Đề thi đề xuất học sinh giỏi các trường chuyên khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ môn ngữ văn 10 năm 2015 trường chuyên THÁI BÌNH

HỘI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN
KHU VỰC DH VÀ ĐB BẮC BỘ
TRƯỜNG THPT CHUYÊN THÁI BÌNH.
ĐỀ THI ĐỀ XUẤT
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI KHU VỰC
DUYÊN HẢI VÀ ĐB BẮC BỘ NĂM 2015
MÔN THI: NGỮ VĂN - LỚP: 10
(Thời gian làm bài 180 phút không kể thời gian giao đề)
Đề thi gồm 01 trang
Câu 1: (8 điểm)
Nếu không làm chỗ dựa cho mọi người ta sẽ phải dựa dẫm vào người khác.
Anh/ chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về quan điểm trên.
Câu 2: ( 12 điểm)
Nói về thơ, Nguyễn Đình Thi cho : “Thơ là tiếng nói đầu tiên, tiếng nói
thứ nhất của tâm hồn khi đụng chạm tới cuộc sống”.
Anh/ chị có suy nghĩ gì về ý kiến trên? Bằng những hiểu biết của mình về
bài thơ Thuật hoài (Phạm Ngũ Lão) và Cảnh ngày hè (Nguyễn Trãi) hãy làm
sáng tỏ những suy nghĩ của mình.
…………………………HẾT………………………………
Người ra đề
Nguyễn Thị Hiền ĐT : 0989751533

ĐÁP ÁN + BIỂU ĐIỂM CHẤM MÔN NGỮ VĂN KHỐI
10
Câu 1 (8điểm)
I- Kĩ năng
Học sinh biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; luận điểm, luận cứ rõ
rằng, khoa học, chặt chẽ; lập luật sắc sảo; dẫn chứng cụ thể sinh động; có cảm
xúc; không mắc lối diễn đạt
II- Kiến thức
Học sinh có thể làm theo những cách khác nhau, nhưng về cơ bản phải

làm rõ:
Câu1 Nội dung kiến thức cần đạt Điểm
- Giải thích:
+ chỗ dựa, dựa dẫm
+ Nếu không gặt hái thành công, có thể giúp đỡ
người khác về vật chất và tinh thần ta sẽ phải lệ thuộc
vào sự giúp đỡ của họ.
1 điểm
- Bàn luận
+ Đây là một quan điểm đúng.
+ Trong cuộc sống, mỗi người đều tiềm ẩn những năng
lực nhất định. Nếu nỗ lực phấn đấu, rèn luyện, mài sắc
những năng lực bản thân chúng ta sẽ đạt được những
thành công, có đời sống tinh thần thoải mái, có thái độ
tự tin, chủ động trong cuộc sống. Khi đó, ta sẽ trở
thành chỗ dựa cho mọi người. Bởi:
* Lúc ấy, chúng ta không chỉ góp phần thúc đẩy
đời sống kinh tế xh sẽ phát triển, tạo công căn việc làm
cho mọi người mà còn có điều kiện chia sẻ, giúp đỡ
những người có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh.
* Ta có thể động viên, chia sẻ, làm chỗ dựa tin
cậy, vững chắc cho những người xung quanh về mặt
tinh thần.
+ Ngược lại, nếu không phát phuy được năng lực bản
thân, không gặt hái được những thành tựu có giá trị,
chúng ta phải lệ thuộc vào người khác về mọi phương
diện. Bởi:
* Lệ thuộc về đời sống vật chất, khiến đời sống
bấp bênh và không có điều kiện chia sẻ, giúp đỡ những
người khác. Dựa dẫm cũng sẽ khiến ta mất sự chủ

động, tự tin, tạo thói quen chây lười, ỉ lại.
* Dựa dẫm về tinh thần càng khiến con người ủy
mị, yếu đuối, dễ gục ngã khi gặp những biến động bất
thường.
+ Phấn đấu “làm chỗ dựa” cho mọi người không đồng
nghĩa với việc bao bọc vô điều kiện khiến họ hình
thành thói quen ỉ lại, dựa dẫm. Tạo cho người khác chỗ
dựa là giúp họ phấn đấu vươn lên. Không sống dựa vào
người khác không có nghĩa là bỏ qua, coi thường sự
giúp đỡ của mọi người với mình. Nếu biết sử dụng sự
hỗ trợ cần thiết, vừa phải của người khác để tiến lên, ta
có thể có đóng góp nhiều hơn, là chỗ dực của rất nhiều
người khác.
2 điểm
- Bài học:
+ Chủ động, tích cực phấn đấu để có thể làm chỗ
dựa cho những người xung quanh. trên tinh thần giúp
mọi người cùng tiến bộ.
+ Luôn có ý thức tự chủ, tránh dựa dẫm vào
người khác nhưng cũng biết tận dụng sự tương trợ cần
thiết của mọi người ở một mức độ nhất định để gặt hái
thành công hơn.
1 điểm
- Liên hệ tới bản thân. 1 điểm
Câu 2(12 điểm)
I- Kĩ năng
Học sinh biết cách làm bài nghị luận về một vấn đề văn học. Luận điểm
rõ ràng, lô gíc; lập luận sắc sảo, thuyết phục. Văn giàu cảm xúc, hình ảnh;
không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, chính tả
II- Kiến thức

