc nhằn. Sáng tạo nghệ thuật nói chung, thơ ca nói riêng
cũng như thế. Để có được bài thơ hay, kết tinh giá trị sâu sắc, nhà thơ
phải trải qua quá trình lao động nghiêm túc, công phu bằng niềm say
mê, tâm huyết. Muối thơ- chất thơ tinh tuý- giá trị đích thực của thơ
chính là sản phẩm kết tinh trong đó tài năng, tâm hồn của người
nghệ sĩ.
- Muối thơ được thể hiện trên hai phương diện nội dung tư tưởng và
hình thức nghệ thuật. Tất cả phải mới mẻ, sâu sắc, lôi cuốn
2. Phân tích- chứng minh
Thí sinh chọn và phân tích một bài thơ trung đại (đã được học hoặc
đọc thêm) trong chương trình Ngữ văn lớp 10. Trong quá trình phân
tích cần chỉ ra cho được chất muối- muối thơ trong bài thơ. Nghĩa là
chỉ ra được những nét đặc sắc, nổi bật làm nên giá trị - sức hấp dẫn
của thi phẩm. Chất muối ấy được thể hiện trên hai phương diện: Nội
dung tư tưởng và nghệ thuật.
- Về nội dung tư tưởng: Thí sinh chỉ ra được nét sâu sắc, mới mẻ về
nội dung tư tưởng bài thơ, thể hiện quan điểm,thái độ, nhân cách, tâm

hồn, lẽ sống, thông điệp gửi gắm của tác giả.
- Về nghệ thuật: Thí sinh phát hiện được những nét đặc sắc về mặt
nghệ thuật qua cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu, phép tu từ,
kết cấu
- Khẳng định: Để có được muối thơ này, nhà thơ đó phải là người có
nhân cách lớn, trái tim nhạy cảm, mãnh liệt, thiết tha với cuộc đời,
trí tuệ uyên bác
3.Bàn luận
- Đây là quan niệm xác đáng của Chế Lan Viên về hành trình sáng tạo
và giá trị đích thực của thơ ca.
- Để có thơ hay, yêu cầu đặt ra đối với người nghệ sỹ là phải lao động
nghiêm túc, sáng tạo say mê, phải lao tâm khổ trí, lặn ngụp vào bề
sâu hiện thực cuộc sống để đem đến cho người đọc những gì tinh tuý
nhất của thơ ca.
- Người đọc đến với thơ bằng tất cả tình yêu mến. Sự nâng niu, trân
trọng tài năng, công sức của người nghệ sĩ; phải phát hiện và cảm
nhận được chất muối của thơ và cao hơn nữa là để đồng sáng tạo với
tác giả
B. Biểu điểm
- Điểm 11- 12: Bài làm đáp ứng hầu hết các yêu cầu nói trên. Văn
viết sáng tạo, có chính kiến sắc sảo
- Điểm 9- 10: Bài viết bám sát đề, đáp ứng hầu hết các yêu cầu trên,
còn mắc vài lỗi về diễn đạt
- Điểm 7- 8: Đáp ứng được yêu cầu đề ra, triển khai ý được song
chưa sâu sắc, lập luận chưa chặt chẽ, sáng rõ, mắc nhiều lỗi trong
diễn đạt.
- Điểm 5-6: Hiểu vấn đề song triển khai ý còn nghèo, văn viết thiếu
thuyết phục, mắc nhiều lỗi.
- Điểm 3-4: Bài làm sơ sài, thiếu trọng tâm, sa vào phân tích bài thơ
tuần tuý , mắc nhiều lỗi diễn đạt.

- Điểm 1-2: Không hiểu đề, viết lan man
- Điểm 0: không làm bài.
Hết
Người ra đề và hướng dẫn chấm: Trần Văn Toản
Giáo viên Chuyên Văn trường THPT Chuyên Quốc Học Huế
ĐT: 0976 214 907