Học sinh có thể trình bày vấn đề theo những cách khác nhau, song bài
viết phải làm nổi bật được các nội dung chính sau:
Câu 2 Nội dung kiến thức cần đạt Điểm
- Giải thích
+ Tiếng nói đầu tiên, tiếng nói thứ nhất của tâm hồn: những
tình cảm, cảm xúc nảy nở tự nhiên trong tâm hồn người.
+ Câu nói của Nguyễn Đình Thi: Thơ là những tình cảm tự
2 điểm
nhiên nảy nở trong tâm hồn khi nhà thơ bắt gặp bức tranh hiện thực
đời sống.
- Bàn luận
+ Ý kiến nói lên được đặc trưng cơ bản của thơ.
+ Thơ là sản phẩm có được từ tình cảm mãnh liệt trong tâm
hồn nhà thơ.
+ Nhưng những cảm xúc trong thơ dù mãnh liệt đến đầu
cũng phải có điểm tựa từ hiện thực cuộc sống. Nó là những tình
cảm, cảm xúc chân thành nhất cất lên từ một hoàn cảnh cụ thể của
đời sống mà nhà thơ là người nếm trải.
+ Vì vậy, thơ là tiếng nói tâm hồn nhà thơ nhưng vẫn là hiện
thực đời sống được phản ánh.
3 điểm
- Hai bài thơ Thuật hoài( Phạm Ngũ Lão) và Cảnh ngày hè
(Nguyễn Trãi)
+ Là những cảm xúc mãnh liệt của mỗi nhà thơ
* Thuật hoài là những day dứt, tự hào, khao khát, hổ thẹn
của Phạm Ngũ Lão.
* Cảnh ngày hè là tình yêu thiên nhiên, niềm vui và khát
vọng về cuộc sống yên bình, âm no cho nhân dân.
2 điểm
+ Đây là những cảm xúc, tình cảm chân thành này nở từ những

cảnh ngộ cụ thể của bản thân mỗi nhà thơ.
* Tình cảm của Phạm Ngũ Lão nảy sinh trong cuộc kháng
chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên, khi nhà thơ cùng quân
dân nhà Trần chiến đấu với khí thế bừng bừng. Cuộc chiến đã mấy
năm mà chưa dành hẳn thắng lợi. Phạm Ngũ Lão khao khát lập
công, thấy hổ thẹn vì chưa giúp được nhà Trần đánh đuổi quân xâm
lược.
* Tình cảm của Nguyễn Trãi nảy sinh khi nhà thơ về Côn
Sơn sống gần gũi, chan hòa với thiên nhiên tạo vật. Tuy sống ẩn
dật nhưng tấm lòng Nguyễn Trãi vẫn hướng về dân, về nước.Âm
thanh tiếng ve chiều và tiếng lao xao chợ cá làm trào dâng trong
ông niềm vui, nỗi khát khao mong mỏi về cuộc sống ấm no cho
nhân dân.
2 điểm
+ Cái hay của những bài thơ này là những tình cảm ấy đều mang
tính thẩm mĩ và được chuyên chở trong một hình thức nghệ thuật
đặc sắc.
1 điểm
- Đánh giá:
+ Thơ là những tình cảm tự nhiên, nảy nở từ đời sống, nhưng
đó phải là những tình cảm mang tính thẩm mĩ và phải được chuyên
chở trong một hình thức nghệ thuật đặc sắc mới có sức lay động
cho thơ.
+ Đó là lời nhắc nhở quý giá cho những người muốn trở
thành thi sĩ, những người yêu thơ muốn thâm nhập thế giới vi diệu,
bí ẩn của thơ ca.
2 điểm

Giáo viên: Nguyễn Thị Hiền- THPT Chuyên Thái Bình
ĐT : 0989751533